Καλή μελέτη μαθητή!
Ανατόλι Β. Λουνατσάρσκι (1875, Poltava στον ποταμό Vorskla στην κεντρική Ουκρανία – 1933, Mentone Alpes-Maritimes στην Προβηγκία-Άλπεις της Γαλλικής Ριβιέρας, κοντά στα ιταλικά σύνορα) Μαρξιστής επαναστάτης και ο πρώτος Μπολσεβίκος Υπουργός Παιδείας ως Σοβιετικός Κομισάριος καθώς επίσης ενεργός θεατρικός συγγραφέας, κριτικός, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος.
Κατά την περίοδο 1906-17 έζησε στο εξωτερικό (στο Παρίσι και στην Ιταλία), οργανώνοντας τις ομάδες Βπεριόντ (= Εμπρός) και Προλεταριακή Λογοτεχνία. Με την τελευταία, θέλησε να συγκεράσει τις εμπειρίες του παραδοσιακού πνευματικού πολιτισμού με τα πρωτοποριακά κινήματα.
Εφάρμοσε την ίδια στάση και κατά τη μακρόχρονη περίοδο στην οποία διετέλεσε Επίτροπος του Λαού για την Παιδεία (1917-29, με εξαίρεση την περίοδο 1927-28 που υπηρετούσε ως πρέσβης στη Ρώμη), συμβάλλοντας αποφασιστικά στην άνθηση του σοβιετικού πνεύματος. Το 1933 διορίστηκε από τον Στάλιν πληρεξούσιος υπουργός της ΕΣΣΔ στην Ισπανία και έπειτα στην Κοινωνία των Εθνών. Έγραψε σειρά φιλολογικών δοκιμίων για το έργο Ρώσων συγγραφέων, την Ιστορία της δυτικής ευρωπαϊκής λογοτεχνίας στις πιο σημαντικές στιγμές της (1924) επίσης θεατρικά έργα ιστορικού περιεχομένου (Κρόμγουελ, Καμπανέλα κλπ).
Σπούδασε στη Ζυρίχη και κατά την επιστροφή του στη Ρωσία συνελήφθη δύο φορές και εξορίστηκε στη Σιβηρία μέχρι το 1902. Το 1903 προσχώρησε στην παράταξη των μπολσεβίκων του τότε Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος με ηγέτη τον Λένιν.
Το 1899, επιστρέφοντας στη Ρωσία, αναβίωσε -παράνομα την Επιτροπή Μόσχας του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος (RSDLP), τον κάρφωσαν …συνελήφθη, του επετράπη να εγκατασταθεί στο Κίεβο, αλλά συνελήφθη ξανά και μετά από δέκα μήνες στη φυλακή στάλθηκε στην Καλούγκα, όπου εντάχθηκε σε έναν μαρξιστικό κύκλο (με Alexander Bogdanov, Vladimir Bazarov κά).
Το 1902, εξορίστηκε στο χωριό Κουσίνοφ, όπου μοιράστηκε ξανά την εξορία του με τον Μπογκντάνοφ, την αδελφή του οποίου παντρεύτηκε.
Όταν το πρώτο τεύχος της εφημερίδας Iskra έφτασε εκεί οργάνωσε έναν μαρξιστικό κύκλο που διένειμε παράνομη λογοτεχνία, ενώ έγραψε και νόμιμα κριτική θεάτρου για μια τοπική εφημερίδα.
Το 1903, μεταφέρθηκε στο Totma, όπου ήταν οι μόνοι πολιτικοί εξόριστοι και ήδη –μετά από μια πρώτη ταλάντευση –μπροστά στη διάσπαση Μπολσεβίκων-μενσεβίκων μεταστράφηκε στον Μπολσεβικισμό.
Το 1904 –ελεύθερο πλέον μετακόμισε στη Γενεύη και έγινε ένας από τους πιο δραστήριους συνεργάτες του Λένιν και εκδότης της πρώτης μπολσεβίκικης εφημερίδας Vpered.
Σύμφωνα με την Krupskaya «ο Λουνατσάρσκι αποδείχθηκε λαμπρός ρήτορας και έκανε πολλά για να βοηθήσει στην ενίσχυση των θέσεων των Μπολσεβίκων. Από τότε ο Λένιν είχε πολύ καλές σχέσεις μαζί του, χαιρόταν την παρουσία του και ήταν μάλλον μεροληπτικός υπέρ του»
Επέστρεψε στη Ρωσία μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1905 και συν-επιμελήθηκε στη Μόσχα, το περιοδικό Novaya zhizn και άλλες νόμιμες εκδόσεις των μπολσεβίκων δίνοντας συνεχώς και διαλέξεις για την τέχνη και τη λογοτεχνία. Συνελήφθη πάλι κατά τη διάρκεια σύσκεψης εργαζομένων και πέρασε ένα μήνα στη φυλακή. Λίγο μετά την απελευθέρωσή του, αντιμετώπισε πάλι «εξαιρετικά σοβαρές» κατηγορίες και διέφυγε στο εξωτερικό, μέσω Φινλανδίας, το Μάρτη του 1906.
Το 1907, παρακολούθησε το Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στη Στουτγάρδη.
Το 1909, με τον Μπογκντάνοφ και τον Μαξίμ Γκόρκι στο Κάπρι, ξεκίνησαν σχολείο για Ρώσους σοσιαλιστές εργάτες.
Το 1910, το σχολείο μεταφέρθηκε στη Μπολόνια, όπου συνέχισαν να διδάσκουν μαθήματα μέχρι το 1911, όταν μετακόμισε στο Παρίσι, όπου ξεκίνησε τον δικό του Κύκλο Προλεταριακού Πολιτισμού.
Μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, ο Λουνατσάρσκι υιοθέτησε διεθνιστική αντιπολεμική θέση που τον έβαλε σε μια πορεία σύγκλισης με τον Λένιν.
Μετά την επανάσταση του Φλεβάρη 1917, άφησε την οικογένειά του στην Ελβετία και επέστρεψε στη Ρωσία με ένα σφραγισμένο τρένο (σαν αυτό που χρησιμοποίησε νωρίτερα ο Λένιν) και εντάχτηκε στους Μπολσεβίκους τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1917.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917, ο Λουνατσάρσκι διορίστηκε επικεφαλής του Λαϊκού Επιμελητηρίου για την Εκπαίδευση (Ναρκόμπρος) στην πρώτη σοβιετική κυβέρνηση. Μετά τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης, ήταν Λαϊκός Επίτροπος Διαφωτισμού για τη Ρωσική Ομοσπονδία, η οποία ήταν μια λειτουργία που ανατέθηκε στις δημοκρατίες της Ένωσης.
Στις 10-Νοε-1917, υπέγραψε διάταγμα που καθιστούσε τη κρατική τη σχολική εκπαίδευση σε επίπεδο τοπικής διοίκησης και αργότερα διέταξε τα εκκλησιαστικά σχολεία να υπαχθούν στη δικαιοδοσία των τοπικών σοβιέτ.
Πίστευε επίσης στις πολυτεχνικές σχολές στις οποίες τα παιδιά μπορούσαν να μάθουν μια σειρά από βασικές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των χειρωνακτικών, με την ειδική εκπαίδευση να ξεκινά από τα τέλη της εφηβείας. Όλα τα παιδιά επρόκειτο να έχουν την ίδια εκπαίδευση και αυτόματα να πληρούν τις προϋποθέσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμφωνώντας αργότερα ότι η ειδική εκπαίδευση θα ξεκινούσε από τη δευτεροβάθμια.
Τον Ιούνιο του 1919, οι New York Times κατήγγειλαν τις προσπάθειες του στην εκπαίδευση σε ένα άρθρο με τίτλο “Reds Are Ruining Children of Russia” (οι κόκκινοι καταστρέφουν τα παιδιά), υποστηρίζοντας ότι ενστάλαξε ένα «σύστημα υπολογισμένης ηθικής εξαχρείωσης […] σε ένα από τα πιο διαβολικά μέτρα που είχαν συλλάβει οι Μπολσεβίκοι ηγεμόνες της Ρωσίας».
Μια εβδομάδα πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Λουνατσάρσκι συγκάλεσε και προήδρευσε σε ένα συνέδριο προλεταριακών πολιτιστικών και εκπαιδευτικών οργανώσεων, στο οποίο ξεκίνησε το ανεξάρτητο κίνημα τέχνης Proletkult και συγκρούστηκε με τον Λένιν, ο οποίος επέμενε –και σωστά, να το θέσει υπό κρατικό έλεγχο.
Τέχνη: Σκηνοθέτησε μερικά από τα σπουδαία πειράματα στις δημόσιες τέχνες μετά την Επανάσταση, όπως τα τρένα agit και τα agit-boats που κυκλοφορούσαν σε όλη τη Ρωσία διαδίδοντας την Επανάσταση και τις επαναστατικές τέχνες. Υποστήριξε επίσης τα πειράματα του κονστρουκτιβισμού και τις πρωτοβουλίες όπως τα παράθυρα ROSTA, επαναστατικές αφίσες που σχεδίασαν και έγραψαν οι Μαγιακόφσκι, Ρόνττσενκο και άλλοι. Με την ενθάρρυνση του άνοιξαν 36 νέες γκαλερί τέχνης το 1918-21.
Κινηματογράφος: Ο Μαγιακόφσκι κίνησε το ενδιαφέρον του για τον κινηματογράφο, τότε μια νέα μορφή τέχνης. Ο Λουνατσάρσκι έγραψε μια «αγκίτ-κωμωδία, η οποία γυρίστηκε στους δρόμους της Πετρούπολης για την πρώτη επέτειο της επανάστασης των Μπολσεβίκων. Λίγο αργότερα, εθνικοποίησε την κινηματογραφική βιομηχανία και ίδρυσε την Κρατική Σχολή Κινηματογράφου. Το 1920, είπε στον Τζορτζ Λάνσμπερι: «Μέχρι στιγμής, οι κινηματογράφοι δεν χρησιμοποιούνται πολύ λόγω έλλειψης υλικών… Όταν αυτές οι δυσκολίες αρθούν… η ιστορία της ανθρωπότητας θα ειπωθεί με εικόνες».
Θέατρο: Στις αρχές της 10ετίας του 1920, το θέατρο φαίνεται να ήταν η μορφή τέχνης στην οποία ο Λουνατσάρσκι έδωσε τη μεγαλύτερη σημασία. Ήδη το 1918, που πολλοί περιφρονούσαν την πειραματική τέχνη, επαίνεσε το έργο του Μαγιακόφσκι Mystery-Bouffe (ένα μυστήριο που έχει πλάκα), σε σκηνοθεσία Meyerhold, το οποίο περιέγραψε ως «πρωτότυπο, δυνατό και όμορφο». Αλλά το κύριο ενδιαφέρον του δεν ήταν το πειραματικό θέατρο. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, έγραψε δύο συμβολικά δράματα, οι Μάγοι και ο Ιβάν πηγαίνει στον Παράδεισο και ένα ιστορικό δράμα Όλιβερ Κρόμγουελ. Τον Ιούλιο του 1919 ανέλαβε προσωπικά τη διοίκηση του θεάτρου από την Όλγα Καμένεβα, με σκοπό να αναβιώσει τον ρεαλισμό στη σκηνή.
Ο Λουνατσάρσκι συνδέθηκε με την ίδρυση του Δραματικού Θεάτρου Μπολσόι το 1919, συνεργαζόμενος με τους Μαξίμ Γκόρκι, Αλεξάντερ Μπλοκ και Μαρία Αντρέγιεβα. Έπαιξε επίσης ρόλο στο να πειστεί το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας και τους διάσημους σκηνοθέτες του Κονσταντίν Στανισλάφσκι και Βλαντιμίρ Νεμίροβιτς-Νταντσένκο να τερματίσουν την αντίθεσή τους στο καθεστώς των μπολσεβίκων και συνέχισαν τις παραγωγές.
-
- Ο Lunacharsky το 1899
Ανατρεπτικός και στην προσωπική του ζωή: το 1902 παντρεύτηκε την Άννα Αλεξάντροβνα Μαλινόφσκαγια, αδερφή του Μπογκντάνοφ (απόκτησαν μια κόρη την Irina). Το 1922, γνώρισε την ηθοποιό Natalya Rozenel, -άφησε την οικογένειά του και την παντρεύτηκε «σαγηνευμένος από το αρπακτικό της προφίλ»
Η μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση φωτίζει τις λεωφόρους του μέλλοντος
