Χ. Παπάζογλου: Κίνδυνοι για την υγεία των εργαζομένων στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας

Τους σοβα­ρούς κιν­δύ­νους για την υγεία και την ασφά­λεια των εργα­ζο­μέ­νων, από το αντερ­γα­τι­κό έκτρω­μα που φέρ­νει για ψήφι­ση η κυβέρ­νη­ση, φωτί­ζει άρθρο του Χρή­στου Παπά­ζο­γλου, μέλους του Τμή­μα­τος Υγεί­ας — Πρό­νοιας της ΚΕ του ΚΚΕ για για­τρού εργα­σί­ας που δημο­σιεύ­ε­ται στον «Ριζο­σπά­στη του Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κου». Δυστυ­χώς, το άρθρο απέ­κτη­σε ακό­μη μεγα­λύ­τε­ρη επι­και­ρό­τη­τα μετά το θάνα­το δύο εργα­ζο­μέ­νων στο Βόλο, που δού­λευαν κυριακάτικα. 

Το άρθρο έχει ως εξής:

Την ώρα που γρά­φο­νται αυτές οι γραμ­μές, μετρά­με ξανά τις πλη­γές μας, ξεχει­λί­ζει η οργή από τις ανεί­πω­τες κατα­στρο­φές στη Θεσ­σα­λία. Χτες ήταν τα τρέ­να και οι φωτιές, πριν από κάποια χρό­νια οι σει­σμοί, κάθε χρό­νο ή ακρι­βέ­στε­ρα κάθε 3 — 4 μέρες και ένα θανα­τη­φό­ρο εργα­τι­κό «ατύ­χη­μα». Η οργή, άλλο­τε πιο αυθόρ­μη­τα, άλλο­τε πιο συνει­δη­τά, δεί­χνει τον κοι­νό ένο­χο, το ανί­κα­νο, το επι­λε­κτι­κά ανί­κα­νο κράτος.

Ορισμένες πλευρές του νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας

Με το νέο νομο­σχέ­διο του υπουρ­γεί­ου Εργασίας:

• Επε­κτεί­νο­νται αντερ­γα­τι­κές κατευ­θύν­σεις της διευ­θέ­τη­σης του χρό­νου εργα­σί­ας που έχουν ήδη νομο­θε­τη­θεί από όλες τις προη­γού­με­νες κυβερ­νή­σεις (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ κ.λπ.) στη βάση των κατευ­θύν­σε­ων της ΕΕ. Φτά­νου­με έτσι να ξεπερ­νιού­νται οι 13 ώρες εργα­σί­ας τη μέρα, χωρίς να υπο­λο­γί­ζο­νται μετα­κι­νή­σεις, ενερ­γός και ανε­νερ­γός χρό­νος κ.ο.κ.

Τι και αν πλή­θος μελε­τών τεκ­μη­ριώ­νουν τις επι­πτώ­σεις στην υγεία και τη ζωή των εργα­ζο­μέ­νων από τις πολ­λές ώρες εργα­σί­ας… Αύξη­ση εργα­τι­κών «ατυ­χη­μά­των», αύξη­ση θανα­τη­φό­ρων εργα­τι­κών «ατυ­χη­μά­των», αύξη­ση θανά­των και ανα­πη­ριών από επαγ­γελ­μα­τι­κές ασθέ­νειες, πρό­ω­ρη φθο­ρά της υγεί­ας… Χαρα­κτη­ρι­στι­κά, το σύν­δρο­μο KAROCHI ανα­φέ­ρε­ται στους θανά­τους από διά­φο­ρα αίτια που απο­δί­δο­νται ακρι­βώς στις πολ­λές ώρες εργα­σί­ας, που με περισ­σό κομπα­σμό και περη­φά­νια επε­κτεί­νει το νομοσχέδιο…

• Επε­κτεί­νει τις «ελα­στι­κές» σχέ­σεις εργα­σί­ας και νομι­μο­ποιεί «παρά­νο­μες — παρά­τυ­πες σχέ­σεις εργα­σί­ας» που ήδη εφαρ­μό­ζο­νταν ελέω εργο­δο­τι­κής ασυ­δο­σί­ας και αυθαι­ρε­σί­ας… Ενδει­κτι­κό­τε­ρο ίσως παρά­δειγ­μα η ομη­ρία των εργα­ζο­μέ­νων με τις συμ­βά­σεις μηδε­νι­κού χρόνου…

Τι και αν είναι πλή­ρως τεκ­μη­ριω­μέ­νο ότι η επέ­κτα­ση των «ελα­στι­κών» σχέ­σε­ων εργα­σί­ας συν­δέ­ε­ται με επέ­κτα­ση της εργα­σια­κής ανα­σφά­λειας και του άγχους που επε­κτεί­νε­ται ακό­μα και στους εργα­ζό­με­νους με πιο στα­θε­ρές σχέ­σεις εργα­σί­ας… Τι και αν αυτά συνο­δεύ­ο­νται με αυξη­μέ­νη νοση­ρό­τη­τα και θνη­σι­μό­τη­τα, επη­ρε­ά­ζο­ντας μια σει­ρά από δεί­κτες υγεί­ας; Τι και αν είναι πλή­ρως τεκ­μη­ριω­μέ­νη η σύν­δε­ση των «ελα­στι­κών» — «ευέ­λι­κτων» μορ­φών εργα­σί­ας με την αύξη­ση εργα­τι­κών «ατυ­χη­μά­των», επαγ­γελ­μα­τι­κών ασθε­νειών, με την αύξη­ση ανα­πη­ριών και θανά­των που οφεί­λο­νται στην εργασία;

• Οι ρυθ­μί­σεις για την τηλερ­γα­σία και οι συμ­βά­σεις ομη­ρί­ας — «συμ­βά­σεις μηδε­νι­κού χρό­νου» απο­τε­λούν χαρα­κτη­ρι­στι­κά και απο­κα­λυ­πτι­κά παρα­δείγ­μα­τα διά­χυ­σης του εργά­σι­μου χρό­νου και χώρου σε όλη τη ζωή του εργαζόμενου.

Ηδη γονείς που έχουν εργα­στεί με τηλερ­γα­σία, έχουν εμπει­ρία τι σημαί­νει να βλέ­πει το παι­δί τη μάνα και τον πατέ­ρα του και να βιώ­νει το «δεν είναι εδώ για μένα». Αντί­στοι­χα μπο­ρού­με να ανα­λο­γι­στού­με τις επι­πτώ­σεις στην οικο­γε­νεια­κή ζωή όταν αυτή θα καθο­ρί­ζε­ται από ένα SMS που θα καλεί τη μητέ­ρα ή τον πατέ­ρα στην εργα­σία «εντός 24 ωρών»…

Η διά­χυ­ση του εργά­σι­μου χρό­νου και χώρου σε όλη τη ζωή των εργα­ζο­μέ­νων σημαί­νει πρα­κτι­κά διά­χυ­ση του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου ακό­μα και στα παι­διά, του­λά­χι­στον σε ό,τι αφο­ρά το επαγ­γελ­μα­τι­κό στρες, την ανα­σφά­λεια κ.ο.κ.

• Επε­κτεί­νο­νται τα «ελα­στι­κά» ωρά­ρια, γίνε­ται λάστι­χο η ζωή των εργα­ζο­μέ­νων και κατε­δα­φί­ζε­ται πλή­ρως το κεκτη­μέ­νο με αίμα «8 ώρες εργα­σία, 8 ώρες ανα­ψυ­χή και κοι­νω­νι­κή ζωή και 8 ώρες ανάπαυση…».

Τι και αν είναι πλή­ρως τεκ­μη­ριω­μέ­νο ότι τα «ελα­στι­κά» ωρά­ρια και η διευ­θέ­τη­ση του χρό­νου εργα­σί­ας σε βάθος βδο­μά­δων και μηνών… συν­δέ­ο­νται ξανά με επι­δεί­νω­ση της υγεί­ας… Αύξη­ση νοση­ρό­τη­τας και θανά­των από καρ­διαγ­γεια­κά νοσή­μα­τα, συν­δέ­ο­νται με «ελα­στι­κά» ωρά­ρια και πολ­λές ώρες εργα­σί­ας, ενώ είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι ο Διε­θνής Οργα­νι­σμός για τη Μελέ­τη του Καρ­κί­νου (IARC) έχει ταξι­νο­μή­σει ως καρ­κι­νο­γό­να (κατη­γο­ρία 2α) τα «ελα­στι­κά» ωρά­ρια που δια­τα­ράσ­σουν τους κιρ­κά­διους ρυθ­μούς, τους βιο­λο­γι­κούς ρυθ­μούς του ανθρώ­που. Εργα­ζό­με­νοι που έχουν δου­λέ­ψει με τέτοιους ρυθ­μούς, 10 και 12 και 13 ώρες εργα­σί­ας χωρίς ρεπό για βδο­μά­δες, το περι­γρά­φουν από­λυ­τα γλα­φυ­ρά, η «αντι­σταθ­μι­στι­κή» μεί­ω­ση του ωρα­ρί­ου όταν και όπο­τε μειω­θούν οι ρυθ­μοί της παρα­γω­γής δεν αντι­σταθ­μί­ζει τις σακα­τε­μέ­νες αρθρώ­σεις, τους καρ­κί­νους και τα ατυχήματα…

Ανατρέπεται κάθε μεθοδολογία πρόληψης και αντιμετώπισης του επαγγελματικού κινδύνου

Αξί­ζει να υπο­γραμ­μι­στεί ότι η «ελα­στι­κο­ποί­η­ση» / διευ­θέ­τη­ση του εργά­σι­μου χρό­νου συν­δυα­στι­κά με τις «ελα­στι­κές» σχέ­σεις εργα­σί­ας και την επέ­κτα­ση της ταυ­τό­χρο­νης συν­δυα­στι­κής εργα­σί­ας σε δια­φο­ρε­τι­κούς εργο­δό­τες, ανα­τρέ­πουν μεθο­δο­λο­γι­κά εργα­λεία για την εκτί­μη­ση και κατ’ επέ­κτα­ση την πρό­λη­ψη και αντι­με­τώ­πι­ση του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου. Ενδεικτικά:

• Οι ορια­κές τιμές έκθε­σης σε χημι­κούς παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου απο­τε­λούν ένα εργα­λείο για την εκτί­μη­ση του κιν­δύ­νου. Ορί­ζουν (παρά τους περιο­ρι­σμούς που δεν δύνα­ται να εξα­ντλη­θούν στο παρόν άρθρο…) την ανώ­τα­τη συγκέ­ντρω­ση στην οποία επι­τρέ­πε­ται η έκθε­ση εργα­ζο­μέ­νων. Αυτές οι ορια­κές τιμές έχουν δια­μορ­φω­θεί με βάση τον στα­θε­ρό ημε­ρή­σιο χρό­νο έκθε­σης. Η έκθε­ση σε αυτά τα επί­πε­δα για 13 ώρες τη μέρα αντί για 8 και επί σει­ρά βδο­μά­δων δεν μπο­ρεί να θεω­ρεί­ται πλέ­ον ασφαλής.
• Η εργα­σία ταυ­τό­χρο­να σε 2 και 3 εργο­δό­τες μπο­ρεί να σημαί­νει σύγ­χρο­νη, ταυ­τό­χρο­νη έκθε­ση σε παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου από δια­φο­ρε­τι­κούς χώρους εργα­σί­ας με συνερ­γι­κή επι­βά­ρυν­ση της υγείας.
• Ακό­μα και η ανα­γκαία εκπαί­δευ­ση των εργα­ζο­μέ­νων στο συγκε­κρι­μέ­νο εργα­σια­κό περι­βάλ­λον υπο­νο­μεύ­ε­ται και εκφυ­λί­ζε­ται με τυπι­κές δια­δι­κα­σί­ες (στην καλύ­τε­ρη των περι­πτώ­σε­ων) με την επέ­κτα­ση «ελα­στι­κών» σχέ­σε­ων εργα­σί­ας, εργο­λα­βι­κοί, ενοι­κια­ζό­με­νοι εργα­ζό­με­νοι ή όμη­ροι με συμ­βά­σεις μηδε­νι­κών ωρών εργασίας!

Τι φωτί­ζουν τα παρα­πά­νω ενδει­κτι­κά παρα­δείγ­μα­τα; Οτι οι θάνα­τοι και οι ασθέ­νειες που θα οφεί­λο­νται στις 13 ώρες συνε­χούς εξου­θέ­νω­σης, στη διευ­θέ­τη­ση / διά­λυ­ση του εργά­σι­μου χρό­νου, στις «ελα­στι­κές» σχέ­σεις εργα­σί­ας, δεν είναι ούτε απρό­σμε­νοι ούτε απροσ­δό­κη­τοι, δεν είναι η κακιά ώρα… είναι προ­δια­γε­γραμ­μέ­να εγκλή­μα­τα, προ­σχε­δια­σμέ­να στις δια­τά­ξεις του επί­μα­χου νομο­σχε­δί­ου αλλά και μιας σει­ράς αντί­στοι­χων προη­γού­με­νων. Κοι­νή στό­χευ­ση είναι οι δεί­κτες αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας και κερ­δο­φο­ρί­ας και οι ζωές των εργα­τών παρά­πλευ­ρες απώλειες…

Αρθρο 30: Το κερασάκι στην τούρτα…

Σύμ­φω­να με το άρθρο 30, «με κοι­νή από­φα­ση των Υπουρ­γών Εργα­σί­ας και Κοι­νω­νι­κής Ασφά­λι­σης και Υγεί­ας, μετά από γνώ­μη του Συμ­βου­λί­ου Υγεί­ας και Ασφά­λειας στην Εργα­σία (ΣΥΑΕ) και του Κεντρι­κού Συμ­βου­λί­ου Υγεί­ας (ΚΕΣΥ),… δύνα­ται να ορί­ζο­νται (…) κατη­γο­ρί­ες ιατρών, οι οποί­οι μπο­ρούν να ασκούν καθή­κο­ντα Ιατρού Εργα­σί­ας...».

Απο­τε­λεί πρα­κτι­κά τη χαρι­στι­κή βολή στην ειδι­κό­τη­τα της Ιατρι­κής της Εργασίας.

Αλλά ας δού­με ορι­σμέ­νες ανα­γκαί­ες πλευ­ρές εισαγωγικά…

Ποια είναι η σχέ­ση εργα­σί­ας και υγείας;

Καταρ­χάς η εργα­σία έχει (ή θα έπρε­πε να έχει…) «θετι­κό» πρό­ση­μο, να συμ­βάλ­λει δηλα­δή στην καλή κατά­στα­ση της υγεί­ας. Από την επο­χή του Μαρξ και του Ενγκελς έχει ανα­δει­χθεί ο ρόλος της εργα­σί­ας αλλά και η επι­βά­ρυν­ση και η φθο­ρά από παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου. Μπο­ρού­με ακό­μα να θυμη­θού­με τον ορι­σμό της υγεί­ας του Παγκό­σμιου Οργα­νι­σμού Υγεί­ας (ΠΟΥ, 1956) ως «σωμα­τι­κή, ψυχι­κή και κοι­νω­νι­κή ευε­ξία» για να ανα­γνω­ρί­σου­με τη θετι­κή συμ­βο­λή της εργα­σί­ας ή να ανα­δεί­ξου­με τις πολύ­πλευ­ρες επι­πτώ­σεις της ανερ­γί­ας στην υγεία¹.

Παράλ­λη­λα, όμως, κατά την εργα­σία, με την έκθε­ση σε επαγ­γελ­μα­τι­κούς παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου έχου­με άμε­σες και έμμε­σες επι­πτώ­σεις στην υγεία, που εκδη­λώ­νο­νται με:

• Εργα­τι­κά ατυ­χή­μα­τα. Απο­τε­λούν την κορυ­φή του παγό­βου­νου, τη μονα­δι­κή συνέ­πεια του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου στην υγεία που (με σημα­ντι­κή από­κλι­ση από την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα) κατα­γρά­φε­ται στη χώρα μας.
• Επαγ­γελ­μα­τι­κές ασθέ­νειες. Ασθέ­νειες δηλα­δή που οφεί­λο­νται στην εργα­σία, συν­δέ­ο­νται με παρά­γο­ντες του εργα­σια­κού περι­βάλ­λο­ντος (επαγ­γελ­μα­τι­κοί παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου) που είτε προ­κα­λούν μία νόσο είτε επι­δει­νώ­νουν προ­ϋ­πάρ­χου­σα νόσο.
• Πρό­ω­ρη φθο­ρά της υγεί­ας από το επαγ­γελ­μα­τι­κό περι­βάλ­λον, πλευ­ρά που συν­δέ­ε­ται και με την επι­στη­μο­νι­κή βάση του θεσμού των Βαρέ­ων και Ανθυ­γιει­νών Επαγ­γελ­μά­των, υπο­γραμ­μί­ζο­ντας και την ανά­γκη υπε­ρά­σπι­σης του προ­λη­πτι­κού χαρα­κτή­ρα του.

Αν τα στα­τι­στι­κά δεδο­μέ­να στη χώρα μας συστη­μα­τι­κά συγκα­λύ­πτουν τις συνέ­πειες του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου, με το ντρο­πια­στι­κό «ΜΗΔΕΝ» στην κατα­γρα­φή επαγ­γελ­μα­τι­κών ασθε­νειών, τα επι­στη­μο­νι­κά δεδο­μέ­να διε­θνών οργα­νι­σμών είναι απο­κα­λυ­πτι­κά. Ακό­μα και στη Στρα­τη­γι­κή της ΕΕ για την (σ.σ. επί­θε­ση στην) Υγεία και την Ασφά­λεια στην εργα­σία, ανα­γνω­ρί­ζουν ότι ο καρ­κί­νος είναι η κύρια αιτία των θανά­των που συν­δέ­ο­νται με την εργα­σία στην ΕΕ, με τις καρ­κι­νο­γό­νες ουσί­ες να ευθύ­νο­νται για 100.000 θανά­τους εξαι­τί­ας επαγ­γελ­μα­τι­κού καρ­κί­νου κάθε χρό­νο. Τα καρ­διαγ­γεια­κά νοσή­μα­τα είναι η δεύ­τε­ρη μεγα­λύ­τε­ρη αιτία θανά­των που συν­δέ­ο­νται με την εργα­σία στην ΕΕ. Οι μυο­σκε­λε­τι­κές παθή­σεις πλήτ­τουν εκα­τομ­μύ­ρια εργα­ζο­μέ­νων στην ΕΕ. Από τους περί­που 200.000 θανά­τους που απο­δί­δο­νται στην εργα­σία, περί­που το 2% απο­δί­δε­ται σε εργα­τι­κά ατυ­χή­μα­τα. Στη χώρα μας λοι­πόν κατα­γρά­φε­ται μόλις αυτό το 2% που προ­σεγ­γί­ζει περί­που τους 100 θανά­τους ετησίως!

Τι εννο­ού­με όταν ανα­φε­ρό­μα­στε στους «επαγ­γελ­μα­τι­κούς παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου για την υγεία»;

Με τον όρο αυτό εστιά­ζου­με σε όλους τους φυσι­κούς², χημι­κούς³, βιο­λο­γι­κούς⁴, εργο­νο­μι­κούς και οργα­νω­τι­κούς παρά­γο­ντες του χώρου εργα­σί­ας που επι­δρούν — επι­βα­ρύ­νουν την υγεία του εργα­ζό­με­νου. Η συν­θε­τό­τη­τα της εκτί­μη­σης και πρό­λη­ψης γίνε­ται αντι­λη­πτή αν σκε­φτού­με ότι μόνο για τους χημι­κούς παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου, κάθε χρό­νο εισά­γο­νται στην παρα­γω­γι­κή δια­δι­κα­σία χιλιά­δες νέες χημι­κές ουσί­ες σε υφι­στά­με­νους και ανα­δυό­με­νους κλάδους.

Τι είναι η Ιατρι­κή της Εργα­σί­ας;

Είναι η συμ­βο­λή της ιατρι­κής επι­στή­μης στην πρό­λη­ψη και αντι­με­τώ­πι­ση των σύν­θε­των αυτών προβλημάτων:

• Συμ­βο­λή στην εκτί­μη­ση των παρα­γό­ντων κινδύνου
• Συμ­βο­λή στον σχε­δια­σμό και επα­να­σχε­δια­σμό της παρα­γω­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας ώστε να ενσω­μα­τώ­νο­νται δυνα­τό­τη­τες πρό­λη­ψης και αντι­με­τώ­πι­σης του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου στην πηγή του
• Επί­βλε­ψη της υγεί­ας των εργα­ζο­μέ­νων με βάση τους συγκε­κρι­μέ­νους παρά­γο­ντες κινδύνου
• Συμ­βο­λή στη διά­γνω­ση και αντι­με­τώ­πι­ση της επαγ­γελ­μα­τι­κής νοση­ρό­τη­τας και την πρό­λη­ψη της επι­δεί­νω­σης ή της εκδή­λω­σης επιπλοκών
• Προ­σαρ­μο­γή της εργα­σί­ας στον άνθρω­πο (Αξί­ζει να υπο­γραμ­μι­στεί άλλη μία φορά: Η διά­χυ­ση του εργά­σι­μου χρό­νου και χώρου σε όλη τη ζωή του εργα­ζό­με­νου έχει αντί­θε­το προ­σα­να­το­λι­σμό, την προ­σαρ­μο­γή του ανθρώ­που στην εργα­σία και οι αντι­δρα­στι­κές πλευ­ρές αυτής της λογι­κής μάς γυρ­νά­νε πολ­λά χρό­νια πίσω)

Η συν­θε­τό­τη­τα και πολυ­πλο­κό­τη­τα του εργα­σια­κού περι­βάλ­λο­ντος, ιδιαί­τε­ρα μετά τη βιο­μη­χα­νι­κή επα­νά­στα­ση και ακό­μα περισ­σό­τε­ρο σήμε­ρα, συν­δυα­στι­κά με την εξέ­λι­ξη στην ιατρι­κή επι­στή­μη, την εξει­δί­κευ­ση γνώ­σε­ων, τη συν­θε­τό­τη­τα μεθο­δο­λο­γι­κών επι­στη­μο­νι­κών εργα­λεί­ων και στον χώρο της εκτί­μη­σης, πρό­λη­ψης και αντι­με­τώ­πι­σης του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου καθι­στούν ανα­γκαία την εξει­δί­κευ­ση στο συγκε­κρι­μέ­νο επι­στη­μο­νι­κό πεδίο της ιατρι­κής επι­στή­μης. Η Ιατρι­κή της Εργα­σί­ας ανα­γνω­ρί­ζε­ται ως χωρι­στή ιατρι­κή ειδι­κό­τη­τα σε όλες τις «ανε­πτυγ­μέ­νες καπι­τα­λι­στι­κές χώρες». Στην Ιτα­λία ενδει­κτι­κά η πρώ­τη κλι­νι­κή Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας ιδρύ­θη­κε το 1904. Ιδιαί­τε­ρη ήταν επί­σης η συμ­βο­λή της Ιατρι­κής επι­στή­μης και της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας στις σοσια­λι­στι­κές χώρες, τόσο για την εκτί­μη­ση του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου όσο και την πρό­λη­ψη σε όλα τα επί­πε­δα με βάση τις επι­στη­μο­νι­κές και τεχνο­λο­γι­κές δυνα­τό­τη­τες της εποχής.

Στην Ελλά­δα η ειδι­κό­τη­τα της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας εμφα­νί­ζε­ται αρχι­κά τη δεκα­ε­τία του 1980 (ίδρυ­ση ΕΣΥ), ενώ λίγα χρό­νια αργό­τε­ρα ξεκι­νά η ειδί­κευ­ση των πρώ­των Ιατρών Εργα­σί­ας στη χώρα μας. Ταυ­τό­χρο­να με την καθυ­στε­ρη­μέ­νη ονο­μα­στι­κή ανα­γνώ­ρι­ση της ειδι­κό­τη­τας της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας, έχου­με και τη συστη­μα­τι­κή φαλ­κί­δευ­ση και υπο­νό­μευ­σή της:

• Απου­σία υπο­δο­μών και τμη­μά­των Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας από τα δημό­σια νοσο­κο­μεία / Κέντρα Υγεί­ας και το εθνι­κό σύστη­μα Υγεί­ας συνολικότερα.
• Απου­σία ουσια­στι­κής ασφα­λι­στι­κής ανα­γνώ­ρι­σης της εργο­δο­τι­κής ευθύ­νης για την έκθε­ση στον επαγ­γελ­μα­τι­κό κίν­δυ­νο, με συγκε­κρι­μέ­νη ασφα­λι­στι­κή αντι­με­τώ­πι­ση των συνε­πειών αλλά και της πρό­λη­ψης και αντι­με­τώ­πι­σης του επαγ­γελ­μα­τι­κού κινδύνου.
• Ζητή­μα­τα που σχε­τί­ζο­νται με την εκπαί­δευ­ση των Ιατρών Εργα­σί­ας και που συν­δέ­ο­νται και με την απου­σία της ειδι­κό­τη­τας από το ΕΣΥ.
• Υπο­νό­μευ­ση της ειδι­κό­τη­τας με διαρ­κείς μετα­βα­τι­κές περιό­δους σε ό,τι αφο­ρά την άσκη­ση από για­τρούς μη ειδι­κευ­μέ­νους στην Ιατρι­κή της Εργα­σί­ας ή την άσκη­ση της ειδι­κό­τη­τας ως πάρερ­γου, παράλ­λη­λα με την πρώ­τη ειδι­κό­τη­τα (σε αντί­θε­ση με ό,τι ισχύ­ει για τις ιατρι­κές ειδι­κό­τη­τες, όπου ακό­μα και για­τροί που έχουν εκπαι­δευ­τεί και απο­κτή­σει 2 ειδι­κό­τη­τες μπο­ρούν να ασκούν μόνο μία).

Χαρα­κτη­ρι­στι­κές εκφάν­σεις αυτής της υπο­νό­μευ­σης και φαλ­κί­δευ­σης της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας, και όχι μόνο, απο­τε­λούν οι ΕΞΥΠΠ, ο ψευ­δε­πί­γρα­φος και εικο­νι­κός χαρα­κτή­ρας υπη­ρε­σιών Ιατρού Εργα­σί­ας και Τεχνι­κού Ασφα­λεί­ας, ακό­μα και η παρα­βί­α­ση αυτού του ελά­χι­στου χρό­νου εργα­σί­ας που προ­βλέ­πει η σχε­τι­κή νομο­θε­σία. Προ­φα­νώς οι πρα­κτι­κές αυτές, τυπι­κής άσκη­σης των καθη­κό­ντων, δια­μόρ­φω­σης εικο­νι­κών προ­γραμ­μά­των κ.λπ. είναι απο­λύ­τως κατα­δι­κα­στέ­ες και καμία υπε­ρά­σπι­ση δεν χρή­ζουν οι κατ’ επί­φα­ση επι­στή­μο­νες που υπο­νο­μεύ­ουν την επι­στή­μη. Ποια είναι όμως η αιτία του προ­βλή­μα­τος; Για­τί ακό­μα και η σχε­τι­κή νομο­θε­σία (και όχι μόνο στη χώρα μας) εστιά­ζει και υπο­γραμ­μί­ζει ότι οι επι­στη­μο­νι­κές υπο­χρε­ώ­σεις του Ιατρού Εργα­σί­ας και του Τεχνι­κού Ασφα­λεί­ας δεν αναι­ρούν την αρχή της εργο­δο­τι­κής ευθύ­νης για την πρό­λη­ψη του επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου και τις συνέ­πειες αυτού; Κατ’ ανα­λο­γία θα μπο­ρού­σε κανείς να δικαιο­λο­γή­σει οικο­νο­μι­κές και φορο­λο­γι­κές απά­τες και μη εφαρ­μο­γή σχε­τι­κών νομι­κών υπο­χρε­ώ­σε­ων του εργο­δό­τη που επι­κα­λεί­ται ότι …ο λογι­στής δεν τηρεί το ωρά­ριό του;

Σε πόσες περι­πτώ­σεις, για παρά­δειγ­μα, η Επι­θε­ώ­ρη­ση Εργα­σί­ας διε­ρεύ­νη­σε την από­λυ­ση ενός Ιατρού Εργα­σί­ας (ΙΕ) ή ενός Τεχνι­κού Ασφα­λεί­ας (ΤΑ), αξιο­ποιώ­ντας τις δυνα­τό­τη­τες που τυπι­κά δίνει το άρθρο 14 του νόμου 3850 που λέει ότι ο Ιατρός Εργα­σί­ας και ο Τεχνι­κός Ασφα­λεί­ας έχουν ηθι­κή ανε­ξαρ­τη­σία και ότι η από­λυ­σή τους πρέ­πει να είναι αιτιο­λο­γη­μέ­νη; Χωρίς αυτούς τους ελέγ­χους ποια είναι η συμ­βο­λή των ελεγ­κτι­κών μηχα­νι­σμών στην ουσια­στι­κή ηθι­κή ανε­ξαρ­τη­σία ΙΕ και ΤΑ;

Οποιος βλέ­πο­ντας την απου­σία ουσια­στι­κών ελέγ­χων, που να ανα­δει­κνύ­ουν την εργο­δο­τι­κή ευθύ­νη και να συμ­βάλ­λουν στη συν­δυα­σμέ­νη εφαρ­μο­γή του συνό­λου της νομο­θε­σί­ας, την απο­δί­δει μόνο στην υπο­στε­λέ­χω­ση ή την απου­σία ανα­γκαί­ου εξο­πλι­σμού⁵, συμ­βάλ­λει στην από­κρυ­ψη του προ­σα­να­το­λι­σμού των ελέγ­χων από το υπουρ­γείο Εργα­σί­ας και την Επι­θε­ώ­ρη­ση Εργα­σί­ας σε συμ­βι­βα­στι­κές κατευ­θύν­σεις ή σε ανα­ζή­τη­ση των ευθυ­νών στους ίδιους τους εργα­ζό­με­νους, ακό­μα και τα θύμα­τα, απο­κρύ­πτει την «επι­λε­κτι­κή ανι­κα­νό­τη­τα» του αστι­κού κράτους.

Οποιος δεί­χνει αυτές τις απα­ρά­δε­κτες πρα­κτι­κές που απο­τε­λούν έκφρα­ση της φαλ­κί­δευ­σης και υπο­νό­μευ­σης της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας και δεν τις συν­δέ­ει, δεν τις απο­δί­δει στις επι­διώ­ξεις της εργο­δο­σί­ας και του (επι­λε­κτι­κά ανί­κα­νου) αστι­κού κρά­τους, τότε απλά ρίχνει νερό στον μύλο της επί­θε­σης που περι­λαμ­βά­νει και τη χαρι­στι­κή βολή στην Ιατρι­κή της Εργασίας.

Απο­λο­γη­τές της σημε­ρι­νής ταφό­πλα­κας (άρθρο 30) αλλά και της δια­χρο­νι­κής επί­θε­σης υπο­νό­μευ­σης της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας ψελ­λί­ζουν… «αφού είναι λίγοι οι Ιατροί Εργα­σί­ας και δεν φτά­νουν…». Δεν είναι λίγες οι περι­πτώ­σεις που τέτοια επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία ακού­γε­ται και από εργα­το­πα­τέ­ρες των συμ­βι­βα­σμέ­νων συν­δι­κα­λι­στι­κών ηγε­σιών, που προ­φα­νώς ποτέ δεν διεκ­δί­κη­σαν την αύξη­ση των θέσε­ων ειδί­κευ­σης που παρα­μέ­νουν καθη­λω­μέ­νες για 3 περί­που δεκα­ε­τί­ες, την παρο­χή κινή­τρων για την αύξη­ση του αριθ­μού των Ιατρών Εργα­σί­ας αλλά και την ανα­βάθ­μι­ση της εκπαί­δευ­σης, τη δημιουρ­γία τμη­μά­των Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας στα δημό­σια νοσο­κο­μεία και Κέντρα Υγεί­ας, την ανα­βάθ­μι­ση συνο­λι­κά της ειδικότητας.

Ας θέσου­με ένα ρητο­ρι­κό ερώ­τη­μα: Τελευ­ταία ανα­δεί­χτη­καν τερά­στιες ελλεί­ψεις αναι­σθη­σιο­λό­γων. Κηρύ­χθη­κε άγο­νη η ειδι­κό­τη­τα ως ένα μέτρο για να αυξη­θεί ο αριθ­μός των ειδι­κευό­με­νων αναι­σθη­σιο­λό­γων. Πρό­τει­νε μήπως κανείς αφού είναι λίγοι οι αναι­σθη­σιο­λό­γοι να ανα­ζη­τή­σου­με άλλες κατη­γο­ρί­ες για­τρών που θα μπο­ρού­σαν να ασκή­σουν καθή­κο­ντα αναι­σθη­σιο­λό­γου, όπως δια­χρο­νι­κά γίνε­ται με την Ιατρι­κή της Εργα­σί­ας; Το ερώ­τη­μα μπαί­νει μόνο και μόνο για να φωτί­σου­με ότι τόσο οι εμπνευ­στές του άρθρου 30 όσο και οι κάθε λογής απο­λο­γη­τές των επι­θέ­σε­ων υπο­νό­μευ­σης της ειδι­κό­τη­τας της Ιατρι­κής της Εργα­σί­ας, για ένα πράγ­μα δεν ενδια­φέ­ρο­νται: Την ουσια­στι­κή συμ­βο­λή της ιατρι­κής επι­στή­μης στην πρό­λη­ψη και αντι­με­τώ­πι­ση του επαγ­γελ­μα­τι­κού κινδύνου.

Η πρό­λη­ψη, η προ­στα­σία της υγεί­ας, της ζωής των εργα­ζο­μέ­νων απο­τε­λεί προ­με­τω­πί­δα ενός πλαι­σί­ου που προ­τάσ­σει την υπε­ρά­σπι­ση των σύγ­χρο­νων εργα­τι­κών — λαϊ­κών ανα­γκών. Συμ­βάλ­λει αντι­κει­με­νι­κά στη μαχη­τι­κο­ποί­η­ση, στο ανέ­βα­σμα του πήχη των απαι­τή­σε­ων αφού συν­δέ­ε­ται με την ίδια τη ζωή και την υγεία των εργα­τών, ενώ μπο­ρεί να συμ­βά­λει και στη συγκέ­ντρω­ση δυνά­με­ων για την ανα­μέ­τρη­ση με τον πραγ­μα­τι­κό αντί­πα­λο. Θετι­κές πρω­το­βου­λί­ες σωμα­τεί­ων, Εργα­τι­κών Κέντρων και Ομο­σπον­διών απο­τε­λούν φωτει­νά παρα­δείγ­μα­τα. Στο συνο­λι­κό πλαί­σιο υπε­ρά­σπι­σης της ζωής και της υγεί­ας των εργα­τών εντάσ­σε­ται και η αντι­πα­ρά­θε­ση με το νομο­σχέ­διο του υπουρ­γεί­ου Εργα­σί­ας συνο­λι­κά, εστιά­ζο­ντας τόσο ενά­ντια στη διά­λυ­ση σχέ­σε­ων εργα­σί­ας και εργά­σι­μου χρό­νου όσο και στην επι­δί­ω­ξη μόνι­μης υπο­νό­μευ­σης ή και κατάρ­γη­σης της επι­στη­μο­νι­κής συμ­βο­λής της ιατρι­κής επι­στή­μης στην πρό­λη­ψη και προ­στα­σία της ζωής και της υγεί­ας των εργα­ζο­μέ­νων, στη συμ­βο­λή της ειδι­κό­τη­τας της Ιατρι­κής της Εργασίας.

• Παρα­πο­μπές

1. Αυτές βέβαια προ­σο­μοιά­ζουν και συν­δέ­ο­νται με τις επι­πτώ­σεις από την ανα­σφά­λεια στην εργα­σία, ενώ σε ό,τι αφο­ρά τις πολ­λές ώρες εργα­σί­ας επι­στή­μο­νες υπο­στη­ρί­ζουν ότι η εργα­σία πάνω από 50 ώρες τη βδο­μά­δα οδη­γεί σε επι­βά­ρυν­ση της υγεί­ας ίδια ή μεγα­λύ­τε­ρη από την ανεργία…
2. Ακτι­νο­βο­λί­ες, θόρυ­βος, δονή­σεις κ.λπ.
3. Καρ­κι­νο­γό­νοι παρά­γο­ντες, χημι­κά τοξι­κά για το ανα­πνευ­στι­κό, ηπα­το­το­ξι­κές ή νεφρο­το­ξι­κές ουσί­ες κ.λπ.
4. Βακτή­ρια, ιοί κ.λπ. που προ­κα­λούν ασθέ­νειες στον άνθρω­πο και δύνα­ται να μετα­δο­θούν μέσω της εργα­σί­ας. Στους επαγ­γελ­μα­τι­κούς παρά­γο­ντες κιν­δύ­νου ιδιαί­τε­ρα για τους υγειο­νο­μι­κούς συμπε­ρι­λαμ­βά­νε­ται και ο SARS COV 2. Αντί­στοι­χα ο τέτα­νος όταν συν­δέ­ε­ται με τραυ­μα­τι­σμό συνε­πεία εργα­τι­κού ατυ­χή­μα­τος απο­τε­λεί επαγ­γελ­μα­τι­κή νόσο.
5. Είναι προ­φα­νές ότι και υπο­στε­λέ­χω­ση υπάρ­χει και απου­σία στοι­χειώ­δους εξο­πλι­σμού για να γίνουν οι απα­ραί­τη­τοι έλεγ­χοι και ότι αυτές οι ελλεί­ψεις δεν θα μπο­ρού­σαν να ανα­στρα­φούν από την καλή διά­θε­ση και τις καλές προ­θέ­σεις του κάθε μεμο­νω­μέ­νου επι­θε­ω­ρη­τή εργασίας.

902.gr