Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

15/1/1969: Η πρώτη πρόσδεση με άλλο διαστημόπλοιο και την πρώτη μεταφορά πληρώματος στο Διάστημα στην ιστορία από την ΕΣΣΔ – Του Αλέκου Χατζηκώστα

Τεράστια ήταν η πρόοδος και στον τομέα του διαστήματος της πρώην ΕΣΣΔ, ένα ακόμη δείγμα των δυνατοτήτων της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα ξεκινά από το 1955, αν και στον τομέα των πυραύλων το ερευνητικό πρόγραμμα ξεκινά το 1921.

Ανάμεσα στα πρωτοπόρα επιτεύγματα της σοβιετικής διαστημικής ξεχωρίζουν: Το πρώτο ζώο σε τροχιά της Γης το 1957, και τοποθέτησε τον πρώτο άνθρωπο στο διάστημα το 1961. Επιπλέον, το σοβιετικό πρόγραμμα είδε επίσης την πρώτη γυναίκα στο διάστημα το 1963 και έναν κοσμοναύτη να εκτελεί τον πρώτο διαστημικό περίπατο το 1965. Άλλα ορόσημα περιελάμβαναν ρομποτικές αποστολές με υπολογιστή που εξερευνούσαν τη Σελήνη ξεκινώντας το 1959. με τη δεύτερη αποστολή να είναι η πρώτη που έφτασε στην επιφάνεια της Σελήνης, καταγράφοντας την πρώτη εικόνα της μακρινής πλευράς της Σελήνης, και επιτυγχάνοντας την πρώτη ήπια προσγείωση στη Σελήνη. Το σοβιετικό πρόγραμμα πέτυχε επίσης την πρώτη ανάπτυξη διαστημικών ρόβερ το 1966 και έστειλε τον πρώτο ρομποτικό ανιχνευτή που εξήγαγε αυτόματα δείγμα σεληνιακού εδάφους και το έφερε στη Γη το 1970. Το σοβιετικό πρόγραμμα ήταν επίσης υπεύθυνο για την καθοδήγηση των πρώτων διαπλανητικών ανιχνευτών στην Αφροδίτη και τον Άρη και πραγματοποίησε επιτυχημένες μαλακές προσγειώσεις σε αυτούς τους πλανήτες τις δεκαετίες του 1960 και του 1970.Έβαλε τον πρώτο διαστημικό σταθμό σε χαμηλή τροχιά της Γης το 1971 και τον πρώτο σπονδυλωτό διαστημικό σταθμό το 1986.

Το γεγονός

Στις 15/1/1969 Η Σοβιετική Ένωση εκτοξεύει τον «Σογιούζ‑5», ο οποίος πραγματοποιεί την πρώτη πρόσδεση με άλλο διαστημόπλοιο και την πρώτη μεταφορά πληρώματος στο Διάστημα στην ιστορία.

Το πρόγραμμα Σογιούζ (Союз) είναι ένα πρόγραμμα επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων που ξεκίνησε από την ΕΣΣΔ στις αρχές της δεκαετίας του 1960, αρχικά ως μέρος ενός σχεδίου προσελήνωσης που προέβλεπε την αποστολή Σοβιετικού κοσμοναύτη στη Σελήνη. Ήταν το τρίτο σοβιετικό πρόγραμμα επανδρωμένης διαστημικής πτήσης μετά το πρόγραμμα Βοστόκ και το πρόγραμμα Βοσχόντ.

Η εξέλιξη του Σογιούζ άρχισε το 1964 από τον Σεργκέι Κορολιόφ, και ο αρχικός του σκοπός ήταν να αποτελέσει το μέσο με το οποίο οι Σοβιετικοί θα έφταναν στη Σελήνη. Αυτό θα γινόταν με την ένωση σε τροχιά δύο ή περισσότερων διαστημοπλοίων Σογιούζ, χωρίς την ανάγκη ενός μεγάλου πυραύλου-φορέα, όπως ο Ν1 που τότε ανέπτυξε η Σοβιετική Ένωση.

Τα σκάφη Σογιούζ μπορούν να καταταχθούν σε σχεδιαστικές γενιές. Τα Σογιούζ 1 έως 11 (1967-1971) ήταν οχήματα πρώτης γενιάς, που μπορούσαν να μεταφέρουν έως τρία άτομα στο τμήμα επανεισόδου, χωρίς διαστρικές στολές λόγω έλλειψης χώρου. Οι στολές χρησιμοποιούνταν μόνο για εξωοχηματική δραστηριότητα και απορρίπτονταν μαζί με το τροχιακό τμήμα. Ξεχώριζαν από τις μη ευθύγραμμες φωτοσυλλεκτικές επιφάνειες και από τη χρήση του συστήματος “Ίγκλα” για την αυτόματη σύνδεση στο διάστημα, που απαιτούσε κεραίες ραντάρ. Τα πρώτα εννιά σκάφη δεν είχαν θυρίδα απευθείας σύνδεσης μεταξύ σκαφών, και οι μετακινήσεις των πληρωμάτων από το ένα σκάφος στο άλλο γίνονταν με διαστημικό περίπατο, και χρησιμοποιώντας το τροχιακό τμήμα ως θάλαμο αποσυμπίεσης.

Πώς αντιμετωπίστηκε από τις ελληνικές εφημερίδες

Στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 16/1/1969 το θέμα κυριαρχεί με μεγάλο τίτλο στην 1 σελ. και φωτογραφίες: «ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΙΝ ΕΞΕΔΡΑΣ. Δύο ρωσικά διαστημόπλοια με τέσσαρας αστροναύτας συνδέονται εις το διάστημα. Δεύτερος «Σογιούζ» με τριμελές πλήρωμα εκτοξευθη επιτυχώς». Στη δε σχετική ανταπόκριση αναφέρει: « ΜΟΣΧΑ 15. Η Σοβιετική Ενωσις εξετόξευσε και νέον επηνδρωμένον διαστημόπλοιον εις την προσπάθειαν της όπως πραγματοποιήση το πρώτον βήμα διά την εγκατάστασιν διαστημικής εξέδρας. Τέσσερεες Σοβιετικοί κοσμοναύται επιβαίνοντες δύο διαστημοπλοίων εις το «Σογιούζ 4» εις και εις το «Σογιούζ 5» οι έτεροι τρεις, πραγματοποιούν περιφοράς πέριξ της γης και συνομιλούν μεταξύ των, αφού επέτυχον να αποκαταστήσουν επαφήν διά του αυσρμάτου των. Κυβερνήτης του διαστημοπλοίου «Σογιουζ 5» το οποίο ετέθη εις τροχιάν πέριξ της γης τη πρωϊαν είναι ο Μπορίς Βολύνωφ και πλήρωμα αυτού οι Αλεξέι Γελισέγεφ μηχανικός και Γεβγένι Κρουνώφ αντισυνταγματάρχης, μηχανολόγος – ερευνητής…Την πρωϊαν εξ άλλου αφυπνίσθη ο συνταγματάρχης Σατάλωφ κυβερνήτης του «Σογιουζ 4» ο οποίος κατόπιν μερικών ασκήσεων γυμναστικής έλαβε το πρόγευμά του και ανεκοίνωσε προς το διαστημικόν κέντρο του Μπαϊκονούρ ότι όλα τα συστήματα λειτουργούν ομαλώς και ότι ο ίδιος ευρίσκεται εις εξαιρετικήν φυσικήν κατάστασιν…»

Στις 17/1 η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ πάλι έχει αναλυτικό ρεπορτάζ για το σημαντικό αυτό επιστημονικό γεγονός: «Δύο αστροναύται εισήλθον εν πτήσει από το εν διαστημόπλοιον εις το άλλο. ΜΙΑ ΩΡΑΝ ΠΕΡΙΠΟΥ «ΕΒΑΔΙΖΟΝ» ΕΙΣ ΤΟ ΧΑΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ. Επί 41/2 ώρας τα δύο οχήματα παρέμειναν συνδεδεμένα 240 χλν υπεράνω της γης. ΕΠΑΝΕΛΑΒΟΝ ΜΕΤΑ ΤΗ ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΙΝ ΤΑ ΚΕΧΩΡΙΣΜΕΝΑΣ ΤΡΟΧΙΑΚΑΣ ΠΤΗΣΕΙΣ». Ενό στο διθυραμβικό σχολιασμό τα είδησης αναφέρει: «Μίαν νέαν σελίδα εις την διαστημικήν ιστορίαν του ανθρώπου έγραψαν δύο σοβιετικοί κοσμοναύται όταν επέτυχον να εξέλθουν του διαστημοπλοίου του οποίου επέβαινον, να «βαδίσουν» εις το χάος του διαστήματος και να εισέλθουν εις έτερον διαστημόπλοιον κατόπιν επιτυχούς συνδέσεως των δύο σκαφών εν τροχιά περί την γην και εις ύψος 240 χιλιομέτρων υπεράνω της επιφανείας του πλανήτου μας…Αμφότερα τα επιτεύγματαθεωρούνται ως υψίστης σημασίας εις τας καταβαλλομένας προσπάθείας δια την κατασκευήν τροχιακής διαστημικής εξέδρας η οποία θα ήτο δυνατόν να χρησιμοποιηθή διά την εκτόξευσιν διαστημοπλοίων προς την σελήνην και τους πλανήτας του ηλιακού μας συστήματος. Ο πρώτος άμεσος στόχος των σοβιετικών διαστημικών επιστημόνων είναι η κατασκευή μιας τοιαύτης εξέδρας…»

Επίσης η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 18/1/1969 έχει το θέμα ξανά στη 1 σελ. με τίτλο: «ΕΞΕΔΡΑΙ ΕΙΣ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ. Επέστρεψε το «Σογιολύζ 4» με τους τρείς και σήμερον θα επιστρέψη και το άλλο. Πρώτη φοράν επανήλθον αστροναύται εις την γην, με άλλο όχημα από εκείνο διά του οποίου εκτοξεύθηκαν». Στο δε αναλυτικό, με πολλές φωτογραφίες ρεπορτάζ σημειώνει: «…Σοβιετικοί επιστήμονες προφητεύουν ότι θα ακολουθήσουν καταπληκτικά διαστημικά επιτεύγματα μετά τη επιτυχή σύνδεσιν των δύο επηνδρωμένων διαστημοπλοίων, τα οποία επέτυχον να σχηματίσουν τοιουτοτρόπως, το πρώτον εις τον κόσμον πειραματικόν εργαστήριον του διαστήματος. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι το επίτευγμα διήνοξε τη οδόν διά την «οικοδόμησιν» τροχιακών διαστημικών σταθμών, οι οποίοι θα χρησιμοποιηθούν ως εξέδραι διά την πραγματοποίησιν διαπλανητικών πτήσεων ή διά τη εγκατάστσιν επηνδρωμένων εργαστηρίων του διαστήματος…»