Επιμέλεια: Οικοδόμος //
Στα τέλη του Ιούλη του 1953 έχει ήδη αρχίσει στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών η δίκη του κομμουνιστή ηγέτη Νίκου Πλουμπίδη, που θα τον οδηγήσει σχεδόν έναν χρόνο μετά μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Από τις φυλακές του σανατορίου της «Σωτηρίας» όπου βρίσκεται την άνοιξη του 1954, άρρωστος από φυματίωση, ο Πλουμπίδης επικοινωνεί με τον «έξω κόσμο» με σημειώματα που καταφέρνει να στέλνει παράνομα στον κουνιάδο του Δημοσθένη Α. Παπαχρίστου. Σε ένα από τα σημειώματα αυτά αναφέρεται στον Άρη Βελουχιώτη.
Από τα γραφόμενά του μαθαίνουμε για τη φιλική σχέση που είχε αναπτυχθεί μεταξύ των δυο συντρόφων μέσα στο καμίνι της ταξικής πάλης αλλά και τη θέση που πήρε στο κόμμα ο Πλουμπίδης για τον Άρη μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας (όπως είναι γνωστό ο Άρης αντιτάχτηκε στη συμφωνία χαρακτηρίζοντάς τη λαθεμένη, προτάσσοντας την αναγκαιότητα της συνέχισης του ένοπλου αγώνα), ενώ τονίζει την ανάγκη αποκατάστασης από το ΚΚΕ της μνήμης του Άρη. Στο σημείωμα διαβάζουμε επίσης και τους στίχους («…σαν μνημόσυνο στο φίλο μου τον Άρη») που έγραψε ο Πλουμπίδης στο ρυθμό γνωστού δημοτικού τραγουδιού.
Παραθέτουμε το γράμμα του Νίκου Πλουμπίδη:
«XIV. Γράμμα για τον Άρη Βελουχιώτη
Κλάφτε βουνά μ’ της Ρούμελης
κλάφτε τον καπετάνιο.
Τον Άρη τον σκοτώσανε
τον Άρη τον σκοτώσανε
τον Άρη Βελουχιώτη.
Που ’ταν της Πίνδου σταυραητός
Που ’ταν της Πίνδου σταυραητός
της Ρούμελης σαΐνι
και του ΕΛΑΣ ο αρχηγός
ο πρώτος καπετάνιος.
Με μπαμπεσιά τον σκότωσαν
με μπαμπεσιά τον σκότωσαν
του πήραν το κεφάλι.
Μα εκείνος ζει απέθαντος
Μα εκείνος ζει απέθαντος
μες στις καρδιές των φίλων
των φίλων και αλύτρωτων.
Χθες το βράδυ μου ’ρθε στο μυαλό μου η εικόνα του Άρη Βελουχιώτη. Άρχισα να τραγουδάω τα παραπάνω λόγια με το σκοπό του τραγουδιού του Κατσαντώνη, «Βαστάτε Τούρκοι τ’ άλογα».
Πριν λίγη ώρα ξαναθυμήθηκα τα χθεσινά και ξανατραγούδησα. Γι’ αυτό, χωρίς να κάνω τον ποιητή και τον μουσουργό, έγραψα τα παραπάνω λόγια σαν μνημόσυνο στο φίλο μου τον Άρη.
Με τον Άρη ήμασταν καλοί φίλοι και είχε δουλέψει κάτω από την καθοδήγησή μου όταν ήταν μόνο Θανάσης Κλάρας. Το καλοκαίρι του 1937 δραπέτευσε μέσα από το δικαστήριο και τότε τον πήρα εγώ στο δικό μου σπίτι για ένα μήνα και τον άλλο κάθισε στον Σκλάβαινα. Τότε μου διηγήθηκε όλη του τη ζωή και τα καλά της και τα κακά της. Από τότε τον είδα μόνο δύο φορές και για λίγη ώρα το Γενάρη του 1945. Τη μια στη Θήβα και την άλλη στα Τρίκαλα.
Μετά την ανταρσία του ΑΡΗ ενάντια στο κόμμα συμφώνησα να τιμωρηθεί ΟΧΙ όμως και να χτυπηθεί, όπως χτυπήθηκε. Σήμερα η συμφωνία της Βάρκιζας χτυπήθηκε επίσημα από το κόμμα, όμως η μνήμη του Άρη ΔΕΝ αποκαταστάθηκε, ενώ έπρεπε να αποκατασταθεί σαν πολιτική ενέργεια. Αν ζήσω και μπορέσω και γράψω θα αποκαταστήσω τη μνήμη του ΑΡΗ, όχι γιατί ήταν φίλος μου, αλλά γιατί υπήρξε κεφάλαιο και σταθμός στην ιστορία του λαϊκού επαναστατικού κινήματος ανεξάρτητα από τα λάθη του κλπ.
Ν.
Μάρτης 1954
Αγαπητέ Τ.* Ας μένει και το χαρτί αυτό. Όταν πεθάνω, ας δει το κόμμα τη γνώμη μου για τον Άρη και ας κάμει το καθήκον του.»
* “Στα σημειώματά του ο Ν. Πλουμπίδης απευθύνεται με τη φράση: «Αγαπητέ μου Μικρέ» ή «Αγαπητέ μου Τ». Το Τ είναι το αρχικό γράμμα του υποκοριστικού του ονόματός μου, «Τενάκι», που χρησιμοποιούσε ο Ν. Πλουμπίδης.” (Δ. Α. Παπαχρίστος)
Το γράμμα περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Δημοσθένη Α. Παπαχρίστου «ΝΙΚΟΣ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ, ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ – Γράμματα από τη φυλακή 1953- 1954», Εκδόσεις ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, 1998.
