Ένας Σοβιετικός εργάτης δρόμου επιστρέφει

Το Moskvitch (Москвич) ‑Moskvich, Moskvič ή Moskwitsch είναι η ιστο­ρι­κή σοβιε­τι­κή μάρ­κα αυτο­κι­νή­των (ρωσι­κή μετά τις ανα­τρο­πές και την παλι­νόρ­θω­ση του καπι­τα­λι­σμού στη χώρα) που παρά­γε­ται από την AZLK από το 1929 –δεί­τε την ιστο­ρία του.

Στη χώρα μας –θα το θυμού­νται οι παλιό­τε­ροι, κυκλο­φο­ρού­σε ευρέ­ως τέλη 10ετίας 1950, μέχρι την περί­ο­δο της χού­ντας (και λιγό­τε­ρο αργό­τε­ρα) και πήγαι­νε «γάντι» για τους ελλη­νι­κούς δρό­μους, λόγω του ύψους του από το έδα­φος, τη θηριώ­δη κατα­σκευή και την προ­σι­τή τιμή του (49.900δρχ … “με ραδιό­φω­νον και καλο­ρι­φέρ!”): το αγό­ρα­ζαν κυρί­ως «κου­μού­νια»…

Το OAO Moskvitch απο­τε­λεί σήμε­ρα (για την ακρί­βεια απο­τε­λού­σε ‑μέχρι πριν λίγο) είναι ένα ιδιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νο φάντα­σμα ‑όνο­μα επι­χεί­ρη­σης που χρη­σι­μο­ποιεί­ται σε μεγά­λο βαθ­μό σήμε­ρα για το εγκα­τα­λειμ­μέ­νο κτί­ριο που βρί­σκε­ται στο κάτω ανα­το­λι­κό τμή­μα της Μόσχας. Με δεδο­μέ­νου και ότι το εργο­στά­σιο δεν είχε υπο­κα­τα­στή­μα­τα συναρ­μο­λό­γη­σης εκτός της σοσια­λι­στι­κής Ρωσίας.

Η λέξη москвич μετα­φρά­ζε­ται ως “ιθα­γε­νής της Μόσχας”, Μοσχο­βί­της και χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε για να επι­ση­μαν­θεί η αρχι­κή θέση των αυτο­κι­νή­των που κατα­σκευά­ζο­νταν εκεί.

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα

1930–1939: Εργο­στά­σιο Συναρ­μο­λό­γη­σης Αυτο­κι­νή­των της Μόσχας με το όνο­μα КИМ ‑KIM.

Το 1929, ξεκί­νη­σε η κατα­σκευή του με αρχι­κή παρα­γω­γή 24.000 οχη­μά­των το χρό­νο, κατα­σκεύ­α­σε το και δίθυ­ρο συμπα­γές KIM 10–50 και την έκδο­ση “phaeton” του KIM 10–51. Το 1941, αφού παρή­γα­γε αρχι­κά ~1.000 μονά­δες, το εργο­στά­σιο –όπως και όλα τα’ άλλα, μπή­κε στην υπη­ρε­σία του «μέχρι τη νίκη! –ούτε ένα βήμα πίσω!, μετα­φέρ­θη­κε στα Ουρά­λια και ολό­κλη­ρη η παρα­γω­γή τρο­πο­ποι­ή­θη­κε για την κατα­σκευή στρα­τιω­τι­κού εξο­πλι­σμού μετά τη γερ­μα­νι­κή εισβολή.

Συλ­λα­λη­τή­ριο για την υπο­στή­ρι­ξη του λαού του Βιετ­νάμ σε μια από τις εγκα­τα­στά­σεις του εργο­στα­σί­ου — 1973

Ιστορία:

1939 μέχρι τον Μεγά­λο Πατριω­τι­κό Πόλε­μο — εργο­στά­σιο αυτο­κι­νή­των της Μόσχας που πήρε το όνο­μά του από το KIM.

1945 – 1968: Московский завод малолитражных автомобилей (ЗМА или МЗМА)
Εργο­στά­σιο μικρών αυτο­κι­νή­των στη Μόσχα (ZMA ή MZMA).

1968–1993: Автомобильный завод имени Ленинского комсомола (АЗЛК)εργοστάσιο αυτο­κι­νή­των της Λενι­νι­στι­κής Komsomol

1993–2010: ОАО «Москвич» OAO Moskvich.

1998–2014: «Автофрамос» — Avtoframos.

2014–2022: «Рено Россия» — Renault Ρωσί­ας και στη συνέ­χεια «Московский автомобильный завод Москвич» Αυτο­κί­νη­τα –σχέ­διο Moskvich.

Το «σοβιε­τι­κό εργο­στά­σιο αυτο­κι­νή­των στη Ρωσία» “Московский автомобильный завод Москви́ч”, παρή­γα­γε αυτο­κί­νη­τα των εμπο­ρι­κών σημά­των KIM, Moskvich, Renault, Nissan (μόνο Terrano).

Μετά τον πόλε­μο, η παρα­γω­γή των αυτο­κι­νή­των KIM τρο­πο­ποι­ή­θη­κε και η Σοβιε­τι­κή Ένω­ση έστη­σε γραμ­μή παρα­γω­γής στο Βρα­δεμ­βούρ­γο (στη σοβιε­τι­κή ζώνη κατο­χής της Γερ­μα­νί­ας) για να κατα­σκευά­σει το Moskvitch-400 (Δεκ-1946) ένα τρο­πο­ποι­η­μέ­νο σαν το Opel Kadett της εποχής.

Στη δεκα­ε­τία του 1950 και μετά, το εργο­στά­σιο, που τώρα ονο­μά­ζε­ται MZMA (Moskovsky Zavod Malolitrazhnykh Avtomobiley, …“Εργο­στά­σιο συμπα­γών αυτο­κι­νή­των της Μόσχας ”), το αντι­κα­τέ­στη­σε με 100% αυτο­κί­νη­τα που ανα­πτύ­χθη­καν από Σοβιε­τι­κούς μηχα­νι­κούς με ανταλ­λα­κτι­κά κατα­σκευα­σμέ­να στη Ρωσία, την Ανα­το­λι­κή Γερ­μα­νία και την Τσε­χο­χλο­βα­κία: τα 2^η μετα­πο­λε­μι­κή γενιά που απο­τε­λεί­ται από το Moskvitch-402. –407 και 410, στη συνέ­χεια από τα πιο προηγ­μέ­να Moskvitch 408, 412 και 2140, με το M‑407 την πρώ­τη σοβιε­τι­κή εξα­γω­γή αυτο­κι­νή­του που ήταν πραγ­μα­τι­κά επι­τυ­χη­μέ­νη στη Δύση (αυτό που γνω­ρί­σα­με και στην Ελλάδα)

Πάνω από το 50% της παρα­γω­γής M‑407 εξή­χθη για αρκε­τά χρό­νια, εκτός από τις χώρες του Ανα­το­λι­κού Μπλοκ, σε Νορ­βη­γία, Φιν­λαν­δία Γαλ­λία Μεγά­λη Βρε­τα­νία κλπ.

Το 1969, το εργο­στά­σιο άλλα­ξε το όνο­μά του σε AZLK (Avtomobilny Zavod imeni Leninskogo Komsomola, = Εργο­στά­σιο Αυτο­κι­νή­των προς τιμήν της Λενι­νι­στι­κής Κομ­μου­νι­στι­κής Ένω­σης Νεο­λαί­ας Komsomol).

Το 1986, δια­τέ­θη­κε το Moskvitch-2141 Aleko, θυμί­ζο­ντας το Simca 1307 (το οποίο είχε επί­σης το σήμα Chrysler/Talbot Alpine, και με άλλα ονό­μα­τα, στις δυτι­κές αγο­ρές), που ανα­βαθ­μί­στη­κε και ανα­δια­μορ­φώ­θη­κε κατά την περί­ο­δο παρα­γω­γής του. Τρο­φο­δο­τή­θη­κε από τον 1,5 L UZAM που χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε στο μοντέ­λο M‑412 και τον VAZ-2106 1,6 L σε σει­ρά, τετρα­κύ­λιν­δρους κινη­τή­ρες, οι οποί­οι μέχρι τότε είχαν χρη­σι­μο­ποι­η­θεί σε πολ­λά μοντέ­λα LADA. Ο «Αλέ­κος» ήταν δια­φο­ρε­τι­κός από κάθε μοντέ­λο που είχε φτιά­ξει στο παρελ­θόν το εργο­στά­σιο. Ήταν μεγα­λύ­τε­ρο και πιο πολυ­τε­λές, κατα­σκευα­σμέ­νο με γνώ­μο­να περισ­σό­τε­ρη άνε­ση, ασφά­λεια και αερο­δυ­να­μι­κή. Το νέο αυτο­κί­νη­το είχε χαρα­κτη­ρι­στι­κά όπως κίνη­ση στους μπρο­στι­νούς τρο­χούς, στυλ αμα­ξώ­μα­τος hatchback, μπρο­στι­νή ανάρ­τη­ση με γόνα­τα MacPherson και torsion-crank (μπά­ρα στρέ­ψης) πίσω ανάρ­τη­ση, σύστη­μα διεύ­θυν­σης με κρε­μα­γιέ­ρα και σπα­στή κολό­να τιμο­νιού. Μπρο­στά στις επερ­χό­με­νες ανα­τρο­πές ο προηγ­μέ­νος βεν­ζι­νο­κι­νη­τή­ρας 1,8 λίτρων για το νέο αυτο­κί­νη­το ήταν προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νος, αλλά δεν υλο­ποι­ή­θη­κε ποτέ, όπως συνέ­βη και με μια έκδο­ση ντί­ζελ. Στις αρχές της 10ετίας του 1990, η AZLK παρέ­με­νε ακό­μα μια από τις μεγα­λύ­τε­ρες εται­ρεί­ες αυτο­κι­νή­των στην ΕΣΣΔ. Ο σχε­δια­σμός και η πει­ρα­μα­τι­κή εργα­σία προ­ε­τοι­μά­στη­καν για τη δημιουρ­γία ενός νέου μοντέ­λου αυτο­κι­νή­του (sedan M‑2142) και ενός ακό­μη πιο προηγ­μέ­νου –σχε­δια­σμέ­νου από σοβιε­τι­κούς κινη­τή­ρα. Ωστό­σο, μετά τη διά­λυ­ση της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης, ήρθε  οικο­νο­μι­κή κρί­ση και κακο­δια­χεί­ρι­ση, χιλιά­δες απο­λύ­σεις, έτσι το εργο­στά­σιο κινη­τή­ρων δεν ολο­κλη­ρώ­θη­κε και η εται­ρεία έπε­σε σε παρακμή.

Το εργο­στά­σιο, το οποίο είχε μετο­νο­μα­στεί σε OAO Moskvitch (Moskvitch ΑΕ) στις αρχές της 10ετίας του 1990, κήρυ­ξε πτώ­χευ­ση και το 2002 και διέ­κο­ψε την παρα­γω­γή, ενώ ημι­τε­λή αμα­ξώ­μα­τα παρέ­μει­ναν στη γραμ­μή παρα­γω­γής σε διά­φο­ρα στά­δια ολο­κλή­ρω­σης, ενώ έπι­πλα, υπο­λο­γι­στές, είδη γρα­φεί­ου και έγγρα­φα αρά­χνια­ζαν στο κτί­ριο διοί­κη­σης του εργο­στα­σί­ου. Οι προ­σπά­θειες επα­νεκ­κί­νη­σης της παρα­γω­γής τα επό­με­να 3 χρό­νια –προ­φα­νώς, δεν ήταν επι­τυ­χής. Μάλι­στα ένα μέρος του εγκα­τα­λειμ­μέ­νου εργο­στα­σί­ου εξα­γο­ρά­στη­κε από την Avtoframos (Renault Ρωσί­ας μια Κ|Ξ  …μετα­ξύ της πόλης της Μόσχας και της γαλ­λι­κής αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νί­ας Renault –κάτι σαν τα δικά μας ΣΔΙΤ), με στό­χο να ελεγ­χθεί, μένο­ντας ανε­νερ­γή. Το 2005, η Avtoframos ξεκί­νη­σε τη συναρ­μο­λό­γη­ση των σεντάν Renault Logan από εισα­γό­με­να κιτ knock-down και αργό­τε­ρα έγι­νε εξ ολο­κλή­ρου θυγα­τρι­κή της Renault,ενώ το 2006 ανα­κοι­νώ­θη­κε επί­ση­μα η πτώ­χευ­ση της OAO Moskvitch και η εται­ρεία εκκα­θα­ρί­στη­κε τον επό­με­νο χρό­νο. Εντού­τοις το 2016, πάνω από ένα εκα­τομ­μύ­ριο αυτο­κί­νη­τα Moskvitch παρέ­μει­ναν σε κυκλο­φο­ρία στους ρωσι­κούς δρόμους.

Το 2015, η Renault ανα­κοί­νω­σε ότι είχε ξεκι­νή­σει τη δια­δι­κα­σία για την από­κτη­ση των δικαιω­μά­των Moskvitch στη Ρωσία, εξε­λί­ξεις δεν υπήρ­ξαν και τελι­κά το Μάη του 2022, ως απο­τέ­λε­σμα των δυτι­κών κυρώ­σε­ων κατά της Ρωσί­ας, η Renaultέ­βα­λε λου­κέ­το, απο­λύ­ο­ντας και όσους εργα­ζό­με­νους είχαν απομείνει.

Η Moskvich αναγεννιέται … 

Ο σοβιε­τι­κός θρύ­λος της αυτο­κί­νη­σης, επα­νέρ­χε­ται στη ζωή αν και μετά τη ρώσι­κη εισβο­λή στην Ουκρα­νία, η Renault απο­φά­σι­σε να δια­κό­ψει τις δρα­στη­ριό­τη­τές της στη χώρα και διέ­θε­σε το μερί­διό της (67,69%) από την AvtoVAZ -συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης και της Moskvich- στο Κεντρι­κό Ινστι­τού­το Έρευ­νας και Εξέ­λι­ξης Αυτο­κι­νή­των και Κινη­τή­ρων της Ρωσί­ας. Βεβαί­ως, ο γαλ­λι­κός όμι­λος δια­τη­ρεί τη δυνα­τό­τη­τα επα­να­γο­ράς του μερι­δί­ου αυτού σε διά­στη­μα 6 ετών.

Τις ανα­κοι­νώ­σεις έκα­νε ο Δήμαρ­χος της Μόσχας Sergei Sobyanin, γρά­φο­ντας στην ιστο­σε­λί­δα του: «Ο ξένος ιδιο­κτή­της απο­φά­σι­σε να κλεί­σει το εργο­στά­σιο της Μόσχας. Αυτό είναι δικαί­ω­μά του, αλλά δεν μπο­ρού­με να επι­τρέ­ψου­με να χάσουν τη δου­λειά τους χιλιά­δες άνθρω­ποι.(sic!!)  Για το λόγο αυτό απο­φά­σι­σα να περά­σει το εργο­στά­σιο στα περιου­σια­κά στοι­χεία της Μόσχας και να επα­νεκ­κι­νή­σει η παρα­γω­γή αυτο­κι­νή­των, που θα φέρουν το ιστο­ρι­κό σήμα της Moskvich».

Με αρχι­κό συνερ­γά­τη τη ρωσι­κή εται­ρεία κατα­σκευ­ής φορ­τη­γών Kamaz, αρχι­κά η ανα­γεν­νη­μέ­νη Moskvich θα κατα­σκευά­ζει αυτο­κί­νη­τα με θερ­μι­κούς κινη­τή­ρες. Στό­χος είναι στο μέλ­λον το εργο­στά­σιο να ξεκι­νή­σει και την παρα­γω­γή ηλε­κτρι­κών αυτοκινήτων.

Η Renault ήταν, μέχρι να απο­φα­σί­σει την από­συρ­σή της από τη ρωσι­κή αγο­ρά, o πιο επι­τυ­χη­μέ­νος ξένος κατα­σκευα­στής στη χώρα. «Πήρα­με μια δύσκο­λη αλλά ανα­γκαία από­φα­ση, κάνο­ντας υπεύ­θυ­νες επι­λο­γές για τους 45.000 υπαλ­λή­λους μας στη Ρωσία» ανέ­φε­ρε μετα­ξύ άλλων σε ανα­κοί­νω­σή της και η Renault –βάζο­ντάς τους σε δια­θε­σι­μό­τη­τα.

Η επι­λο­γή του γαλ­λι­κού ομί­λου –κάνο­ντας την ανά­γκη φιλο­τι­μία, αλλά και για­τί πρα­κτι­κά δεν είχαν καμιά χρη­μα­τι­στη­ρια­κή αξία, ήταν ότι διέ­θε­σε τα ρωσι­κά περιου­σια­κά του στοι­χεία, ύψους 2,2 δισε­κα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ, «χωρίς αντάλ­λαγ­μα» στο Ινστι­τού­το της Μόσχας, βάζο­ντας όρο τη δυνα­τό­τη­τα ανά­κτη­σής τους μέσα στα προ­σε­χή 6 χρό­νια, κατα­βάλ­λο­ντας μονά­χα το κόστος των όποιων επεν­δύ­σε­ων γίνουν από τους Ρώσους στο μεσοδιάστημα.

Αξί­ζει να σημειω­θεί ότι ο όμι­λος Renault είναι μία από τις 400 περί­που πολυ­ε­θνι­κές εται­ρεί­ες που απο­χώ­ρη­σαν από τη Ρωσία από τα τέλη Φεβρουα­ρί­ου που η χώρα εισέ­βαλ­λε στην Ουκρανία.

Πάντως, σύμ­φω­να με τελευ­ταί­ες πλη­ρο­φο­ρί­ες η πάλαι ποτέ κρα­ταιή σοβιε­τι­κή αυτο­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία βάζει ξανά… μπρος τις καπι­τα­λι­στι­κές μηχα­νές της για την «κατα­σκευή προ­σι­τών αυτο­κι­νή­των που θα κατα­κλύ­σουν τη χώρα» (;;).

Δεξα­έ­ξι χρό­νια μετά την πτώ­χευ­σή της η Moskvitch είναι –για πολ­λο­στή φορά έτοι­μη να πλημ­μυ­ρί­σει (σω…ω…ω..πα!) και πάλι τους ρωσι­κούς δρό­μους με τα τετρά­τρο­χα προ­ϊ­ό­ντα της.
Πρό­κει­ται για τα μοντέ­λα Moskvitch 3 και Moskvitch 3e, δύο crossovers που θα βασί­ζο­νται στα κινε­ζι­κά JAC JS4 και Ε40Χ.

Ειδι­κό­τε­ρα, το Moskvich 3 (JAC JS4) θα προ­σφέ­ρε­ται σε δύο εκδό­σεις. Η μία θα κινεί­ται από ατμο­σφαι­ρι­κό βεν­ζι­νο­κι­νη­τή­ρα 1.600 κ.εκ. που θα απο­δί­δει 109 ίππους και 150 Nm, την ίδια ώρα που η δεύ­τε­ρη θα ενσω­μα­τώ­νει τούρ­μπο κινη­τή­ρα βεν­ζί­νης 1.500cc των 150 PS και 210 Nm. Τα κιβώ­τια θα είναι είτε χει­ρο­κί­νη­τα με 6 σχέ­σεις, είτε αυτόματα.

Όσον αφο­ρά το Moskvitch 3e (JAC E40X), αυτό θα είναι 100% ηλε­κτρι­κό. Θα εξο­πλί­ζε­ται με ηλε­κτρο­κι­νη­τή­ρα 68 ίππων και μπα­τα­ρία ιόντων λιθί­ου που θα εξα­σφα­λί­ζει έως και 410 χλμ. αυτο­νο­μί­ας. Τα μοντέ­λα θα έχουν κοι­νό εξο­πλι­σμό, ο οποί­ος θα περι­λαμ­βά­νει ηλε­κτρι­κά παρά­θυ­ρα, σύστη­μα κλι­μα­τι­σμού, σύστη­μα ελέγ­χου πίε­σης ελα­στι­κών και αερό­σα­κο οδη­γού. Προ­αι­ρε­τι­κά θα προ­σφέ­ρε­ται cruise control, κάμε­ρα οπι­σθο­πο­ρεί­ας, αισθη­τή­ρες παρ­κα­ρί­σμα­τος, αερό­σα­κος συνο­δη­γού και πλευ­ρι­κοί αερόσακοι.

Η κατα­σκευή των Moskvitch 3 και Moskvitch 3e θα γίνει στο εργο­στά­σιο Moscow Automobile Plant θα ξεκι­νή­σει πριν το τέλος του τρέ­χο­ντος έτους, με τη συν­δρο­μή του Ρώσου κατα­σκευα­στή φορ­τη­γών KAMAZ.

Ο Μαρξ και η αισθη­τι­κή, του Μιχα­ήλ Λίφσιτς