Η Κομμουνιστική Επιθεώρηση (ΚΟΜΕΠ) ως Πολιτικό Θεωρητικό Περιοδικό – Όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ εξυπηρέτησε και εξυπηρετεί το θεωρητικό μέρος του ταξικού αγώνα, τα τελευταία χρόνια αναμετρούμενη παλικαρίσια με σύνθετα καθήκοντα, σε συνθήκες νίκης της αντεπανάστασης και πρωτόγνωρης ιδεολογικής υποχώρησης που προκάλεσε.Στην ΚΟΜΕΠ 6|2020 που κυκλοφορεί με πλούσια ύλη με εισαγωγή -της σύνταξης «το 2020 φεύγει με τα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις του καπιταλισμού να γίνονται πιο φανερά» περιλαμβάνονται –μεταξύ άλλων
🔻 Η ομιλία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπα, για την έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» «Η δίκη της Χρυσής Αυγής – Η αποκάλυψη του πραγματικού προσώπου της εγκληματικής – ναζιστικής οργάνωσης»
🔻 Ένα κατατοπιστικό και πολύπλευρο κείμενο με τίτλο «Για το διεθνές πολιτικο-στρατιωτικό πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου» όπου ο Ελισαίος Βαγενάς, παρουσιάζει το ψηφιδωτό των βασικών εξελίξεων και αντιθέσεων στον παγκόσμιο καπιταλισμό της εποχής μας.
▪️ Ξεκινώντας από τις αρνητικές για τους λαούς συνέπειες της ανατροπής του σοσιαλισμού, εστιάζει στο χαρακτήρα της διαπάλης για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα αλλά και στον οικονομικο-κοινωνικό χαρακτήρα της τελευταίας.
▪️ Στη συνέχεια χαρτογραφεί τους σχεδιασμούς των ΝΑΤΟ και ΕΕ αλλά και των υπόλοιπων, παλιών και νέων, ιμπεριαλιστικών συνασπισμών σε συνδυασμό με τις αντιθέσεις στο εσωτερικό τους.
▪️ Όλα τα παραπάνω προσεγγίζονται υπό το πρίσμα της διαπάλης γι’ αυτές τις εξελίξεις στις γραμμές του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος.
▪️ Τέλος, παρουσιάζονται ο τρόπος συμμετοχής της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην περιοχή και οι κίνδυνοι πολεμικής αναμέτρησης στο Αιγαίο.
🔳 Στο κείμενο με τίτλο «Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, ένας μεγάλος συνθέτης στις μεγάλες ρωγμές της ιστορίας» παρουσιάζει όλα τα βασικά στοιχεία της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις συνθήκες της – μεταβατικής προς τον καπιταλισμό – εποχής του μεγάλου συνθέτη και στη μεγάλη προσωπικότητά του
🔻«Ο ρόλος των μεσαίων στρωμάτων στη διαδικασία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία» εστιάζει στην κριτική παρουσίαση βασικών στοιχείων του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίστηκε στη ΓΛΔ το ζήτημα της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, τέλος
🔻 Στην ενότητα «Μαρξ – Ένγκελς» περιλαμβάνονται δύο κείμενα για τη ζωή και το έργο του Φρ. Ένγκελς, αρχή μιας σειράς άρθρων της ΚΟΜΕΠ με αφορμή τη 200ή επέτειο της γέννησης του μεγάλου επαναστάτη.
Το «Ατέχνως» ξεκινάει σήμερα την παρουσίαση (σε 2 συνέχειες) του άρθρου –«συγγράμματος» του Ελισαίου Βαγενά μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ & υπεύθυνου του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων.
1
- Εισαγωγή
- Ο νέος διπολισμός, ΗΠΑ-ΚΙΝΑ, και ο χαρακτήρας της
- Ο ΝΑΤΟϊκος σχεδιασμός και η διαπάλη στο εσωτερικό του
- Η ένωση του κεφαλαίου στην Ευρώπη, η ΕΕ
- Νέες πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικής συμμαχίες και η αποχώρηση από παλιές
|> Θα ακολουθήσουν τα κεφάλαια (2)
2
- Τρεις αυταπάτες για τις διεθνείς οργανώσεις και το διεθνές δίκαιο
Α) η «αποχώρηση των ΗΠΑ» και το «κενό εξουσίας» στον κόσμο.
Β) η επίκληση στον ΟΗΕ και στο διεθνές δίκαιο.
Γ) η ανακύκλωση της συζήτησης για τη «δημοκρατική αρχιτεκτονική» των διεθνών οργανισμών. - Η στρατιωτική ισχύς στον κόσμο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων
- Οι κίνδυνοι πολεμικής αναμέτρησης στο αιγαίο και η λεγόμενη «συνεκμετάλλευση»
- Το διεθνές πλαίσιο και εξελίξεις, ως πλευρά της ιδεολογικοπολιτικής διαπάλης στο ΔΚΚ
Οι «λεωφόροι της ειρήνης και της ευημερίας», που είχαν υποσχεθεί στους λαούς οι κάθε λογής πολέμιοι του σοσιαλισμού μετά από την ανατροπή του στη Σοβιετική Ένωση και στις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, δεν «άνοιξαν» ποτέ. Τρεις δεκαετίες μετά, ο «σύγχρονος κόσμος μας», παρά την πρόοδο της τεχνολογίας, έχει γίνει πιο σκληρός και απάνθρωπος απέναντι στον εργαζόμενο σε όλο τον κόσμο. Σ’ αυτόν «καρατομήθηκαν» ιστορικές κατακτήσεις της εργατικής τάξης, ενώ οι αλλεπάλληλες καπιταλιστικές κρίσεις διόγκωσαν παραπέρα τα κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα των λαών. Οι καταστροφές στο περιβάλλον συνεχίστηκαν, όχι σπάνια με το πρόσχημα της «πράσινης ανάπτυξης». Τα δημόσια συστήματα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, ασφάλισης, παιδείας απαξιώθηκαν όλο και περισσότερο, μεγαλώνοντας τα ταξικά εμπόδια στην ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών. Κάθε χρόνο δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι εξαναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ως αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης και των στρατιωτικών επεμβάσεων και πολέμων, όπου χάνουν τη ζωή τους χιλιάδες άνθρωποι.
Ο «σύγχρονος κόσμος μας» είναι ο κόσμος όπου απ’ άκρη σ’ άκρη κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και όπου εταιρίες-μεγαθήρια, τα μονοπώλια, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ζωή κάθε καπιταλιστικής χώρας και η οποία, στη βάση της οικονομικής και πολιτικο-στρατιωτικής ισχύος της, εντάσσεται και καταλαμβάνει τη δική της θέση στο παγκόσμιο σύστημα του ιμπεριαλισμού, διαμορφώνοντας έτσι σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης με τις υπόλοιπες. Μάλιστα, αυτή η θέση μπορεί να αλλάζει εξαιτίας της ανισόμετρης ανάπτυξης, μια και «στις συνθήκες του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρχει ισόμετρη ανάπτυξη των χωριστών επιχειρήσεων, τραστ, κλάδων της βιομηχανίας και χωρών» |>βλ 1. Β. I. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 27, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, σελ. 424.) και, βέβαια, ούτε για ένα δευτερόλεπτο δεν μπορεί να σταματήσει η διαπάλη των καπιταλιστών για το κέρδος, που είναι η κινητήρια δύναμη κάθε καπιταλιστικής οικονομίας.
Διεξάγεται σφοδρή διαπάλη για το πώς θα μοιραστούν τα μερίδια της αγοράς σε κάθε κλάδο, σε κάθε χώρα, κάθε περιοχή, παγκόσμια, μέσα σ’ ένα αδυσώπητο κυνηγητό για το ποιος θα βάλει στο χέρι τον έλεγχο των ενεργειακών κοιτασμάτων, του ορυκτού πλούτου, των δρόμων μεταφοράς των εμπορευμάτων κοκ.
Αυτή η διαπάλη «αγκαλιάζει» κάθε πτυχή των καπιταλιστικών οικονομιών, ακόμη και τα εμβόλια, τα φάρμακα, όπως πολύ χαρακτηριστικά βλέπουμε αυτήν την περίοδο με την εξέλιξη της πανδημίας. Εξαπλώνεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Στην Ευρασία και στην Ανατολική Μεσόγειο, στον Περσικό και στο Νότιο Ειρηνικό, στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική, στην Αρκτική και Κεντρική Ασία, παντού συγκρούονται ισχυρά μονοπώλια, καπιταλιστικά κράτη και οι συμμαχίες τους. Η όξυν- ση αυτής της διαπάλης, εκεί όπου δεν αρκούν οι εμπορικοί και οικονομικοί «πόλεμοι» και τα διάφορα πολιτικο-διπλωματικά μέσα, οδηγεί στη χρήση πολεμικών μέσων.
Τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο εξακολούθησε να βρίσκεται η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, οι πόλεμοι στη Συρία και στη Λιβύη, οι πολεμικοί σχεδιασμοί των ΗΠΑ και του Ισραήλ κατά του Ιράν, η αμερικανική εμπλοκή στη Λατινική Αμερική κατά της Κούβας, της Βενεζουέλας και της Βολιβίας, οι κινεζικές διεκδικήσεις σε βάρος του Βιετνάμ και άλλων χωρών του Ειρηνικού με την εμπλοκή των ΗΠΑ στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και στην Ταϊβάν, ο πόλεμος της Σαουδικής Αραβίας κατά της Υεμένης. Την ίδια ώρα, εύφλεκτη παραμένει η κατάσταση στην περιοχή της Ανατολικής Ουκρανίας (Ντονμπάς) και στην Κριμαία, στον Καύκασο και στα Δυτικά Βαλκάνια, ενώ μεθοδεύονται ιμπεριαλιστικοί σχεδιασμοί σε βάρος των λαών της Κύπρου και της Παλαιστίνης, που βιώνουν για δεκαετίες την ξένη κατοχή.
Σε αυτές τις συνθήκες έχει σημασία ν’ αναδειχτούν νέα στοιχεία και τάσεις, όπως και ν’ απαντηθούν, όσο γίνεται στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, ορισμένες λαθεμένες απόψεις και συγχύσεις που διακινούν αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις.
Κεφ 1
🔳 Ο νέος διπολισμός, ΗΠΑ-Κίνα, και ο χαρακτήρας του
Σχετικά νέο στοιχείο, που όλο και πιο έντονα χαρακτηρίζει τις διεθνείς σχέσεις, είναι η όξυνση της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Κίνας. Οι ΗΠΑ παραμένουν σήμερα η ισχυρότερη οικονομική και πολιτικο-στρατιωτική δύναμη του καπιταλιστικού κόσμου. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν το μεγαλύτερο ΑΕΠ, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα, που εκτιμάται στα 19,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, αποτελώντας το 24,4% της παγκόσμιας οικονομίας. Οι ΗΠΑ διαθέτουν τις ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις, με πλήθος των πιο διαφορετικών δολοφονικών όπλων, παρέχοντας συνεχή εκσυγχρονισμό στο πολεμικό οπλοστάσιό τους, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, με το μεγαλύτερο πολεμικό προϋπολογισμό και στρατιωτική παρουσία σε δεκάδες χώρες. Ταυτόχρονα, διαθέτουν ισχυρή και αδιαμφισβήτητη εκπροσώπηση σε όλες τις ισχυρές διακρατικές συμφωνίες και οργανισμούς, επιδιώκοντας με την αξιοποίηση και των πολιτικών-διπλωματικών μέσων, σε πολυμερές και διμερές επίπεδο, να εξασφαλίσουν ισχυρό προβάδισμα έναντι των ανταγωνιστών τους.
Την ίδια ώρα, η Κίνα ενισχύει τόσο την οικονομική όσο και την πολιτικοστρατιωτική ισχύ της.
Το ΑΕΠ της υπολογίζεται σε 12,2 τρισεκατομμύρια δολάρια, αποτελώντας το 15,4% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, ωστόσο, με όρους ισοτιμίας της αγοραστικής δύναμης (ΡΡΡ), από το 2016, η κινεζική οικονομία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο. Όπως θα δούμε και παρακάτω, η Κίνα σταδιακά εκσυγχρονίζει τις ένοπλες δυνάμεις της κι έχει περάσει στη 2η θέση σε ό,τι αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες (μετά τις ΗΠΑ), ενώ αυξάνει και τα πολιτικά, διπλωματικά μέσα ενίσχυσης της θέσης της.
Γίνεται φανερό πως οι δύο αυτές δυνάμεις, ΗΠΑ και Κίνα, που είναι σε απόσταση από άλλες χώρες οι ισχυρότερες οικονομικά, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την πρωτοκαθεδρία. Αντιπαράθεση που καταρχάς έχει οικονομικό υπόβαθρο, μια και οι δύο δυνάμεις συγκρούονται σε πολλά «μέτωπα», και η οποία αποτυπώθηκε τα τελευταία χρόνια σε μια σειρά εμπορικών πολέμων ανάμεσα στις δύο δυνάμεις, με αφορμή τη θεαματική αύξηση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ στο διμερές εμπόριο με την Κίνα. Πάνω σ’ αυτό το έδαφος, οι ΗΠΑ επέβαλαν αυξημένους δασμούς αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε κινεζικά εμπορεύματα, για ν’ ακολουθήσουν ανάλογοι κινεζικοί δασμοί σε αμερικανικά εμπορεύματα αξίας και συμφωνίες αποκλιμάκωσης της κρίσης, που όλα δείχνουν πως έχουν έναν προσωρινό χαρακτήρα. Οι ΗΠΑ δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο στόχο να μην απωλέσουν την υπεροχή τους στο επίπεδο της νέας τεχνολογίας και έτσι, για παράδειγμα, εντείνουν την προσπάθεια αποκλεισμού της Κίνας από τα δίκτυα 50, που θα αποφέρει τεράστια κέρδη το επόμενο διάστημα στα μονοπώλια που ασχολούνται με τις τηλεπικοινωνίες και τις νέες τεχνολογίες, ενώ η Κίνα προωθεί τη διείσδυση των δικών της μεγάλων μονοπωλίων «στο δρόμο του μεταξιού».
(Σύμφωνα με έκθεση της εταιρίας Ericsson Consumer & Industry Lab, μέχρι το 2030 το παγκόσμιο μέγεθος της αγοράς των δικτύων 5G θα φτάσει τα 31 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Πηγή: https://mbr.com.ua/ru/news/world/4026-mirovoi-ry-nok-5g-dostignet-31-dollars-trln-k-2030-godu)
Βεβαίως, όλα τα παραπάνω έχουν άμεση αντανάκλαση σε πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο. Είναι χαρακτηριστικό πως οι ΗΠΑ κατηγόρησαν την Κίνα για την πανδημία του κορονοϊού, για την κλοπή τεχνολογιών, για «επεκτατισμό», για καταπάτηση των «δημοκρατικών δικαιωμάτων» κ.ά, ενώ από τη μεριά της η Κίνα, με «εργαλείο» οικονομικές κι εμπορικές συμφωνίες, επιδιώκει να διαρρήξει τις παραδοσιακές συμμαχίες των ΗΠΑ. Στην κατεύθυνση αυτήν, οι ΗΠΑ προσαρμόζουν το δόγμα τους, προτάσσοντας ως βασικό αντίπαλο και ανταγωνιστή τους την Κίνα, κάτι που αλλάζει με την εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην αμερικανική Προεδρία.
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να «ντύσουν» τη διαπάλη που έχει ξεσπάσει με αντικομμουνιστικά ιδεολογήματα, ενώ ανάλογα και η Κίνα αξιοποιεί το ιδεολόγημα του «εκδημοκρατισμού» των διεθνών σχέσεων στο πλαίσιο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος κι εστιάζει στην ανάγκη να ξεπεραστεί ο «μονοπολικός κόσμος» υπέρ μιας «πολυπολικότητας» κι ενάντια στην επιβολή της αμερικανικής πολιτικής.
Αυτή η πολιτική επιχειρηματολογία των δύο ισχυρότερων παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων θέτει ορισμένα ερωτήματα: Για ποιο λόγο διεξάγεται; Μπορούμε να θεωρήσουμε πως έχουμε, όπως την εποχή που υπήρχε η ΕΣΣΔ, μια ανάλογη αναμέτρηση δύο χωρών με διαφορετικά κοινωνικοπολιτικά συστήματα; Μια αναμέτρηση της ισχυρότερης καπιταλιστικής δύναμης με μια σοσιαλιστική δύναμη; Η σύγχυση στους εργαζόμενους γύρω από αυτά τα ερωτήματα, ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχουν ΚΚ που εξακολουθούν ν’ αντιμετωπίζουν την Κίνα ως σοσιαλιστική χώρα ή χώρα που «οικοδομεί το σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά», είναι μεγάλη.
Αξίζει, λοιπόν, να σταθούμε συνοπτικά στο χαρακτήρα αυτής της αναμέτρησης. Έχει μεγάλη σημασία να μείνουμε στην αποτίμηση της συγκεκριμένης κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας στην Κίνα. Η αλήθεια είναι πως σήμερα στην Κίνα, παρά το γεγονός πως κυβερνά ένα κόμμα που έχει τον τίτλο «κομμουνιστικό», κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Ξεκινώντας από το 2012 και μέχρι σήμερα, σταθερά πάνω από το 60% του ΑΕΠ της Κίνας παράγεται από τον ιδιωτικό τομέα (Εφημερίδα Ζενμίν Ζιμπάο [Λαϊκή Ημερήσια], http://russian.people.com.cn/ n3/2019/0306/C31518-9553049.html).
Το κινεζικό κράτος έχει διαμορφώσει ένα πλήρες «οπλοστάσιο» ενίσχυσης των Κινέζων καπιταλιστών, που περιλαμβάνει μέτρα ανάλογα με αυτά που ισχύουν και στον υπόλοιπο καπιταλιστικό κόσμο. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου τυχαίο πώς το 2020, μέσα στις συνθήκες της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης, που η πανδημία έχει επιδράσει ως καταλύτης, οι Κινέζοι δισεκατομμυριούχοι έφτασαν τους 596, ξεπερνώντας για πρώτη φορά σε αριθμό τις ΗΠΑ, που είχαν 537. Στη λίστα, που κυκλοφορεί, στη διάθεση των ισχυρότερων Κινέζων καπιταλιστών βρίσκονται κολοσσιαίοι όμιλοι ηλεκτρονικού εμπορίου, εργοστάσια, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, κινηματογράφοι, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εταιρίες κινητών τηλεφώνων κοκ. (|>https://www.rbc. ru/business/15/10/2015/561 fa1 f 19a7947fb43faa086)
Την ίδια ώρα, με βάση τα επίσημα στοιχεία, η ανεργία, στοιχείο όλων των καπιταλιστικών οικονομιών, είναι στο 5,3% και ο κυβερνητικός στόχος είναι να μείνει κάτω από το 6%. (Λι Κετσιάν, «Εισήγηση για τον απολογισμό της κυβέρνησης» στην Παγκινεζική Συνέλευση των Λαϊκών εκπρόσωπων, 22.5/2020. Πηγή: http://russian.people.com.cn/ n3/2020/0605/c95181-9697762.html
Πηγές: https://regnum.ru/news/society/2972959.html, httpsV/
www. vedomosti.ru/ economics/articles/2020/06/16/832721 -kitayu-borba-bednostyu)
Την ίδια ώρα, δεκάδες εκατομμύρια περιφερόμενοι εσωτερικοί μετανάστες (υπολογίζονται σε 290 εκατομμύρια), που ασχολούνται σε προσωρινές θέσεις εργασίας και μπορεί να μένουν άνεργοι, δε μετριούνται στις επίσημες στατιστικές και μπορεί να φτάνουν και έως το 30% του εργατικού δυναμικού της χώρας
(Πηγές: https://regnum.ru/news/society/2972959.html,
httpsV/www. vedomosti.ru/ economics/articles/2020/06/16/832721 -kitayu-borba-bednostyu)
Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι είναι αποκλεισμένοι από σύγχρονες κοινωνικές υπηρεσίες, όπως είναι η τεχνική και ανώτερη εκπαίδευση, οι υγειονομικές παροχές, εξαιτίας της εμπορευματοποίησής τους και δεδομένου πως τα εισοδήματά τους είναι ιδιαίτερα χαμηλά ((Τεράστια είναι, π.χ., η αύξηση των ιδιωτικών ιατρικών επιχειρήσεων, που εκμεταλλεύονται την ανάγκη των εργαζόμενων σε σύγχρονες παροχές υγείας. Από το 2005 έως το 2016 ο αριθμός των κρεβατιών στις ιδιωτικές κλινικές αυξήθηκε από το 6% στο 22%.
Πηγή: https ://carnegie; ru/commentary/81082)
Είναι χαρακτηριστικό πως σε έναν τομέα όπου η Κούβα διαπρέπει, όπως είναι ο αριθμός των γιατρών σε 10 χιλιάδες πληθυσμού, όπου ο δείκτης της Κούβας είναι ο ψηλότερος στον κόσμο (82), η Κίνα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με το χαμηλότερο δείκτη (18).
https.//aif.ru/society/healthcare/kolichestvo vrachey v raznyh_stranah infografika
Τεράστια είναι, π.χ., η αύξηση των ιδιωτικών ιατρικών επιχειρήσεων, που εκμεταλλεύονται την ανάγκη των εργαζόμενων σε σύγχρονες παροχές υγείας. Από το 2005 έως το 2016 ο αριθμός των κρεβατιών στις ιδιωτικές κλινικές αυξήθηκε από το 6% στο 22%.
Πηγή: https ://carnegie.ru/commentary/81082
Οι πανηγυρισμοί πως εξαλείφεται η ακραία φτώχεια αποσιωπούν πως αυτή μετριέται στο 1,9 δολάρια τη μέρα, την ώρα που το επίπεδο της φτώχειας στην Κίνα φτάνει στο 24%, αν υπολογιστεί με βάση το εισόδημα κάτω από 5,5$ τη μέρα (https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.UMIC)
Τα παραπάνω, όταν συγκριθούν με τη χλιδή των Κινέζων δισεκατομμυριούχων κι εκατομμυριούχων, δείχνουν με σαφήνεια την τεράστια κοινωνική αδικία κι εκμετάλλευση που χαρακτηρίζει τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και στην Κίνα.
Όταν λοιπόν μιλάμε για τις ΗΠΑ και την Κίνα, μιλάμε για δύο δυνάμεις του σημερινού καπιταλιστικού κόσμου.. Η Κίνα είναι σήμερα ενεργό μέλος κάθε διεθνούς καπιταλιστικής ένωσης, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα· είναι στενά συνδεδεμένη με την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. (Βλ. «Ο διεθνής ρόλος της Κίνας», ΚΟΜΕΠ, 6|2010).
Είναι αρκετό ν’ αναφέρουμε πως μόνο τα αμερικανικά ομόλογα που βρίσκονται σε κινεζικά χέρια ξεπερνούν το 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Δεν ευσταθούν οι ισχυρισμοί πως η Κίνα, όπως κάποτε η Σοβιετική Ρωσία, κάνει μια πολιτική ΝΕΠ, συνεργαζόμενη με το ιδιωτικό κεφάλαιο, ώστε ν’ αναπτύξει τις παραγωγικές της δυνάμεις. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές της ΝΕΠ με τη σημερινή κατάσταση στην Κίνα, όπως, π.χ., η χρονική διάρκεια ή το ότι η ΝΕΠ είχε το χαρακτήρα της «υποχώρησης», όπως πολλές φορές υπογράμμισε ο Λένιν (βλ |> Β. I. Λένιν, «9ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ», Άπαντα, τόμ. 44, εκδ. Σύγχρο¬νη Εποχή, σελ. 310), και δεν ιδεολογικοποιήθηκε ως στοιχείο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπως γίνεται με την επικράτηση των καπιταλιστικών σχέσεων στην Κίνα, με το ιδεολόγημα του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά». Επιπλέον, την περίοδο της ΝΕΠ στους επιχειρηματίες όχι μόνο δεν επιτρεπόταν να είναι μέλη του Κόμματος των Μπολσεβίκων, αλλά στη βάση και των δύο Σοβιετικών Συνταγμάτων (1918 και 1925) που ψηφίστηκαν εκείνη την περίοδο υπήρξε γι’ αυτούς στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, σε αντίθεση με τη σημερινή Κίνα, όπου δεκάδες επιχειρηματίες καταλαμβάνουν θέσεις στο κοινοβούλιο και στο ΚΚ.
Ούτε, βέβαια, μπορεί να συγκριθεί η ΕΣΣΔ με τη σημερινή Κίνα. Ακόμη και την περίοδο όπου στην ΕΣΣΔ κυριάρχησε στο ΚΚ και στο σοβιετικό κράτος η αντίληψη της ενίσχυσης της «αγοράς», των εμπορευματοχρηματικών σχέσεων, της «ειρηνικής άμιλλας» με τις καπιταλιστικές χώρες και η διασύνδεση της ΕΣΣΔ με την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία ασκούσε επίδραση στις πολιτικές αποφάσεις και στις διεθνείς σχέσεις του σοβιετικού κράτους, ποτέ δε θα μπορούσαν να συγκριθούν σε μέγεθος και ποιότητα με τη σημερινή Κίνα ούτε η διασύνδεση της σοβιετικής οικονομίας με την παγκόσμια, ούτε το επίπεδο ανάπτυξης των καπιταλιστικών σχέσεων σε αυτήν.
Έτσι, ο νέος «διπολισμός» δεν έχει καμία σχέση με την αντιπαράθεση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ, μια και σήμερα ΗΠΑ και Κίνα συγκρούονται πάνω στο έδαφος της επικράτησης των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής που κυριαρχούν σε αυτές και οδηγούν στη διαπάλη για τις πρώτες ύλες, τους δρόμους μεταφοράς των εμπορευμάτων, τα μερίδια των αγορών, τη γεωπολιτική επιρροή, κάτι που δεν μπορεί να κρύψει πως έχουμε να κάνουμε με μια διαπάλη ενδοϊμπεριαλιστική για την πρωτοκαθεδρία στρ ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την αγορά των ομολόγων τους από την Κίνα και η μεγάλη αμερικανική αγορά, ως χώρος διάθεσης των εμπορευμάτων που παράγονται στην Κίνα, συμβαδίζουν με την όξυνση της αντιπαράθεσης των δύο δυνάμεων, που λαμβάνει παγκόσμιο χαρακτήρα, μια κι εκδηλώνεται ταυτόχρονα σε πολλές περιοχές του πλανήτη, και στην οποία εμπλέκονται όλο και περισσότερο και άλλες διεθνείς, πολυμερείς οργανώσεις και συμφωνίες. Γεγονός που δείχνει πως η αλληλεξάρτηση των καπιταλιστικών οικονομιών μπορεί να πηγαίνει «χέρι-χέρι» και με την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Η πολιτική γραμμή της «εκδάμασης του δράκου», μέσα από τις πολυμερείς συμφωνίες των ΗΠΑ με τις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της περιοχής του Ειρηνικού Ωκεανού, που ακολουθούσε η αμερικανική ηγεσία πριν τον Τραμπ, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και αντικαταστάθηκε στη συνέχεια με μια σκληρότερη στάση απέναντι στην Κίνα.
Η ανάδειξη στην αμερικανική Προεδρία του Τζο Μπάιντεν και εκείνης της μερίδας της αστικής τάξης που εκπροσωπεί μπορεί ν’ αλλάξει τους «τόνους», να φέρει αλλαγές στην τακτική που θ’ ακολουθήσουν οι ΗΠΑ, αλλά σε καμία περίπτωση δε θ’ αναστείλει το σφοδρό ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας.
Κεφ 2
💀 Ο ΝΑΤΟϊκος σχεδιασμός και η διαπάλη στο εσωτερικό του
Νέα στοιχεία παρουσιάζει όμως και ο πολιτικο-στρατιωτικός «βραχίονας» του ευρωατλαντικοΰ ιμπεριαλισμού. Έτσι, πλέον, η στρατηγική του ΝΑΤΟ χαρακτηρίζεται από τη σχεδιασμένη επέκταση σε όλη την υδρόγειο, τη διεύρυνση με νέα μέλη και τη σύναψη εταιρικών σχέσεων με δεκάδες κράτη, τη συγκρότηση ετοιμοπόλεμων στρατιωτικών μονάδων. Παρά τις αναφορές που θέτουν ως πρώτο στόχο την αντιμετώπιση του «Ισλαμικού Κράτους -ISIS» και άλλων παρόμοιων εγκληματικών ομάδων, στις συνόδους κορυφής, στη Βαρσοβία το 2016, στις Βρυξέλλες το 2017 και 2018 και στο Λονδίνο το 2019, καθώς και στα συμβούλια των υπουργών Άμυνας προωθείται σχέδιο που στοχεύει στη Ρωσία και το Ιράν, ενώ στο κάδρο έχει μπει και η Κίνα. Σε αυτό αποσκοπεί η συγκρότηση μονάδων πεζικού, αεροπορίας και ναυτικού που, πλήρως εξοπλισμένες, θα μπορούν να επέμβουν σε 30 μέρες σε κάθε μέτωπο που θα επιλέξει το ΝΑΤΟϊκό επιτελείο («τέσσερα 30άρια»).
Παραμένουν ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα στο Αφγανιστάν και στο Κόσοβο. Συνεχίζονται οι ναυτικές επιχειρήσεις «See Guardian» στη Μεσόγειο, η αρμάδα SΝΜG2 βρίσκεται στο Αιγαίο, υποστηρίζεται η επιχείρηση «νέα SΟΡΗΙΑ» της ΕΕ στη Λιβύη. Η σύνθεση της Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ έφτασε τους 40.000 στρατιώτες. Συγκροτήθηκαν 8 στρατηγεία στην Ανατολική Ευρώπη. Στις Βαλτικές Χώρες και την Πολωνία προωθήθηκαν 4 πολυεθνικοί Σχηματισμοί Μάχης. Ενισχύθηκε η παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα. Η ΝΑΤΟϊκή παρουσία γίνεται πλέον αισθητή όχι μόνο στις 3 πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Βαλτικής (Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία), αλλά Και στη Γεωργία και στην Ουκρανία, ενώ με τη συμφωνία «ειρήνευσης» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ η ΝΑΤΟϊκή Τουρκία ενισχύει τις πολιτικο-στρατιωτικές θέσεις της στο Αζερμπαϊτζάν, ελέγχοντας το «δίαυλο» της Μαύρης Θάλασσας με την Κασπία.Την ίδια ώρα, στους ΝΑΤΟϊκούς κόλπους εκδηλώνονται όλο και περισσότερο οι αντιθέσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ-Γερμανία ή σε ΗΠΑ-Γαλλία και Γαλλία-Γερμανία, αλλά και άλλες σημαντικές αντιθέσεις, όπως Τουρκίας-Γαλλίας ή Τουρκίας-Ελλάδας. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις Μακρόν ότι «το ΝΑΤΟ είναι εγκεφαλικά νεκρό». Μέχρι στιγμής οι αντιθέσεις αυτές διευθετούνται με διάφορους προσωρινούς συμβιβασμούς, συχνά με «πυροσβεστικό» τρόπο, ωστόσο το «κουβάρι» τους περιπλέκεται όλο και περισσότερο, αμφισβητώντας τη λειτουργικότητα και δυναμική της ιμπεριαλιστικής λυκοσυμμαχίας ακόμη και από αστικές πολιτικές δυνάμεις και αναλυτές.
Το Κόμμα μας πρωτοστατεί στην Ελλάδα, όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, στην πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό οργανισμό του ΝΑΤΟ και στους σχεδιασμούς του, στην εμπλοκή της χώρας μας σε αυτούς. Το Κόμμα μας εκτιμά πως απόψεις που αναπτύσσονται και από ορισμένα ΚΚ και προβάλλουν ως αίτημα τη «διάλυση του ΝΑΤΟ», αποσπασμένα από την πάλη για την αποδέσμευση της κάθε χώρας από το ΝΑΤΟ, αδυνατίζουν την πάλη ενάντια σ’ αυτόν τον ιμπεριαλιστικό οργανισμό.
Η απόρριψη της πάλης για την αποδέσμευση της κάθε χώρας, και μάλιστα με το επιχείρημα της «ανωριμότητας» των συνθηκών, δε δείχνει «ρεαλισμό», αλλά την τάση του συμβιβασμού με τον αρνητικό συσχετισμό δύναμης, που οδηγεί στα ευχολόγια περί «διάλυσης». Το ΚΚΕ θέτει το ζήτημα της αποδέσμευσης από Το ΝΑΤΟ και κάθε ιμπεριαλιστική ένωση κι εκτιμά πως μια τέτοια αποδέσμευση, μπορεί πραγματικά να είναι υπέρ των λαϊκών συμφερόντων μόνο αν την εγγυηθεί η εργατική εξουσία, και αυτό γιατί, εκτός άλλων, έχουμε την εμπειρία, π.χ., της προσωρινής αποχώρησης στο παρελθόν χωρών (Γαλλίας, Ελλάδας) από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο ενδοαστικών αντιθέσεων, που αναπαρήγαγαν στη συνέχεια τα ίδια προβλήματα.
Κεφ 3
🇪🇺 Η ένωση του κεφαλαίου στην Ευρώπη, η ΕΕ
Αντιθέσεις εκδηλώνονται και στους κόλπους της ΕΕ |> Για το οικονομικό υπόβαθρο των αντιθέσεων βλ. Μάκης Παπαδόπουλος, «Μπροστά στη νέα οικονομική κρίση: “Πράσινο NewDeal“ ή σοσιαλισμός;», ΚΟΜΕΠ, τεύχ. 4-5|2020.
Η ανισόμετρη εκδήλωση της κρίσης επιδρά στην αλλαγή των συσχετισμών. Ενισχύεται παραπέρα η θέση της Γερμανίας έναντι της Γαλλίας και της Ιταλίας, όπως και το σύνολο των παραγόντων που ενισχύουν φυγόκεντρες δυνάμεις της Ευρωζώνης. Αυτό, ωστόσο, δεν αναιρεί τα υπαρκτά οφέλη που αντλούν οι αστικές τάξεις των κρατών-μελών της ΕΕ από τη μεγάλη ενιαία ευρωενωσιακή αγορά στο διεθνή ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.
Η ΕΕ συνεχίζει να εφαρμόζει τους άξονες της «παγκόσμιας στρατηγικής», που ανακοινώθηκε τον Ιούλη του 2016. Αντιμετωπίζει την υδρόγειο ως «στρατηγικό περιβάλλον της» κι εκτιμά πως είναι σε εξέλιξη αλλαγές συμμαχιών. (Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Γενάρη 2020, σχετικά με την εφαρμογή της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Ετήσια έκθεση).
Ήδη η Κίνα αναδεικνύεται πλέον στο σημαντικότερο εταίρο της ΕΕ. Την ίδια ώρα, η εξέλιξη αυτή, όπως και η συνολική ενίσχυση της Κίνας στο διεθνή συσχετισμό, τροφοδοτεί και αντίρροπες τάσεις αναθέρμανσης των αμερικανογερμανικών σχέσεων κι ενίσχυσης της συνοχής της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η αύξηση των οικονομικών κυρώσεων και της πίεσης που ασκεί η ΕΕ από κοινού με τις ΗΠΑ στη Ρωσία, με το πρόσχημα της προσάρτησης της Κριμαίας και της στήριξης της απόσχισης των ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας.
Η ΕΕ, προκειμένου ν’ ανταποκριθεί στις διεθνείς στοχεύσεις της για πιο αποτελεσματική διείσδυση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων σε τρίτες χώρες, συγκρότησε τη λεγάμενη «Μόνιμη Διαρθρωμένη Στρατιωτική Συνεργασία», την PESCO (συγκροτήθηκε το Δεκέμβρη του 2017 με τη συμμετοχή 25 κρατών-μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας). Παράλληλα, προωθείται η γαλλικής έμπνευσης «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επεμβάσεων» (ανακοινώθηκε από τη Γαλλία τον Ιού νη του 2018 και συμμετέχουν Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Εσθονία, Πορτογαλία, Ισπανία, Βέλγιο και Βρετανία), για να ξεπερνιούνται οι καθυστερήσεις που προκαλεί η διαδικασία των ομόφωνων αποφάσεων, ώστε να εκτελούνται ιμπεριαλιστικές αποστολές άμεσα. Ήδη, σήμερα, η ΕΕ έχει ξετυλίξει ιμπεριαλιστικές αποστολές σε τρεις ηπείρους (Πρόκειται για 16 αποστολές, εκ των οποίων οι 6 είναι στρατιωτικές. Η παρουσία της, μεταξύ άλλων, καταγράφεται σε Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Ιράκ, Ουκρανία, Λιβύη, Σομαλία, Μάλι, Κόσοβο, Νίγηρα, Γεωργία, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία).
Τα τελευταία χρόνια παίρνονται μέτρα για την ενίσχυση του στόχου της λεγάμενης «Στρατηγικής Αυτονομίας» στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης της συμμαχίας και των κοινών επεμβάσεων με το ΝΑΤΟ, που παραμένει ο βασικός πυλώνας της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας.
Με το κριτήριο της αυτόνομης στρατιωτικής επάρκειας, ενισχύεται ο σχεδιασμός της ανάπτυξης προγραμμάτων έρευνας κι εξοπλισμών από την ευρωενωσιακή αγορά, σε μια προσπάθεια να υποχωρήσει η εξάρτηση από την αμερικανική αγορά εξοπλισμών. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η χρηματοδότηση του λεγάμενου «Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας» (ΕDF) μέσω του οποίου προβλέπεται χρηματοδότηση 5,5 δισ. ευρώ ετησίως «για την προώθηση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ». Από το 2018, είναι σε εξέλιξη το «Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Άμυνας» (ΕDΙDΡ), το οποίο έχει στόχο να στηρίξει «την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ». Στην ίδια κατεύθυνση, καταγράφονται στον προϋπολογισμό κονδύλια ύψους 13 δισ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ και καλούνται τα κράτη- μέλη να δίνουν το 2% του ΑΕΠ τους για τους εξοπλισμούς της ΕΕ, πέραν των υποχρεώσεων στο ΝΑΤΟ. Η ΡΕSCΟ σχεδιάζεται ν’ αναβαθμίσει τη λεγάμενη «στρατιωτική κινητικότητα» για τα κράτη-μέλη, «ώστε να επεμβαίνουν σε κρίσεις στο εξωτερικό, έχοντας τη δυνατότητα να μετακινούνται ελεύθερα και γρήγορα στρατεύματα, πολιτικό προσωπικό, υλικό κι εξοπλισμός». Δίνεται βάρος στην έναρξη της «Συντονισμένης Ετήσιας Αξιολόγησης στον τομέα της Άμυνας» (CΑRD), με στόχο την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ κρατών-μελών. Πρόκειται για μηχανισμό τύπου «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου» (Το «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο της ΕΕ» είναι μηχανισμός ελέγχου της οικονομικής κατάστασης των κρατών-μελών και προώθησης αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων και αντεργατικών μέτρων), για τον έλεγχο των στρατιωτικών σχεδίων, με στόχο να εφαρμοστούν από τα κράτη-μέλη ενιαία κριτήρια για την πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας, ν’ αντιμετωπίζονται, κατά το δυνατόν, οι μεταξύ τους αντιθέσεις.
Βαθαίνει η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ, και αυτό καταγράφεται και στη συγκρότηση του «Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη» (ΕΜΕ), ενός νέου ταμείου πέραν του προϋπολογισμού (πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021 -2027), το οποίο θα διαθέτει επιπλέον χρηματοδοτήσεις ύψους 10,5 δισ. ευρώ. Από το μηχανισμό αυτό θα χρηματοδοτούνται οι δράσεις της «Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας» (ΚΕΠΠΑ).
Προωθούνται επίσης οι σχεδιασμοί για την ενίσχυση του «Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας», ενός ισχυρού εργαλείου για την παρέμβαση της ΕΕ σε τρίτες χώρες. ‘
Την ίδια ώρα, το BrExit ανάδειξε με χαρακτηριστικό τρόπο την όξυνση των αντιθέσεων στο εσωτερικό της ΕΕ. Οι αντιθέσεις αυτές επιδιώκεται ν’ αξιοποιηθούν και από άλλες δυνάμεις, όπως φάνηκε από την αμερικανική υποστήριξη στο BrExit, αλλά και από την επιδίωξη των Ι-ΙΓΙΑ, από τη μια, να προωθήσουν ξεχωριστές συμφωνίες με κράτη-μέλη της ΕΕ και, από την άλλη, να επιβάλουν κυρώσεις σε μονοπώλια και χώρες «ναυαρχίδες» της ΕΕ, όπως στη Γερμανία και τη Γαλλία.
Τα παραπάνω αποδεικνύουν πως η ΕΕ είναι το ευρωπαϊκό ιμπεριαλιστικό κέντρο που, παρά τις εσωτερικές αντιθέσεις που εκδηλώνονται στους κόλπους του, λειτουργεί δραστικά υπέρ της κερδοφορίας των μονοπωλίων του, της ενίσχυσης της εξουσίας όλων των αστικών τάξεων – μελών της, προωθεί ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς σε άλλες περιοχές.
Είναι πλήρως αποπροσανατολιστικό το αίτημα ενίσχυσης της «Κοινής Ευρωπαϊκής Ενισχυμένης Συνεργασίας σε ζητήματα Άμυνας», το οποίο στηρίζουν οι δυνάμεις του λεγάμενου «Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστερός» (ΚΕΑ) και παρουσιάζεται ως δήθεν «αντίβαρο» στο ΝΑΤΟ, και μάλιστα διαφημίζεται και από την «αριστερή» Ευρωομάδα GUΕ/ΝGL, με τα επιχειρήματα της «ασφάλειας» των πολιτών και «της μείωσης των δαπανών»
(Βλ. πρόταση τροπολογίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2021 των Younοus Omarjee & Δημήτρη Παπαδημούλη, εξ ονόματος της ομάδας GUΕ/ΝGL, 4.11.2020, Α9-0206/2020).
Και αυτό, γιατί ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός της ΕΕ είναι «νύχι-κρέας» με το ΝΑΤΟ, τα 3/4 των μελών της ΕΕ και όλες οι ισχυρότερες χώρες της είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ οι ιμπεριαλιστικές αποστολές της ΕΕ εκτός συνόρων δε διεξάγονται για την «ασφάλεια των πολιτών», αλλά για τα κέρδη των ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Και όπως θα δείξουμε παρακάτω, οι αυξανόμενες κοινές στρατιωτικές δαπάνες των χωρών της ΕΕ καθόλου δε μειώνουν τις δαπάνες των εθνικών προϋπολογισμών για πολεμικούς σκοπούς.
Όπως επίσης «στάχτη στα μάτια» των λαών είναι τα σοφίσματα περί «εκδημοκρατισμού» της ΕΕ και ενίσχυσης της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» ή «ισοτιμίας» των χωρών-μελών, που θέτουν μια σειρά οπορτουνιστικές δυνάμεις, καυτηριάζοντας τη λεγάμενη «γερμανική ΕΕ» και προβάλλοντας την ανάγκη «διόρθωσής» της ΕΕ. Η ΕΕ, ως μια ένωση του κεφαλαίου, ποτέ δεν μπορεί να είναι δημοκρατική, αλληλέγγυα και ισότιμη.’ Πάντα στο εσωτερικό της θα υπάρχουν σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης και θα δυναμώνει η αντιδραστικοποίησή της, τόσο προς το εσωτερικό, προς τους εργαζόμενους των χωρών της, όσο και προς το εξωτερικό, τους άλλους λαούς.
Το ΚΚΕ πήρε την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση της «Ευρωπαϊκής Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας», στην οποία συμμετέχουν Κομμουνιστικά κι Εργατικά Κόμματα από πολλές ευρωπαϊκές χώρες και παλεύουν ενάντια στις αντιλαϊκές πολιτικές, τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, υπερασπίζονται το δικαίωμα κάθε λαού να επιλέγει κυρίαρχα το δρόμο ανάπτυξής του, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αποδέσμευσης από τις πολυεπίπεδες εξαρτήσεις από ΕΕ και ΝΑΤΟ, καθώς και της σοσιαλιστικής επιλογής.
(|> Στην «Ευρωπαϊκή Κομμουνιστική Πρωτοβουλία» συμμετέχουν 30 Κομμουνιστικά κι Εργατικά Κόμματα που έχουν συμφωνήσει σ’ ένα συνεκτικό ιδεολογικό-πολιτικό πλαίσιο κι επιδιώκουν το συντονισμό της πάλης τους. Ωστόσο και στο εσωτερικό της ΕΚΠ υπάρχει ιδεολογικοπολιτική και οργανωτική ανομοιογένεια, παραμένουν ιδεολογικά και πολιτικά ζητήματα και συγχύσεις, που έχουν τη βάση τους στην ιστορική πορεία και τη συγκρότηση πολλών ΚΚ, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλά κόμματα στην επεξεργασία επαναστατικής στρατηγικής και στη σύνδεσή της με την τρέχουσα ταξική πάλη σε δυσμενείς, μη επαναστατικές συνθήκες, στη σύνδεση των οργανωμένων δυνάμεών τους με την εργατική τάξη και το κίνημά της).
Κι εδώ, ανοίγοντας μια παρένθεση, πρέπει να σημειώσουμε πως η επιδίωξη των ΚΚ, που στηρίζονται στην κοσμοθεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού και συμμετέχουν στην «Ευρωπαϊκή Κομμουνιστική Πρωτοβουλία», να μελετήσουν από κοινού τις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις, να καταλήξουν σε βασικά κοινά συμπεράσματα και να συντονίσουν τη δράση τους για τα λαϊκά προβλήματα και την υπόθεση της εργατικής τάξης, ενάντια στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, συνιστά έγκαιρο και αναγκαίο βήμα στην κατεύθυνση διαμόρφωσης σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής. Με αυτήν την απαραίτητη διαδικασία, που μπορεί να δώσει ώθηση στο κομμουνιστικό κίνημα, δεν μπόρεσαν να συνδεθούν κάποια ευρωπαϊκά ΚΚ, που είτε έχουν αποκηρύξει ανοιχτά το μαρ- ξισμό-λενινισμό και παραμένουν «κομμουνιστικά» μόνο στον τίτλο είτε αναθεωρούν νομοτέλειες της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης, χρησιμοποιώντας ως άλλοθι την άρνηση των «μοντέλων», του «δογματισμού» και της «ιδεολογικοπολιτικής ομοιογενοποίησης». Τό γεγονός αυτό μπορεί να επιτείνει ακόμη περισσότερο την ιδεολογικοπολιτική καθυστέρηση’που εκφράζεται με την προσκόλληση αυτών των κομμάτων σε παλιότερες στρατηγικές επεξεργασίες του διεθνούς κινήματος, που έχουν καταρριφθεί από τη ζωή και τα οδηγούν σε μεγάλα αδιέξοδα, τα εκθέτει απέναντι στην εργατική τάξη και στην καλύτερη περίπτωση τα καθιστά «αριστερή ουρά» της σοσιαλδημοκρατίας στη διαχείριση του συστήματος.
Κεφ 4
Νέες πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικές συμμαχίες και η αποχώρηση από παλιές
Οι σχέσεις της ανισότιμης αλληλεξάρτησης, που διέπουν τις σχέσεις όλων των καπιταλιστικών κρατών, μορφοποιούνται μέσα και από ένα πλήθος διεθνών και περιφερειακών οργανισμών, οργανώσεων και συμφωνιών, Σε αυτές αποτυπώνεται εμμέσως και ο συσχετισμός δύναμης, ενώ συχνά γίνονται πεδίο εκδήλωσης των ανταγωνισμών. Τα τελευταία χρόνια δίπλα στις γνωστότερες (π.χ. ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, ΟΑΣΕ, ΠΟΕ, G7,G20), όπου ηγούνταν οι ΗΠΑ, εμφανίστηκαν και νέες, όπως η BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική), η Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης (συμμετείχαν αρχικά Κίνα, Ρωσία, Κα¬ζακστάν, Κιργιστάν, Ταιζικιστάν, Ουζμπεκιστάν, και στη συνέχεια εντάχτηκαν Ινδία, Πακιστάν με παρατηρητές το Ιράν, η Μογγολία, η Λευκορωσία και το Αφγανιστάν, όπου ηγείται η Κίνα, η Οργάνωση Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας και η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, όπου ηγείται η Ρωσία.
|> ΟΣΣΑ εκτός της Ρωσίας, συμμετέχουν ακόμη Αρμενία, Καζακστάν, Κιργιζία, Λευκορωσία, Τατζικιστάν. Οι χώρες που συμμετέχουν δεσμεύονται να συνδράμουν στην άμυνα όποιας από αυτές τις χώρες δεχτεί ξένη στρατιωτική επίθεση. Για το λόγο αυτό, έχουν συγκροτήσει «δυνάμεις ταχείας επέμβασης».
|> Στην ΕυρασιατικήΌικονομική Ενωση (ΕΟΕ), εκτός της Ρωσίας, συμμετέχουν ακόμη η Αρμενία, το Καζακστάν, η Κιργιζία, η Λευκορωσία, ενώ παρατηρητές είναι η Μολδαβία και το Ουζμπεκιστάν, που επιδιώκει να ρυθμίσει μια σειρά ζητήματα τελωνειακής συνεργασίας, στη βάση των 4 «ελευθεριών» (εμπορευμάτων, υπηρεσιών, κεφαλαίων, εργατικής δύναμης).
Οι ενώσεις αυτές, που διαμορφώνονται στο έδαφος του μονοπωλιακού καπιταλισμού, παρά τις διάφορες διακηρύξεις και τις διαφορετικές «ταχύτητες», έχουν το ίδιο ταξικό πρόσημο, είναι ενώσεις καπιταλιστικών κρατών και σκοπό έχουν την ενίσχυση της εξουσίας και της οικονομικής και γεωπολιτικής θέσης των αστικών τάξεων που συμμετέχουν σε αυτές, στο μοίρασμα και ξαναμοίρασμα του πλανήτη.
Σε συνθήκες όπου δυναμώνει η καπιταλιστική κρίση και η τάση αναδιάταξης ισχύος ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη, ορισμένες από αυτές περνούν σοβαρές αναταράξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι BRICS που συγκροτήθηκαν το 2009 χωρίς τη Ν. Αφρική, η οποία εντάχτηκε το 2010: Ξεκίνησαν ως μορφή-συνεργασίας των ταχύτερα αναπτυσσόμενων οικονομιών. Στις 5 χώρες που την συγκροτούν, ζει πάνω από το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ βρίσκονται πάνω από το 26% των παγκόσμιων εδαφών·και οι 5 χώρες έχουν πάνω από 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Συγκρότησαν την «Αναπτυξιακή Τράπεζα», σε μια προσπάθεια να προκρίνουν κοινά επενδυτικά σχέδια, ενώ επιδίωξαν και τη διαμόρφωση κοινών πολιτικο-οικονομικών στόχων, όπως, π.χ., ή αναβάθμιση της ανταλλακτικής ικανότητας των δικών τους νομισμάτων έναντι του δολαρίου.
Παρά όμως αυτές τις κοινές προσπάθειες, υπάρχουν και υπαρκτές και μεγάλες αντιθέσεις που δυναμώνουν, όπως είναι η αντιπαράθεση Κίνας και Ινδίας. Με την Προεδρία Τραμπ έγινε φανερή η στρατηγική προσέγγισης των ΗΠΑ με την Ινδία και τη Βραζιλία, επιδιώκοντας έτσι τη δημιουργία ρωγμών στη συνοχή αυτής της οργάνωσης.
Ανάλογες καταστάσεις εμφανίζονται και σε άλλες ενώσεις, όπως, π.χ., στην ΕΟΕ, όπου την προηγούμενη περίοδο τα ευρωατλαντικά ανταγωνιστικά συμφέροντα επέλεξαν ως «αδύνατους κρίκους» την Αρμενία, τη Λευκορωσία και τη Μολδαβία, «πατώντας» πάνω στα συμφέροντα και τις φιλοδοξίες των αστικών τάξεων αυτών των χωρών και καταφέρνο- ντας προς στιγμή να «φρενάρουν» σχέδια επιτάχυνσης της περιφερειακής καπιταλιστικής ενοποίησης που είχε εκπονήσει η Ρωσία.
Την προηγούμενη περίοδο, δυσκολίες αντιμετώπισαν τόσο ο APEC (Οργάνωση για την Οικονομική Συνεργασία σε Ασία-Ειρηνικό) και ο ASEAN (Ένωση των Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας), όπου ενισχύ- ονται οι τριβές για τη στάση απέναντι στις διεκδικήσεις της Κίνας και την αμερικανική εμπλοκή στην περιοχή.
|> APEC: Αυστραλία, Μπρουνέι, Καναδάς, Χιλή, Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Ινδονησία, Ιαπω¬νία, Νότια Κορέα, Μαλαισία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Παπούα – Νέα Γουινέα, Περού, Φι¬λιππίνες, Ρωσία, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, ΗΠΑ και Βιετνάμ.
|> ASEAN: Βιετνάμ, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μπρουνέι, Μιανμάρ, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες.
Στην αμερικάνικη ήπειρο υπάρχουν αρκετές περιφερειακές ενώσεις… MERCOSUR, UNASUR, PROSUR, CELAC, PETR0CAR1BE, CARICOM, ALBA, OAS
Είναι χαρακτηριστικό πως η ALBA («Μπολιβαριανή Συμμαχία για τους λαούς της Αμερικής» – σήμερα εξακολουθούν να συμμετέχουν η Κούβα, η Βενεζουέλα, η Νικαράγουα, κάποια μικρότερα νησιωτικά κρατίδια της Καραϊβικής, ενώ έχουν αποχωρήσει η Ονδούρα (2010), ο Ισημερινός (2018) και η Βολιβία (2018), που αποτελούσε μια συμμαχία της Κούβας με σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις που είχαν προκύψει σε κράτη της Λατινικής Αμερικής, αποψιλώθηκε σημαντικά μετά από την επικράτηση στις χώρες της Λατινικής Αμερικής κυβερνήσεων που προσανατολίζονται προς τις ΗΠΑ. Η ALBA προβλήθηκε ιδιαίτερα από την κυβέρνηση της Βενεζουέλας και άλλες αντίστοιχες δυνάμεις, οι οποίες είχαν αναδειχτεί με σοσιαλιστικά συνθήματα της οικοδόμησης του «Σοσιαλισμού του 21ου αιώνα» και διάφορων ανάλογων παραλλαγών αυτού του ιδεολογήματος, που βέβαια καμία σχέση δεν είχε με τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης. Αυτές οι κυβερνήσεις, που είχαν σ’ ένα σημαντικό βαθμό την υποστήριξη ευρύτατων εργατικών-λαϊκών στρωμάτων, στην πράξη εξέφραζαν τα συμφέροντα τμημάτων της αστικής τάξης που επιδίωκαν αλλαγές στη διαχείριση του καπιταλισμού και στις διεθνείς συμμαχίες τους, προτάσσοντας έτσι ως βασικό σύνθημα την «εθνική κυριαρχία» έναντι του ιμπεριαλισμού, που βασικά τον ταυτίζουν με τις ΗΠΑ. Στις προσπάθειές τους είχαν τη στήριξη Κίνας και Ρωσίας, κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που αξιοποίησαν όλες τις μεθόδους, όπως είναι δεσμεύσεις κρατικών τραπεζικών λογαριασμών, εμπορικοί πόλεμοι, οικονομικές κυρώσεις, ακόμα και η διοργάνωση ή στήριξη πραξικοπημάτων, για να εμποδίσουν τα ανταγωνιστικά σχέδια, να επιβάλουν «βολικές» στις ίδιες πολιτικές ανατροπές. Το Κόμμα μας καταδίκασε αυτές τις ενέργειες των ιμπεριαλιστών του ευρωατλαντισμού, εξέφρασε την αλληλεγγύη του πρώτ’ απ’ όλα με τα ΚΚ στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, καθώς και με τους εργαζόμενους, τους λαούς της περιοχής, που έχουν το δικαίωμα να καθορίσουν το μέλλον τους χωρίς ξένες επεμβάσεις, και ταυτόχρονα ανέδει- ξε πως καμία διαχείριση του καπιταλισμού δεν μπορεί να διασφαλίσει τη λαϊκή ευημερία και τη λαϊκή κυριαρχία, παρά μόνο η εργατική εξουσία.
Η επιδίωξη των ΗΠΑ να διατηρήσουν τα «σκήπτρα» και ο εκκολαπτόμενος νέος διπολισμός με την Κίνα τις οδηγεί να κινούνται σε αναδιάταξη των όποιων συμμαχιών τους, σε επανεξέταση συμφωνιών, στην αναδιάρθρωση διεθνών οργανισμών, στην παράλυση άλλων, όταν δεν μπορούν να τις αξιοποιήσουν στους σχεδιασμούς τους. Είναι χαρακτηριστικό το πώς οι ΗΠΑ αξιοποίησαν τα τελευταία χρόνια ως πολιτικό «ρόπαλό» τους στην περιοχή τον Οργανισμό των Αμερικανικών Κρατών.
|> Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS): Διακρατική Ένωση που ιδρύθηκε το 1948, μετά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην οποία εξαρχής ηγεμονεύουν οι ΗΠΑ.
Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου είχε ρόλο διακρατικής αντικομμουνιστικής συνεργασίας ενάντια στα ΚΚ και στα εργατικά-λαϊκά κινήματα των χωρών, ιδιαίτερα της Λατινικής Αμερικής. Με πρόσχημα την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, πρωταγωνιστεί σήμερα στις κυρώσεις και τα μέτρα ενάντια στην Κούβα και τη Βενεζουέλα, χωρίς ν’ αποκλείει και στρατιωτική παρέμβαση. Σήμερα αριθμεί 35 κράτη-μέλη, δηλαδή σχεδόν όλα τα κράτη της ηπείρου, πλην Κούβας, Βενεζουέλας και ορισμένων νησιωτικών κρατιδίων της Καραϊβικής.
Την ίδια ώρα, παρατηρείται μια αλληλουχία αποχωρήσεων των ΗΠΑ από διάφορες διεθνείς συμφωνίες και οργανισμούς. Έτσι, μπορούμε να σημειώσουμε πως οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια έχουν αποχωρήσει:
Αρχικά, το 2002, επί Τζορτζ Μπους, από τη Συμφωνία Ελέγχου των Αντιβαλλιστικών Συστημάτων (ΑΒΜ), που είχε υπογραφεί με την ΕΣΣΔ το 1972
Το 2017 από την UNESCO.
Το 2018 από τη Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που είχε υπογράφει το 2015.
Το 2017 αποχώρησαν από τη Διειρηνική Συνεργασία (TPP), αλλά προχώρησαν και στο πάγωμα των συζητήσεων για την TTIP με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 2018, πιέζοντας ότι θ’ αποχωρήσουν από τη NAFTA που είχε υπογράφει το 1994, πέτυχαν την αναθεώρησή της σε USMCA
|> Συμφωνία ΗΠΑ – Μεξικού – Καναδά (USA-Mexico-Canada)
Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε απειλήσει ότι οι ΗΠΑ θ’ αποχωρούσαν και από τη NAFTA, εφόσον δεν πραγματοποιούνταν ριζικές αλλαγές. Σε μήνυμά του στο teeter όμως, χαιρέτισε «τη νέα, φανταστική εμπορική συμφωνία» μεταξύ των ΗΠΑ, του Καναδά και του Μεξικού»
Το 2019 από τη Συμφωνία για τον Έλεγχο των Πυρηνικών Όπλων Μεσαίου Βεληνεκούς (INF), που είχε υπογραφεί το 1987.
Το 2019 από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Το 2020 από τη Συμφωνία «Ανοιχτοί Ουρανοί», που είχε υπογράφει το 1992.
|> Η συμφωνία «Ανοιχτοί Ουρανοί» έδινε τη δυνατότητα αεροπορικής επιτήρησης και καταγραφής των επίγειων εγκαταστάσεων και στρατιωτικών δυνάμεων του «αντιπάλου». Την «κυοφορούσαν» για χρόνια οι ΗΠΑ, που από τη δεκαετία του ’50 καλούσαν την ΕΣΣΔ ν’ αποδεχτεί μια ανάλογη συμφωνία.
Όλα τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν πως ακόμα και η συμφωνία ελέγχου των στρατηγικών πυρηνικών όπλων (START 3), που είχε υπογράφει το 2010, ως συνέχεια προηγούμενων συμφωνιών (1972, 1979,1993 κοκ.), και λήγει το Φλεβάρη του 2021, δε θα ανανεωθεί, με ευθύνη των ΗΠΑ. Επιπλέον, ανακοίνωσαν ότι σκέφτονται να προχωρήσουν και σε νέες πυρηνικές δοκιμές, καταπατώντας τη σχετική διεθνή συμφωνία του 1963.
Μπορούμε έτσι να διαπιστώσουμε πως διάφορες διεργασίες αλλαγής στο σημερινό συσχετισμό δύναμης ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες, κυρίως αυτές που βρίσκονται στην «κορυφή» της ιμπεριαλιστικής «πυραμίδας», οδηγούν σε ανακατατάξεις, ανασχεδιασμούς των διεθνών συνθηκών και οργανώσεων.
Ισχυροί διεθνείς διακρατικοί οργανισμοί έχουν μετατραπεί σε προκάλυμμα για την προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Στο εσωτερικό τους εκδηλώνονται αντιπαραθέσεις και προσωρινοί συμβιβασμοί ανάμεσα στις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Όταν οι συμβιβασμοί δεν μπορούν να επιτευχθούν, ακολουθούν παζάρια, απειλές, ακόμη και αποχώρηση από τις διάφορες συμφωνίες, όπως μας δείχνει η στάση των ΗΠΑ και άλλων χωρών, όπως της Ρωσίας, που προχώρησε σε συνταγματικές αλλαγές για την κατοχύρωση της υπεροχής της εθνικής νομοθεσίας έναντι των διεθνών νόμων και κανονισμών, κάτι που παραπέμπει στην ανάλογη στάση των ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ, σε μια προσπάθεια να διασφαλίσουν την πρωτοκαθεδρία τους στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, επιδιώκουν να «ξηλώσουν» και να «ράψουν» στα δικά τους μέτρα το πλέγμα των διεθνών οργανισμών και συμφωνιών που διέπουν την ανισότιμη αλληλεξάρτηση των καπιταλιστικών κρατών. Είναι χαρακτηριστικό πως ο απερχόμενος Αμερικανός Πρόεδρος επιδίωξε ακόμη και να τροποποιήσει το παρόν σχήμα της Συνόδου των 7 ισχυρότερων καπιταλιστικών χωρών (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Καναδάς, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Γερμανία), εκτιμώντας πως είναι «ξεπερασμένο» και θα πρέπει σε αυτό να προσκληθούν η Αυστραλία, η Νότια Κορέα, η Ινδία και η Ρωσία, σε μια προσπάθεια δημιουργίας μιας νέας αντι-κινεζικής συμμαχίας· επιβεβαιώνοντας πως ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού και στην προσπάθεια πρόσδεσης της Ινδίας στους αμερικανικούς σχεδιασμούς, σε περιβάλλον όξυνσης των σχέσεων Κίνας-Ινδίας, μαζί με την Ιαπωνία και την Αυστραλία.