Στις 10 Ιούνη, αναζητώντας δυνάμεις του ΕΛΑΣ, οι Γερμανοί μπαίνουν στην κωμόπολη του Διστόμου. Αποκλείουν τις εισόδους και αρχίζουν τις έρευνες στα σπίτια, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκους και ξεχωρίζουν 114 άνδρες και 114 γυναίκες (μερικές μαζί με τα μωρά τους). Τους εκτελούν και στη συνέχεια πυρπολούν τα σπίτια. Το Δίστομο ξεκληρίστηκε. Οι ναζί εγκληματίες άφησαν πίσω τους Κρανίου Τόπο.
«Μία από τις χειρότερες ωμότητες ολόκληρου του πολέμου», χαρακτηρίζει το ολοκαύτωμα του Διστόμου ο ιστορικός Mark Mazower και δεν είναι ο μόνος. Παρόμοια είναι η εκτίμηση και άλλων μελετητών, ενώ δεν υπάρχει δεύτερη γνώμη πως πρόκειται για το φρικιαστικότερο των εγκλημάτων, το πιο απάνθρωπο και πιο βάρβαρο, που διέπραξαν οι δυνάμεις κατοχής στον ελλαδικό χώρο. «Αι σφαγαί του Διστόμου και η καταστροφή του ωραίου τούτου χωριού – γράφει, για παράδειγμα, ο Δ. Μαγκριώτης που μελέτησε τα εγκλήματα της Κατοχής – υπερβαίνουν εις αγριότητα και εις απανθρωπίαν όλα τα απαίσια εγκλήματα των Γερμανών που διέπραξαν ούτοι εις την Ελλάδα».
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
Ολοκαύτωμα Διστόμου 10 Ιουνίου 1944 – Η φωτογραφία σύμβολο και η ιστορία της
