Γράφει ο Γιώργος Μουσγάς //
Η γιαγιά μου, η Ρήνα, είχε καταγωγή απ’ τη Μεσούντα της Άρτας. Το σπίτι της ήταν αντίπερα από το σημείο που άφησε την τελευταία του πνοή ο Άρης Βελουχιώτης.
Ήταν και διάβα για τον Άρη το σπίτι της γιαγιάς. Ο μεγάλος αδερφός της ο Αποστόλης Τσουμάνης ήταν στο ΕΑΜ. Ο Κωστής επίσης αγωνιστής. Κι ο μικρότερος αδερφός, ο Ηλίας, ήταν μέλος του ΚΚΕ.
Νεκρός από βόμβα ναπάλμ
Στο περβάζι του παραθυριού του σπιτιού της γιαγιάς ακούμπησαν οι παρακρατικοί το κεφάλι του Άρη, όπως μου διηγήθηκε αργότερα ένας ανεψιός της. Και τα τρία αδέρφια τα έστειλαν εξορία. Ο Αποστόλης με τον Ηλία κατατάχτηκαν στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Σκοτώθηκαν και οι δυό στο Γράμμο χωρίς να γίνουν γνωστά ακριβή στοιχεία για το θάνατό τους. Και κάθε φορά που μοιρολογύσε η γιαγιά κατέληγε στον αναστεναγμό: «Αχ! Και να ‘ξερα ποιά ράχη σας έχει αγκαλιά!».
Στις 14 Απρίλη 2018, ένας φίλος μου ζήτησε να συναντηθούμε στην πορεία πρός την Αμερικάνικη πρεσβεία για το βομβαρδισμό της Συρίας απ΄ τις ΗΠΑ, την Αγγλία και τη Γαλλία. Θα μου έφερνε, μου είπε, ένα βιβλίο με τις αναμνήσεις του αδερφού του πατέρα του, που πέθανε στην Τασκένδη.
Ο Αποστόλης Παπανικολάου, απ’ το χωριό Τετράκωμο της Άρτας, που είχε στενές σχέσεις με τους Τσουμαναίους, ήταν μαχητής του ΔΣΕ. Κατέληξε στην Τασκένδη, όπου σπούδασε, έκανε οικογένεια, και πέθανε εκεί γιατί δεν μπόρεσε να επαναπατριστεί. Πρίν δυό χρόνια η κόρη του έφερε τις αναμνήσεις του και τις παρέδωσε στα ξαδέλφια της, που τις εξέδωσαν σε βιβλίο.
Καμμένο δέντρο από βόμβα ναπάλμ
Στο ημερολόγιό του ο Αποστόλης Παπανικολάου έγραψε: «5 Γενάρη 1948. Αεροπλάνα του εχθρού βομβάρδισαν και μυδραλιοβόλησαν την Κρυσταλλοπηγή. Είχαμε θύματα, δύο νεκρούς και τρεις τραυματίες. Τραυματίστηκε θανάσιμα και ο μπαρμπα-Αποστόλης Τσουμάνης. Υπόκυψε στο τραύμα του την ίδια μέρα. Ο θάνατός του με πίκρανε φοβερά. Πρέπει να εκδικηθώ για το χαμό του φίλου, του πατριώτη, του σεβάσμιου αγωνιστή».
Χρειάστηκαν, δηλαδή, ακριβώς 70 χρόνια για να μάθει η οικογένεια του «σεβάσμιου αγωνιστή», πότε μπορεί να κάνει μνημόσυνο στον άνθρώπό της, όπως είπε η εγγονή του όταν πληροφορήθηκε την ακριβή ημερομηνία του θανάτου του παππού της.
Πιλότοι της Βασιλικής Αεροπορίας φορτώνουν τις βόμβες σε αεροπλάνο
Στις 8 Σεπτέμβρη 2018 ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εγκανίασε την 83η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), που είχε ως τιμώμενη χώρα τις ΗΠΑ. Απευθυνόμενος πρoς τον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ Γούιλμπουρ Ρος και τον Αμερικανό πρέσβη Τζέφρι Πάιατ ο Αλέξης Τσίπρας, μεταξύ των άλλων, είπε: «Τους δύο λαούς μάς ενώνουν πολλά. Πάνω από όλα μάς ενώνουν κοινές αξίες, αγώνες για κοινές αξίες και κοινούς στόχους για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Έχουμε ιστορικούς δεσμούς, πολύ δυνατούς δεσμούς στο διάβα της ιστορίας, σκληρή δουλειά, δύσκολες στιγμές, όμως και μια διαρκή και ακατάβλητη προσπάθεια για την πρόοδο και την ευημερία».
Τόση ασέβεια στη συλλογική μνήμη του λαού μας! Να μιλά για «κοινές αξίες» και «κοινούς αγώνες για την ελευθερία», με εκείνους που έκαψαν στην κυριολεξία ανθρώπους και βουνά, όπως έκαναν οι Αμερικανοί στον Εμφύλιο με την εκτεταμένη χρήση βομβών ναπάλμ στο Γράμμο.
Το στομάχι σου πετρώνει. Κι αν βρείς τη δύναμη να φτύσεις, φοβάσαι μη λερωθεί το σάλιο σου…
___________________________________________________________________________________________
Γιώργος Μουσγάς – Δημοσιογράφος Γεννήθηκε στο χωριό Ρετσιανά Άρτας το 1958. Τελείωσε το εξατάξιο Α’ Γυμνάσιο Αρρένων Άρτας. Σπούδασε στο Τμήμα Οικονομικών Σπουδών της Νομικής Σχολής Αθηνών. Για 28 χρόνια κάλυψε το υγειονομικό ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» του οποίου υπήρξε –όπως και στον «Οδηγητή»- μέλος της Συντακτικής Επιτροπής. Είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών. Το 2005 βραβεύτηκε απ΄ το Ίδρυμα Προαγωγής Δημοσιογραφίας Αθανασίου Βασ. Μπότση με το «Βραβείο Ανθρωπιστικού Ρεπορτάζ», για τον τρόπο παρουσίασης των θεμάτων Υγείας και Πρόνοιας από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη».
