Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Θεοχάρης Παπαδόπουλος: «Χειροβομβίδες τα χέρια του εργάτη»

Παρουσιάζει ο Ειρηναίος Μαράκης //

Δεν υπάρχουν ποιητές στις μέρες μας κι όσοι γράφουν ποίηση τίποτα δεν έχουν να πουν, να ποια είναι, μεταξύ άλλων, η σύγχρονη αντίληψη για την ποίηση. Κι όμως μέσα από τις εβδομαδιαίες παρουσιάσεις του Ατέχνως στη στήλη των «Νέων Δημιουργών» αναδεικνύεται μια διαφορετική, πολύχρωμη πραγματικότητα όπου νέοι ποιητές και συγγραφείς όχι απλά γράφουν ποίηση αλλά και που επικοινωνούν με την κοινωνική πραγματικότητα.

Ο ποιητής Θεοχάρης Παπαδόπουλος που παρουσιάζουμε σήμερα, αποτελεί ακόμα μία περίπτωση που επιβεβαιώνει τη θέση μας εφόσον, παρά το σχετικά νεαρό της ηλικίας του -γεννήθηκε στον Πειραιά το 1978- αριθμεί πλέον στο ενεργητικό του έξι ποιητικές συλλογές, έχοντας διαμορφώσει από τη δεύτερη κιόλας συλλογή του, το προσωπικό ύφος μιας ολιγόστιχης, λιτής ποιητικής γραφής, άμεσα κατανοητής, κοινωνικής και βαθιά πολιτικής. Είναι ένας σημαντικός εκπρόσωπος της σύγχρονης ποιητικής γενιάς της αγανάκτησης και της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Γιος του ποιητή Αντώνη Θ. Παπαδόπουλου. Σπούδασε στη σχολή Οικονομίας και Διοίκησης του τμήματος Λογιστικής στο ΤΕΙ Χαλκίδας, και ζει στην Αθήνα. Ασχολείται με την Papadopoulos1ποίηση από τα παιδικά του χρόνια ενώ έχει πληθώρα δημοσιευμάτων σε λογοτεχνικά περιοδικά, είτε δικές του δημιουργίες, είτε λογοτεχνική κριτική. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα βουλγαρικά και τα πακιστανικά (ουρντού) κι έχει λάβει μέρος σε διεθνή λογοτεχνικά συνέδρια. Έκανε την πρώτη του δημοσίευση το 1993, ενώ κυκλοφόρησε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Τα Παράταιρα (ιδιωτική έκδοση)  το 1997. Οι υπόλοιπες συλλογές του είναι οι Κραυγές (Ιωλκός, 2009), Ερείπια (Ρέω, 2010), Πρόσωπα Γνωστά (Ρέω, 2011), Ξερόκλαδα (Ρέω, 2012), Πρόγνωση καιρού (Vakxikon, 2014). Αντιπρόεδρος του Διεθνούς Πολιτιστικού Κέντρου «Ανάδρασις». Επίσης, είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών καθώς και μέλος του Ομίλου για την Unesco Τεχνών Λόγου και Επιστημών Ελλάδας. Επίσης, είναι μέλος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς και ιδρυτικό μέλος του Νέου Πνευματικού Κύκλου Καλλιθέας.

 

Η γραφή του ποιητή είναι άμεση, επικοινωνεί με τον αναγνώστη κι εξυπηρετεί με τον καλύτερο, δυνατό τρόπο την ανάγκη μας για ουσιαστική ποίηση, που θα εκφράζει τις ελπίδες, τους φόβους, τα κρυφά κι ανομολόγητα όνειρα του καθημερινού ανθρώπου. Χωρίς περιττά στολίδια αλλά με προσεγμένη γλώσσα, τόσο γραμματολογικά, όσο και συμβολικά, αναδεικνύει ότι πίσω από πόρτες κλειστές, μέσα από τα ερείπια μιας κουρασμένης κοινωνίας, υπάρχουν άνθρωποι  που ονειρεύονται μια διαφορετική ζωή αλλά και που πολλές φορές χάνονται στις σκέψεις τους και στα προβλήματά τους. Κι όμως, τότε θα έρθει ο ποιητής, με μία λέξη του, με ένα στίχο – συνήθως τον τελευταίο του ποιήματος – για να καθαρίσει τα σκοτάδια των κουρασμένων ψυχών. Γράφει χαρακτηριστικά στο ποίημα Κυνηγητό από τη συλλογή Πρόγνωση Καιρού:

Τρέχεις μες το δρόμο.
Κάποιος σε κυνηγά.
Ιδρώνει το κορμί,
κουράστηκε το βήμα σου.
Κάποιος σε κυνηγά.
Ποτέ του δεν κουράζεται,
τώρα σε πλησιάζει,
μεγάλωσε η σκιά του,
νοιώθεις την ανάσα του.
Άλλο δεν μπορείς να τρέξεις.
Τρέμοντας γυρνάς πίσω το βλέμμα
και έκπληκτος κοιτάς τον εαυτό σου.

Ο έρωτας, η ερωτική μοναξιά, το παρελθόν και η μνήμη, η αγανάκτηση και ο θυμός για την κοινωνική κατάσταση, η πολιτική καταγγελία και η πρόταση για αγωνιστική διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας, η αλλοτρίωση συναισθημάτων και επιθυμιών, ο πόθος και το πάθος για το δίκιο των απλών ανθρώπων απέναντι σε δυνάμεις που εκμεταλλεύονται τη ζωή τους, η αγάπη του για τη φύση, διατρέχουν όλο το έργο του Θεοχάρη Παπαδόπουλου. Είναι μία ποίηση πρώτα πολιτική, χωρίς όμως να ακολουθεί μία στείρα καταγγελτική μορφή, και ύστερα υπαρξιακή. Έτσι κι αλλιώς το υπαρξιακό χωρίς την υλιστική του εξήγηση είναι απλά μια μεταφυσική θεωρία.

Papadopoulos2

Και ποιο είναι το ζητούμενο στην ποίηση του Θεοχάρη Παπαδόπουλου, αν όχι η ανθρώπινη, κοινωνική, καθημερινή ηρεμία, χωρίς προβλήματα; Αλλά αυτό το αίτημα δεν αναδεικνύεται μέσα από ένα μικροαστικό πλαίσιο αλλά προβάλλοντας μια αγωνιστική, ρηξιακή προοπτική, κι αυτό νομίζω πως αποτελεί μια κορυφαία κατάκτηση του ποιητή. Αλλά ο ποιητής δεν αρκείται στην ποίηση και στην λογοτεχνική κριτική, όπου κι εκεί έχουμε κριτικές του διανθισμένες με υπέροχα στοιχεία, αλλά ως ενεργό μέλος στον κοινωνικό, πολιτικό χώρο αλλά και δημιουργός που αναλαμβάνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες π.χ. δίνει πρώτος το παράδειγμα προς μια τέτοια κατεύθυνση. Άνθρωπος ευαίσθητος, ελπίζει και διεκδικεί να αλλάξει ο κόσμος προς το καλύτερο κι η ποίηση, όπως και τα αδημοσίευτα ποιήματα που σήμερα παρουσιάζουμε για πρώτη φορά, του εκφράζει με άρτιο τρόπο αυτή του τη διάθεση.

                                     Η ΚΙΘΑΡΑ

Παίζει η κιθάρα,
όμορφο σκοπό.
Γλυκές κι ανάλαφρες οι νότες,
σκορπούν στον άνεμο,
κάνουν ταξίδι μακρινό.
Μα δεν μπορούν να φτάσουνε
την άπονη καρδιά της.

                                   ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ

Όμορφες λέξεις
χάιδεψαν τ’ αυτιά σου,
καρφώθηκαν στο νου σου.
Η καρδιά σου τις αγάπησε.
Απόρησες,
όταν τις ίδιες λέξεις
ξαναείπανε άλλα στόματα
κι οδήγησαν στο θάνατο.

                                  ΘΥΣΙΑ

Δουλεύουν μπρος στη μηχανή,
μοιάζουν δεμένοι με σχοινί,
δεν γνώρισαν αργία.
Ήτανε λίγα τα λεφτά,
πολλά προβλήματα, καυτά
και βγήκαν σ’ απεργία.

Μέρες περάσανε πολλές,
κραυγές ακούστηκαν τρελές,
πείνα και προδοσία.
Οι δουλευτές δεν σταματούν,
πίσω δεν κάνουν, προχωρούν
και γίνονται θυσία.

                         Η ΠΑΡΑΛΙΑ

Μια παραλία ερημική.
Καμιά φωνή,
θόρυβος κανένας.
Μόνη της συντροφιά τα κύματα.
Μόνοι φίλοι της τα βράχια.
Βουβός κοιτάς την έρημη ακτή.
Ανακαλύπτεις τραγικά
πόσο σου μοιάζει.

                              Χάι κου
                              Στον Νίκο Καρούζο

                             Χειροβομβίδες
τα χέρια του άνεργου.
Και του εργάτη.