Nanni Balestrini “Vogliamo tutto”! (Τα θέλουμε όλα)

Έφυγε από τη ζωή, ένα «μεγάλο» όνομα της ιταλικής λογοτεχνίας, καλλιτεχνικά και πολιτικά αμφιλεγόμενο που -θυμίζουμε, αποτέλεσε και ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης «Potere Operaio» (Εργατική Εξουσία), ενώ από το 1973 συμμετείχε στο κίνημα της «Autonomia Operaia» (Εργατική Αυτονομία). Μια ανάλυση του πολιτικού κλίματος της εποχής, σε σχέση και με την οριστική στροφή του ΚΚ Ιταλίας προς το ρεφορμισμό – ευρωκομμουνισμό κλπ (compromesso storico |> «ιστορικός συμβιβασμός») μπορείτε να δείτε εδώ |> Ατέχνως – Η σφαγή στην Piazza Fontana

Γεννημένος (στο Μιλάνο) το 1935, πρωτοδημοσιεύει ποιήματα το 1953 και στις αρχές της δεκαετίας το ’60 συμμετείχε στην ίδρυση της λογοτεχνικής ομάδας “Gruppo 63“ (ΣΣ |> πίσω το ακρωνύμιο κρύβεται ένα «αυθόρμητο» κίνημα μικροαστικής ανυπομονησίας –στον αντίποδα της διαλεκτικής, που κατά τον ίδιο και τον Alfredo Giuliani «αφορά ακόμη και αξιοπρεπή έργα αλλά που στερούνται ζωτικότητας, την τελευταία φωτοβολίδα του νεορεαλισμού στη λογοτεχνία, μια λιτή λαϊκιστική ηχώ της μεγάλης κινηματογραφικής εποχής των Rossellini και De Sica»). Η «ομάδα 63» που χαρακτηρίζεται ως «νεο-πρωτοποριακή για να διαφοροποιηθεί από τις ιστορικές πρωτοπορίες του εικοστού αιώνα», ιδρύθηκε -όχι τυχαία, στο Παλέρμο και όχι στον βιομηχανικό βορρά τον Οκτώβρη του 1963 μετά από μια διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Solunto από μερικούς νέους διανοούμενους, που εξακολουθούν να συνδέονται σε παραδοσιακά μοντέλα τυπικά της δεκαετίας του ’50, μεταξύ αυτών ο Luigi Nono (που μάλιστα πρότεινε το πρότυπο της ομάδας 47, ένα πολιτιστικό κίνημα που γεννήθηκε στο Μόναχο το 1947). Η ομάδα περιελάμβανε λίγο απ’ όλα -ποιητές, συγγραφείς, κριτικούς και επιστήμονες, κινούμενους «από την επιθυμία να πειραματιστούν με νέες μορφές έκφρασης, σπάζοντας τα παραδοσιακά πρότυπα» που, σε μια προσπάθεια παντρέματος μαρξισμού και «strutturalismo», (ΣΣ |> struttura = δομή, διάρθρωση, διάταξη) χωρίς να δίδει κανόνες (η ομάδα δεν είχε ποτέ δικό της μανιφέστο), «δημιούργησε έργα απόλυτης ελευθερίας περιεχομένου, χωρίς συγκεκριμένη πλοκή» που «χαρακτηρίζεται από μια μαχητική κοινωνική δέσμευση» αλλά «σε κάθε περίπτωση αμφισβητεί και απορρίπτει τις τυπικές μορφές του νεορεαλιστικού μυθιστορήματος και της παραδοσιακής ποίησης, επιδιώκοντας μια πειραματική έρευνα γλωσσικών μορφών και περιεχομένων»

.

“Vogliamo tutto” (Τα θέλουμε όλα) …

H ιστορία ενός εργάτη που έφτασε από το Νότο στην Fiat που βρίσκονταν σε αναβρασμό, η ιστορία της ανακάλυψης της μητρόπολης, της βίας και της καταπίεσης του καπιταλισμού, της προλεταριακής κοινότητας που σχηματίζεται, της εξέγερσης που ξετυλίγεται και στη συνέχεια εκρήγνυται, ένα μυθιστόρημα αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την ιστορία της μετανάστευσης από τον Νότο και τον αγώνα των εργατών στο Τορίνο, μέσα από τα μάτια ενός «αυτόνομου». Συνειρμικά στο «La classe operaia va in paradiso» του Elio Petri, αυτή η διαφορετική οπτική φαίνεται ανάγλυφα στον αρχικά απροβλημάτιστο Ludovico Massa (Lulù), που λέει στο συνδικάτο, εκείνο το «αλλιώς μου τα λέει ο φοιτητής» !

Το πρώτο πρόσωπο αφηγητής είναι εκείνο ενός εργάτη που ο Balestrini ακούει και καταγράφει με ευσυνειδησία για να ανακατέψει ξανά στη συνέχεια τον λόγο με ένα ρυθμό που σκύβει στην πρόθεση μιας πλούσιας ποιητικής, πολύχρωμης και «πολυφωνικής» που δεν έχει τίποτα να κάνει με το λαϊκισμό ή τον περιγραφικό ρεαλισμό και αποτυπώνει τις ιδεολογικές καταβολές και την κινηματική θέση του Nanni

Από τη 10ετία του 1970 και μετά ο Balestrini συνέχισε να συνοδεύει τις κοινωνικές ιστορίες και τις πολιτιστικές αναταραχές με αφηγηματικά κείμενα (και ποιητικά) που ακολουθούν τον ίδιο συνθετικό κανόνα: μια αφηγηματική τοιχογραφία που μας μιλά για την ιστορική εξέλιξη και ιδιαίτερα την ανθρωπολογική της ύστερης νεωτερικότητας.

Στη 10ετία του 60, έργα όπως ο Tristanο και το «Ma noi facciamone un’altra» (Αλλά εμείς ας κάνουμε μιαν άλλη) δίνουν ένα πλαίσιο ανάμεσα σε μελαγχολίες και λαχτάρες, φλόγες προοδευτικού πάθους και μεγάλους αναγεννησιακούς πόνους, ενώ με το «Τα θέλουμε όλα» ο Balestrini διηγείται «το πέρασμα από την 10ετία 60 σ’ εκείνη του 70» και «την ευτυχισμένη και επικίνδυνη περίοδο της εργατικής εξέγερσης που δεν υπόσχεται ένα νέο κόσμο αλλά τον ζει στους δρόμους, στην κοινότητα των αγώνων και των ενθουσιασμών».

Στα επόμενα βιβλία, διηγείται την μακριά (ατελείωτη) περίοδο των Αοράτων, Invisibili, περιθωριοποιημένων στην αρχή, εξεγερμένων που ψάχνουν καταφύγιο στη συνέχεια, οι οποίοι τελικά εξαφανίστηκαν στις φυλακές ή στο πουθενά (Violenza illustrata  – «η Βία που απεικονίζεται» -της τρομοκρατικής και τρομοκρατημένης αντιφωνίας).

Έπειτα, για να κάνει έναν απολογισμό της στιγμής κατά την οποίαν η ιστορική παραβολή κατακερματίζεται ο Balestrini επιστρέφει, με το «L’editore» («Ο εκδότης»), σε μια από τις σημαντικότερες στιγμές του, όταν «η τραγωδία αρχίζει να αποκαλύπτεται, όταν η εξέγερση ενάντια στον υφιστάμενο κόσμο αναποδογυρίζει στη ζοφερή ήττα της βίας και του θανάτου».

Και τέλος, μετά την εξορία, μετά από εκείνα τα χρόνια ογδόντα που μετατρέπουν την Ιταλία σε μια χώρα που κυριαρχείται από τους ράφτες και τους κομμωτές, νάμαστε έξω από το τούνελ της διαφυγής και του φόβου, σε έναν κόσμο φωτεινά ηλίθιο. Οι furiosi, είναι το τραγούδι που κραυγάζει μια ανθρωπότητα που ανθρώπινο δεν έχει πλέον τίποτα, ένα πλήθος που σαλεύει εξ αιτίας μιας πλεονάζουσας αφασικής ενέργειας. Ένα εξαιρετικό επικό αφιέρωμα στην χειρονομούσα ηλιθιότητα της τηλεοπτικής εποχής. Και στο βάθος της παραβολής, δεν βρίσκεται ξανά παρά μόνο η βία. Όχι πλέον η τρομερή βία των μεγάλων κομμουνιστικών ιδανικών και της αναρχικής μανίας, όχι πια η επική βία των ανατρεπτικών κοινωνικών εκρήξεων, αλλά η αδίστακτη εγκληματική βία του καμορίστα Sandokan. Ενός χαρακτήρα που φαίνεται να συνοψίζει τις ιδιότητες μιας εποχής αστικής και ηθικής παρακμής και κατάπτωσης όπως αυτή της Ιταλίας του σήμερα.

Μια ακόμη ιδεολογική εικόνα του συγγραφέα: (λέει ο ίδιος) «Kατά τη διάρκεια της παρουσίασης σε βιβλιοπωλείο μιας πόλης κοντά στη Νάπολη, γνώρισα τον πρωταγωνιστή του βιβλίου (ΣΣ |> εννοεί τον Sandokan), έναν νεαρό που έμενε σε κάποιο χωριό υπό την κυριαρχία της Καμόρα» – «Μου αφηγήθηκε την ιστορία μιας οικογένειας της Καμόρα που μέσα σε λίγα χρόνια έθεσε υπό την εξουσία της ολόκληρη την περιοχή, ελέγχοντας όλες τις δραστηριότητες σε αυτήν, μέχρι να γίνει μία διεθνής οικονομική δύναμη. Εντυπωσιασμένος από την ιστορία του, αποφάσισα ότι έπρεπε να γράψω ένα βιβλίο βασισμένο σε αυτή. Συνάντησα ξανά τον νεαρό για να μου δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, συγκέντρωσα την απαραίτητη τεκμηρίωση και όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο, έβγαλε στην επιφάνεια μία πραγματικότητα που εκείνη την εποχή ήταν άγνωστη». (sic!! -ποιο ήταν το «άγνωστο» και η «ανακάλυψη»; η σχέση της Camorra της ναπολιτάνικης μαφίας με το κεφάλαιο και την πολιτική εξουσία του αστικού κράτους;)

Πρόλογος του Bifo στο βιβλίο “Vogliamo tutto”, «τα θέλουμε όλα»

Όπως λέει ο Aldo Nove, ο Balestrini μπορεί να θεωρηθεί ο μοναδικός επικός ποιητής του δεύτερου ιταλικού 1900 – Μια επική λιγάκι χορευτική και χοροπηδηχτή, όπως ο κόσμος που θέλει να τραγουδήσει. Στη συγγραφή της ιταλικής μεταπολεμικής περιόδου, και όχι μόνο της ιταλικής, διασταυρώνονται δύο τάσεις, δύο προθέσεις, δύο προοπτικές. Μια περιεχομένου και μια μορφής, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή την απλούστευση. Αυτό που βρίσκεται στην καρδιά της ιστορικής σκηνής δεν είναι πλέον ο λαός, αλλά οι τάξεις σε αναταραχή, τα κινήματα που σχηματίζονται στη συνείδηση και στους δρόμους. Και για να κρατήσει το ρυθμό της βιομηχανικής πόλης, το συγκεκριμένο έργο όσον αφορά την γλώσσα πιέζει προς νέους πειραματισμούς.

Αλλά στην μεταπολεμική ιταλική λογοτεχνία αυτά τα δύο ερευνητικά επίπεδα έχουν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ξεχωριστά. Μόνο ο Balestrini νομίζω κατάφερε να συμφιλιώσει το τραγικό-επικό πνεύμα του επαναστατικού κινήματος και το ειρωνικό-συνδυαστικό πνεύμα του λογοτεχνικού πειραματισμού. Και το προϊόν αυτού του γάμου είναι το μυθιστόρημα  Τα θέλουμε όλα, ίσως το πιο σημαντικό έργο της ιταλικής λογοτεχνίας της δεκαετίας του Εβδομήντα.

Το Vogliamo tutto είναι ένας γλωσσικός εκρηκτικός μηχανισμός υπολογισμένης ισχύος και συγκρατημένου πάθους. Πάθος ειρωνεία διαπλέκονται με επιδέξια ισορροπία και εκρήγνυνται μαζί, δίδοντας ζωή σε ένα βιβλίο που μπορεί να διαβαστεί με πολλούς τρόπους: ως ένας απολογισμός των κοινωνικών αγώνων του μητροπολιτικού προλεταριάτου, ως αντιφωνία επίμονη και μερικές φορές κυματιστή κατά τη διάρκεια της εξάπλωσης της αυτονομίας των εργατών, σαν ένα βλέμμα απόμακρο, ή σαν μια χειρονομία συμπάθειας της γλώσσας για την ζωή.

Το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Tristano” δημοσιεύτηκε το 1964 από τον εκδοτικό οίκο Feltrinelli, όπου δούλευε μέχρι και τον θάνατο του εκδότη Giangiacomo Feltrinelli το 1972. Το 1979 μαζί με πολλά μέλη της «Autonomia Operaia» κατηγορήθηκε για ανατρεπτική οργάνωση, ένοπλη συμμορία και συμμετοχή σε 19 δολοφονίες, μεταξύ των οποίων και του Άλντο Μόρο. Για να διαφύγει την σύλληψη κατέφυγε στην Γαλλία μέχρι το 1984, όταν η δίωξη εναντίον του έπαψε.

Έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία των περιοδικών “Il Verri”, “Quindici”, “Alfabeta” και “Zoooom”, δραστηριοποιήθηκε στον χώρο της λογοτεχνίας και των οπτικών τεχνών και πραγματοποίησε πολλές εκθέσεις στην Ιταλία και το εξωτερικό. Το 1993 συμμετείχε στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Περισσότερα |> [ 1 ] <| – |> [ 2 ] <| – |> [ 3 ] <| (Είπαμε τόσες πολλές ανοησίες, και γελάσαμε τόσο πολύ… γεια σου πατέρα) – |> [ 4 ] <| – |> [ 5 ] <|

Vogliamo tutto

• 1^ο μέρος
• 1 – Il sud
• 2 – Il lavoro
• 3 – Il nord
• 4 – La Fiat
• 5 – La lotta
• 2^ο μέρος
• 6 – Il salario
• 7 – I compagni
• 8 – L’autonomia
• 9 – L’assemblea
• 10 – L’insurrezione

Επιμέλεια  Ομάδα ¡H.lV.S!

Επικοινωνία – [ FaceBook |>1<|-|>2<| ] – Blog

---