«Το κατεστραμμένο δωμάτιο», των Μάθιου Λέντον/Vanishing Point, παρουσιάζεται στην Αθήνα

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης // //

«Το κατεστραμμένο δωμάτιο» των Μάθιου Λέντον/Vanishing Point που ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα πέρυσι τον χειμώνα και με μεγάλη επιτυχία στο θέατρο Κυδωνία των Χανίων και από την Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Βιρβιδάκη, θα παρουσιαστεί στην Αθήνα, για 5 μόνον παραστάσεις, από την Τετάρτη 10 έως και την Κυριακή 14 Οκτωβρίου στις 9.00 μμ, στο θέατρο Σφενδόνη.

Ένα πολιτικό και κοινωνικό σχόλιο αιχμής

Είχαμε την αγαθή τύχη να παρακολουθήσουμε πέρισυ την παράσταση και πραγματικά είδαμε και καταλάβαμε πως όντως πρόκειται για ένα πρωτοποριακό, γεμάτο έμπνευση και όραμα κείμενο-παράσταση που ο Λέντον έγραψε και σκηνοθέτησε με τη συνεργασία της γνωστής ανά τον κόσμο ομάδας του, Vanishing Point, και το οποίο παρουσιάστηκε μέχρι σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου με τεράστια επιτυχία. Είναι ακόμα ένα έργο κοινωνικού, υπαρξιακού και ηθικού προβληματισμού. Επίσης είναι μια ασφυκτική και εφιαλτική μικρογραφία του σύγχρονου παρακμάζοντος κόσμου που δεν αφήνει τον θεατή/παρατηρητή να πάρει ανάσα, θέτοντας του διαρκώς ερωτήματα τόσο για την φύση της κοινωνίας και του ανθρώπου, όσο και για την ουσία, την αξία της πληροφορίας καθώς και για τον τρόπο διάδοσης της, για τις ιδέες αλλά και τις για πράξεις που διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής του σύγχρονου πολίτη και μέσα σε μια κοινωνία που αντιμετωπίζει ίσως την χειρότερη κοινωνικοπολιτική κρίση της ιστορίας της.

«Το κατεστραμμένο δωμάτιο» δεν έχει σκοπό να χαϊδέψει αυτιά και συνειδήσεις αντίθετα δείχνει στον θεατή, χωρίς να αναπαράγει μια στείρα κι αδιάφορη πολιτικολογία, ότι ως πρόσωπο αλλά και ως μέρος του κοινωνικού συνόλου χρειάζεται να ξεφύγει από την προκαθορισμένη θέση του καταναλωτή/παθητικού αποδέκτη καλώντας τον παράλληλα και σχεδόν εκβιαστικά αλλά εδώ αυτός ο «εκβιασμός» είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενος, να πάρει θέση σε όλα τα παραπάνω, αναγνωρίζοντας ότι η αλήθεια μπορεί να μην είναι μία και απόλυτη αλλά αντίθετα ότι μπορεί να εμπεριέχεται μέσα σε διάφορες απόψεις και θέσεις πάνω στα διάφορα ζητήματα.

«Το κατεστραμμένο δωμάτιο» ως πρωτότυπο έργο αλλά και μέσα από την συγκεκριμένη, εμπνευσμένη θα λέγαμε, μεταφορά του από την ομάδα της Εταιρείας Θεάτρου Μνήμη, προσπαθεί να αναλύσει, με ποιητικά ριζοσπαστικό λόγο και τρόπο, τόσο στο κείμενο, όσο και πάνω στην σκηνή, την ηθική διάσταση και πλευρά όλων όσων συζητάμε στην καθημερινότητα μας, επηρεασμένοι από τα κυρίαρχα ΜΜΕ και μέσα από το Διαδίκτυο, που αποτελεί βασικό μέσο ενημέρωσης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης της νεολαίας. Παράλληλα θέτει σε αντιπαράθεση διάφορες οπτικές ξεκινώντας από τον τρόπο που ο σύγχρονος Δυτικός άνθρωπος αντιμετωπίζει (ή δεν αντιμετωπίζει) τα ζητήματα της προσφυγιάς, της ισλαμοφοβίας και του ρατσισμού, της τρομοκρατίας αλλά και της φύσης του θεσμού της οικογένειας, της φιλίας, των ανθρώπινων σχέσεων που όσο και αν επιθυμούν να μείνουν ανεπηρέαστες από όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους, δεν παύουν να διαμορφώνονται και να διαμορφώνουν ταυτόχρονα τις διάφορες καταστάσεις.

Ερωτήματα: Η αλήθεια και η ιδεολογία

Αιχμηρό, βίαιο, βαθειά πολιτικό και υπαρξιακό, συγκινητικό και έντονα συναισθηματικά φορτισμένο, «Το κατεστραμμένο δωμάτιο» δεν προσπαθεί μόνο να αναλύσει τα διάφορα ζητήματα αλλά θέτει κι ερωτήματα, πολλές φορές ακόμα και πέρα από τις προθέσεις των δημιουργών του. Είναι η αλήθεια μία και μοναδική; Ποιος ορίζει τι είναι η αλήθεια; Πως παράγεται η ιδεολογία; Πως μπορούμε να διαχειριστούμε την σύγχρονη κοινωνικοπολιτική κρίση αλλά και να επιβιώσουμε από αυτή; Ποιες είναι οι δικές μας δυνατότητες, ως έλλογων όντων, να αντιστρέψουμε μία κατάσταση που μοιάζει οριστικά χαμένη; Και η τέχνη; Το θέατρο; Μπορούν να μας δείξουν ότι μια άλλη πραγματικότητα είναι εφικτή ή απλά μένουν σε μια απλή παράθεση της ήδη γνωστής, εφιαλτικής μα και ελπιδοφόρας, πραγματικότητας;

Πολλά τα ερωτήματα, πολλές και οι πιθανές απαντήσεις. Δεν θα επιχειρήσουμε, και ούτε πρέπει, να απαντήσουμε εδώ. Χρειάζεται να δείτε το συγκεκριμένο έργο, αποτελεί βασική προϋπόθεση άλλωστε, για να δώσετε τις δικές σας. Το βασικότερο είναι όμως ότι «Το κατεστραμμένο δωμάτιο» λειτουργεί καταλυτικά στην ψυχοσύνθεση του θεατή: με το τέλος της παράστασης οι εικόνες αποκάλυψης με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ζητούν σωτηρία στην θαλάσσια οδό της Μεσογείου με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές τον θάνατο – να πεθαίνεις στην προσπάθεια σου να μην πεθάνεις, δεν υπάρχει τίποτα πιο ενοχλητικό, τόσο ώσπου καμία λέξη δεν μπορεί να περιγράψει αυτή την πραγματικότητα – δεν επιτρέπει στον θεατή να φύγει ήσυχος κι αναπαυμένος γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι η αλήθεια (ή έστω ένα μέρος της) είναι ακόμα πιο εφιαλτική από ότι δείχνει η οθόνη του υπολογιστή και της τηλεόρασης, καταφέρνοντας τόσο να συγκινήσει, όσο και να προβληματίσει. Είναι μάλιστα και κάτι παραπάνω: κάλεσμα σε δράση, σε ενεργό παρέμβαση, όπως ήδη σημειώσαμε, ενάντια σε όλα τα παραπάνω, αυτό είναι «Το κατεστραμμένο δωμάτιο». Κι αν το τέλος της παράστασης μοιάζει απαισιόδοξο, στην πραγματικότητα αποτελεί μια προειδοποίηση για το που μπορούν να οδηγηθούν τα πράγματα, με αυτή ακριβώς την έλλειψη δραστικών πρωτοβουλιών.

Όμως όλα τα παραπάνω δεν θα ήταν τίποτα, ίσως μόνο μια επίδειξη ύφους, εάν η σκηνοθετική ματιά, η μετάφραση του κειμένου και οι μαχητικές και αυθεντικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών δεν κατάφερναν μέσα από την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αντιπαραβολή των ζωντανών διαλόγων με την ψηφιακή προβολή, να μας μεταφέρουν την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου, φτιάχνοντας παράλληλα όμορφο, αληθινό θέατρο που τόσο έχουμε ανάγκη και που τόσο μας λείπει σήμερα.

Όταν μάλιστα αυτή η θεατρική προσπάθεια έρχεται από την επαρχία της χώρας τότε εύκολα και με ευχαρίστηση μπορούμε να επισημάνουμε ότι κόντρα σε κάθε συνειδητή προσπάθεια υποτίμησης του αγώνα των ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού που επέλεξαν να δραστηριοποιηθούν μακριά από το υδροκέφαλο πολιτικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο της Αθήνας υψώνονται φωνές ελπίδας και λαμπρά, εμπνευσμένα παραδείγματα που αξίζει να ακολουθήσουμε και κυρίως να στηρίξουμε.

***

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΝΗΜΗ

Η Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη ιδρύθηκε το 1991 από τον Μιχάλη Βιρβιδάκη. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το Μάιο του 1992, με τέσσερα θεατρικά έργα μικρής διάρκειας του Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, σε μία ενιαία παράσταση, στο Θέατρο στο παλιό τυπογραφείο του Εμπρός. Τα έργα ήταν: Τα Σκιερά Νερά, Στην Πανσέληνο του Μάρτη, Ο Γάτος και η Σελήνη, Καθαρτήριο. Η παράσταση είχε το γενικό τίτλο: Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς – Ένα Όραμα – . Το Μάιο του 1994, παρουσίασε το θεα­τρικό έργο του Φρανκ Βέντεκιντ “Θάνατος και Διάβολος” στον εξώστη του Θεάτρου Αμόρε και τον Οκτώβριο του 1998, το θεατρικό έργο του Φερνάντο Πεσσόα “Ο Ναυτικός” στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων.

Το 2000 η Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Λουσακιών Κισσάμου Χανίων ανέβασε την παράσταση “Ως ο λάβδανος του Μυλοποτάμου και της Ίδης ο δίκταμος”, έργο βασισμένο σε παλιά κείμενα της κρητικής λογοτεχνίας και σε ριζίτικα τραγούδια, που παίχτηκε σε ανοιχτά θέατρα του νομού Χανίων.

Το Μάιο του 2001, η Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη μετέφερε τις καλλιτεχνικές της δραστηριότητες από την Αθήνα στα Χανιά και παρουσίασε με τους ηθοποιούς του Εργαστηρίου Θεατρικής Παιδείας και Υποκριτικής Τέχνης του Μιχάλη Βιρβιδάκη, το έργο του Χάρολντ Πίντερ Ο Εραστής, στο “Θέα­τρο απέναντι από το Μουσείο”, Χάληδων 27, χώρο που διαμορφώθηκε ειδικά για την εγκατάσταση της παράστασης και του κοινού της.

Το 2002 η Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη αναπαλαίωσε και τροποποίησε σε θέατρο δυναμικότητος 50 θέσεων, παλαιά αστική οικία στο κέντρο της πόλεως των Χανίων, Υψηλαντών 12, για να αποτελέσει την έδρα των δρα­στηριοτήτων της. Το θέατρο ονομάστηκε «Θέατρο Κυδωνία».
***

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

μετάφραση: Δημήτρης Κιούσης

σκηνοθεσία και αισθητική της παράστασης: Μιχάλης Βιρβιδάκης

σύνθεση ήχων: Δημήτρης Ιατρόπουλος

παραγωγή εικόνας: Πάρης Χαμουρίκος

φωτισμοί και διαχείριση εικόνας και ήχου: Γαλάτεια Σαραντάκου

ενώ παίζουν επί σκηνής οι ηθοποιοί: Ντία Κοσκινά, Στελλίνα Ιωαννίδου, Μιχάλης Βιρβιδάκης, Πάρης Χαμουρίκος και Εμμανουήλ Στεφανουδάκης, ο οποίος εκτελεί χρέη και βοηθού σκηνοθέτη.

INFO:

θέατρο Σφενδόνη

Μακρή 4, Μακρυγιάννη – Ακρόπολη Τηλ: 215 51 58 968

Εισιτήρια: 15 ευρώ και 10 ευρώ φοιτητικό.

_______________________________________________________________________________________________________