Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Μαργαρίτα… Γης Μαδιάμ της Τζώρτζιας Ρασβίτσου, εκδ. Εκάτη

Παρουσίαση από Αναστασία Ζήση //

Η Μαργαρίτα είναι το μικρό κορίτσι που μεγαλώνει στη Μυτιλήνη και αφηγείται μέσα από το δικό της βλέμμα τις ιστορίες των παιδικών της χρόνων κατά την περίοδο της δικτατορίας. Οι γονείς, οι γιαγιάδες, οι επισκέψεις, το σεργιάνι, το παιχνίδι και οι παντρειές είναι μερικά μόνο από τα στιγμιότυπα αυτών των εικόνων που με γάργαρη γραφή και παιγνιώδη διάθεση ανασυγκροτούν το κλίμα μιας εποχής και τα σημάδια αυτής στις ζωές των ανθρώπων. Στη φωνή της μικρής Μαργαρίτας παρεμβάλλονται οι μονόλογοι των γονιών της οι οποίοι αναμετρούνται με τις δικές τους επιθυμίες, τις δικές τους υποχωρήσεις, ήττες και νίκες. Ένα πολυφωνικό αφήγημα που το διαβάζεις μονορούφι γιατί η μικρή Μαργαρίτα, ελεύθερη από τους υπολογισμούς της ενήλικης ζωής, σου δείχνει εκατοστό προς εκατοστό όλα εκείνα τα κοινωνικά «πρέπει» που την μεγάλωσαν, που μας μεγαλώνουν. Από το παιχνίδι μέχρι το επάγγελμα, όλες οι αντιλήψεις που κοινωνικά κυριαρχούν και ορίζουν τι είναι «καλό», τι είναι «κακό», τι είναι «κοριτσιστικό», τι είναι «αγοριστίκο», τι είναι «σωστό» και τι είναι «λάθος» φτιάχνουν το πλέγμα μιας ιδεολογίας. Ένα πλέγμα από στερεότυπα και κοινωνικά πρότυπα που τρέφονται από τη θρησκεία, την πατριαρχία, το σχολείο, την πολιτική. Από τι είμαστε φτιαγμένοι; Πώς οι κοινωνικοί ορισμοί δίνουν μορφή στην ύπαρξη μας; Πόσο αντέχουμε την αναμέτρηση με τις κοινωνικές συμβάσεις;

Ένα αφήγημα γραμμένο από το βλέμμα ενός παιδιού που σε παρασέρνει να μαζέψεις τα κοχύλια των δικών σου παιδικών αναμνήσεων. Ένα αφήγημα γραμμένο από τις σκέψεις ενός άντρα ο οποίος αναλογίζεται για «τα σύνορα που το σπίτι και η δουλειά του χάραξαν», και μιας γυναίκας που μαθαίνει να αυτοεκπαιδεύεται στην ανάλυση του «ανδρικού ψυχισμού». Η Τζώρτζια Ρασβίτσου είναι διαπεραστική στην ψυχική κατάσταση των αφηγητών της και στον τρόπο που την εντάσσει σε μια ορισμένη πολιτική και ιστορική περίοδο της Ελλάδας, τα μικροαστικά πρότυπα ζωής, επιτυχίας και κοινωνικής αποδοχής. Μέσα από την απλότητα της παιδικής σκέψης σου δείχνει την περιπλοκότητα της συνύπαρξης, και όλα εκείνα τα ιδεολογικά βαρίδια που καθυποτάσσουν την αυθεντικότητα του εαυτού.

Μπορεί να είναι η πρώτη λογοτεχνική συγγραφή της Τζώρτιας Ρασβίτσου, αλλά η ανάγνωση της είναι απολαυστική. Δίνω ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο της:

«Σήμερα στο νηπιαγωγείο η δασκάλα μας έμαθε τα επαγγέλματα…Περίμενα με ανυπομονησία τη σειρά μου για να την ξεφουρνίσω. Τι δουλειά κάνει ο μπαμπάς σου;» «Ο μπαμπάς μου είναι οραματιστής!» της είπα με μεγάλη περηφάνεια. Η δασκάλα σώπασε και με κοίταξε σοβαρά και περίεργα και όλο θαυμασμό….».