Γράφει ο Θανάσης Ν. Καραγιάννης* //
Η ειδησεογραφία και τα ρεπορτάζ είναι πλούσια και στις ρωμαίικες εφημερίδες της Κων/πολης του 20ού αι. Ορισμένα ρεπορτάζ, σύντομα και ανεκδοτολογικά, λειτουργούν ως ευθυμογραφήματα, αφού από την ίδια τη ζωή «αναβρύζουν» πολλές εύθυμες σκηνές, διαχρονικής εμβέλειας.
Το κείμενο που αντιγράφουμε αφορά το συμπαθέστατο αιώνιο συνεργάτη του ανθρώπου, το γάιδαρο, ο οποίος άδολα, αγόγγυστα και υπομονετικά συντρόφευε, κυρίως τα παλιότερα χρόνια κατ’ αποκλειστικότητα σχεδόν, το αφεντικό του σε όλες τις αγροτικές και οικιακές εργασίες του, αλλά τον χρησιμοποιούσαν και ως μεταφορικό μέσο.
Το παρόν ρεπορτάζ βρήκαμε δημοσιευμένο στην ιστορική ρωμαίικη εφημερίδα της Πόλης, την «Απογευματινή»1 (αριθ. 10622, 11 Ιαν. 1955) και το αντιγράφουμε εδώ, από τη μια για να γελάσει το χείλι μας και από την άλλη για να διαπιστώσουν – ίσως για μια ακόμη φορά, ορισμένοι από τους αναγνώστες – τη φιλία και τη συναισθηματική σύνδεση του ανθρώπου με το τετράποδο αυτό ζώο.
Η υπερβολή του τούρκου πρωταγωνιστή του ρεπορτάζ, Τζεμάλ Χελβατζίογλου, είναι εμφανής. Όμως, δικαιολογείται αν πάρουμε υπόψη μας την απλότητα, αγαθότητα, το συναισθηματικό δέσιμο, που είχε αυτός ο ξωμάχος με το υποτακτικό του.
Παρόλο που ο Τζεμάλ ζήτησε από την εκκλησία να ψάλλει κάποιος ιμάμης «ναμάζι» (προσευχή), αυτή δε συγκινήθηκε, του το αρνήθηκε, με αποτέλεσμα κανένας ιμάμης να μη δεχτεί να διαβάσει την «εξώδιο ακολουθία» κι έτσι ο γαϊδαράκος να θαφτεί «αδιάβαστος»…
Το ρεπορτάζ δε μας πληροφορεί αν στην κηδεία του κυρ-Μέντιου παραβρέθηκε η οικογένεια του Τζεμάλ ή και κάποιοι άλλοι γείτονες, φίλοι, συγγενείς και πώς ακριβώς ήταν ο τάφος του γαϊδαράκου… Και αν, φυσικά, παραβρέθηκε και η οικογένεια του γαϊδαράκου ή άλλα γαϊδουράκια που συνεργάζονταν μαζί τους στα κτήματα.
Αντιγράφουμε το ρεπορτάζ για «ενημέρωση» και διασκέδαση… (αν και το συμβάν είναι θλιβερό) των αναγνωστών:
«Ουσάκ2, 10. Ο κυρ-μέντιος κάποιου Τζεμάλ Χελβατζίογλου ετίναξε τα κώλα. Ο όνος του Χελβατζίογλου είχε ζήση 49 χρόνια – πράγμα πρωτάκουστον καθ’ όσον το ανώτατον όριον ζωής δια τα ζώα αυτά είναι 20–15 χρόνια – και ο κύριός του τον ηγάπα υπερβολικά. Τόσον που ο Χελβατζίογλου έκαμε κηδείαν εις τον γάιδαρό του. Τον έπλυνε, τον εσαβάνωσε και τον έβαλε μέσα σε νεκροκρέβατον και τον έσκαψε και μνήμα. Εζήτησε να του κάμη και ναμάζι, αλλά κανένας ιμάμης δεν εδέχθη να διαβάση προσευχάς και ο όνος ενεταφιάσθη χωρίς να τον διαβάσουν.»
Αυτά συνέβαιναν στην Τουρκία, στην Ελλάδα και «εν Παρισίοις», διότι κι εκεί υπήρχαν – και ίσως υπάρχουν και σήμερα – γαϊδούρια…
______________________
1. Η «Απογευματινή» εκδίδεται στην Πόλη από το 1925 και σήμερα συνεχίζει να την εκδίδει καθημερινά ο κ. Μιχ. Βασιλειάδης, μαζί με τον γιο του, κ. Μηνά Βασιλειάδη.
2. Η Ουσάκ είναι πόλη της δυτικής Τουρκίας, κάπου 200 χιλιόμετρα μακριά από τη Σμύρνη, χτισμένη στα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης «Τημένου θύραι», την οποία αναφέρει ο Παυσανίας.
_________________________________________________________________________________________