Τα παράσιτα δίνουν νέο νόημα στο κλισέ του νόμου της ζούγκλας: «Φάε για να μη φαγωθείς». Συχνά ο κύκλος ζωής τους ολοκληρώνεται μόνο αν φαγωθούν από έναν ξενιστή – ορισμένα απ’ αυτά πολλαπλές φορές – ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα επιβίωσής τους. Για να την αυξήσουν, τα παράσιτα έχουν εξελικτικά αναπτύξει την ικανότητα να χειραγωγούν τους ξενιστές τους, έτσι ώστε να κάνουν πιο πιθανό να φαγωθούν από άλλα ζώα.
Η παρασιτική ταινία Schistocephalus solidus (σσ. ερμαφρόδιτο παράσιτο -μια ταινία από ψάρια, ψαροφάγα πουλιά και τρωκτικά) χρειάζεται έναν αρκετά μεγάλο ξενιστή – ένα ψάρι – για να αναπτυχθεί μέσα του και μετά ένα πουλί, ώστε να αναπαραχθεί στο έντερό του.
Αλλά οι προνύμφες του παρασίτου, με μέγεθος μικρότερο του ενός χιλιοστού, είναι πολύ μικρές για να εντοπιστούν και να καταναλωθούν από το ψάρι. Γι’ αυτό η προνύμφη του παρασίτου πρέπει πρώτα να φαγωθεί από ένα κωπήποδο, ένα είδος μικροσκοπικού οστρακόδερμου, σαν πολύ μικρή γαρίδα (σσ. ομάδα μικρών καρκινοειδών που βρίσκονται στη θάλασσα και σχεδόν σε όλους τους βιότοπους του γλυκού νερού και αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή πρωτεΐνης στους ωκεανούς- πολλά είδη είναι πλαγκτικά, αλλά τα περισσότερα είναι βενθικά, δηλ ζουν στην επιφάνεια των ωκεανών).
Όταν η προνύμφη είναι έτοιμη για τον επόμενο ξενιστή, κάνει το κωπήποδο να κινείται έντονα. Αν όλα πάνε καλά για το παράσιτο, το κωπήποδο θα φαγωθεί από ένα μικρό ψάρι με τρία αγκάθια στη ράχη. Η προνύμφη θα μεγαλώσει πολύ μέσα στο ψάρι, κάνοντάς το να κολυμπάει αργά κοντά στην επιφάνεια, έτσι που να είναι πολύ πιθανό να φαγωθεί από ένα ψαροπούλι.
Μέσα στο πουλί το παράσιτο ωριμάζει, ζευγαρώνει (είναι ερμαφρόδιτο) και ρίχνει τα αυγά του πίσω στο νερό, μέσω των απεκκρίσεων του πουλιού. Έτσι, ο κύκλος επαναλαμβάνεται.
Ριζοσπάστης \ επιμέλεια
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
