Στην τελική ευθεία βρίσκονται οι εργασίες για την κατασκευή Μνημείου Εκτελεσθέντων της περιόδου 1946-1950 (ΔΣΕ) και 1941-1944, στον λόφο του Μεζούρλου στη Λάρισα.
Την Κυριακή 17 Οκτώβρη, στις 11 π.μ., θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση για την αποκάλυψη του Μνημείου με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, Δημήτρη Κουτσούμπα. Θα ακολουθήσει συναυλία με την Ρίτα Αντωνοπούλου.
Τις μέρες που απομένουν, οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη Θεσσαλία, μαζί με τη διακίνηση του Καλέσματος της ΚΕ για αγωνιστική συμπόρευση με το ΚΚΕ, ετοιμάζουν κι ένα πλούσιο πρόγραμμα προπαγάνδισης της εκδήλωσης των αποκαλυπτηρίων, για να γίνει πλατύτερα γνωστή η κατασκευή και λειτουργία του στον χώρο της θυσίας, για να γίνουν η προσοχή και η ανάδειξή του κτήμα του λαρισαϊκού λαού.
Λόφος ποτισμένος με αίμα
Η ανέγερση του Μνημείου εντάσσεται στη διαχρονική προσπάθεια του Κόμματος να συμβάλει στην καταγραφή της Ιστορίας της χώρας μας, της Ιστορίας των αγώνων του επαναστατικού λαϊκού κινήματος, στην καταγραφή της ιστορικής αλήθειας.
Μετά την Απελευθέρωση της χώρας τον Οκτώβρη του 1944 από το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, ξεκίνησε ένα βίαιο πογκρόμ διώξεων των ΕΑΜιτών και συμπαθούντων αγωνιστών, δηλαδή της τεράστιας πλειοψηφίας του ελληνικού λαού εκ μέρους της αστικής εξουσίας, των τότε μηχανισμών της, φανερών και κρυφών. Η τρομοκρατία εντείνεται όλη αυτή την περίοδο, που έμεινε στην Ιστορία ως «Λευκή Τρομοκρατία».
Μετά τις εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και το νόθο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτέμβρη 1946 για την επιστροφή του βασιλιά, η κρατική καταστολή θωρακίζεται ακόμα περισσότερο με το Γ’ Ψήφισμα (1946), που ψηφίζεται στις 18 Ιούνη του 1946.
Το άρθρο 1 καθορίζει την ποινή του θανάτου, το άρθρο 5 καθορίζει την τιμωρία για συμμετοχή σε διαδηλώσεις, το άρθρο 9 παρέχει στην αστυνομία απόλυτο δικαίωμα να ενεργεί μέρα και νύχτα, σε πόλεις και χωριά, να συλλαμβάνει όποιον θέλει, να κάνει έρευνα και διώξεις. Το άρθρο 12 καθορίζει τη δράση των στρατοδικείων, που είναι υπεράνω δικαστηρίων και εφετείων.
Τα Εκτακτα Στρατοδικεία
Βάσει αυτού και με βασιλικό διάταγμα, συγκροτούνται 25 Εκτακτα Στρατοδικεία. Από το Εκτακτο Στρατοδικείο της Λάρισας περνάνε πολλές εκατοντάδες κομμουνιστές, αγωνιστές.
Ετσι, στον Λόφο του Μεζούρλου εκτελέστηκαν τα έτη 1946-1950 περίπου 450 κομμουνιστές, μαχητές του ΔΣΕ και άλλοι αγωνιστές. Στον χώρο αυτό έγιναν εκτελέσεις και 41 τουλάχιστον αγωνιστών την περίοδο 1941-’44, δηλαδή τον καιρό της γερμανικής Κατοχής. Νέοι άνθρωποι, οικογενειάρχες, στρατιώτες, αλλά και γυναίκες, μικρά κορίτσια, ακόμη και έγκυες.
Συλλογική δουλειά, με πείσμα
Για την ανέγερση του Μνημείου απασχολήθηκαν με αυταπάρνηση πλήθος συντρόφων και φίλων του Κόμματος, σε τομείς που έπρεπε να συγκλίνουν και να αποτυπωθούν στην τελική διαμόρφωση του μνημονικού τόπου: Από την έρευνα που έγινε σε κάθε άκρη της χώρας από απογόνους των εκτελεσθέντων για να εντοπιστούν τα ακριβή στοιχεία τους, αξιοποιώντας πλήθος πηγών, μέχρι την αρχιτεκτονική – τοπογραφική μελέτη και κατασκευή του, την ειδική οικονομική δουλειά που γίνεται, αλλά και την αρθρογραφία στον τοπικό Τύπο, ώστε να γίνει γνωστή η σημαντική αυτή πρωτοβουλία στον λαό και τη νεολαία της Λάρισας.
Μέχρι σχεδόν την τελευταία στιγμή, η βαθιά μελέτη του αρχείου αναδείκνυε νέα ονόματα και στοιχεία για τους εκτελεσμένους, τις συνθήκες θανάτωσης, το οικογενειακό τους περιβάλλον. Διασταυρώθηκαν αρχειακά και με επιτόπια έρευνα αρκετές φορές τα ονόματα και επώνυμα, τα ιδιαίτερα «παρατσούκλια», ψευδώνυμα και συνθηματικά ακόμα, με τα οποία ο κάθε ήρωας ήταν γνωστός είτε στο οικείο του περιβάλλον είτε στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού.
Οι Κομματικές Οργανώσεις σε όλη τη Θεσσαλία ήρθαν σε επαφή με μεγάλο αριθμό οικογενειών των εκτελεσθέντων, οι οποίοι, ανεξάρτητα από τη σημερινή πολιτική τους διαδρομή, με μεγάλη συγκίνηση υποδέχτηκαν την προσπάθεια αυτή, ενώ ταυτόχρονα πολλοί από αυτούς έδωσαν και πρόσθετα στοιχεία για την αγωνιστική δράση των προγόνων τους.
Το μνημείο
Για τα στοιχεία που περιλαμβάνει το Μνημείο μίλησε στον «Ριζοσπάστη» η αρχιτέκτονας που το σχεδίασε, Κέλλυ Παπαϊωάννου:
«Η διαμόρφωση ενός μνημείου – ιστορικού τόπου, που θα τιμά τους εκτελεσμένους κομμουνιστές και αγωνιστές της περιόδου της ένοπλης ταξικής πάλης, έχει εκ των πραγμάτων σύνθετες απαιτήσεις. Είναι επιφορτισμένο με το καθήκον να ζωντανέψει το περιεχόμενο αυτής της μνήμης, να παρουσιάσει τα τεκμήρια με τρόπο αντικειμενικό και εύληπτο, αλλά ταυτόχρονα να εστιάσει και στη μεγάλη συναισθητική και διαπαιδαγωγητική αξία αυτής της μνήμης της οποίας είναι φορέας.
Το συγκεκριμένο Μνημείο στο Μεζούρλο έχει ιδιαίτερες τεχνικές και αισθητικές απαιτήσεις. Καταρχάς, σχεδιάστηκε για έναν χώρο που είναι ήδη ιστορικά φορτισμένος, καθώς είναι ο λόφος όπου γίνονταν οι εκτελέσεις των καταδικασμένων από τα στρατοδικεία της περιόδου ’46 – ’50. Απαιτεί επομένως μια ιδιαίτερη προσέγγιση, που θα αναδεικνύει το γεγονός, το ίδιο το τοπίο του λόφου, με την επιβλητικότητά του και το ιστορικό του φορτίο.
Το Μνημείο, δεδομένου ότι υποδέχεται κάθε χρόνο εκδηλώσεις τιμής και μνήμης, απαιτεί επιπρόσθετα την εξασφάλιση χώρου γι’ αυτές τις μνημονικές πρακτικές, τη δυνατότητα επισκεψιμότητας, κατάθεσης στεφάνων, μαζικής προσέλευσης και γηραιότερων ανθρώπων, που θα πρέπει να κινούνται άνετα σε όλη την έκταση του ιστορικού τόπου».
902.gr.
