Επιμέλεια – μετάφραση: Bαγγέλης Γονατάς //
Αβάνα, Κούβα
του Rolando Rodriguez*
O Mατσάδο έψαξε για έναν συντηρητικό εγκληματία για να οργανώσει την δολοφονία του κουβανού ηγέτη και βρήκε τον Χοσέ Μαγκρίνιατ στον οποίο ανέθεσε προσωπικά την αποστολή. Αυτός έπρεπε να εκμεταλλευτεί την επαφή που είχε κάνει με τον Μέγια στο Μεξικό ως, υποτίθεται, αντιπολιτευόμενος και να διευθύνει την δράση των δύο εκτελεστών, του Αρτούρο Σαναμπρία και του Αγουστίν Λόπες Βαλίνιας, που είχαν σταλεί στο Μεξικό με αυτή την αποστολή.
Εν τω μεταξύ, ο Ματσάδο είχε πληροφορηθεί από τους πράκτορες στο Μεξικό, ότι ο Φερνάντες Σάντσες ήταν εξαφανισμένος από εκεί και έπρεπε να βρίσκεται στην Κούβα. Ο Λεονάρδο συνελήφθη την 1η Νοέμβρη. Πέρασαν μέρες στην Αβάνα μέχρι τις 27 Νοέμβρη, που μετά από πολλαπλές ενέργειες της οικογένειάς του μέσω προσωπικοτήτων φιλικώς κείμενων στο καθεστώς, ο Φερνάντες Σάντσες απελάθηκε στη Νέα Υόρκη και έτσι έσωσε τη ζωή του σχεδόν εκ θαύματος. Στις σημειώσεις του, αναφέρει ότι η αστυνομία τον πήγε στο καράβι και κάποιος από αυτούς τον ενημέρωσε ότι υπήρχε σχέδιο δολοφονίας του Μέγια και ότι η πληροφορία έρχονταν από το ίδιο το προεδρικό μέγαρο. Αμέσως, έγραψε στον Μέγια για να τον προειδοποιήσει και να του πει ότι ο Μαγκρίνιατ είχε πάει στο Μεξικό για να τον σκοτώσει. Αυτό το γράμμα θα έφτανε στις 11 Γενάρη 1929, αρκετά αργά.
Aβάνα, Μνημείο Χ.Α Μέγια
Το βράδυ της 10ης Γενάρη 1929, ο νεαρός κουβανός καθόταν σε μια καντίνα στη γωνία Μπολίβαρ και Δημοκρατία του Σαλβαδόρ, μαζί με τον Μαγκρίνιατ ο οποίος τον είχε καλέσει, δήθεν, για να του πει για ένα θέμα που είχε πληροφορηθεί στην Κούβα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Μέγια την είχε γλυτώσει, ο ίδιος είχε ενημερώσει τον Φερνάντες Σάντσες, στην Νέα Υόρκη, ότι ο Μαγκρίνιατ του φαινόταν ύποπτος. Ωστόσο, αυτή την φορά δέχτηκε να τον δει, ίσως γιατί να μάθει τι μπορούσε να του πει. Ο Μέγια δεν είχε καταλάβει ότι η συνάντηση ήταν μέρος της παγίδας.
Mε ένα φιλί όπως ο Ιούδας, ο δολοφόνος τον υπέδειξε στους εκτελεστές. Ο Μέγια έφυγε από την καντίνα και πήγε να πάρει την Τίνα Μοντότι, τη γυναίκα του, από τα γραφεία της εταιρείας Cable Co, στις εγκαταστάσεις της οποίας η φωτογράφος διατηρούσε ένα χώρο που διεύθυνε ο Σέρχιο Καρμπό, διευθυντής της εφημερίδας “Η Εβδομάδα”, το μόνο κουβανικό έντυπο που ακόμα δεν είχε υποταχθεί στον Ματσάδο. Ο Μέγια θα ζητούσε από τον Καρμπό, να διαψευστεί η υποτιθέμενη προσβολή στην κουβανική σημαία μέσω της οποίας είχαν επιχειρήσει να τον κηλιδώσουν και τον πληροφορούσε ότι θα έστελνε με το ταχυδρομείο τις λεπτομέρειες του συμβάντος.
Ο Μέγια, ο οποίος δεν είχε συμπληρώσει ακόμη τα 26 του χρόνια, διηγούνταν στην Τίνα τη συζήτηση με τον Μαγκρίνιατ ενώ περπατούσαν στη λεωφόρο Μορέλος και της εξηγούσε την καχυποψία του γι αυτό το υποκείμενο, όταν έστριψαν στην οδό Αβραάμ Γκονζάλες, όπου βρισκόταν το σπίτι τους. Είχαν διασχίσει μόλις λίγα μέτρα μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκαν πίσω τους δύο σκιές και ακούστηκαν δύο πυροβολισμοί. Αρχικά, εμφανίστηκε ο Λόπες Βαλίνιας, ο οποίος έριξε και τους δύο πυροβολισμούς, γιατί ο άλλος δολοφόνος, ο Σαναμπρία, δεν βρήκε το κουράγιο να ρίξει.
Μνημείο Μέγια, Αβάνα
Θανάσιμα τραυματισμένος ο κουβανός ηγέτης ψάχνοντας ενστικτωδώς καταφύγιο, επιχείρησε να διασχίσει τον δρόμο που δεν ήταν αρκετά φαρδύς και να φτάσει στο άλλο πεζοδρόμιο, αλλά δεν μπόρεσε και κατέρρευσε τη στιγμή που οι φονιάδες έφευγαν προς την λεωφόρο Μορέλος και η Τίνα άρχιζε να καλεί σε βοήθεια. Πεσμένος ο Μέγια, άρχισε τις καταγγελίες του: O Mατσάδο και η πρεσβεία, ήταν πίσω από την επίθεση, δήλωσαν μάρτυρες που βρέθηκαν εκεί. Επίσης διακήρυξε: “Πεθαίνω για την Επανάσταση”. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου πριν μπει στο χειρουργείο, επανέλαβε τις κατηγορίες του ενάντια στον Ματσάδο και υπέδειξε τον Μαγκρίνιατ ως σχετιζόμενο με την επίθεση. Ο Μέγια δεν κατάφερε να επιβιώσει από τα τραύματά του. Μετά τα μεσάνυχτα της 1ο Γενάρη, ο νεαρός, μόλις 25 ετών, Μέγια εξέπνευσε. Με τη θυσία του, η Κούβα είχε χάσει στο άνθος της ηλικίας του, τον πιο εξαιρετικό της ήρωα που αναδείχτηκε μετά τον Χοσέ Μαρτί.
* O Rolando Rodriguez είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας και μέλος της Ακαδημίας Ιστορίας της Κούβας.
Πηγή (στα ισπανικά): Eφημερίδα Granma, όργανο της ΚΕ του ΚΚ Κούβας.
