Γράφει ο Νίκος Μόττας //
151 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη γέννηση στο Ουλιάνοφσκ (Σιμπίρσκ) της Ρωσίας του σπουδαιότερου επαναστάτη του 20ου αιώνα. Του ανθρώπου που υπήρξε ο ιδεολογικός κληρονόμος του έργου των Μαρξ-Ένγκελς, πρωτεργάτης της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης και ιδρυτής του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στην ιστορία.
Ο Βλαντίμιρ Ίλιτς Λένιν, γεννημένος στις 22 Απρίλη 1870, δεν αποτελεί απλά και μόνο άλλη μια σημαντική προσωπικότητα στο διάβα της ανθρώπινης ιστορίας. Είναι ο άνθρωπος που η ζωή, το έργο και η δράση του σημάδεψαν την ίδια την πορεία της κοινωνικής εξέλιξης, το πέρασμα από το εκμεταλλευτικό σύστημα σε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο που σηματοδότησε η Οκτωβριανή Επανάσταση και η δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Λένιν έδωσε σάρκα και οστά στις ελπίδες, τα όνειρα και τις προσδοκίες εκατομμυρίων εργαζόμενων σε όλο τον κόσμο. Έγινε καθοδηγητής, εμπνευστής και σύμβολο για τους καταπιεζόμενους λαούς, για τα εκατομμύρια των μαζών ανά τον κόσμο που πνίγονταν από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης.
«Τιμώ το Λένιν ως έναν άνθρωπο που θυσίασε πλήρως τον εαυτό του και αφιέρωσε όλη του την ενέργεια για την πραγμάτωση της κοινωνικής δικαιοσύνης […] Άνθρωποι σαν κι’ αυτόν είναι οι φύλακες και αποκαταστάτες της ανθρωπότητας».
– Άλμπερτ Άϊνστάιν.
Το όνομα του Β. Ι. Λένιν ταυτίστηκε τόσο με το κοσμοϊστορικό γεγονός της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 όσο και με το τεράστιας αξίας επιστημονικό έργο που άφησε πίσω του και που αποτέλεσε συνέχεια του έργου των Μαρξ-Ένγκελς. Στη ζωή και το έργο του Λένιν αντικατοπτρίζεται η διαλεκτική σχέση επαναστατικής θεωρίας και πράξης, η οποία είναι αναγκαία προκειμένου η εργατική τάξη μαζί με τους συμμάχους της να επιτελέσει το ιστορικό της έργο, δηλαδή το πέρασμα από το εκμεταλλευτικό σύστημα στον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.
Το επιστημονικό έργο του Βλ.Λένιν αποτέλεσε και αποτελεί ανεκτίμητο θησαυρό για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Και αυτό, διότι μέσα από το έργο του Λένιν αναπτύχθηκαν, αλλά και συγκεκριμενοποιήθηκαν, περαιτέρω όλα τα συστατικά μέρη του μαρξισμού- στη φιλοσοφία, την πολιτική οικονομία, τον επιστημονικό κομμουνισμό. Οι θεωρητικές του επεξεργασίες και προσεγγίσεις για τον Ιμπεριαλισμό, σαν ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, έχουν σήμερα, έναν αιώνα μετά, εξαιρετικά επίκαιρη και διδακτική σημασία. H διδασκαλία του για το Κόμμα Νέου Τύπου της εργατικής τάξης αποτέλεσε γιγαντιαία συνεισφορά – πραγματικό θησαυρό – στον αγώνα του προλεταριάτου σε όλο τον κόσμο.
Δικαίως, λοιπόν, ο Λενινισμός- ως ιδεολογικοπολιτική έννοια- χαρακτηρίζεται ως ο μαρξισμός της εποχής του ιμπεριαλισμού.
Στοχαστές και θεωρητικοί του μαρξισμού υπήρξαν πολλοί- και πριν το Λένιν και μετά απ’ αυτόν. Ωστόσο, το στοιχείο που διαφοροποιεί το Λένιν είναι το γεγονός ότι δεν περιορίστηκε σε μια γενικόλογη κριτική του καπιταλισμού, ούτε σε μια απλή επανάληψη και εκλαΐκευση των βασικών συμπερασμάτων του «Κεφαλαίου» του Μαρξ. Αξιοποίησε τις νομοτέλειες και τις θεμελιώδεις τάσεις του καπιταλισμού, που είχαν ήδη αποτυπωθεί από τους Μαρξ και Ένγκελς, για να αναλύσει και να προσδιορίσει συγκεκριμένα τα βασικά χαρακτηριστικά του καπιταλισμού, στην εποχή που ξεσπούσε ο Α΄ Παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός Πόλεμος. Η επιστημονική εργασία του είχε καθοριστικό ρόλο στη χάραξη νικηφόρας επαναστατικής στρατηγικής στην Οκτωβριανή Επανάσταση.
«Λένιν, ο μεγάλος μαθηματικός των σωστών τύπων του Οχτώβρη, άνοιξε με το κλειδί του τη γιγάντια φυλακή που μέσα της χάνονταν το μέλλον του κόσμου…», έγραφε ο πολωνός ποιητής Βλόντμιερζ Σλόμποτνικ.
Η ζωή και η δράση του Λένιν είναι αξεχώριστα δεμένη με την ίδρυση και τη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος. Με επικεφαλής τον Λένιν, το Κόμμα των μπολσεβίκων μπήκε μπροστάρης στην ταξική πάλη του προλεταριάτου και των λοιπών καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, κυρίως της φτωχής αγροτιάς και των μισοπρολετάριων της Ρωσίας, και οδήγησε ως τη νίκη, με την κατάληψη της εξουσίας, την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, στη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση. Έτσι ο πάγος έσπασε και άνοιξε ο δρόμος για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού για πρώτη φορά στον κόσμο.
«Οι ιδέες», έγραφε ο Λένιν λίγο πριν τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, «μετατρέπονται σε δύναμη, όταν κατακτούν τις μάζες. Και ακριβώς τώρα οι μπολσεβίκοι, δηλαδή οι εκπρόσωποι του προλεταριακού διεθνισμού, με την πολιτική τους ενσάρκωσαν εκείνη την ιδέα, η οποία κινεί σ’ όλο τον κόσμο τεράστιες μάζες των εργαζομένων. Η κοσμοθεωρία του μαρξισμού έγινε το μεγάλο ιδεολογικό όπλο του επαναστατικού μετασχηματισμού του κόσμου».
Στον επαναστατικό μετασχηματισμό του κόσμου, μέσω της Οκτωβριανής Επανάστασης αλλά και του σπουδαίου επιστημονικού του έργου, η συμβολή του Λένιν υπήρξε κολοσσιαία. Οι αντεπαναστατικές ανατροπές στην Σοβιετική Ένωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δεν κατάφεραν να σβήσουν το μεγαλείο και την τεράστια σημασία της λενινιστικής κληρονομιάς.
«Ο Λένιν είναι ένας γίγαντας της ιστορίας και οι φωτεινές του ιδέες αντιπροσωπεύουν την κοινή κληρονομιά των επαναστατών μαχητών σε κάθε γωνιά του κόσμου».
– Φιντέλ Κάστρο, Ομιλία 22 Δεκέμβρη 1972.
Οι ιμπεριαλιστές και οι θεωρητικοί απολογητές της αστικής τάξης, με την συνδρομή του πάντα πρόθυμου οπορτουνισμού, επιχείρησαν πολλαπλώς και σπιλώσουν το έργο του Λένιν, να προεξοφλήσουν τον ιδεολογικό θάνατο και την αποτυχία του μαρξισμού-λενινισμού, διακηρύσσοντας αυτάρεσκα το «τέλος της Ιστορίας». Ωστόσο, η ίδια η Ιστορία φρόντισε να τους διαψεύσει και να υπενθυμίσει πως ο μαρξισμός-λενινισμός όχι μόνο δεν «πέθανε», αλλά επανέρχεται επιτακτικά στο προσκήνιο ως η μόνη πραγματικά εφικτή για τους λαούς διέξοδος από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Σήμερα, 151 χρόνια από τη γέννηση του, ο Λένιν παραμένει πιο ζωντανός, πιο επίκαιρος από ποτέ άλλοτε, γιατί όλα αυτά που σηματοδότησε το έργο και η δράση του παραμένουν επίκαιρα. Σήμερα, ο Λένιν δεν είναι μαυσωλείο, ανδριάντας, μήτε συλλογή από τόμους επαναστατικής θεωρίας. Παραμένει, όπως έγραφε ο Μπρεχτ, «θρονιασμένος στη μεγάλη καρδιά της εργατικής τάξης».
Εκεί υπάρχει και θα υπάρχει ο Λένιν. Σε κάθε έκφανση της ταξικής πάλης, σε κάθε απεργία, σε κάθε διαδήλωση που χτυπά η καρδιά της εργατικής τάξης. Υπάρχει – και θα υπάρχει – στον αγώνα ενάντια στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, ενάντια στους πολέμους των αστών. Υπάρχει – και θα υπάρχει – στην κάθε μικρή και μεγάλη προσπάθεια των κομμουνιστών, της εργατικής τάξης, των αγωνιζόμενων λαών, να αλλάξουν τον κόσμο.
Μέχρι την επόμενη έφοδο στον ουρανό.
Νίκος Μόττας Γεννήθηκε το 1984 στη Θεσσαλονίκη. Είναι υποψήφιος διδάκτορας (Phd) Πολιτικής Επιστήμης, Διεθνών Σχέσεων και Ιστορίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων (Master of Arts) στις διπλωματικές σπουδές (Παρίσι) και στις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις (Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνόφωνα και ξενόγλωσσα μέσα.
