Στις 24 Γενάρη 2012, έφυγε αναπάντεχα και αδόκητα από τη ζωή ο σπουδαίος έλληνας σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος. Ποιητής της κινηματογραφικής γλώσσας και σκέψης, πολυβραβευμένος, με διεθνή απήχηση και αναγνώριση, ο Θ. Αγγελόπουλος άφησε ανεξίτηλη την υπογραφή του στην έβδομη τέχνη.
Με αφορμή την τραγική επέτειο από τον χαμό του, σας προτείνουμε τρεις κινηματογραφικές ταινίες του, πραγματικά διαμάντια του ελληνικού και παγκόσμιου κινηματογράφου, που πρέπει οπωσδήποτε να δει κάποιος:
1. Ο Θίασος (1974-’75)
Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης
Σκηνικά: Μικές Καραπιπέρης
Μουσική: Λουκιανός Κηλαϊδόνης
Πρωταγωνιστούν: Εύα Κοταμανίδου, Αλίκη Γεωργούλη, Στράτος Παχής, Μαρία Βασιλείου, Βαγγέλης Καζάν, Πέτρος Ζαρκάδης, Κυριάκος Κατριβάνος, Γρηγόρης Ευαγγελάτος, Γιάννης Φύριος, Νίνα Παπαζαφειροπούλου (γριά), Αλέξης Μπούμπης, Θάνος Γραμμένος, Κώστας Στυλιάρης, Γιώργος Βερλής, Κώστας Μανδήλας, Γιώργος Τσιφός, Ιάκωβος Παϊρίδης, Τάκης Δουκάκος, Μαίρη Ανδροπούλου
Επικό – πολιτικό έργο, μια ιστορία μέσα στην ιστορία. Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει μια θεατρική παράσταση του βουκολικού δράματος του Περεσιάδη Γκόλφω, η βοσκοπούλα. Η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η ιδιωτική των μελών του θιάσου (που είναι ταυτόχρονα και μέλη της ίδιας οικογένειας) πλέκονται αξεδιάλυτα. Από τη μια παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες της δικτατορίας του Μεταξά, την έναρξη του πολέμου, την ιταλική εισβολή, τη γερμανική κατοχή, την Απελευθέρωση, την άφιξη των συμμάχων (Άγγλων αρχικά και Αμερικανών στη συνέχεια), την καταπίεση των «αριστερών» αγωνιστών και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τις εκλογές του 1952 όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις της Δεξιάς. Από την άλλη, οι περιπέτειες της οικογένειας του Oρέστη, της αδελφής του, του πατέρα του, της μητέρας του και του εραστή της, παραπέμπουν στον κεντρικό πυρήνα του μύθου των Ατρειδών. O πατέρας εκτελείται από τους Γερμανούς, μετά την προδοτική καταγγελία του εραστή της μητέρας, κι ο Oρέστης, αντάρτης της Αριστεράς, με τη συνεργασία της αδελφής, θα σκοτώσει επί σκηνής τη μητέρα του και τον εραστή της, για να έρθει και η δική του εκτέλεση κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν τη γενική καταστολή του αντάρτικου κατά τον Εμφύλιο. Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η μεγάλη αδελφή (εκείνη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέκτρα), η μόνη της οικογένειας που, μετά τα δεκατρία χρόνια Ιστορίας τα οποία πραγματεύεται η ταινία, μένει ώς το τέλος και φροντίζει τον μικρό Oρέστη, το γιο της μικρής αδελφής που έχει παντρευτεί έναν αμερικανό αξιωματικό. Η χρονολογική κατασκευή της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939 μ’ ένα πανομοιότυπο πλάνο.
2.Ταξίδι στα Κύθηρα (1984)
Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης
Σκηνικά: Μικές Καραπιπέρης
Μουσική: Ελένη Καραΐνδρου
Πρωταγωνιστούν: Μάνος Κατράκης, Μαίρη Χρονοπούλου, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Δώρα Βολανάκη, Giulio Brogi, Γιώργος Νέζος, Αθηνόδωρος Προύσαλης, Μιχάλης Γιαννάτος, Άκης Καρέγλης. Βασίλης Τσάγκλος, Δέσποινα Γερουλάνου.
Ταινία που αποτυπώνεται για πάντα στη μνήμη του θεατή. Συγκλονιστικές ερμηνείες από Μάνο Κατράκη και Διονύση Παπαγιαννόπουλο. Ένας σκηνοθέτης του κινηματογράφου, κουρασμένος απ’ τις μυθοπλασίες, αναζητά μια ιστορία ουσιαστική και προσκολλάται σ’ έναν γέρο που πουλάει λεβάντες στο δρόμο: τον Σπύρο, έναν πρώην κομμουνιστή, εξόριστο στην Τασκένδη, που έχει επιστρέψει στην πατρίδα μετά από 32 χρόνια εξορία. Στο χωριό του, που το είχε υπερασπιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, γίνεται μάρτυρας ενός ξεπουλήματος της γης και των ιδεών, και προσπαθεί να το αποτρέψει. Ωστόσο, δεν μπορεί να συμπλεύσει με την πραγματικότητα που συναντά. Απομονώνεται. Δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τα παιδιά του, με τους γύρω του. Μόνο η γυναίκα του, πιστή και υπομονετική Πηνελόπη, τον ακολουθεί μέχρι το τέλος, μέχρι το τελευταίο του ταξίδι.
3. Το βλέμμα του Οδυσσέα (1995)
Σενάριο: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Tonino Guerra, Πέτρος Μάρκαρης.
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης, Ανδρέας Σινάνος.
Σκηνικά: Γιώργος Πάτσας, Miodrag Mile Nicolic
Μουσική: Ελένη Καραΐνδρου
Πρωταγωνιστούν: Harvey Keitel, Maia Morgenstern, Erland Josephson, Θανάσης Βέγγος, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Ντόρα Βολανάκη, Μάνια Παπαδημητρίου, Angel Ivanof, Ljuba Tadic, Cert Llanaj, Αγνή Βλάχου, Γιάννης Ζαβραδινός, Βαγγέλης Καζάν, Μίρκα Καλατζοπούλου, Δημήτρης Καμπερίδης, Εύα Κοταμανίδου.
Από τις καλύτερες ερμηνείες του αμερικανού ηθοποιού Χάρβεϊ Καϊτέλ. O ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Α. επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην πατρίδα, αναζητώντας τρεις μπομπίνες ανεμφάνιστου φιλμ των Αδελφών Μανάκη, πιονιέρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια. Η απεγνωσμένη αναζήτηση του φιλμ όπου καταγράφηκε το πρώτο βλέμμα πάνω σε τούτη τη χερσόνησο, γίνεται ταυτόχρονα και η αναζήτηση ενός βλέμματος από πλευράς του Α. (του Αγγελόπουλου, κατ’ επέκταση), που ψάχνει έναν καινούργιο τρόπο να ξαναδεί τον κόσμο. Η οδύσσεια του Α. δεν είναι μια ομηρική Oδύσσεια. Όλα τα ομηρικά αντίστοιχα δεν αναγνωρίζονται παρά μόνο σαν σχήματα, σκορπισμένα στοιχεία στο μακρύ ταξίδι της σύνθεσης. Τώρα που όλες οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, τώρα που το σοσιαλιστικό όνειρο κύλησε στο ποτάμι της Ιστορίας, η περιπέτεια του βλέμματος απέμεινε η μόνη περιπέτεια να αφηγηθείς.
