Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Στις 24 Ιανουαρίου 1837 στην Ελλάδα ψηφίστηκε ο πρώτος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας για τις μετακινήσεις με ζώα. Το Διάταγμα αυτό καθόριζε τα «περί των κατά τις οδούς συναντώμενων αμαξών και εφίππων» θέλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο να αποφευχθούν οι συγκρούσεις σε μία εποχή που τα ζώα και οι άμαξες ήταν τα μόνα μεταφορικά μέσα.
Να σημειώσουμε ότι προηγήθηκε ένα άλλο Διάταγμα στα 1936– το πρώτο- που όριζε την οδική συμπεριφορά και ονομαζόταν «περί επιτηρήσεως των δημοσίων οδών» και εκδόθηκε το μακρινό 1836. Σ’ αυτό ορίστηκε η λειτουργία της Τροχαίας, η οποία είχε ως βασικό ρόλο τη διατήρηση των δημοσίων δρόμων σε καλή κατάσταση και την αδιατάρακτη συγκοινωνία μεταξύ των πόλεων. Επίσης στο άρθρο 5 σημειώνονταν ότι τα πεζοδρόμια είναι για τους πεζούς και άρα: Απαγορεύεται να πηγαίνη έφιππος, με αμάξας και με χειραμάξας ή να διέρχεται τις εις τα παραπάτια, ή να περνά εκείθεν ζώα.Ταυτόχρονα το Διάταγμα απαγόρευε στους πεζούς να περπατάνε στο οδόστρωμα, απαγόρευε την πρόκληση φθορών στα κάγκελα του δρόμου, της σημάνσεις και άλλα δημόσια μνημεία με τους παραβάτες να πρέπει να πληρώνουν πρόστιμο, το οποίο έφτανε κατά περίπτωση τις 20 ή 50 δραχμές. Αξίζει να αναφερθεί ότι εκτός από την χρηματική ποινή, οι παραβάτες ήταν υποχρεωμένοι να διορθώσουν με προσωπική εργασία τη βλάβη που έκαναν ή να πληρώσουν αποζημίωση στο Δημόσιο.
Τι προέβλεπε το Διάταγμα του 1837
Σύμφωνα με το Διάταγμα αν συναντούσε ο πεζός άμαξες ή έφιππους στον δρόμο έπρεπε ο καθένας να υποχωρήσει προς τα δεξιά για να παραμείνει ο δρόμος ελεύθερος. Επίσης, όταν περνούσαν ταχυδρόμοι, όλοι έπρεπε να παραμερίσουν στα δεξιά των ταχυδρομικών αμαξών ή των ίππων. Σημειώνεται ότι ήταν υποχρεωτική η πληρωμή διοδίων ακόμη και για τα άλογα ή τα γαϊδουράκια είτε μετέφεραν φορτία είτε ήταν ξεφόρτωτα. Επίσης δεν υπήρχαν τροχονόμοι, αλλά οδοφύλακες, οι οποίοι φρόντιζαν για την τήρηση του νόμου και στο αριστερό μπράτσο είχαν μια ταινία που έγραφε «Βασιλικός οδοφύλαξ».
Το Διάταγμα:
«Περί της καθ’ οδόν απαντήσεως των αμαξών, εφίππων κλπ»
Ο Θ Ω Ν
Ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος
Προς αποφυγήν συγκρούσεων ως εκ της καθ’ οδόν συναντήσεως των αμαξών, εφίππων κλπ. και δια να κατασταθή ούτως η διάβασις εύκολος και μάλιστα ακίνδυνος.
Επί τη προτάσει της επί των Εσωτερικών Γραμματείας, απεφασίσαμεν και διατάττομεν:
1) Οσάκις επί των δημοσίων οδών είτε εντός των πόλεων, είτε επί των κατασκευασθέντων μεγάλων δρόμων του Βασιλείου μας, συναντώνται άμαξαι, έφιπποι κλπ., οφείλει έκαστος να υποχωρή εις τα δεξιά, και να μένη ούτως η δίοδος ελευθέρα απ’ αμφότερα τα διαβαίνοντα μέρη.
2) Όταν οι καθ’ οδόν απαντώμενοι ταχυδρόμοι σαλπίζουν τον της υποχωρήσεως σαλπισμόν, όλοι οι καθ’ οδόν χρεωστούν να υποχωρούν και να περνούν εις τα δεξιά των ταχυδρομικών αμαξών ή ίππων. Εις την αυτήν υποχρέωσιν υπόκεινται, όταν το ταχυδρομείον φθάνη άμαξαν τρέχουσαν έμπροσθεν εφίππους κλπ. και θέλει να περάση εμπρός.
3) Οι παραβάται τιμωρούνται με πρόστιμον πέντε δραχμών προς όφελος των Ταχυδρομικών Ταμείων.
4) Εν περιπτώσει παραβάσεως, η καταμήνυσις γίνεται από μέρους του ηνιόχου και ταχυδρόμου προς τον αρμόδιον Δήμαρχον, δια να ενεργηθή παρ’ αυτού η ανήκουσα καταδίωξις του Ειρηνοδίκου.
5) Ο επί των Εσωτερικών Γραμματεύς επιφορτίζει με την εκτέλεσιν και δημοσίευσιν του παρόντος διατάγματος, το οποίον θέλει γνωστοποιηθή και δια κήρυκος εις όσα μέρη ήθελεν είσθαι αναγκαίον.
Εν Αθήναις την 2 (24) Ιανουαρίου 1837
Εν ονόματι και κατ’ ιδιαιτέραν διαταγήν της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως
Το Υπουργικόν Συμβούλιον
Άρμανσμπεργκ, Ι. Ρίζος, Σμάλτς, Δρ. Μανδόλας, Α.Γ. Κρεζής.”
