Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Στις 2 Ιουλίου 1961 ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι και πέθανε ακαριαία. Η σύζυγος του, ήταν εκείνη που τον βρήκε νεκρό και αρχικά υποστήριξε ότι επρόκειτο για ατύχημα: “Ο Χέμινγουεϊ σκότωσε τον εαυτό του κατά λάθος ενώ καθάριζε ένα πυροβόλο το πρωί στις 7:30 π.μ. Δεν έχει οριστεί χρόνος για την κηδεία η οποία θα είναι ιδιωτική”, ήταν τα πρώτα της λόγια.
Η είδηση αυτή κάνει το γύρο του κόσμου, μεταξύ αυτών και τη χώρα μας, όπου έχουμε την επόμενη μέρα πρωτοσέλιδες αναφορές σε εφημερίδες. Στο σημείωμα μας, κάνουμε ένα μικρό απάνθισμα
Στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (4/7) διαβάζουμε πρωτοσέλιδα: «Ο ΧΕΜΙΓΚΟΥΑΙΗ ΕΥΡΕΘΗ ΝΕΚΡΟΣ. ΑΓΝΩΣΤΟΝ ΑΝ ΕΦΟΝΕΥΘΗ ΤΥΧΑΙΩΣ ‘Η ΗΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕ» Και συενχίζει: «ΣΑΝ ΒΑΛΛΕΥ (Αϊντάχο) 3: Ο Ερνεστ Χεμινγκουαίη, ένας από του Γίγαντας της Λογοτεχνίας του 20οι αιώνος ευρέθη χθες τη πρωϊαν, νεκρός εις το δωμάτιον του, φέρων βαθύ τραύμα εις τη κεφαλήν. Ως ανεκοινώθη υπό της οικογενείας του, ο Αμερικανός συγγραφεύς εφονεύθη τυχαίως ενώ εκαθάριζε το κυνηγετικόν όπλον του. Ο συγγραφεύς είχε προσβληθή τελευταίως υπό μελαγχολίας και αι Αρχαί πιθανώς να διατάξουν δικαστικήν ανάκρισιν διά να διαπιστωθή κατά πόσον ο θανατός τους οφείλεται εις δυστύχημα. Ο Χεμινγκουαίη ήτο 62 ετών. Το πτώμα του συγγραφέως, ανεκαλύφθη υπό της τετάρτης συζύγου του Μαίρης. Ευρέθη με τας πυτζάμας του. Κατόπιν εξετάσεως του πτώματος, ο ιατροδικαστής Ρέυ Μακγκόλτρικ απεφάνθη ότι το όπλον πιθανόν να εξεπυρσότησε τυχαίως και ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις περί εγκλήματος. Επίσης δεν υπάρχουν και μάρτυρες…Αι δικαστικαί αρχαί ανακοίνωσαν αργά απόψε ότι δεν πρόκειται να γίνη δικαστική προανακάκρισις διά να διαπιστωθή πώς εφονεύθη ο Χεμινγκουαιη. Αι αρχαί με την ανακοίνωσίν των αφήκαν εις τους ιστορικούς της λογοτεχνίας να αποφασίσουν εάν ο συγγραφεύς ηυτοκτόνησεν ή το όπλον του εξεπυρσοκρότησε τυχαίως…Πώς όμως εξεπυρσοκρότησεν; Τυχαίως ή με την θέλησιν του θύματος; Εις το ερώτημα αυτό δεν δίδουν απάντησιν αι αρχαί…»
Και συνεχίζει αναφέροντας στοιχεία του βιογραφικού του, όσο και δηλώσεις με αφορμή τον θάνατο του: «Ο Πρόεδρος Κένεντυ ευθύς ως επληροπφορήθη τον θάνατον του Χεμινγκουαιη εις δηλώσεις του είπεν ότι «εις των μεγαλυτέρων πολιτών του Κόσμου ετερμάτισε την ζωήν του εις την Αμερικήν την οποίαν εδόξασε με την Τέχνη του…Ο ραδιοσταθμός της Μόσχας μετέδωσε την έιδησιν του θανάτου του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέως σήμερον την πρωϊαν με την προσθήκην ότι ούτος ήτο «από τους αγαπημένους συγγραφείς του σοβιετικού λαού.»
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ όμως για το όλο ζήτημα-εστιάζοντας στις αιτίες του θανάτου- επανέρχεται πάλι πρωτοσέλιδα και την επόμενη μέρα (5/7) με τίτλο: «ΑΛΥΤΟΝ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ ΜΕΝΕΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΧΕΜΙΝΓΚΟΥΑΙΗ. ΟΥΔΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΕΑΝ ΗΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕ Ή ΕΑΝ ΤΟ ΟΠΛΟΝ ΤΟΥ ΕΞΕΠΥΡΣΟΚΡΟΤΗΣΕ ΤΥΧΑΙΩΣ. Οι Ρώσοοι πλέκουν το εγκώμιον του». Και συνεχίζει: «Το μυστήριον του θανάτου του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέως Ερνεστ Χεμινγκουαίη ουδέποτε πιθανώς θα λυθή, Ουδείς δύναται να είπη μετά βεβαιότητος εάν ο «μεγαλύτερος συγγραφεύς του 20ου αιώνος» ως εχαρακτηρίσθη, ετερμάτισε την ζωήν του, άγνωστον διά ποία αιτίαν ή ο θανατός του υπήρξε τυχαίος. Υπάρχουν πολλοί οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ένας άνθρωπος που αγαπούσε τόσον την ζωήν, όσο ο Χεμινγκουαιη, είναι απίθανον να αποφασίση να αυτοκτονήση. Αλλοι υποστηρίζουν ότι ο συγγραφεύς ήτο τελευταίως μελαγχολικός και δεν ωμιλούσεν σχεδόν εις κανέναν…» Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στις αντιδράσεις που υπήρχαν στην τότε ΕΣΣΔ: «Ο μεγάλος σοβιετικός συγγραφεύς Ερενμπουργκ εχαρακτήρισε τον Χεμινγκουαιη ως καλλιτέχνη ο οποίος «εγνώριζε πώς να περιγράφη την αγάπη και τον θάνατον, τον πόλεμον και τη βραχείαν ευτυχίαν του ανθρώπου». Ο Ερενμπουργκ εις δήλωσίν μεταδοθείσαν από το ραδιοσταθμόν της Μόσχας τονίζει ότι χρεωστά πολλά εις τα ιδέας και τον τρόπον του γραψίματος του Αμερικανού συγγραφέως, «Ουδείς μετά τον Τσέχοφ είχε τη τέχνην του Χεμινγκουαιη εις το διήγημα». Εξάλλου ο πρόεδρος της Ενώσεως Σοβιετικών Συγγραφέων Κωνσταντίν Φεντίν εδήλωσε τα εξής: «Ο θάνατος του Χεμινγκουαίη είναι μεγάλη απώλεια όχι μόνον διά την αμερικανικήν λογοτεχνίας αλλά και δια τον κόσμον ολόκληρον. Οι ηρωές του ήσαν άνθρωποι μεγάλων παθών και εζούσαν μίαν ζωήν δικαίαν. Το ίδιο ημπορεί να λεχθή και δια τον συγγραφέα. Ουδέποτε θα λησμονήσω την πρώτην φοράν που ήλθον εις επαφήν με το έργον του «Αποχαιρετισμόν εις τα όπλα». Ο Ερνεστ Χεμινγκουαίη υπήρξε μεγάλος συγγραφεύς και μεγάλος άνθρωπος».
Το όλο ζήτημα απασχολεί και πάλι πρωτοσέλιδα και την επόμενη μέρα (7/7) όπου γράφει: «Με απλότητα χθες έγινεν η κηδεία του Χεμινγκουαίη. ΟΛΙΓΟΙ ΦΙΛΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ». Και στο σχετικό ρεπορτάζ σημειώνει: «…Αν και η οικογένεια του συγγραφέως ειδοποίησεν όσους επιθυμούν να στείλουν άνθη, να προτιμήσουν να καταθέσουν ένα ποσόν εις τα φιλανθρωπικά ιδρύματα της αρέσκειας των, εν τούτοις πολλά άνθη και κυρίως άφθονα κόκκινα τριαντάφυλλα, τα αγαπημένα του Χεμινγκουαίη, εκάλυπτον το φερετρόν του. Ο εφημέριος της Καθολικής Εκκλησίας της «Παναγίας των Χιόνων» εξεφώνησε σύντομον επικήδειον κατά τη στιγμήν της ταφής…Η χήρα τους συγγραφέως του «Για πιο χτυπά η καμπάνα παρέμεινεν επί μακρόν προ του τάφου.¨»
Πρωτοσέλιδη όμως αναφορά βρίσκουμε (3/7) και στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ της Αλεξάνδρειας όπου με τίτλο: «ΤΡΑΓΙΚΟ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΝΕΣΤ ΧΕΜΙΝΓΟΥΑΙΗ. ΕΦΟΝΕΥΘΗ ΑΠΟ ΕΚΠΥΡΣΟΚΡΟΤΗΣΙΝ ΤΟΥ ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΟΥ ΟΠΛΟΥ ΚΑΘΩΣ ΤΟ ΕΚΑΘΑΡΙΖΕΝ» τονίζει και την εξής πλευρά: «…Ο Χεμινγουαίη ανήκει εις τη γενεάν των δημοκρατικών αμερικανών συγγραφέων (Σταϊμπεκ, Κλωντγουελ, Μίλλερ) οι οποίοι είχον πέσει εις την δυσμένειαν της Επιτροπής την οποίαν συνέστησαν προ ετών ο γερουσιαστής Μακάρθυ προς προστασίαν κατά των αντιαμερικανικών ενεργειών.»
Σε αντίθεση με τις δύο προηγούμενες εφημερίδες η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (4/7) φιλοξενεί την είδηση σε μεσαία σελίδα με τίτλο: «Ο ΑΧΡΟΝΟΣ ΓΙΓΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΕΛΙΠΕ. Ο Χεμινγκουαίη εφονεύθη από εκπυρσοκρότησιν του κυνηγετικού όπλου. Η αυτοκτονία δεν απεκλείσθη ολοσχερώς. Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΠΕΝΘΕΙ ΤΟΝ ΓΙΓΑΝΤΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΤΗΣ». Αναφέρωντας τη ζωή και το έργο του τονίζει: «…Ίσως ουδείς άλλος μέγας σύγχρονος συγγραφεύς να είδε τόσο πολλά έργα προβαλλόμενα εις την κινηματογραφικήν οθόνην, μολονότι ο ίδιος, ουδέποτε έμεινεν ικανοποιημένος από τον τρόπον παρουσιάσεως αυτών…»
