200 χρόνια φέτος από την αστική εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση του 1821, που υπηρέτησε την κοινωνική εξέλιξη, συντρίβοντας τα φεουδαρχικά δεσμά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανοίγοντας δρόμο για τη συγκρότηση του ελληνικού αστικού κράτους.
Η πρόθεση της κυβέρνησης κλπ. «πρόθυμων» είναι να κατασκευάσει «εθνικό αφήγημα» και «ενιαία εικόνα» της Ιστορίας της Ελλάδας επιχειρώντας να συσκοτίσει τις ταξικές αντιθέσεις που συντέλεσαν στη διαμόρφωση και στην πορεία του ελληνικού κράτους και πολύ περισσότερο τη διαχρονική ταξική του ταυτότητα.
Το «Ατέχνως» -με σεβασμό στον αναγνώστη, από την αρχή πήρε ξεκάθαρη θέση στον αντίποδα της «εθνικής ενότητας» και του «κοσμοπολιτισμού» που «αναβαθμίζει» τη θέση του ελληνικού αστικού κράτους στην ευρύτερη περιφέρεια, στην ΕΕ και παγκόσμια, επιλέγοντας να αναδείξει τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες εκδήλωσης των γεγονότων από τη σκοπιά του μαρξισμού – λενινισμού, σε αντιπαράθεση με αστικές και αναθεωρητικές ιστορικές θέσεις.
Ξεχωρίζοντας μάλιστα τα κείμενα σε εκείνα δημοσιεύονται με ευθύνη της συντακτικής του επιτροπής, από άλλα –καλοδεχούμενα επώνυμων συνεργατών του (πχ. Γιάννης Βεντούρας, Χρήστος Α. Τούμπουρος κά)
Από την πλευρά του το Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου «Μουσείο Μπενάκη», ετοίμασε από καιρό έκθεση με τίτλο «1821 Πριν και Μετά» – αφιερωμένη στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 «σε σύμπραξη Τραπέζης της Ελλάδος, Εθνικής Τράπεζας και Alpha Bank» -που κατά τους ίδιους αποτελεί τη «σημαντικότερη έκθεση που έχει διοργανώσει το Μουσείο Μπενάκη και η μεγαλύτερη για τον νεότερο Ελληνισμό που έχει παρουσιαστεί ποτέ».
ℹ️ Θα ξεκινούσε ως γκαλά με πρωταγωνιστές ανθρώπους επώνυμους, αλλά και της “διπλανής πόρτας” κανονικά τέτοιες μέρες, αλλά λόγω της πανδημίας η έναρξη και τα επίσημα εγκαίνιά της θα πραγματοποιηθούν μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων.
Στις 3 Μάρτη, έγινε ένα είδος ενημερωτικής διαδικτυακής μετάδοσης της –ένα ~20λεπτο βίντεο όπου επιμελητές και διοργανωτές έκαναν παρουσίαση της έκθεσης, η οποία εντάσσεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εορτασμού της Επετείου που συντονίζει η (κυβερνητική & ΣΙΑ) Επιτροπή «Ελλάδα 2021».
Η μετάδοση πραγματοποιήθηκε τόσο μέσω της ιστοσελίδας (benaki.org), όσο και στα ΜΚΔ του Μουσείου, facebook και youtube (δείτε και εδώ).
Φυσικά και έχουν αξία –όποια και αν είναι αυτά, τα (κατά τους ιδιοκτήτες και σπόνσορες) «πάνω από 1.200 αντικείμενα και 1.218 σελίδες καταλόγου για την περίοδο 1770 μέχρι το 1870».
Πρόκειται –λένε «για την εκατονταετία που ξεκινά με την ηθική και οικονομική προετοιμασία της απελευθέρωσης των Ελλήνων, κορυφώνεται με την Επανάσταση του 1821 και ολοκληρώνεται με τις πρώτες δεκαετίες της λειτουργίας και της ανάπτυξης του ελληνικού κράτους» (…) που
«συνθέτουν ένα γοητευτικό ταξίδι ιστορίας και τέχνης, ένα ταξίδι που τα βήματά του εξηγούν γιατί αυτή η τόσο πλούσια εκατονταετία εξακολουθεί να μας συγκινεί τόσο έντονα, έστω και μετά από 200 χρόνια».
Μία έκθεση τόσο σημαντική δεν θα μπορούσε παρά να είναι αφιερωμένη στη μνήμη δύο ανθρώπων που, ο καθένας με τον τρόπο του, συνδέονται με την ιστορία, τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη του Μουσείου, με αυτό που είναι σήμερα, αλλά και με αυτό που θα είναι στο μέλλον.
Του Άγγελου Δεληβορριά (ΣΣ |> πρόκειται για τον καθηγητή επί 41 χρόνια, 1973-2014, διευθυντή του Μουσείου που έστησε τον ιδιωτικό φορέα με τη μορφή που περίπου έχει σήμερα) και του Μαρίνου Γερουλάνου (ΣΣ |> 1961-1964 ιδιαίτερος γραμματέας του βασιλιά Παύλου, 1964 -1967 τελετάρχης του βασιλιά Κωνσταντίνου, το 1967 -1974 αυλάρχης της Άννας Μαρίας [sic!!) κατά τη μεταπολίτευση γενικός διευθυντής ΠεΧωΔΕ και Υπουργείου Συντονισμού (1976 – 1981) –ανήκει …φυσικά και στους “Global 500” του ΟΗΕ)
Δε θα σταθούμε σε άλλες λεπτομέρειες για «τον απόηχο και την πρόσληψη της Επανάστασης», που «μαζί με τα έργα των συνδιοργανωτριών τραπεζών» … «δημιουργούν όλα μαζί μία σύνθεση με βαθύ περιεχόμενο, που αποτυπώνει το γοητευτικό παρελθόν των Νεοελλήνων και αναδεικνύει τους λόγους της ύπαρξής μας, την ανθεκτικότητά μας και την πορεία μας, δηλαδή τα θετικά στοιχεία που δόμησαν τον νεότερο Ελληνισμό».
Ο κατάλογος διατίθεται για προπαραγγελίες (45€) στο «μη κεροσκοπικό» (sic!!^2) benakishop.gr.
Ακόμη: το Τμήμα Εκπαίδευσης του Μουσείου ετοίμασε το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό «21 Αντικείμενα μιλούν για την Επανάσταση», που απευθύνεται σε παιδιά, οικογένειες, σχολικές ομάδες και εκπαιδευτικούς., που «αποσκοπεί στο να ενθαρρύνει τα παιδιά να σχηματίσουν τα ίδια την ιστορική πληροφορία και να καλλιεργήσουν την ιστορική αίσθησή τους (;;) –ο νοών νοείτω.
Κάποιες «γνωστές-άγνωστες» πληροφορίες
Ο Εμμανουήλ Μπενάκης (1843-1929) Έλληνας επιχειρηματίας και πολιτικός: έκανε εμπορικές σπουδές στο Μάντσεστερ και εγκαταστάθηκε, το 1865, στην Αίγυπτο, κάνοντας εμπορία μπαμπακιού –το πλέον κερδοφόρο για το εκεί κεφάλαιο «επάγγελμα», ιδρύοντας δικό του εμπορικό οίκο.
Μετά τον γάμο του με την Βιργινία Χωρέμη ξεκίνησε συνεργασία με την «Xωρέμης-Mellor & Σία» ιδρύοντας και θυγατρικές –μέχρι το 1910 όταν –συνεχίζοντας τις επιχειρηματικές δραστηριότητες εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Κηφισιάς έγινες κολλητός με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και εξελέγη βουλευτής (το 1910 και το 1912)
Υπήρξε από τους πρώτους οικιστές της Κηφισιάς, όπου διατήρησε τεράστιες εκτάσεις –αμύθητης σήμερα αξίας
Έγινε αμέσως υπουργός Γεωργίας-Εμπορίου & Βιομηχανίας και εν συνεχεία Εθνικής Οικονομίας και το 1914 εξελέγη δήμαρχος Αθηναίων.
Κατηγορήθηκε και παραπέμφθηκε σε δίκη ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Ιωνα Δραγούμη (1920), στη διαπάλη βενιζελικών-βασιλικών.
Ακολούθησε το Βενιζέλο και στην πτώση του (Νοεμβριανά «Τριανδρία» …προσωρινή κυβέρνηση Θεσσαλονίκης, έκπτωση του βασιλιά Κωνσταντίνου) το 1920 (αυτο)εξορίστηκε αρχικά στη Νίκαια και έπειτα στο Παρίσι, απ’ όπου επέστρεψε το 1924
Με την Χωρέμη, αδερφή του συνεργάτη του και βαμβακέμπορου Ιωάννη Χωρέμη, είχαν αποκτήσει πέντε παιδιά:
- την Αλεξάνδρα Μπενάκη (1871 – 1941), σύζυγο πρώτα του Thomas Foulkes Davies, με τον οποίο είχε δύο παιδιά, την Dorothea (Dolly) Davies, μετέπειτα σύζυγο του Λέοντα Β. Μελά, και τον Thomas (Tommy) Davies, και του μακρινού της ξαδέλφου, Κωνσταντίνου Χωρέμη
- τον Αντώνη Μπενάκη (1873 – 1954), επιχειρηματία και ιδρυτή του Μουσείου Μπενάκη, ο οποίος παντρεύτηκε την μακρινή του εξαδέλφη, Αλεξάνδρα Λουκά Μπενάκη
- την Πηνελόπη Δέλτα (1874 – 1941), συγγραφέα και σύζυγο του Στέφανου Δέλτα
- τον Αλέξανδρο Μπενάκη (1878 -1922)
- την Βιργινία (Αργίνη) Μπενάκη (1883 – 1972), σύζυγο του Μιχαήλ Σαλβάγου
Μεταξύ των απογόνων του συγκαταλέγονται οι Αιμιλία Καλλιγά, ο Αντώνης Σαμαράς ο Παύλος Γερουλάνος (βλ παρακάτω) κά.
Ο Αντώνης Μπενάκης (Αλεξάνδρεια 1873, Αθήνα 1954) ήταν κατά τους αστούς «επιχειρηματίας, εθνικός ευεργέτης, πολιτικός και ιδρυτής του Μουσείου Μπενάκη».
Η παιδική του ζωή περιγράφεται λεπτομερώς στο γνωστό βιβλίο Τρελαντώνης που έγραψε η αδελφή του, Πηνελόπη Δέλτα.
Ήταν γιος του Εμμανουήλ Μπενάκη, επιχειρηματία – πολιτικού, και της Βιργινίας Χωρέμη.
Υπήρξε μέλος των ισχυρών οικογενειών Μπενάκη – Χωρέμη και αδέλφια του ήταν οι Αλέξανδρος Μπενάκης, σύζυγος Μαρίας Συναδινού, Αργυρώ Μπενάκη, σύζυγος Μιχαήλ Σαλβάγου, Πηνελόπη Δέλτα, σύζυγος του Στέφανου Δέλτα και Αλεξάνδρα Μπενάκη, σύζυγος του Τόμας Ντέιβις.
Παρακολούθησε τα καλύτερα ξενόγλωσσα σχολεία στην Αλεξάνδρεια και μετά οικότροφος στο Rossal School στη Βρετανία και γυρίζοντας στην Αίγυπτο, ανέδειξε τον οικογενειακό οίκο εμπορίας βάμβακος Χωρέμη-Μπενάκη, που μετέφερε στην Ελλάδα το 1911.
Βενιζελικός μέχρι το κόκκαλο έγινε και υφυπουργός Οικονομικών
Παντρεμένος με την Αλεξάνδρα Λουκά Μπενάκη είχαν αποκτήσει τρία παιδιά –όλα της υψηλής κοινωνίας: την Ειρήνη, σύζυγο του Παύλου Καλλιγά, τον Μανόλη και τον Κωνσταντίνο Μπενάκη.
Εγγονή του η πρόεδρος του Μουσείου Μπενάκη Αιμιλία Καλλιγά και δισέγγονός του ο Παύλος Γερουλάνος –στέλεχος του ΠΑΣΟΚ .
Η ελληνική παροικία της Αιγύπτου αποτελεί ένα από πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα «ευεργετών»: οι εκεί έλληνες καπιταλιστές συμμετείχαν ή ίδρυσαν πολυάριθμες εταιρείες (αποκλειστικής ευθύνης και εκμετάλλευσης της ποτάμιας ναυσιπλοΐας, ασφαλιστικές, κτηματικές, τουριστικές, ύδρευσης – άρδευσης κ.ά.), συνολικά 197 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920.
Το 1872 οι Κωνσταντίνος Σαλβάγος, Εμμανουήλ Μπενάκης και Ιωάννης Χωρέμης ίδρυσαν την Τράπεζα Αλεξάνδρειας.
Το 1898 ο Σαλβάγος πρωτοστάτησε στη συγκρότηση της National Bank of Egypt με 25.000 μετοχές. Στο ΔΣ συμμετείχαν οι Αμβρόσιος Ζερβουδάκης, Εμμανουήλ Μπενάκης και Αμβρόσιος Ράλλης.
Ολοι είχαν ισχυρούς δεσμούς με το εγγλέζικο χρηματιστικό κεφάλαιο.
Οι ίδιοι ίδρυσαν το 1899 την ελληνοαιγυπτιακή βιομηχανική επιχείρηση The Egyptian Salt & Soda Co. Ltd., με κεφάλαιο 485.347 λίρες Αγγλίας και ομολογίες 82.290 λίρες Αγγλίας. Το 1901 ιδρύθηκε το Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο Αλεξάνδρειας με πρωτοβουλία του Εμμανουήλ Μπενάκη.
Από το 1901 έως το 1912 ο εμπορικός οίκος Χωρέμη – Μπενάκη πραγματοποιούσε το 1/7 των συνολικών αιγυπτιακών εξαγωγών.
Η σχέση εξουσίας (αστικού κράτους) και ευεργετών, συνεπάγεται κέρδη για τους «εθνικούς» ευεργέτες αλλά και οφέλη για την εξουσία, τόσο απρόσωπα, όσο και προσωπικά για εκείνους που την ασκούν.
Από τα παλαιότερα παραδείγματα είναι του βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα, ο οποίος ήταν όχι μόνο απλά μεγαλογαιοκτήμονας και επιχειρηματίας στην Αίγυπτο, αλλά και διαχειριστής του διοικητή της Αιγύπτου (τότε η Αίγυπτος ήταν οθωμανική επαρχία) Μοχάμετ Αλι.
Ο Μιχαήλ Τοσίτσας δεν έβγαλε “κιχ” σ’ όλη τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης του 1821 – 1830, ακόμη και όταν ο συνεταίρος του «φιλέλληνας» έστειλε το γιο του Ιμπραϊμ Πασά, τον γνωστό “Μπραΐμη” να κάψει και να λεηλατήσει την Πελοπόννησο από το 1824 ως το 1827.
Η στάση του κατακρίθηκε από τους ιστορικούς Φιλήμονα και Σπηλιάδη και δικαιολογήθηκε από τον Γούδα με το επιχείρημα ότι θα αποκτούσε πλούτο με τον οποίο αργότερα θα ήταν ωφέλιμος για την πατρίδα (να σε κάψω Γιάννη, να σ’ αλείψω μέλι!).
Έχουμε επίσης παραδείγματα όπως του Μποδοσάκη – Αθανασιάδη, ο οποίος ανεφοδίαζε τον τουρκικό στρατό με τρόφιμα μέχρι το 1918, δηλαδή σε όλη τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και στα δύο τελευταία χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου όταν η Ελλάδα πολεμούσε τις Κεντρικές Δυνάμεις, σύμμαχος των οποίων ήταν και η Τουρκία.
Οι βιογράφοι του αναφέρουν ότι μετά το ’22 εγκατέλειψε την ευρισκόμενη στην Τουρκία περιουσία του από 5.000.000 χρυσές λίρες που κέρδισε με τον …«ιδρώτα» του. Τώρα πώς εξηγείται ο κατεστραμμένος πρόσφυγας ήδη το 1924 να είναι από τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες της Ελλάδας και το 1938 να είναι ιδιοκτήτης του μονοπωλίου πυρομαχικών, της Τηλεφωνικής Εταιρίας, να αγοράζει την Εριουργία και τα Ναυπηγεία Βασιλειάδη και την Εταιρία Οίνων και Οινοπνευμάτων, αυτό μόνο οι ελβετικές τράπεζες μπορούν να το εξηγήσουν καθώς και το γεγονός ότι το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα στην κυριολεξία!
Από τους σύγχρονους «ευεργέτες» θα πρέπει να αναφερθεί ο γνωστός Γιάννης Λάτσης, που αν πιστέψουμε όσα λέχθηκαν στη δίκη εφημερίδας που τον κατάγγειλε (και αθωώθηκε η εφημερίδα), πουλούσε στους Τούρκους πετρέλαιο και κηροζίνη για τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη, πρόκειται για κλασική περίπτωση κεφαλαιούχου.
Συνεργάτης των Γερμανών στην Κατοχή, μαυραγορίτης και δοσίλογος και αμέσως μετά εθνικόφρων και αντικομμουνιστής εφοπλιστής, που του εγκαινιάζει το πρώτο του πλοίο ο ίδιος ο Δαμασκηνός μετά τον πόλεμο.
Το 1978 – ’79 στη διάρκεια της ελληνοτουρκικής κρίσης (εποχή του «βυθίσατε το Χόρα»), η «Πετρόλα» του Λάτση εφοδιάζει με 100.000 τόνους πετρέλαιο και 5.000 τόνους κηροζίνη (καύσιμο για αεροπλάνα) την Τουρκία, υλικό που έφτανε για 5.000 εξόδους στο Αιγαίο πολεμικών αεροσκαφών, κατά τις καταθέσεις στρατιωτικών μαρτύρων.
Να θυμίσουμε ότι ο πατριώτης αυτός χρηματοδοτούσε και την «Αυγή» της μεταπολίτευσης; Ε, αυτό κι αν είναι “εθνική ευεργεσία”!
Πατριώτης είναι κι ο «ευεργέτης» ο οποίος ως βουλευτής κυβερνώντος κόμματος (μιλάμε για τον Συγγρό) είναι υπεύθυνος για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του, και οδηγεί τη χώρα σε πτώχευση (1893) ενώ ο ίδιος βγαίνει κερδισμένος.
Η ακόμη η στρατιά εκείνη των μεγαλοκεφαλαιούχων των παροικιών, που επέπεσαν σαν τα κοράκια στα τουρκικά τσιφλίκια της Θεσσαλίας το 1881 (τα οποία κανονικά όφειλαν να είχαν περάσει στην κρατική ιδιοκτησία ως “εθνικές γαίες”), παρατείνοντας τη δουλοπαροικία στη Θεσσαλία για μερικές δεκαετίες ακόμη.
Όλοι έχουν περάσει στην Ιστορία ως εθνικοί ευεργέτες : Ζάππας, Στεφάνοβικ, Ζωγράφος, Ζαρίφης, Παπούδωφ, Χαροκόπος κ.ά.
Πατρίδα, λοιπόν, των Μπενάκηδων είναι η τσέπη τους και τίποτα περισσότερο, και ας μη μας πουλάν πατριωτισμό και ευεργεσία.
Και τα δύο αποτελούν είναι καλό και επικερδές εμπόρευμα –ακόμη και σε καιρούς Covid, αλλά όχι, ευχαριστούμε, δε θα πάρουμε.
Όσον αφορά το “1821 Πριν και Μετά” του Μουσείου Μπενάκη και των χορηγών βεβαίως-βεβαίως (Τραπέζης της Ελλάδος, Εθνικής Τράπεζας και Alpha Bank) είμαστε σίγουροι πως -σχετικά με τα παραπάνω, «δεν άκουσαν δεν είδαν»
Το Κομμουνιστικό Κίνημα των Ελλήνων της Αιγύπτου μελέτης του Στέλιου Μπεβεράτου
<| 1 |> | <| 2 |> | <| 3 |> | <| 4 |>
