Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Επιστήμονες, επιστήμη, το κυρίαρχο «αφήγημα» και ο ανορθολογισμός

Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //

Με αφορμή την πανδημία, βλέπουμε από τα μεγάλα ΜΜΕ να υπερπροβάλονται «ειδικοί επιστήμονες» με κύριο χαρακτηριστικό τους συχνά να υπηρετούν (με το βάρος των γνώσεων τους) το κυβερνητικό αφήγημα αντιμετώπισής της μέσω του περίφημης «ατομικής ευθύνης» ή του ότι όσα κάνει η κυβέρνηση, είναι «μονόδρομος». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα λεγόμενα τους να είναι αντιφατικά ή και «δοξαστικά» για την κυβέρνηση που μας «έσωσε», ενώ «ξεχνούν» συχνά να αναφέρουν την κατάσταση στο ΕΣΥ, λέγοντας ότι «δεν είναι αυτός ο ρόλος τους»…

Και φυσικά η στάση αυτή «ειδικών επιστημόνων» δεν μένει χωρίς «αποζημίωση» (πολύμορφη) από τις κυβερνήσεις, το ίδιο το σύστημα διαχρονικά…

Ως «αντίποδας» σε αυτό συχνά εμφανίζονται άρθρα, δηλώσεις, «κινήσεις» κλπ. που έχουν έντονο το στοιχείο του ανορθολογισμού, της μονομέρειας ή και της άγνοιας. Ένας «βολικός» προφανώς εχθρός για την κυβέρνηση που και τις δικές της ευθύνες αποκρύπτει, αλλά και εμφανίζεται ως η έκφραση του «Ορθού Λόγου» και της «Επιστήμης» ενάντια στον «σκοταδισμό», τους «ψεκασμένους» κλπ.

Να μην ξεχνούμε ότι στο πλαίσιο της καπιταλιστικής κοινωνίας, κάθε επιστήμονας υφίσταται την πολύμορφη πίεση και το βάρος του κρατικού μηχανισμού,  άλλων φορέων π.χ της εκκλησίας, (όπως επίσης και για το πώς διαμορφώνεται η κοινωνική τους συνείδηση-αυτό αφορά και τους επιστήμονες στο πώς σκέπτονται και ενεργούν, εκτός των εργαστηρίων τους) οι οποίες τείνουν να εμποδίσουν την ελεύθερη έρευνα υπό το πρόσχημα ότι τα συμπεράσματα της επιστήμης μπορεί να μην ταυτίζονται με την επίσημη άποψη…

Ο Μαρξ απέρριπτε αποφασιστικά τέτοιες απόπειρες. Σύμφωνα με τα λόγια του, δεν υπάρχει «επίσημος νους» ο οποίος δε διδάσκεται από την επιστήμη, αλλά, αντίθετα, τη διδάσκει, και που είναι σε θέση να καθορίσει, σαν κάποιου είδους επιστημονική πρόνοια, το μέγεθος που θα πρέπει να έχει η τρίχα της γενειάδας του επιστήμονα ώστε να αποτελεί ο τελευταίος ενσάρκωση της παγκόσμιας σοφίας».

Απορρίπτοντας αποφασιστικά οποιαδήποτε προσπάθεια να υποταχθεί σε διακανονισμούς η επιστημονική έρευνα, να τεθούν όρια σ’ αυτήν, να προκαθορισθούν τα αποτελέσματα της, ο Μαρξ χλεύαζε αυτούς που σύμφωνα με τα λόγια του μετέτρεπαν την γνώση σε «απολογητικό σχολιασμό», σε γραφειοκρατικούς κανόνες, σε στενοκέφαλες απόψεις της ηγετικής κλίκας: «Τον άνθρωπο όμως που τείνει να προσαρμόζει την επιστήμη σε μια άποψη η οποία προέρχεται όχι από την ίδια την επιστήμη (όσο και αν η τελευταία κάνει και λάθη), αλλά απ’ έξω, σε μια άποψη που επιβάλλεται από ξένα για την επιστήμη, εξωτερικά συμφέροντα – αυτόν τον άνθρωπο τον ονομάζω «τιποτένιο».

Στους καιρούς , τους δύσκολους, χρέος των «ειδικών» είναι να μην σιωπούν, να μην υποτάσσονται στους «Λαιστρυγόνες και στους Κύκλωπες» και μαζί με το λαό (προσφέροντας και την απαραίτητη γνώση τους) να παλέψουν σήμερα για μέτρα ουσιαστικής προστασίας της υγείας και της ζωής του, με ευθύνη της κυβέρνησης και του κράτους.