Την μοναδική φορά που οι ΗΠΑ έστειλαν στρατό ενάντια στους μπολσεβίκους έμαθαν τι σημαίνει επαναστάτης (8/9 Μέρος)

Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

«Στα τέλη του Φεβρουα­ρί­ου 1919, οι στρα­τιώ­τες του Β τάγ­μα­τος του 339ου Συντάγ­μα­τος του Αμε­ρι­κά­νι­κου εκστρα­τευ­τι­κού σώμα­τος έφτα­σαν στα οριά τους όταν η δρά­ση έδω­σε τη θέση της στην ανταρσία.

 Οι Αμε­ρι­κα­νοί στρα­τιώ­τες νόμι­ζαν πως θα αντι­με­τω­πί­σουν τους Γερ­μα­νούς στο Δυτι­κό Μέτω­πο. Όμως τρεις μήνες μετά την ανα­κω­χή της 11 Νοεμ­βρί­ου όπου έλη­ξε ο Α Παγκό­σμιος πόλε­μος, ακό­μη πολε­μού­σαν τους επα­να­στά­τες Μπολ­σε­βί­κους στην Ρωσία στον παγω­μέ­νο Βορρά.

 Δεκά­δες συνα­δελ­φοί τους είχαν υπο­κύ­ψει από γρί­πη στο ταξί­δι στη θάλασ­σα για το ρωσι­κό λιμά­νι του Αρχάγ­γε­λου. Άλλοι είχαν σκο­τω­θεί στη μάχη με έναν εχθρό, οπλι­σμέ­νο με την τοπι­κή γνώ­ση στα μονο­πά­τια και τα χωριά. Πλη­γω­μέ­νοι Αμε­ρι­κά­νοι είχαν παγώ­σει μέχρι θανά­του περι­μέ­νο­ντας διά­σω­σης στα χιο­νι­σμέ­να δάση». Έτσι αρχί­ζει το άρθρο του Michael M. Phillips στην Wall street journal.

Μέρος Η’. Η Ανταρ­σία. Πότε θα γυρί­σου­με σπίτι;

Οι διοι­κη­τές, ελπί­ζο­ντας να κατα­στεί­λουν το φου­σκω­μέ­νο κύμα ανα­τα­ρα­χής, έβγα­λαν το Β τάγ­μα από το μέτω­πο και αφή­σαν τους αντάρ­τες ατι­μώ­ρη­τους. Σε αντάλ­λαγ­μα, ο Henkelman υπο­σχέ­θη­κε να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει την επιρ­ροή του για να ηρε­μή­σει τα πράγματα.

Το πρωί της 30 Μαρ­τί­ου 1919, το τάγ­μα Μ ανα­παύ­ο­ταν, στο πίσω μέρος ενός στρα­το­πέ­δου στα περί­χω­ρα του Αρχαγ­γέ­λου. Οι στρα­τιώ­τες συγκε­ντρώ­θη­καν γύρω από μια σόμπα, δια­μαρ­τυ­ρό­με­νοι. Η αίσθη­ση της αδι­κί­ας του κάθε ένα ανθρώ­που από τους συντρό­φους, κατέ­λη­ξε σε ένα κρε­σέ­ντο θυμού. Είχαν υπο­μεί­νει βρο­χή, χαλά­ζι, χιό­νι, βάδι­σαν μέσα σε βάλ­τους και ρυά­κια και έχα­σαν άνδρες στη μάχη.

Μερι­κοί από τους στρα­τιώ­τες είχαν λάβει γράμ­μα­τα απο το Ντι­τρόιτ με απο­κόμ­μα­τα εφη­με­ρί­δων σχε­τι­κά με δηλώ­σεις ενός γερου­σια­στή των ΗΠΑ που αμφι­σβη­τού­σε την ορθό­τη­τα της απο­στο­λή του 339ου στην Ρωσία. Ήταν η στιγ­μή για τον αρχι­λο­χία να τους δια­τά­ξει να φορ­τώ­σουν τα έλκη­θρα και να επι­στρέ­ψουν στο μέτω­πο. Οι άνδρες αρνή­θη­καν να αφή­σουν τον στρα­τώ­ναν και απει­λού­σαν με ανταρ­σία εάν η Ουά­σιγ­κτον ορί­σει μια ημε­ρο­μη­νία απόσυρσης.

Ο λοχί­ας το ανα­φέ­ρει στον λοχα­γό και αυτός ειδο­ποιεί τον Συνταγ­μα­τάρ­χη πως ξεκί­νη­σε ανταρ­σία. Ο συνταγ­μα­τάρ­χης ήταν αξιω­μα­τι­κός του τακτι­κού στρα­τού και είχε κερ­δί­σει το μετά­λειο Τιμής, Medal of Honor, το υψη­λό­τε­ρο στρα­τιω­τι­κό βρα­βείο του έθνους, όταν κάτω από εχθρι­κά πυρά κατόρ­θω­σε να σώσει έναν στρα­τιώ­τη από πνιγ­μό κατά την εξέ­γερ­ση στις Φιλιπ­πί­νες το 1899. Τον περιέ­γρα­φε η εφη­με­ρί­δα Grand Rapids Herald ως «Καλό Αμε­ρι­κα­νό αξιω­μα­τι­κό σε κάθε ίντσα του» Ο συνταγ­μα­τάρ­χης συγκέ­ντρω­σε τους στρα­τιώ­τες και τους υπεν­θύ­μι­σε ότι η ποι­νή για ανταρ­σία ήταν ο θάνα­τος. «Για­τί πολε­μά­με στην Ρωσία;» ρώτη­σαν οι άνδρες.

Ο συνταγ­μα­τάρ­χης Stewart είπε ότι δεν ήξε­ρε για­τί. « Μπο­ρεί εκεί (στην Ουά­σιγ­κτον) να υπάρ­χουν άλλοι λόγοι, εδώ όμως υπάρ­χει ένας καλός λόγος για­τί πρέ­πει να πολε­μή­σου­με» είπε στους στρα­τιώ­τες. «Αν δεν πολε­μή­σου­με, θα αφα­νι­στού­με όλοι».

Ο συνταγ­μα­τάρ­χης ζήτη­σε όποιος αρνεί­ται ακό­μη να ακο­λου­θή­σει τις δια­τα­γές να κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός. Κανέ­νας δεν κου­νή­θη­κε. Οι άνδρες συμ­φώ­νη­σαν να επι­στρέ­ψουν στο μέτω­πο μόνο μετά την απε­λευ­θε­ρω­ση κάποιου που είχε ήδη συλ­λη­φθεί. Οι αξιω­μα­τι­κοί συμφώνησαν.

Οι άνδρες απρό­θυ­μα φόρ­τω­σαν τα έλκη­θρα, διέ­σχι­σαν τον παγω­μέ­νο ποτα­μό Dvina και επι­βι­βά­στη­καν στο τρέ­νο γιά το μέτω­πο. Σύντο­μα βρέ­θη­καν κάτω από την επί­θε­ση του πυρο­βο­λι­κού και τις επι­δρο­μές των Μπολ­σε­βί­κων. Οι λογο­κρι­τές δεν μπο­ρού­σε να κρα­τή­σουν ήσυ­χους τους εξε­γερ­μέ­νους. Η εφη­με­ρί­δα The Grand Rapids Herald κυκλο­φό­ρη­σε με πρω­το­σέ­λι­δο τίτλο: « Η ανταρ­σία στη Ρωσία βάζει σε συνα­γερ­μό την πρω­τεύ­ου­σα: ‑Γενι­κό ξέσπα­σμα στο 339^ο Σύνταγ­μα. — Οι άνδρες απο­τε­λούν τώρα μια ανοι­χτή απειλή.-Πότε θα γυρί­σου­με σπί­τι; Οι άντρες θέλουν να ξέρουν.»

Επι­στρο­φή

Ο Πρό­ε­δρος Wilson είχε ήδη ακού­σει πολ­λά. Τον Μάρ­τιο, συνα­ντή­θη­κε στο Παρί­σι με τον νέο διοι­κη­τής της Βόρειας Ρωσί­ας Ταξί­αρ­χο Wilds P. Richardson και του είπε να απο­σύ­ρει τα αμε­ρι­κα­νι­κά στρα­τεύ­μα­τα από τον Αρχάγ­γε­λο μόλις λειώ­σει ο πάγος στην Λευ­κή Θάλασσα.

Στις 8 Απρι­λί­ου 1919, ο συνταγ­μα­τάρ­χης Stewart είπε στους άνδρες του ότι θα γυρί­σουν σπί­τι. Υπεν­θύ­μι­σε επί­σης την υπο­χρέ­ω­σή τους να αγω­νι­στούν μέχρι το τέλος. « Δεν πρέ­πει να ξεχα­στεί ούτε για μιά στιγ­μή ότι η φήμη που δημιουρ­γεί ένας Αμε­ρι­κά­νος για το εαυ­τό του στην υπη­ρε­σία της χώρας του θα τον ακο­λου­θεί σε όλη του την ζωή» προει­δο­ποί­η­σε ο συνταγματάρχης.

Ο κύριος όγκος των δυνά­με­ων των ΗΠΑ απο­σύρ­θη­κε μέχρι το τέλος του Ιου­νί­ου 1919. Τα στοι­χεία λένε πως, 6.083 Αμε­ρι­κα­νοί υπη­ρέ­τη­σαν στην Βόρεια Ρωσία. Από αυτούς, 144 σκο­τώ­θη­καν στην μάχη ή υπέ­κυ­ψαν στα τραυ­μα­τά τους και 100 πέθα­ναν από ασθέ­νεια, αυτο­κτο­νία ή ατύ­χη­μα. Άλλοι 305 επέ­ζη­σαν με τραύ­μα­τα από βόμ­βες, πυρο­βο­λι­σμούς και άλλους τραυματισμούς.

Οι Βρε­τα­νι­κές δυνά­μεις απο­σύρ­θη­καν από τον Αρχάγ­γε­λο μέχρι το τέλος του Σεπτεμ­βρί­ου 1919 και οι Μπολ­σε­βί­κοι κατέ­λα­βαν την πόλη από τους Λευ­κούς τον Φεβρουα­ρί­ου 1920. Η άλλη αμε­ρι­κα­νι­κή απο­στο­λή στη Σιβη­ρία τελεί­ω­σε το 1920.

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ: Όταν οι Αμε­ρι­κά­νοι συνά­ντη­σαν τους μπολσεβίκους

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία