Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Δημήτρης Μητροπάνος: 10 χρόνια από τον θάνατο του κορυφαίου λαϊκού ερμηνευτή

Ήταν 17 Απρίλη 2012 όταν σίγησε για πάντα μια από τις σπουδαιότερες λαϊκές φωνές της ελληνικής μουσικής ο αξεπέραστος Δημήτρης Μητροπάνος.

Πηγαία λαϊκή φωνή, με μεγάλη, ουσιαστική κατάθεση στο ελληνικό τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο οποίος διήνυσε μια 45χρονη διαδρομή στο τραγούδι στεφανωμένη με επιτυχίες, από τότε που τυχαία τον άκουσε να τραγουδά ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και μέσω εκείνου βρέθηκε στην «Κολούμπια». Εκτοτε ξεκινά μια πορεία στο ελληνικό τραγούδι, με διάρκεια και ερμηνείες-σταθμούς του λαϊκού και έντεχνου τραγουδιού που τον κατέταξαν στους λαϊκούς βάρδους.

Η φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου, ειδικά από τη δεκαετία του ’90 και μετά, έγινε ο μελωδικός «τόπος» όπου συναντήθηκε ένα ρεύμα του λαϊκού τραγουδιού με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και με τραγούδια των οποίων οι στίχοι και η μουσική διαφοροποιούνταν από τη θεματολογία του κλασικού λαϊκού τραγουδιού.

Σε αυτή τη «συνάντηση» η φωνή του διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο γιατί προσέλκυσε στιχουργούς και συνθέτες να γράψουν με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι μέχρι τότε, αλλά και μπόλιασε νέες μορφές στιχουργίας και σύνθεσης με τη δωρική λιτότητα του κλασικού λαϊκού τραγουδιού, το οποίο είχε επηρεάσει τον Μητροπάνο.

Συμμεριζόμενος την άποψη ότι ο καλλιτέχνης, αλλά και κάθε άνθρωπος έχει χρέος και ανάγκη να αφουγκράζεται, να μιλά, να αγωνίζεται για τα ζωτικά προβλήματα της εποχής μας, ο Δημήτρης Μητροπάνος σφράγισε με την απαράμιλλη ερμηνεία του τραγούδια χαραγμένα στη συνείδηση του λαού μας, των Μίκη Θεοδωράκη («Τραγούδι του Νεκρού αδερφού», «Αξιον Εστί», «Ρωμιοσύνη» κ.ά.), Χρήστου Λεοντή (το δοξαστικό της Ειρήνης από την «Καταχνιά») κ.ά.

«Παιδί αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ που διώχθηκαν σκληρά από το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς του, ο Δημήτρης Μητροπάνος αναγκάστηκε να βγει πολύ νωρίς στη βιοπάλη, αναζητώντας μεροκάματο. Εχοντας αυτά τα βιώματα τραγούδησε τις αγωνίες, τους αγώνες και τα βάσανα του λαού και κέρδισε ξεχωριστή θέση στην καρδιά του. Με τη δωρική φωνή και την ξεχωριστή ερμηνεία του πλούτισε το λαϊκό τραγούδι».
(Απόσπασμα από την ανακοίνωση του ΚΚΕ με την αναγγελία θανάτου του Δημήτρη Μητροπάνου)

Γεννημένος στις 2/4/1948, στην Αγία Mονή, μια συνοικία έξω από τα Τρίκαλα — από την οποία καταγόταν η μητέρα του — μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του, τον οποίο γνώρισε στα 29 του χρόνια. Μέχρι τα 16 του νόμιζε πως ο πατέρας του σκοτώθηκε στο βουνό (ήταν αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας), οπότε έλαβε ένα γράμμα του πατέρα του που έλεγε πως ζει στη Ρουμανία. Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια. Πρώτα ως σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του και ύστερα σε ξυλουργεία. Μετά την Γ’ Γυμνασίου, το 1964, ήρθε στην Αθήνα να ζήσει με το θείο του. Προτού τελειώσει το Γυμνάσιο άρχισε να δουλεύει ως τραγουδιστής. Το 1967, ο Μητροπάνος ηχογραφεί τον πρώτο του 45άρη δίσκο, με το τραγούδι «Θεσσαλονίκη». Είχε προηγηθεί η ηχογράφηση του τραγουδιού «Χαμένη Πασχαλιά», που λογοκρίθηκε από τη χούντα και δεν κυκλοφόρησε ποτέ.

Στη μακρόχρονη πορεία του στο τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους δημιουργούς του λαϊκού και έντεχνου τραγουδιού: Γιώργος Ζαμπέτας, Μίκης Θεοδωράκης, Δήμος Μούτσης, Απόστολος Καλδάρας, Τάκης Μουσαφίρης, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιάννης Σπανός, Μάριος Τόκας.

Η πολύ σημαντική συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο στο δίσκο «Στου αιώνα την παράγκα», αποτελεί στροφή του ερμηνευτή σε πιο «έντεχνες» διαδρομές, διατηρώντας και πάλι την ταυτότητα του λαϊκού. Ο Μητροπάνος συνεχίζει στα ίδια μονοπάτια, με τραγούδια των Μικρούτσικου, Κορακάκη, Μουκίδη, Παπαδημητρίου κ.ά.

Τελευταίες δισκογραφικές δουλειές του ήταν η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας του στο Ηρώδειο (Σεπτέμβρης 2009), αποτελούμενη από 2 CD, με τίτλο «Τα τραγούδια της ζωής μου» και ο δίσκος «Εδώ είμαστε» με τραγούδια του Σταμάτη Κραουνάκη.

Δημήτρης Μητροπάνος: 15+1 αγαπημένα τραγούδια του σπουδαίου λαϊκού ερμηνευτή

«Τσε Γκεβάρα, πρεσβευτής της Επανάστασης», του Νίκου Μόττα