Αναδημοσιεύουμε τη συνέντευξη της εικαστικού Εύας Μελά (στο cretalive.gr) με αφορμή την κυκλοφορία του παραμυθιού «Έρημο κλουβί» της Βαγγελιώς Καρακατσάνη από τις εκδόσεις Ατέχνως. Τη συνέντευξη πήρε η Ανθή Παρασκευοπούλου.
***
1 Πείτε μας δυο λόγια για το έργο σας και τις ζωγραφιές σας.
Προσεγγίζοντας το κείμενο της Βαγγελιώς Καρακατσάνη επιδίωξα να δώσω την αίσθηση της μοναξιάς, την αίσθηση της ερημιάς, ακόμα κι αν γύρω είναι ένα ηλιόλουστο περιβάλλον. Και την αντίθεση ανάμεσα στην «ερημιά» και τη συνομιλία, την επικοινωνία. Παράλληλα ήθελα να δώσω την τρυφερότητα , τη μορφή και το φευγαλέο, των πουλιών.. Την κίνησή τους πάντα προς την ελευθερία. Και την εικόνα του κάθε είδους πουλιού ξεχωριστά, με σαφήνεια. Οι ζωγραφιές έγιναν με χρώματα της γής: άσπρο, μαύρο, χοντροκόκκινο και ώχρα, και όμπρες. Πάντα ζωγραφίζω με χρώματα της γης. Μου φαίνεται πιο φυσικό το αποτέλεσμα. Και πιστεύω πως έχει ιδιαίτερη σημασία η αρχιτεκτονική του βιβλίου, η καλλιτεχνική του επιμέλεια συνολικά και στις λεπτομέρειες.
Δεν ζωγραφίζω «για παιδιά», «παιδικά». Πιστεύω πως τα παιδιά δεν έχουν ανάγκη να τους μιλήσουμε σε μια άλλη γλώσσα από τη δική μας, «παιδική», αλλά έχουν ανάγκη να τους ξεδιπλώσουμε την αλήθεια μας. Ζωγραφίζω τις εικόνες στο παιδικό βιβλίο όπως ζωγραφίζω πάντα στο εργαστήρι μου ή στη φύση, προσπαθώντας να αποδώσω το τι αισθάνομαι ως παρατηρητής της αφήγησης και του χώρου. Ετσι απλά.
2. Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με τη συγγραφέα και τι ς εκδόσεις και πώς φτάσατε σ’ αυτό το αποτέλεσμα.
Τη Βαγγελιώ Καρακατσάνη τη γνώρισα μέσω της φίλης ζωγράφου Αναστασίας Μπρισκόλα. Εκείνη μεσολάβησε στο να μου δώσει εμένα η Βαγγελιώ το κείμενό της. Συνεργαστήκαμε με τη Βαγγελιώ για το βιβλίο χωρίς να έχουμε ειδωθεί ποτέ. Είχα μια αίσθηση ελευθερίας σε αυτή τη συνεργασία. Η Βαγγελιώ αισθάνθηκα ότι με εμπιστεύθηκε χωρίς καν να με γνωρίζει, χωρίς να θέλει να καθορίσει εκείνη τις εικόνες, και αυτό με έκανε χαρούμενη, με απελευθέρωσε. Ούτε ζήτησε να της πω τι έχω στο μυαλό μου να ζωγραφίσω. Μου έδωσε ελευθερία και χρόνο. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό για να δώσει ο ζωγράφος ό,τι καλύτερο μπορεί στο βιβλίο. Τον Ηρακλή Κακναβάνη τον γνώριζα από παλιότερα και από τον ιστότοπο «Ατέχνως». Αν κάτι έχω νιώσει πιο πολύ σε αυτή τη συνεργασία με τη Βαγγελιώ και τον Ηρακλή, είναι η λέξη «σεβασμός». ΄Ετσι δούλεψα, με σεβασμό και χωρίς συμβιβασμούς. Θα πρέπει να σημειώσω και τη συμβολή του Πέτρου Φιλιππίδη που έκανε την ηλεκτρονική επεξεργασία του βιβλίου και το σχεδιασμό των σελίδων με τα παιγνίδια.
3. Πείτε μας τι ρόλο παίζει η εικόνα στο παιδικό βιβλίο.
Το βιβλίο, το λογοτεχνικό κείμενο, είναι για κάθε παιδί ένα παράθυρο στον κόσμο. Το παιδί διαβάζοντας ονειρεύεται, φαντάζεται, πλάθει εικόνες. Η ζωγραφική στο παιδικό βιβλίο είναι ένα δεύτερο παράθυρο στον κόσμο, με άλλα μέσα, συλλειτουργικά με το κείμενο. Η εικόνα παίζει υποστηρικτικό ρόλο σε αυτό το ταξίδι του παιδιού. Του δίνει οπτικά ερεθίσματα και πληροφορίες, χωρίς να το καθορίζει αποκλειστικά (όπως λχ μια ταινία που του τα δίνει όλα έτοιμα), χωρίς να το περιορίζει, χωρίς να μονοπωλεί τη σκέψη και τη φαντασία του. Του δείχνει αισθητικούς δρόμους, συναισθήματα. Του εμπλουτίζει τις οπτικές του εμπειρίες.. Το παιδί, με αφετηρία την απόδοση των νοημάτων του κειμένου με τις ζωγραφιές, με τα σχήματα και τα χρώματα, με την ατμόσφαιρα, την αισθητική της ζωγραφιάς , με το σχέδιο, μαθαίνει να ερευνά τον γύρω κόσμο, παρατηρεί και πάει πιό πέρα, πλάθει τις δικές του εικόνες αναπλάθει, μεταπλάθει, εξελίσσει τη σκέψη του, συνδημιουργεί μέσα του.
4. Πιστεύεται ότι ανάμεσα στους εκατοντάδες τίτλους παιδικών βιβλίων που εκδίδονται ξεχωρίζουν ορισμένα; Ποιό είναι το συστατικό της επιτυχίας γι αυτά που ξεχωρίζουν.
Σήμερα μέσα στην οργιώδη πολιτιστική βιομηχανία με τις χιλιάδες παραγωγές χάνονται στην ανωνυμία και την αφάνεια πολύ σπουδαίες δουλειές στο χώρο του βιβλίου. Γιατί αυτό που κάνει ένα βιβλίο να «ξεχωρίσει» στις βιτρίνες, να «πετύχει» οικονομικά είναι η διαφήμιση, το μάρκετινγκ… ΄Ομως ένα βιβλίο γίνεται πραγματικά ξεχωριστό στην ψυχή των παιδιών όταν φτάσει στα χέρια τους ένα κείμενο που τα ταξειδεύει σε όμορφα μονοπάτια, τους μιλάει για βαθιές, μεγάλες αλήθειες και αξίες.. ΄Οταν η σελιδοποίηση, η αισθητική επιμέλεια της κάθε σελίδας σέβεται το παιδί, όταν τα γράμματα, τα διαστήματα και τα περιθώρια βοηθούν στην ανάγνωση… Κι όταν οι εικόνες ενός τέτοιου βιβλίου σέβονται το περιεχόμενό του και το υποστηρίζουν, όταν έχουν αισθητική αξία και αλήθεια, όταν συμβάλλουν στο να απελευθερώνουν τα συναισθήματα των μικρών αναγνωστών. Τότε είναι στα δικά μου τα μάτια ένα βιβλίο πετυχημένο και ξεχωριστό .
Το έρημο κλουβί, Κείμενο Βαγγελιώ Καρακατσάνη – Ζωγραφιές Εύα Μελά
