Λέον Τολστόι, τα έργα του αποτελούν «ένα βήμα προς τα εμπρός στην καλλιτεχνική εξέλιξη της ανθρωπότητας»

Στις 28 Αυγού­στου με το παλαιό ημε­ρο­λό­γιο ή στις 9 Σεπτέμ­βρη 1828 με το νέο,  γεν­νιέ­ται ο μεγά­λος Ρώσος συγ­γρα­φέ­ας Λέον Τολστόι.

«Εξή­ντα ολό­κλη­ρα χρό­νια, μέσα στις πιο περί­πλο­κες συν­θή­κες της δου­λο­πα­ροι­κί­ας, την επο­χή που μόλις άρχι­σε να προ­βάλ­λει ο καπι­τα­λι­σμό στη Ρωσία, την επο­χή που άρχι­σε να ετοι­μά­ζε­ται η πρώ­τη ρωσι­κή επα­νά­στα­ση, με τη δυνα­τή φωνή του, ο προι­κι­σμέ­νος συγ­γρα­φέ­ας, έρι­χνε το προ­σω­πείο από τους κάθε λογής εκμε­ταλ­λευ­τές και με το ακο­νι­σμέ­νο του νυστέ­ρι το έμπη­γε βαθιά στην πλη­γή της φεου­δαρ­χι­κής κοι­νω­νί­ας, ξεσκέ­πα­ζε τις βρω­μιές και τα αίσχη της.

Στο έργο του Τολ­στόι αντα­να­κλά η ίδια η ρωσι­κή ζωή. Με τα έργα του, απα­ντά στα φλέ­γο­ντα ερω­τή­μα­τα του και­ρού του. Οι αθά­να­τες σελί­δες της Αννας Καρέ­νι­νας», του «Πόλε­μος και Ειρή­νη», της «Ανά­στα­σης και των άλλων του έργων, είναι σωστή εγκυ­κλο­παί­δεια της ρωσι­κής κοι­νω­νί­ας του 19^ου αιώνα.

Αλλά δεν εξα­ντλεί­ται εδώ το μεγα­λείο του Τολ­στόι. Η κλη­ρο­νο­μιά του δεν είναι μόνο το δια­μά­ντι της ρωσι­κής λογο­τε­χνί­ας. Ο Τολ­στόι είναι η εθνι­κή δόξα του ρωσι­κού λαού, και ταυ­τό­χρο­να δόξα και ύμνος ολό­κλη­ρης της ανθρω­πό­τη­τας. Τα λαμπρά του μυθι­στο­ρή­μα­τα, τα διη­γή­μα­τα, τα θεα­τρι­κά του έργα, τα παρα­μύ­θια και οι ιστο­ρί­ες, είναι μια ανε­κτί­μη­τη σνει­σφο­ρά στο θηα­συα­ρό της Παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας. Τα έργα του Τολ­στόι ανή­κουν στην κατη­γο­ρία των πιο θαυ­μά­σιων πραγ­μα­το­ποι­ή­σε­ων του ανθρώ­πι­νου πολιτισμού».

Όπως είπε ο Λένιν, τα έργα του Τολ­στόι απο­τε­λούν «ένα βήμα προς τα εμπρός στην καλ­λι­τε­χνι­κή εξέ­λι­ξη της ανθρωπότητας».

Ο Λένιν έδω­σε ιδιαί­τε­ρη προ­σο­χή στα έργα του Τολ­στόι. Τα ανέ­λυ­σε και έκα­νε μια πολύ­τι­μη και ολο­κλη­ρω­μέ­νη εκτί­μη­ση των έργων και της διδα­σκα­λί­ας του:

«Ο Λ. Τολ­στόι, έγρα­φε, εμφα­νί­ζε­ται στη σκη­νή σαν ένας μεγά­λος καλ­λι­τέ­χνης την επο­χή της οπι­σθο­δρο­μι­κής δου­λο­πα­ροι­κί­ας. Σε μια σει­ρά θαυ­μά­σια έργα που έγρα­ψε σε διά­στη­μα μεγα­λύ­τε­ρο από μισό αιώ­να λογο­τε­χνι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, έδω­σε μια εικό­να της παμπά­λαιας, προ­ε­πα­να­στα­τι­κής Ρωσί­ας που και μετά το 1861 παρέ­με­νε μισο­φε­ου­δαρ­χι­κή, της αγρο­τι­κής Ρωσί­ας, του γαιο­κτή­μο­να και του αγρό­τη. Περι­γρά­φο­ντας τη φάση αυτή της ιστο­ρι­κής ζωής της Ρωσί­ας, ο Τολ­στόι κατόρ­θω­σε να θέσει τόσα ζωτι­κά ερω­τή­μα­τα, κατόρ­θω­σε να πετύ­χει μια τέτοια καλ­λι­τε­χνι­κή δύνα­μη, που τα έργα του παίρ­νουν θέση ανά­με­σα στα πρώ­τα της παγκό­σμιας λογοτεχνίας».

Α. Σεστάκ, Αυγή 13/11/1953