Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Έτσι κι αλλιώς, κι αλλιώτικα

Φιλο­ξε­νού­με­νη η Ελέ­νη Μακα­ντά­ση //

Τα τελευ­ταία χρό­νια υπάρ­χει μια τάση και μια ανά­γκη γενι­κό­τε­ρη που εκπο­ρεύ­ε­ται και πηγά­ζει από τις κοι­κω­νι­κο­πο­λι­τι­κές συν­θή­κες που βιώ­νου­με να θέλου­με να δού­με τα πράγ­μα­τα «αλλιώς», στο όνο­μα αυτού του «αλλιώς» κάνου­με πράγ­μα­τα και γίνο­νται πράγ­μα­τα τύπου ανα­τρε­πτι­κά, μας επι­βάλ­λο­νται προ­ο­δευ­τι­κές ιδέ­ες «αλλιώς» χωρίς να μας εξη­γή­σει κανέ­νας το «πώς». Στα πλαί­σια αυτού του δήθεν «επα­να­στα­τι­κού αλλιώς» προ­έ­κυ­ψε και το παρα­κά­τω ζήτημα.

Η κρί­ση (προ­σω­πι­κή, οικο­νο­μι­κή, κοι­νω­νι­κή, «αλλιώς» καπι­τα­λι­στι­κή) που βιώ­νου­με τα τελευ­ταία χρό­νια σαν λαός έχει βγά­λει στην επι­φά­νεια και πολ­λά ζητή­μα­τα ψυχο­κοι­νω­νι­κής φύσε­ως, ένα από αυτά που μας απα­σχο­λεί τις τελευ­ταί­ες μέρες είναι και αυτό της αλλα­γής φύλου που έρχε­ται σε αντί­θε­ση με την «αλλιώς» μαθη­μέ­νη κοι­νω­νία. Το φύλο και η σεξουα­λι­κή ταυ­τό­τη­τα, συνε­πώς και κοι­νω­νι­κή απο­τε­λεί ένα πολύ ευαί­σθη­το έτσι κι αλλιώς θέμα, και μάλι­στα ταμπού για την ελλη­νι­κή κοι­νω­νία, που ακό­μη διστά­ζει σε πολ­λές περι­πτώ­σεις να απο­δε­χτεί την ισό­τη­τα των δύο φίλων.

Το ζήτη­μα λοι­πόν εκτός από προ­σω­πι­κό, όπως συνη­θί­ζε­ται να είναι η επι­λο­γή συντρό­φου (γνω­στή η λαϊ­κή ρήση τι σε νοιά­ζει εσέ­να τι κάνω στο κρε­βά­τι μου) έχει κοι­νω­νι­κές και ηθι­κές, προ­ε­κτά­σεις και προ­βλη­μά­τι­σε έντο­να το μέσο ελλη­νι­κό νοι­κο­κυ­ριό τις τελευ­ταί­ες μέρες. Οι κοι­νω­νι­κές προ­ε­κτά­σεις είναι ανά­λο­γες της μαθη­μέ­νης κοι­νω­νι­κής συμπε­ρι­φο­ράς, δηλα­δή ζού­με σε μια κοι­νω­νία που η γυναί­κα έχει συνταγ­μα­τι­κό δικαί­ω­μα ψήφου, μετά από αγώ­νες από το 1964, «αλλιώς» ανα­γνω­ρί­ζε­ται με την ιδιό­τη­τα του πολί­τη από την μετα­πο­λε­μι­κή περί­ο­δο και έπει­τα. Σε μια κοι­νω­νία που ακό­μα προ­βάλ­λει στα κεντρι­κά δελ­τία ειδή­σε­ων την γυναί­κα εργα­ζό­με­νη στα «αντρι­κά» επαγ­γέλ­μα­τα . Οπό­τε μιλά­με για μια «αλλιώς» εκπαι­δευ­μέ­νη κοι­νω­νία σε θέμα­τα ταυ­τό­τη­τας φύλου γενι­κό­τε­ρα και ειδι­κό­τε­ρα «αλλιώς» εκπαι­δευ­μέ­νη στην απο­δο­χή. Κυρί­ως μαθη­μέ­νη στην προ­σαρ­μο­γή και σε αυτό που επι­βά­λει ο ισχυ­ρό­τε­ρος, ας μην ξεχνά­με ότι ζού­με σε καπι­τα­λι­στι­κές συν­θή­κες με ό,τι αυτό συνε­πά­γε­ται. Οπό­τε τώρα η κοι­νω­νία καλεί­ται να προ­σαρ­μο­στεί και για­τί όχι «βίαια» σ’ ένα νομο­σχέ­διο που ψηφί­στη­κε, υπερ­προ­βλή­θη­κε στα ΜΜΕ και μέσα κοι­νω­νι­κής δικτύ­ω­σης και απο­τε­λεί το φλέ­γον ζήτη­μα από τα ίντερ­νετ καφέ μέχρι τα καφε­νεία και εκφρά­ζε­ται, μετα­φρά­ζε­ται «αλλιώς» από τον καθέ­να. Προ­κα­λεί την δέου­σα αντί­δρα­ση σε κάποιες κοι­νω­νι­κές ομά­δες και χάνει και την ουσία του και το ζήτη­μα το οποίο θα μπο­ρού­σε απλά να γίνει αντι­κεί­με­νο εκπαί­δευ­σης και για­τί όχι μέσο πρό­λη­ψης με γενι­κό­τε­ρο στό­χο να μειω­θεί η κατα­πί­ε­ση ανθρώ­που από άνθρωπο.

Ηθι­κά τώρα, επί­σης ζού­με σε μια κοι­νω­νία που ο μέσος Έλλη­νας και Ελλη­νί­δα περι­μέ­νουν τον διά­δο­χο που θα κλη­ρο­νο­μή­σει τη «δυνα­στεία» του ονό­μα­τος και θα την ανα­πα­ρά­γει στους αιώ­νες των αιώ­νων ή «αλλιώς» την κόρη που θα τους δώσει ένα ποτή­ρι νερό στα γερά­μα­τα. Το δικαί­ω­μα της αλλα­γής φύλου ήχη­σε του­λά­χι­στον σαν βόμ­βα κι όχι άδι­κα (βλ. πιο πάνω για εκπαι­δευ­μέ­νες κοι­νω­νί­ες). Ηθι­κά, ειδι­κό­τε­ρα το όλο το ζήτη­μα και δεδο­μέ­νης της ηλι­κί­ας (εφη­βεία κλπ) που ανα­φέ­ρε­ται στο νομο­σχέ­διο ότι μπο­ρεί να γίνει η επι­λο­γή θα μπο­ρού­σε να είναι ισά­ξιας ηθι­κής έντα­σης με το ερώ­τη­μα πότε θα πρέ­πει να πεθά­νει κάποιος και το δικαί­ω­μα στην ευθα­να­σία σε περι­πτώ­σεις πάντα που επι­κρα­τεί το μη περαι­τέ­ρω. Και εν τέλει το ηθι­κό ερώ­τη­μα, το κρά­τος τι κάνει «ηθι­κά αλλιώς» για να υπο­στη­ρί­ξει αυτή την καθο­ρι­στι­κή από­φα­ση για ένα άτο­μο, ένας νόμος από μόνος του δεν καλύ­πτει το μετά αυτής της από­φα­σης, πως ένας νεα­ρός άνθρω­πος που θα επι­λέ­ξει δικαιω­μα­τι­κά να κάνει αυτή την αλλα­γή θα μπο­ρέ­σει να αντι­κρού­σει αυτό που θα ακο­λου­θή­σει από την «αλλιώς» εκπαι­δευ­μέ­νη κοινωνία.

Το ζήτη­μα λοι­πόν αυτό με τις μεγά­λες κοι­νω­νι­κές, ηθι­κές προ­ε­κτά­σεις της φυλε­τι­κής ταυ­τό­τη­τας θα μπο­ρού­σε να γίνει αφορ­μή και να μας αφυ­πνί­σει και σε άλλα κοι­νω­νι­κά ζητή­μα­τα, όχι τόσο σαν κατά­στα­ση, αυτό όντως είναι μια προ­σω­πι­κή επι­λο­γή και σε κάποιες συν­θή­κες μπο­ρεί και να χρειά­ζε­ται αυτού του είδους η αλλα­γή. Αλλά στο κατά πόσο μπο­ρού­με να φτιά­ξου­με και να διεκ­δι­κή­σου­με να γίνει μια κοι­νω­νία η οποία θα προ­ε­τοι­μά­σει, θα προ­ε­τοι­μα­στεί και θα είναι εκπαι­δευ­μέ­νη και σε θέση να αντι­με­τω­πί­σει τα ζητή­μα­τα που θα προ­κύ­ψουν μετά. Ένας κατο­χυ­ρω­μέ­νος νόμος όσο ανα­τρε­πτι­κός, φιλαν­θρω­πι­κός, και «αλλιώς» να φαί­νε­ται δεν λέει τίπο­τα από μόνος του αν δεν υπάρ­χει πρό­λη­ψη και πρό­βλε­ψη για το πώς θα εντα­χθεί το απο­τέ­λε­σμα του στο σύνο­λο της κοι­νω­νί­ας και δεν θα εντεί­νει τις ήδη υπάρ­χου­σες κοι­νω­νι­κές ανι­σό­τη­τες που υπάρ­χουν σε πολ­λά κοι­νω­νι­κά ζητή­μα­τα. Ας πάρει λοι­πόν τον ρόλο του το «πώς» ώστε να έχει την αξία το «αλλιώς».

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο