Ο παππούς ήταν Ναζί – ο “εθνικός ήρωας” της οικογένειας εγκληματίας πολέμου

Όχι άλλα ψέματα! Στη Λιθουανία, γιορτάζεται ως ήρωας –ας δούμε την πραγματικότητα! Γράφει η λιθουανικής καταγωγής Αμερικανίδα δημοσιογράφος Silvia Foti (Σίλβια Φότι), που ανέλαβε να γράψει τη βιογραφία του παππού της, Jonas Noreikas (Jono Noreikos Generolas Vėtra – Γιόνας Νορέικας), βέβαιη ότι επρόκειτο για τον «ευγενή πατριώτη αγωνιστή κατά του “σοβιετικού ζυγού”».

Παραθέτουμε στη συνέχεια την «ιστορία» της –αφήνοντας σε πιστή μετάφραση το λόγο της «κομμουνιστική κατοχή», «σοβιετική κατοχή», «παγιδευμένη στο Σιδηρούν Παραπέτασμα για 50 χρόνια», «αν η Λιθουανία ήταν μια ελεύθερη και ανεξάρτητη χώρα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα είχε ίσως αναγνωρίσει το δικό της ρόλο» κλπ. που όμως καταλήγει –έντιμα στο «αφού ερεύνησα τη ζωή του, τολμώ πλέον να αποκαλέσω τον παππού μου ναζί, … δούλεψε με τους Ναζί, ενήργησε όπως αυτοί, πληρώθηκε από αυτούς, μισούσε τους Εβραίους σαν αυτούς και, όπως εκείνοι, διευκόλυνε βασανιστήρια και δολοφονίες»

«Μεγαλώνοντας στο Σικάγο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι γονείς μου με δίδαξαν να εκτιμώ τη λιθουανική κληρονομιά μου.
Τραγουδάγαμε λιθουανικά τραγούδια και απαγγέλναμε λιθουανικά ποιήματα, μετά στο Λιθουανικό σχολείο τα Σάββατα, θα έτρωγα τηγανίτες – πιροσκί όπως της Λιθουανίας.
Ο παππούς μου, ο Jonas Noreika, ήταν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρος της οικογενειακής μου ιστορίας: Στα μάτια μου ο ιθύνων νους μιας εξέγερσης του 1945-1946 εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, που γι αυτό εκτελέστηκε.
Μια φωτογραφία του με τη στρατιωτική του στολή κρεμασμένη στο σαλόνι μας.
Σήμερα, είναι «ήρωας» πέρα από την οικογένειά μου.
Έχει δρόμους, αναθηματικές πλάκες και ένα σχολείο που πήρε το όνομά του προς τιμή του. Του απονεμήθηκε ο Σταυρός Vytis, η υψηλότερη μεταθανάτια τιμή της Λιθουανίας.

Πεθαίνοντας το 2000, η μητέρα μου με ζήτησε να αναλάβω να γράψω ένα βιβλίο για τον πατέρα της. Συμφώνησα ανυπόμονα.
Αλλά καθώς κοσκίνισα μέσα από το υλικό, συνάντησα ένα έγγραφο με την υπογραφή του από το 1941 και από τότε όλα άλλαξαν.
Η ιστορία του παππού μου ήταν πολύ πιο σκοτεινή από ό, τι ήξερα.

Έμαθα πως ο άντρας που θεωρούσα σωτήρα που έκανε ό,τι μπορούσε για να σώσει τους Εβραίους στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην πραγματικότητα είχε αναγκάσει όλους τους Εβραίους της περιοχής του στη Λιθουανία να συγκεντρωθούν και να σταλούν σε ένα γκέτο, όπου ξυλοκοπήθηκαν, λιμοκτόνησαν, βασανίστηκαν, βιάστηκαν και μετά δολοφονήθηκαν.
Πάνω από 95% των Εβραίων της Λιθουανίας πέθαναν στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλοί δολοφονημένοι με την πρόθυμη συνεργασία των γειτόνων τους.

Ξαφνικά, δεν είχα πια ιδέα ποιος ήταν ο παππούς μου, τι ήταν η Λιθουανία, και πώς χωρούσε η δική μου ιστορία μέσα σε όλα αυτά.
Πώς μπορούσα να συνταιριάξω δυο πραγματικότητες;
Ήταν ο Γιόνας Νορέικα ένα τέρας που έσφαξε χιλιάδες Εβραίους ή ένας ήρωας που αγωνίστηκε να σώσει τη χώρα του από τους κομμουνιστές;

Αυτές οι ερωτήσεις ξεκίνησαν ένα ταξίδι που με έκανε να καταλάβω τη δύναμη των πολιτικών της μνήμης και τη σημασία του να τεθεί σωστά ο απολογισμός, ακόμα και με μεγάλο προσωπικό κόστος.
Συμπέρανα ότι ο παππούς μου ήταν ένας άνθρωπος με αντιφάσεις, όπως ακριβώς η Λιθουανία – μια χώρα ανάμεσα στη ναζιστική και κομμουνιστική κατοχή στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά παγιδευμένη στο Σιδηρούν Παραπέτασμα για 50 χρόνια –
Κατ’ αυτό τον τρόπο ίσως, η Λιθουανία είναι σαν πολλές ακόμα χώρες που πέρασαν 50 χρόνια υπό σοβιετική κατοχή. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, η αλήθεια μπήκε στην κατάψυξη: Οι Λιθουανοί μπορούσαν να μιλάνε μόνο για το πόσοι Σοβιετικοί πολίτες είχαν σκοτωθεί στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι αναφορές στα εβραϊκά θύματα απαλείφθηκαν από τους κατακτητές. Μου αρέσει η σκέψη πως, αν η Λιθουανία ήταν μια ελεύθερη και ανεξάρτητη χώρα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα είχε ίσως αναγνωρίσει το δικό της ρόλο στο Ολοκαύτωμα.

Η αποκατάσταση όμως της ιστορικής μνήμης αποδείχτηκε πως ήταν επικίνδυνη.
Όταν δημόσια αμφισβήτησα την επίσημη ιστορία της ζωής του παππού μου, δαιμονοποιήθηκα από τη λιθουανική κοινότητα στο Σικάγο και στη Λιθουανία.
Με αποκάλεσαν πράκτορα του προέδρου της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν. Οι ηγέτες της Λιθουανίας ακόμα πιστεύουν πως η ταυτότητα της χώρας τους εξαρτάται από την αφοσίωση στους ήρωές της, ακόμα και σε βάρος της αλήθειας.

Οι καμπές και οι μεταμορφώσεις της σύντομης ζωής του Γιόνας Νορέικα κάνουν ευκολότερη την απόκρυψη του κακού τονίζοντας την καλή του πλευραά. Κι όμως υπήρξε τόσο πολύ κακός…
Το 1933, ως νεαρός στρατιώτης στο Λιθουανικό Στρατό, έγραψε το «Σηκώστε το κεφάλι σας Λιθουανοί», το αντίστοιχο με το χιτλερικό «Mein Kampf», υποκινώντας το μίσος προς τους Εβραίους ως λύση στα προβλήματα της Λιθουανίας.
Τον Ιούνιο του 1941, ηγήθηκε εξέγερσης εναντίον των Σοβιετικών, ως συνεργάτης των Ναζί.
Τον Ιούλιο, διέταξε τη δολοφονία και των 2.000 Εβραίων στο Plunge, την πόλη από την οποία ηγήθηκε της εξέγερσης.
Τον Αύγουστο, οι Γερμανοί τον καλωσόρισαν ως τον νέο αρχηγό της περιφέρειας Siauliai, και τον ίδιο μήνα υπέγραψε εντολές αποστολής χιλιάδων Εβραίων σε πιθανό θάνατο.
Με ευθύνη του δολοφονήθηκαν περίπου 8.000 Εβραίοι.

Στην εκδοχή της ιστορίας που γιορτάζεται τώρα από τους Λιθουανούς, ο παππούς μου και άλλοι σαν αυτόν αναγκάστηκαν να τα κάνουν αυτά από τους Γερμανούς.
Αλλά όταν έσκαψα βαθύτερα, έμαθα ότι το να διοριστεί επικεφαλής της περιφέρειας του απέφερε το καλύτερο σπίτι στην περιοχή, περίπου 1.000 γερμανικά μάρκα το μήνα και μια καλή δουλειά για τη γιαγιά μου. Αυτά μου φάνηκαν περισσότερο σαν πειρασμός παρά εξαναγκασμός.
Αντιτέθηκε στους Ναζί, όχι για να σώσει Εβραίους αλλά προσπαθώντας να τη γλυτώσει από τη βίαιη στρατολόγηση στα SS.

Τον Μάρτιο του 1943, στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί.
Απελευθερώθηκε τον Ιανουάριο του 1945 και στρατολογήθηκε από τον Κόκκινο Στρατό.
Αργότερα τον ίδιο χρόνο, άρχισε να οργανώνει εξέγερση εναντίον των Σοβιετικών, οι οποίοι –κατ’ αυτόν είχαν μετατραπεί από τους απελευθερωτές της Λιθουανίας σε κατακτητές της.
Οι Σοβιετικοί τον συνέλαβαν τον επόμενο Μάρτιο. Εκτελέστηκε τον Φεβρουάριο του 1947 σε ηλικία 36 ετών.

Η μετατροπή ενός συνεργάτη των ναζί σε εθνικό ήρωα απαιτεί τέσσερα βήματα χειραγώγησης.
▪️ Ένα βήμα μετατοπίζει όλη την ευθύνη στους Ναζί, παρόλο που ο παππούς μου, όπως πολλοί Λιθουανοί, συμμετείχε πρόθυμα στη σφαγή Εβραίων.
▪️ Το δεύτερο βήμα δημιουργεί αφήγημα περί θυμάτων, «αναρωτώντας»  πώς ένας δολοφόνος Εβραίων θα μπορούσε να σταλεί σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί.
▪️ Το τρίτο βήμα αποδομεί την counter-narrative χαρακτηρίζοντάς την ως κομμουνιστική προπαγάνδα των εχθρών του κράτους.
▪️ Το τελευταίο βήμα αρνείται να δεχτεί ότι δύο φαινομενικά αντιφατικές αλήθειες μπορούν να συνυπάρξουν: ο Noreika αγωνίστηκε γενναία ενάντια στους Κομμουνιστές και συμμετείχε ντροπιαστικά στη δολοφονία Εβραίων.

ΣΣ |> counter-narrative  = αντι-αφήγηση είναι ένα μήνυμα που δίνει μια θετική εναλλακτική λύση στην εξτρεμιστική προπαγάνδα, ή εναλλακτικά στοχεύει στην αποδόμηση ή την απολυτοποίηση του εξτρεμιστικού αφηγήματος.
Αυτό γίνεται με απόκρυψη σημείων προς σημείο κάποιων ακραίων επιχειρημάτων, προσωπικές (παρελκυστικές) ιστορίες από πρώην εξτρεμιστές, κηρύγματα που καταγγέλλουν τη βία, εκστρατείες πολυμέσων που δημιουργήθηκαν επί τούτου από μεμονωμένους «ακτιβιστές» και οργανώσεις κά. –αποτελεί επιστημονικά συγκαλυμμένη φαιά προπαγάνδα.

Αφού ερεύνησα τη ζωή του κατά τα τελευταία του 20 χρόνια, τολμώ πλέον να αποκαλέσω τον παππού μου ναζί, παρόλο που δεν συμμετείχε επίσημα στο κόμμα.
Δούλεψε με τους Ναζί, ενήργησε όπως αυτοί, πληρώθηκε από αυτούς, μισούσε τους Εβραίους σαν αυτούς και, όπως εκείνοι, διευκόλυνε βασανιστήρια και δολοφονίες.

Μήπως οι Λιθουανοί αξιωματούχοι έκρυβαν ενεργά την αλήθεια γιατί θα χάλαγε την εικόνα της χώρα;
Ή ήταν σε πραγματική άρνηση σε μια δημοκρατία πολύ εύθραυστη για να αντιμετωπίσει τη δική της ιστορία; Δυστυχώς, αυτό δεν αφορά μόνο τον παππού μου.
Είναι ένας μικρόκοσμος ολόκληρης της εθνικής ιστορίας και αυτή η εθνική ιστορία αντηχεί σήμερα σε όλη την Ανατολική Ευρώπη.

Η πάροδος του χρόνου δημιούργησε προϋποθέσεις να αποκαλύψουμε την αλήθεια, αλλά επίσης αύξησε τον επείγοντα χαρακτήρα τους προτού οι αναμνήσεις εξασθενίσουν και σβήσουν ολοκληρωτικά στην επόμενη γενιά.
Η ανάλυση ενός σκοτεινού παρελθόντος είναι πάντα τραυματική. Αλλά δεν θα πάμε ποτέ στη λύτρωση να λέμε «τα σύκα -σύκα» εάν βασίζουμε την ιστορία μας σε ψέματα. Αν και οι επόμενες γενιές ίσως να μην γνωρίζουν τις λεπτομέρειες, θα εξακολουθήσουν να βιώνουν τον συναισθηματικό πόνο που μεταβιβάστηκε από γονέα σε παιδί και σε εγγόνι.

Έκανα την ειρήνη μου με τον παππού μου. Ορκίζομαι να αποκαλύψω τα εγκλήματά του δίνοντας μαρτυρία για την αλήθεια και ορκίζομαι να προσπαθήσω να διορθώσω τη μνήμη της Λιθουανίας για το Ολοκαύτωμα, ζητώντας εν μέρει να του αφαιρεθούν οι τιμές που του έχουν απονεμηθεί.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμφιλίωση μεταξύ Λιθουανών και Εβραίων καθώς θα θυμόμαστε τι συνέβη και μαθαίνοντας από αυτό θα διασφαλίσουμε ότι δεν θα ξανασυμβεί ξανά. Ίσως η αναγνώριση αυτής της αλήθειας θα επιτρέψει στους Λιθουανούς να έχουν μια πιο υγιή εθνική ταυτότητα και μια υπερηφάνεια για την ποίησή μας, τη γλώσσα μας, το φαγητό μας – αλλά όχι το σκοτεινό μας παρελθόν.

ℹ️  Η Silvia Foti είναι δασκάλα γυμνασίου, δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου «Η εγγονή των Ναζί: Πώς έμαθα ο παππούς μου ήταν εγκληματίας πολέμου».

Η ανακήρυξη του χυδαίου και ραφιναρισμένου  («εξίσωση» με τον φασισμό) αντικομμουνισμού αποτελεί από χρόνια επίσημη πολιτική και ιδεολογία της ΕΕ των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», σε μια προσπάθεια να σβηστεί από τον «ορίζοντα» της λαϊκής πάλης στην Ευρώπη μια κοινωνία όπου καταργούνται η εκμετάλλευση και η καπιταλιστική ιδιοκτησία, κοινωνικοποιούνται τα μονοπώλια και όλος ο παραγόμενος πλούτος.
Κομμουνιστικά Κόμματα και σύμβολα απαγορεύονται, ξηλώνονται αντιφασιστικά μνημεία και ξεφυτρώνουν τόποι «λατρείας» των ναζιστικών «Waffen SS», ενώ η Ιστορία ξαναγράφεται κατά πως βολεύει τους καπιταλιστές, τους βασικούς «αιμοδότες» του φασισμού ανά την Ιστορία και ανά τον κόσμο.

Λιθουανοί στρατιώτες παρελαύνουν θριαμβευτικά στο Βίλνιους, ενώ οι πολίτες ραίνουν με λουλούδια

ℹ️  Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Vilnius (Βίλνιους – πολωνικά: Wilno) παραχωρήθηκε στη Λιθουανία, ενώ αμφότερες οι χώρες αντιλαμβάνονται την πόλη ως δική τους. Με τη League of Nations (Ένωση Εθνών …ο ΟΗΕ της εποχής) να συμμετέχει στην επακόλουθη διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών.
✔️   Στις 9-Οκτ-1920, ο πολωνικός στρατός κατέλαβε κρυφά το Βίλνιους κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης γνωστής ως ανταρσία του Żeligowski, με την Πολωνία να καθιστά την πόλη πρωτεύουσα του «Wilno Voivodeship».
✔️  Η Λιθουανία αμφισβήτησε έντονα την πολωνική προσάρτηση του Βίλνιους και αρνήθηκε τις διπλωματικές σχέσεις με την Πολωνία, μεταφέροντας τη λιθουανική πρωτεύουσα στο Kaunas (Κάουνας).
✔️  Όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί και και χώρισαν την Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939, οι Σοβιετικοί, παρενέβησαν δυναμικά επιστρέφοντας το Βίλνιους στη Λιθουανία, που θα γίνει ένα χρόνο μετά η πρωτεύουσα της «Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Λιθουανίας»

🆘  51 χρόνια αργότερα το 1991 με τις ανατροπές, η Λιθουανία θα μετατραπεί σε αυτό που είναι σήμερα –αιχμή δόρατος ΝΑΤΟ-ΕΕ…