Επιμέλεια – μετάφραση: Bαγγέλης Γονατάς //
Αβάνα, Κούβα
του Rolando Rodriguez*
Στις 29 Αυγούστου ο Μέγια ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες, προφασιζόμενος οικονομικούς λόγους και μάλιστα ότι θα έφερνε και τη γυναίκα του μόλις σταθεροποιούσε τα οικονομικά του. Όμως, στην πραγματικότητα, τα σχέδιά του αφορούσαν την συνέχιση του αγώνα ενάντια στον Ματσάδο και με αυτό το σκοπό, καθοδηγούμενος από την στιβαρή επαναστατική του σκέψη, πήγε στη Νέα Υόρκη και αναζήτησε τη συνεργασία με την Εθνικιστική Ένωση, αν και ήξερε ότι ήταν μια οργάνωση με φιλελεύθερους – αστικούς προσανατολισμούς, όμως ήταν μια ισχυρή δύναμη που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει το στόχο της ανατροπής του Ματσάδο. Με αυτό το σκοπό, συναντήθηκε και συζήτησε με τον Κάρλος Μεντιέτα.
Εκείνος ο πλατύς συνασπισμός που σκεφτόταν ο Μέγια για να χτυπήσει το καθεστώς, ήταν πλήρως εναρμονισμένος με την τακτική της ΚΟΜΙΝTERN εκείνη την περίοδο. Αυτή η συνομιλία με τον κορυφαίο εκπρόσωπο εκείνης της οργάνωσης, θα κόστιζε λίγο μετά στον Μέγια μια καταγγελία προς το Μεξικάνικο ΚΚ για απειθαρχία, από τον Ιταλό Βιτόριο Κοντοβίγια, αντιπρόσωπο της ΚΟΜΙΝΤERN στην Αργεντινή, ο οποίος τον κατηγόρησε ότι έδρασε χωρίς να συμβουλευτεί κανέναν και δίχως εξουσιοδότηση από το κόμμα. Όμως το μεξικάνικο κόμμα είχε μια εξαιρετική άποψη για τον Μέγια, άκρως αντίθετη από του Ιταλού που τον κατηγόρησε για το ταξίδι του στις ΗΠΑ. Ο κύριος λόγος γι αυτό, ήταν επειδή είχε εκφραστεί θετικά για τον Τρότσκι, σε ένα άρθρο που είχε γράψει για την κρίση στην Αγγλία. Έτσι, το μεξικάνικο κόμμα είπε ότι ο Μέγια ήταν εξουσιοδοτημένος για το ταξίδι και ότι στο κόμμα δεν υπήρχε κανένα τροτσκιστικό ρεύμα.
Στο μεταξύ, η κατάσταση στην Κούβα είχε γίνει κρίσιμη και ήδη τότε ο νεαρός κουβανός, ο οποίος ποτέ δεν εγκατέλειψε την ιδέα της πάλης ενάντια στον Ματσάδο, έθεσε σε πρώτη γραμμή τη μάχη για την απελευθέρωση του νησιού. Τους πρώτους μήνες του 1928. ο Μέγια ίδρυσε τον “Σύλλογο Επαναστατών Νέων Κουβανών Μεταναστών” (ANERC), μια οργάνωση με δημοκρατικό και ανοιχτό χαρακτήρα, στην οποία υπήρχε χώρος για τον καθένα που ήθελε να βάλει πλάτη ενάντια στην δικτατορία και να μεταρρυθμίσει με ριζοσπαστικό τρόπο την μισοαποικιακή κατάσταση της Κούβας, προχωρώντας μπροστά με αρκετές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.
Τον Απρίλιο του ίδιου έτους, σε ένα άρθρο του με τίτλο “Που πάει η Κούβα;”, που δημοσιεύτηκε στο Cuba Libre, o Μέγια εξήγησε με σαφήνεια την αντίληψή του ότι η ανατροπή της κυβέρνησης Ματσάδο θα επιτυγχάνονταν με ένοπλο αγώνα και αυτό θα γινόταν – όπως επεδίωκε – συμμετέχοντας ενωμένοι τα μέλη της Εθνικιστικής Ένωσης και οι εργάτες. Σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, η Κούβα θα προχωρούσε στο δρόμο μιας “δημοκρατικής, φιλελεύθερης και εθνικής επανάστασης, που ήταν ήδη προ των πυλών“.
Ο Μέγια, ο πιο ικανός διανοητής και θεωρητικός, ήταν αναμφισβήτητα ένας από τους πρώτους που άφησαν στην άκρη την ευρωκεντρική οπτική που εκείνη την εποχή στήριζε η Κομμουνιστική Διεθνής και έβγαλε το συμπέρασμα ότι δεν θα υπάρξει στην ήπειρο κοινωνική απελευθέρωση, χωρίς εθνική απελευθέρωση.
Όταν τον Ιούνη του 1928 ο Ματσάδο ανακηρύχτηκε μοναδικός υποψήφιος στις εκλογές του προσεχούς Νοέμβρη, ο Μέγια είδε ότι ήρθε η στιγμή να θέσει οριστικά σε εφαρμογή τα σχέδιά του. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, ήδη είχε κατορθώσει, τα όπλα του Ομπρεγκόν που θα προορίζονταν να παραδοθούν αρχικά στο PRV, να χρησιμοποιηθούν και στον αγώνα ενάντια στον Ματσάδο. Ο Λεονάρντο Φερνάντες Σάντσες, ο βοηθός του, χρόνια μετά θα επεσήμανε, ότι θα αποκτούσαν τα όπλα από ένα φορτίο αρχικά προοριζόμενο για τον αγώνα ενάντια στον Χουάν Βισέντε Γκόμες.
Εν τω μεταξύ, τον Αύγουστο, ο Μέγια είχε ταξιδέψει με άκρα μυστικότητα στο λιμάνι της Βερακρούς, για να εξασφαλίσει τα μέσα με τα οποία θα μετέφερε την εκστρατεία στην Κούβα. Έτσι, αποφάσισε να στείλει τον Φερνάντες Σάντσες στο νησί. Αυτός έφτασε στην Κούβα στις 10 Οκτώβρη, με την αποστολή που του είχε αναθέσει ο Μέγια, να έρθει σε επαφή με τον Μαρτίνες Βιγένα, τον ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας, για να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του κόμματος στην επερχόμενη μάχη. Πρωταρχικός στόχος ήταν επίσης, να συζητήσει με τον Μεντιέτα, βασικό στέλεχος των Εθνικιστών, για να ευθυγραμμιστούν επιτέλους αυτές οι δυνάμεις σε μια συμπαγή μάζα ενάντια στην δικτατορία.
Όμως ο Φερνάντες Σάντσες μπόρεσε να βρεθεί μόνο με τον γέρο και ευγενή στρατηγό Φερμίν Περάσα, υπέρμαχο της ανεξαρτησίας, στο χώρο της εφημερίδας Εθνικιστική Ένωση. Δυστυχώς, στη συνάντηση πήρε μέρος και ο Ρέι Μερόδιο, προϊστάμενος του τυπογραφείου και μυστικός καταδότης της αστυνομίας. Ο αρχηγός της μυστικής αστυνομίας Σαντιάγο Τουρχίγιο, μόλις πληροφορήθηκε το γεγονός, ενημέρωσε αμέσως τον Ματσάδο για τα σχέδια του Μέγια. Η είδηση επισφράγισε καθοριστικά την τελική απόφαση του δικτάτορα: O Μέγια έπρεπε να πεθάνει.
(συνεχίζεται)
* O Rolando Rodriguez είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας και μέλος της Ακαδημίας Ιστορίας της Κούβας.
Πηγή (στα ισπανικά): Eφημερίδα Granma, όργανο της ΚΕ του ΚΚ Κούβας.
Το πρώτο μέρος εδώ.
