Πώς χτίζεται το «τουριστικό θαύμα»: Κορυφή στο παγόβουνο της εκμετάλλευσης οι σερβιτόροι — δύτες

Τσακισμένοι εργαζόμενοι, ακατάπαυστη δουλειά, απλήρωτες υπερωρίες η άλλη όψη του «ανταγωνιστικού προϊόντος»

Το γεγο­νός ότι το περι­στα­τι­κό με τον σερ­βι­τό­ρο — «δύτη» σε beach bar της Ρόδου δεν είναι καμιά «ακραία εξαί­ρε­ση» αλλά η ίδια η κανο­νι­κό­τη­τα των συν­θη­κών γαλέ­ρας και της εργο­δο­τι­κής ασυ­δο­σί­ας στη «βαριά βιο­μη­χα­νία» του Του­ρι­σμού επι­βε­βαιώ­νε­ται σε κάθε βήμα της απο­στο­λής του «Ριζο­σπά­στη» που βρί­σκε­ται στο νησί. Μια «κανο­νι­κό­τη­τα» που απλώ­νε­ται σε όλους τους του­ρι­στι­κούς προ­ο­ρι­σμούς και πάει μαζί με τα χαρα­κτη­ρι­στι­κά «ναυαρ­χί­δας» του κλά­δου στην ανά­πτυ­ξη της ελλη­νι­κής οικο­νο­μί­ας. Ετσι, μπο­ρεί οι υπε­ρα­σπι­στές της αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας του «του­ρι­στι­κού προ­ϊ­ό­ντος» να έφτα­σαν στον πάτο, επι­κα­λού­με­νοι ακό­μα και την «ελευ­θε­ρία» του σερ­βι­τό­ρου να …εξυ­πη­ρε­τεί πελά­τες κολυ­μπώ­ντας, όμως κάθε συζή­τη­ση με εργα­ζό­με­νους του κλά­δου απο­κα­λύ­πτει ότι τέτοιες εικό­νες είναι μόνο η «κορυ­φή του παγό­βου­νου» της άγριας εκμε­τάλ­λευ­σης. Και αυτό αφο­ρά τα χιλιά­δες επο­χια­κά κάτερ­γα που ξεκι­νούν τη λει­τουρ­γία τους από τον Απρί­λη και τα «μαζεύ­ουν» με τα πρώ­τα κρύα, όταν η καλο­και­ρι­νή βιτρί­να σβή­νει και έχο­ντας ξεζου­μί­σει τους εργα­ζό­με­νους για τα κέρ­δη της εργοδοσίας.

Η πραγματική εικόνα πίσω από τη βιτρίνα

Ο «Ριζο­σπά­στης» λοι­πόν βρί­σκε­ται αυτήν τη βδο­μά­δα στη Ρόδο. Συζη­τά με εργα­ζό­με­νους σε ξενο­δο­χεία και μαγα­ζιά του επι­σι­τι­σμού, κατα­γρά­φει εικό­νες πίσω από την κουρ­τί­να του «ελλη­νι­κού καλο­και­ριού», για το πώς οι σερ­βι­τό­ροι, οι μάγει­ρες, οι καμα­ριέ­ρες και οι άλλοι εργα­ζό­με­νοι κάνουν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα το «θαύ­μα» της κερ­δο­φο­ρί­ας των μεγαλοξενοδόχων.

Στη Ρόδο, των 2,5 εκα­τομ­μυ­ρί­ων αφί­ξε­ων το 2019 εργά­ζο­νται πάνω από 23.000 εργα­ζό­με­νοι στον Επι­σι­τι­σμό και τον Του­ρι­σμό και με τη δου­λειά τους απέ­φε­ραν την ίδια χρο­νιά τζί­ρους που ξεπέ­ρα­σαν το 1,5 δισ. ευρώ για τα αφεντικά!

Τα δισε­κα­τομ­μύ­ρια αυτά γέμι­σαν τα ταμεία χάρη στην αστα­μά­τη­τη δου­λειά. Το «7 στα 7», δου­λειά κάθε μέρα δηλα­δή, είναι κανό­νας για τη συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία, και δεν γνω­ρί­ζει δια­κρί­σεις σε ειδι­κό­τη­τες και πόστα. Οι περισ­σό­τε­ροι εργα­ζό­με­νοι παίρ­νουν «βαθιές ανά­σες» από τον Απρί­λη και τον Μάη, βου­τά­νε στα κάτερ­γα και παλεύ­ουν να αντέ­ξουν σε υπο­στε­λε­χω­μέ­να κυρί­ως πόστα, κάνο­ντας διπλή και τρι­πλή δου­λειά μέχρι τα τέλη του Οκτώ­βρη. Στο μεσο­διά­στη­μα μπο­ρεί και να πάρουν κάποια δια­σκορ­πι­σμέ­να ρεπό. Ο τερά­στιος αυτός βαθ­μός της εντα­τι­κο­ποί­η­σης, σε συν­δυα­σμό με τον μεγά­λο όγκο «πρα­κτι­κά­ριων» και εργα­ζο­μέ­νων με ελά­χι­στη ή και καθό­λου εμπει­ρία, που εκπαι­δεύ­ο­νται στα πόστα τους άρον άρον και πάνω στη φού­ρια της δου­λειάς, οδη­γεί συχνά σε εργα­τι­κά «ατυ­χή­μα­τα».

Οπως μας ανέ­φε­ρε χαρα­κτη­ρι­στι­κά εργα­ζό­με­νος του Νοσο­κο­μεί­ου, στο Τμή­μα Επει­γό­ντων Περι­στα­τι­κών το καλο­καί­ρι στην ανα­μο­νή, εκτός από του­ρί­στες βλέ­που­με και τους μάγει­ρες, τους σερ­βι­τό­ρους κ.ά., με τη συνή­θη συνο­δεία κάποιου διευ­θυ­ντή, που εξα­σφα­λί­ζει το …πώς δεν θα δηλω­θεί ο τραυ­μα­τι­σμός ως «εργα­τι­κό ατύχημα».

Ετσι, ούτε η ασθέ­νεια αρκε­τές φορές δεν επαρ­κεί για ανά­παυ­λα του εργα­ζό­με­νου. Υπάρ­χει όμως και μια αξιο­ση­μεί­ω­τη ανο­μοιο­μορ­φία. Αν δεν είναι «φουλ σεζόν» και η επι­χεί­ρη­ση βρί­σκε­ται σε ανα­δου­λειά, σε περιό­δους χαμη­λών αφί­ξε­ων ή κακο­και­ρί­ας, για παρά­δειγ­μα, τότε μπο­ρεί και να «βρέ­ξει» ανα­γκα­στι­κά ρεπό για να γλι­τώ­σει η εργο­δο­σία μερο­κά­μα­τα. Υπάρ­χουν φυσι­κά και εργα­ζό­με­νοι που έχουν την «ελευ­θε­ρία» να ζητούν να δου­λεύ­ουν κάθε μέρα, όσο τους βαστούν τα πόδια τους.

Δουλειά έξι μηνών για να βγει μια χρονιά

Η «ελευ­θε­ρία» άλλω­στε …επι­βάλ­λε­ται από την ίδια την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αφού εργα­ζό­με­νος στον Του­ρι­σμό, ως επο­χι­κά εργα­ζό­με­νος, δου­λεύ­ει 6 μήνες, αλλά για να ζήσει 12. Το τέλος της σεζόν τον βρί­σκει με το πετσο­κομ­μέ­νο επί­δο­μα ανερ­γί­ας των 3 μηνών όπως και μισθούς που ονο­μα­στι­κά είναι στά­σι­μοι εδώ και πάνω από μια δεκα­ε­τία, ενώ στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα όπως και των άλλων εργα­ζο­μέ­νων, συρ­ρι­κνώ­νο­νται όλο και περισ­σό­τε­ρο από την ακρί­βεια και τη φοροληστεία.

Η εργο­δο­σία, λοι­πόν, με λυμέ­να τα χέρια από τους νόμους των κυβερ­νή­σε­ων, που της κατο­χύ­ρω­σαν κάμπο­σες δια­φο­ρε­τι­κές εργα­σια­κές σχέ­σεις, που νομι­μο­ποί­η­σαν τα ωρά­ρια — λάστι­χο και τις απλή­ρω­τες υπε­ρω­ρί­ες, ξεζου­μί­ζει το προ­σω­πι­κό για τους 6 — 7 αυτούς μήνες, αφή­νο­ντάς το να μαζέ­ψει τα κομ­μά­τια του τους υπό­λοι­πους. Ετσι, θερί­ζουν εκτός από τα «ατυ­χή­μα­τα» και οι επαγ­γελ­μα­τι­κές ασθέ­νειες, τα μυο­σκε­λε­τι­κά προ­βλή­μα­τα, όπως σε μάγει­ρες, καμα­ριέ­ρες, σερ­βι­τό­ρους κ.λπ.

Κυβερνήσεις και εργοδοσία με συμμάχους τους εργατοπατέρες

«Συμ­μά­χους», όμως, βρί­σκει η εργο­δο­σία και σε συν­δι­κα­λι­στές του «χεριού της», όπως στην ηγε­σία του Εργα­τι­κού Κέντρου και του κλα­δι­κού Σωμα­τεί­ου Ξενο­δο­χο­ϋ­παλ­λή­λων στο νησί της Ρόδου. Επι­κα­λού­νται, για παρά­δειγ­μα, την Τοπι­κή Κλα­δι­κή Συλ­λο­γι­κή Σύμ­βα­ση που υπέ­γρα­ψαν πέρ­σι, και προ­βλέ­πει αύξη­ση 9% στους μισθούς από 1.9.2022, 3% από 1 Ιού­νη 2024 και 1% από 1η Ιού­νη 2025, ανε­βά­ζο­ντας τους μει­κτούς βασι­κούς μισθούς στο «αστρο­νο­μι­κό» ύψος των 913 — 997 ευρώ, που έχει ήδη ροκα­νί­σει η ακρί­βεια. Μάλι­στα, οι ξενο­δό­χοι και οι «εταί­ροι» τους φρό­ντι­σαν να τσε­πώ­σουν τις αυξή­σεις από την άλλη τσέ­πη του εργα­ζό­με­νου. Για παρά­δειγ­μα, εφό­σον η επι­χεί­ρη­ση παρέ­χει στέ­γη στον εργα­ζό­με­νο εντός ή εκτός των εγκα­τα­στά­σε­ών της, του αφαι­ρεί ποσο­στό 15% επί του εκά­στο­τε μισθού. Το ποσο­στό αυτό αφαι­ρεί­ται μόνο στην περί­πτω­ση που ο εργα­ζό­με­νος δια­μέ­νει μόνος του ή με έναν το πολύ συγκά­τοι­κο, σε δωμά­τιο το οποίο δια­θέ­τει δικό του λου­τρό και κλι­μα­τι­σμό! Σε περί­πτω­ση που ο εργα­ζό­με­νος στοι­βά­ζε­ται σαν τις σαρ­δέ­λες στα γνω­στά «κατα­λύ­μα­τα» των 8 κρε­βα­τιών, τότε του αφαι­ρεί­ται 10%…

Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι στην ίδια Σύμ­βα­ση βρή­καν νομι­μο­ποί­η­ση και οι επαί­σχυ­ντες δια­τά­ξεις του νόμου Χατζη­δά­κη, για «τζά­μπα υπε­ρω­ρί­ες» καθώς, όπως ανα­φέ­ρε­ται, τα επο­χι­κά ξενο­δο­χεία (ουσια­στι­κά όλα) «επι­τρέ­πε­ται να απα­σχο­λή­σουν τους μισθω­τούς έως 2 ώρες ημε­ρη­σί­ως, πέραν του νόμι­μου ωρα­ρί­ου τους, σύμ­φω­να με τις ανά­γκες της ξενο­δο­χεια­κής επι­χεί­ρη­σης, κατά το χρο­νι­κό διά­στη­μα των μηνών Ιου­νί­ου έως και Σεπτεμ­βρί­ου, χωρίς να κατα­βάλ­λουν πρό­σθε­τη αμοι­βή», με την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι οι επι­πλέ­ον των 40 ωρών ανά βδο­μά­δα αφαι­ρού­νται από τις ώρες εργα­σί­ας των μηνών Οκτώ­βρη και Νοέμβρη.

Δημή­τρης Μαβί­δης / Ριζοσπάστης