Δεκέμβρης 1946: Όταν ο Γιαν Σματς μιλούσε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας // 

Με αφορ­μή την ομι­λία- πρό­κλη­ση του Ζελέν­σκι στην Ελλη­νι­κή Βου­λή- ήταν ο 9ος αρχη­γός κρά­τους που μίλη­σε σ’αυτή- παρου­σιά­ζου­με μία σύντο­μη ανα­φο­ρά  στην πρώ­τη ομι­λία αρχη­γού κρά­τους στη Βου­λή των Ελλή­νων κατα­γρά­φε­ται το Δεκέμ­βρη του 1946, όταν ο Γιαν Σματς, πρω­θυ­πουρ­γός της Νότιας Αφρι­κής (γνω­στός για την πολι­τι­κή του απαρτ­χάιντ) , επι­σκέ­πτε­ται την Ελλά­δα. Επρό­κει­το για μία επί­σκε­ψη αφε­νός «ξεπλύ­μα­τος» του καθε­στώ­τος απαρτ­χάιντ της Ν. Αφρι­κής και από τη άλλη παρέμ­βα­σης στα εσω­τε­ρι­κά της χώρας μας αλλά και «στή­ρι­ξης» γενι­κό­τε­ρα του αστι­κού καθε­στώ­τος της χώρας. Πάντως «εντυ­πω­σιά­ζουν» πολ­λές ομοιό­τη­τες με υπο­δο­χές άλλων ηγε­τών τα επό­με­να χρόνια…

Να σημειώ­σου­με  ότι τη περί­ο­δο εκεί­νη, ο αγώ­νας του ΔΣΕ ανα­πτύσ­σε­ται, ενώ αυξά­νει και ο κυβερ­νη­τι­κός αυταρ­χι­σμός με καθη­με­ρι­νές ειδή­σεις για φυλα­κές, εξο­ρί­ες, εκτε­λέ­σεις , πολύ­μορ­φες πρά­ξεις βίας σε βάρος των αγω­νι­στών του ΕΑΜι­κού κινήματος.

Μάλι­στα πριν την επί­σκε­ψη του στην Ελλά­δα είχε προη­γη­θεί η κατα­δί­κη από τον ΟΗΕ της πολι­τι­κής απαρτ­χάιντ που ακλου­θού­σε, ενώ εξαι­τί­ας του γεγο­νός ότι υπήρξε

φίλος της βασί­λισ­σας Φρει­δε­ρί­κης ήδη από τον Σεπτέμ­βριο του ίδιου έτους η ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­ση είχε φρο­ντί­σει να δώσει το όνο­μά του σε δρό­μο στην καρ­διά της Αθή­νας, τη σημε­ρι­νή «Βου­κου­ρε­στί­ου».

Για την τελε­τή ονο­μα­το­δο­σί­ας της οδού, η εφη­με­ρί­δα «ΕΜΠΡΟΣ» (10/9), στο φύλ­λο έγρα­φε: «Την 11ην π.μ. χθες εγέ­νε­το η απο­κά­λυ­ψις της εντοι­χι­σθεί­σης πινα­κί­δος επί της γωνί­ας των οδών Βου­κου­ρε­στί­ου και Τσώρ­τσιλ (πρώ­ην Στα­δί­ου) περί μετο­νο­μα­σί­ας της οδού Βου­κου­ρε­στί­ου εις οδόν Στρα­τάρ­χου Γιαν Σματς. Κατά την τελε­τήν παρέ­στη­σαν ο προ­ε­δρεύ­ων της κυβερ­νή­σε­ως κ. Γονα­τάς, ο δήμαρ­χος Αθη­ναί­ων κ. Ι. Πιτσί­κας, το Δημο­τι­κόν Συμ­βού­λιον και πολ­λοί βου­λευ­ταί. Τελευ­ταί­ος προ­σήλ­θεν ο επι­τε­τραμ­μέ­νος της Νοτιο­α­φρι­κα­νι­κής Ενώ­σε­ων κ. Μπά­ου­ερ, όστις επευ­φη­μή­θη ζωη­ρώς υπό του παρι­στα­σμέ­νου πλήθους (…)»

Πώς περιέγραφε ο Τύπος την άφιξη του Γιαν Σματς στην Αθήνα

Στις 11.30 το πρωί του Σαβ­βά­του 17 του μηνός, ο στρα­τάρ­χης πέρα­σε το κατώ­φλι της Βου­λής. Η εφη­με­ρί­δα «Καθη­με­ρι­νή» κάλυ­ψε την άφι­ξή του στην Ελλά­δα και την ομι­λία του στη Βου­λή, περι­γρά­φο­ντας με γλα­φυ­ρό­τη­τα όσα έγι­ναν. «Ο Νέστωρ της Βρετ­τα­νι­κής Κοι­νο­πο­λι­τεί­ας έδω­σε χθες τας σοφάς του υπο­θή­κας προς τους Έλλη­νας βου­λευ­τάς», ήταν ο τίτλος της «Καθημερινής».«…Ολα τα θεω­ρεία εγέ­μι­σαν από πολύ ενω­ρίς. Εις το διπλω­μα­τι­κόν θεω­ρεί­ον ο Αγγλος πρε­σβευ­τής κ. Νόρ­τον και ο Τούρ­κος κ. Ουναϊ­ντίν εμοι­ρά­σθη­σαν τας πρώ­τας θέσεις. Εις άλλας όρθιοι οι πρε­σβευ­ταί της Αμε­ρι­κής κ. Μακ Βη, της Γαλ­λί­ας κ.Ντε Βω Σαιν Συρ, του Κανα­δά κ. Λα Φλες, της Νοτί­ου Αφρι­κής κ.Τερόν. Ο στρα­τάρ­χης εισερ­χό­με­νος εν συνο­δεία των Ελλή­νων επι­σή­μων και αξιω­μα­τι­κών του αγγλι­κού στρα­τού ‑φερό­ντων σκω­τι­κήν στο­λήν- ήτο συγκε­κι­νη­μέ­νος αντι­κρύ­ζων εξαι­ρε­τι­κώς θερ­μάς εκδη­λώ­σεις από παντού. Αφή­σας την μικράν ράβδον του και το καπέλ­λο του εις την έδραν εκά­θη­σε εις το προ­ε­δρι­κόν εδώ­λιον. Εχαι­ρέ­τι­ζε δι’ υπο­κλί­σε­ως κάθε φοράν που εχει­ρο­κρο­τεί­το κατά την προ­σφώ­νη­σιν του προ­έ­δρου. Ηκου­εν έπει­τα με μεγά­λην προ­σο­χήν την μετά­φρα­σιν της προ­σφω­νή­σε­ως, ανα­γι­γνω­σκό­με­νην με ιδιαι­τέ­ρως ευκρι­νή προ­φο­ράν από τον βου­λευ­τή κ. Παπα­δη­μη­τρί­ου», έγρα­φε το ρεπορ­τάζ της «Καθη­με­ρι­νής». Μάλι­στα, ανα­φέ­ρε­ται και στην έντα­ση που ακο­λού­θη­σε όταν ο Γιαν Σματς ανα­φέρ­θη­κε στη φιλία που τον συνέ­δεε με τον Ελευ­θέ­ριο Βενι­ζέ­λο. «…τον λόγον του στρα­τάρ­χου πρέ­πει να τον δια­βά­σουν και να τον ξανα­δια­βά­σουν οι Ελλη­νες για να αντλή­σουν ό,τι χαρα­κτη­ρί­ζει την ανθρώ­πι­νην αρε­τήν: ανδρεί­αν, σύνε­σιν, σωφρο­σύ­νην και δικαιο­σύ­νην…», κατέ­λη­γε το ρεπορ­τάζ της εποχής.

Η εφη­με­ρί­δα «ΕΜΠΡΟΣ» (15/12) με τίτλο «Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΔΕΞΙΩΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗΝ ΤΟ ΦΙΛΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΡΑΤΑΡΧΟΥΥ ΣΜΑΤ. ΘΕΡΜΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ» μετα­φέ­ρει το κλί­μα: «…Την 11.30 ακρι­βώς έφθα­σεν εις τα προ­πύ­λαια ο Στρα­τάρ­χης Σμάτς. Εκεί τον ανέ­με­νον ο πρό­ε­δρος της Βου­λής κ. Ι. Θεο­τό­κης με τα του προ­ε­δρεί­ου του Σώμα­τος και ο προ­ε­δρεύ­ων της κυβερ­νή­σε­ως κ. Γονα­τάς μετά των μελών του Υπουρ­γι­κού Συμ­βου­λί­ου. Ο κ. Θεο­τό­κης αφού εχαι­ρέ­τη­σεν τον Στρα­τάρ­χην τον ωδή­γη­σεν εις την αίθου­σαν των συνε­δριά­σε­ων της Βου­λής, όπου όρθιοι οι Βου­λευ­ταί, οι υπουρ­γοί και το κοι­νόν εις τα θεω­ρεία τον υπο­δέ­χθη­σαν με εξαι­ρε­τι­κώς ζωη­ράς επευ­φη­μί­ας και χει­ρο­κρο­τή­μα­τα. Ο Στρα­τάρ­χης Σματς απή­ντα κατα­συ­γκε­κι­νη­μέ­νος εις τας εκδη­λώ­σεις της Ελλη­νι­κής Βου­λής και του κοι­νού και κατέ­λα­βε θέσιν εις το προ­ε­δρεί­ον. Δεξία του ίστα­ντο ο κ. Γονα­τάς και τα μέλη του Υπουρ­γι­κού Συμ­βου­λί­ου, αρι­στρεά ο κ. Θεο­τό­κης μετά του προ­ε­δρεί­ου της Βου­λής. Ευθύς κατό­πιν ωμί­λη­σεν ο πρέ­ο­δρος της Βου­λής κ. Ι. Θεο­τό­κης ελλη­νι­στί. Ο λόγος του μετα­φρά­στη αμέ­σως εις την αγγλι­κήν υπό του βου­λευ­τού κ. Βογια­τζή. Ακο­λού­θως ο Στρα­τάρ­χην απή­ντη­σεν Αγγκλι­στί, του λόγου αππαγ­γελ­θέ­ντος εις την Ελλη­νι­κην υπό του βου­λευ­τού Αργα­λι­δο­κο­ριν­θί­ας κ. Δ. Παπα­δη­μη­τρί­ου. Η όλη τελε­τή της υπο­δο­χής εκι­νη­μα­το­γρα­φή­θηε και μετα­δό­θη διά του Ραδιο­φω­νι­κού Σταθ­μού Αθη­νών. Κατά τη διάρ­κειαν της ανα­γνώ­σε­ως της μετα­φρά­σε­ως του λόγου του Στρα­τάρ­χου Σματς, ουχί σπα­νί­ως διε­κό­πτε­το ο ανα­γι­γνώ­σων τού­τον από τα θυελ­λώ­δη χει­ρο­κρο­τή­μα­τα των βου­λευ­τών και του πλήθους.

Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ δίνει τη πραγματική εικόνα

Την πραγ­μα­τι­κή διά­στα­ση της επί­σκε­ψής του δίνει ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Γρά­φει πρω­το­σέ­λι­δα (Κυρια­κή 15/12) (μαζί με ανα­φο­ρές για εκτο­πί­σεις, δημιουρ­γία στη ύπαι­θρο νέων ταγ­μά­των ασφα­λεί­ας, δολο­φο­νί­ες πολι­τών κ.α): « Η ΒΟΥΛΗ ΠΟΥ ΑΡΝΗΘΗΚΕ Ν’ ΑΚΟΥΣΕΙ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΔΕΞΙΩΝΕΤΑΙ ΤΟΝ ΣΜΑΤΣ…Σε έκτα­κτη συνε­δρί­α­ση η Βου­λή δεξιώ­θη­κε χθες το στρα­τάρ­χη Σματς. Λίγες μέρες έπει­τα από τη νέα εκδή­λω­ση των λαο­πρό­βλη­των υπέρ των δοσι­λό­γων, ο στρα­τάρ­χη Σματς τόνι­σε ότι θεω­ρεί τιμή του που του δόθη­κε η ευκαι­ρία να μιλή­σει στην «Ελλη­νι­κή Βουλή».Τη Βου­λή των Καρ­ζή­δων, των Κακα­ρά­δων, των Τουρ­κο­βα­σίλ­δων και των Βρετ­τά­κων! Γενι­κά η πανη­γυ­ρι­κή συνε­δρί­α­ση της Βου­λής ήταν μέσα στα πλαί­σια των αντι­βαλ­κα­νι­κών ραδιουρ­γιών που έχουν αυτή τη στιγ­μή κρά­χτη του στη Νέα Υόρ­κη τον κ. Τσαλ­δά­ρη. Ετσι ο πρό­ε­δρος της Βου­λής κ. Θεο­τό­κης- ο κόντε Τεο­τό­κι των Ιτα­λών της κατο­χής- στο λόγο του με τον οποίο χαι­ρέ­τι­σε το στρα­τάρ­χη Σματς έκα­νε την κορώ­να του: Προ­σπά­θη­σε να παρου­σιά­σει τον εμφύ­λιο πόλε­μο σαν απο­τέ­λε­σμα προ­σπα­θειών πρώ­ην δου­λι­κών δορυ­φό­ρων του Άξο­να. Και ο στρα­τάρ­χης Σματς με την απά­ντη­ση του αντα­πο­κρί­θη­κε σον τόνο του κόντε. Μίλη­σε για την παρου­σί­αν «μη συμπα­θώς αν μη εχθρι­κώς δια­κει­μέ­νων γει­τό­νων επί των βορεί­ων συνό­ρων» (της Ελλά­δος). Η «παρου­σία» αυτή ¨εντεί­νει τον φόβον και τη ανη­συ­χί­αν». Και λίγο πριν θεώ­ρη­σε σκό­πι­μο για να εξυ­μνή­σει τους πολε­μι­κούς αγώ­νες της Ελλά­δος να δώσει στο λόγο αντι­σο­βιε­τι­κή αιχ­μή. Οι δού­λοι του Μπέ­βιν άκουαν φυσι­κά ενθου­σια­σμέ­νοι τη μετά­φρα­ση του λόγου του στρα­τάρ­χη Σματς που διά­βα­ζε ο βου­λευ­τής κ. Παπα­δη­μη­τρί­ου. Και αυτοί που χαλά­νε τον κόσμο για την ανά­μει­ξη των «βορεί­ων γει­τό­νων» δέχθη­καν απα­θέ­στα­τα τη υπό τύπου «συμ­βου­λών» προ­κλη­τι­κή ανά­μι­ξη του στρα­τάρ­χη στα εσω­τε­ρι­κά της χώρας που τον φιλο­ξε­νεί. Για­τί ο στρα­τάρ­χης Σματς δεν αρκέ­σθη­κε σε δια­πι­στώ­σεις. Υπα­γό­ρευ­σε και λύσεις…Είναι βέβαια… απλή σύμ­πτω­ση ότι οι υπο­δεί­ξεις του στρα­τάρ­χου Σμάτς είναι κομ­μέ­νες και ραμ­μέ­νες πάνω στους νέους κυβερ­νη­τι­κούς συν­δυα­σμούς που μαγει­ρεύ­ει ο κ. Νόρον….Λίγο πριν έλθει ο στρα­τάρ­χης Σμάτς , πέρα­σε από την Αθή­να ένας άλλος στρα­τάρ­χης. Ένας στρα­τάρ­χης όχι από κτή­σεις, αλλά από την ίδια την αγγλι­κή μητρό­πο­λη. Ο στρα­τάρ­χης Μοντ­γκό­με­ρυ. Μίλη­σε και εκεί­νος για τη διχό­νοια και έδω­σε και κεί­νος συμ­βου­λές. Απήγ­γει­λε μάλι­στα και στί­χους, πράγ­μα που παρέ­λει­ψε να κάνει στη Βου­λή ο στρα­τάρ­χης Σμάτς. Αλλά μόλις  ο στρα­τάρ­χης Μοντ­γκό­με­ρυ απο­μα­κρύν­θη­κε από την Αθή­να ο ασύρ­μα­τος μετέ­δι­δε το αλη­θι­νό νόη­μα των συμ­βου­λών του για τον τερ­μα­τι­σμό της «διχό­νοιας». «ΣΚΟΤΩΣΤΕ ΤΟΥΣ!» Ο στρα­τάρ­χης Σμάτς θα ομο­λο­γή­σει ότι δεν φταί­ει ο ελλη­νι­κός λαός αν έμα­θε ν’ ακού­ει με επι­φύ­λα­ξη τις συμ­βου­λές των «μεγά­λων φίλων του» …»

Επί­σης πάλι σε πρω­το­σέ­λι­δη ανα­φο­ρά του (αντα­πό­κρι­ση από το Λον­δί­νο Θ. ΔΟΓΑΝΗΣ) με τίτλο «Η Ο.Η.Ε ΣΤΙΓΜΑΤΙΣΕ ΤΟΝ ΣΜΑΤΣ. ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ: «Δίκαια τον έπλη­ξε η Νέμε­σις!» ΚΑΙ ΕΔΩ ΤΟΝ ΑΠΟΘΕΩΝΟΥΝ» τονί­ζει χαρα­κτη­ρι­στι­κά: «Στους εδώ εργα­τι­κούς πολι­τι­κού κύκλους εκφρά­ζε­ται η γνώ­μη ότι ο στρα­τάρ­χης Σματς διά­λε­ξε την πιο ακα­τάλ­λη­λη στιγ­μή για να επι­σκε­φθεί την Ελλά­δα. Οι εργα­τι­κοί κύκλοι παρα­τη­ρούν ότι ύστε­ρα από την ηθι­κή ήττα που υπέ­στη ο Σματς στην ΟΗΕ η από­φα­σή του να απο­δε­χτεί πρό­σκλη­ση από μια κυβέρ­νη­ση τόσο δυσφη­μι­σμέ­να στη δημο­κρα­τι­κή διε­θνή κοι­νή γνώ­μη, απο­τε­λεί πολι­τι­κό παρα­στρά­τη­μα και εκ των υστέ­ρων έρχε­ται να δικαιώ­σει πάλι την πλειο­ψη­φία της ΟΗΕ που κατα­δί­κα­σε με τόση αυστη­ρό­τη­τα τις αντι­δη­μο­κρα­τι­κές και αντι­φι­λε­λεύ­θε­ρες μεθό­δους που εφαρ­μό­ζουν ο Σματς και η κυβέρ­νη­σή του στη Νότια Αφρι­κή εις βάρος της ινδι­κής μειο­νό­τη­τας. Οταν ακό­μη και σήμε­ρα οι νοτιο­α­φρι­κά­νοι νόμοι δεν δίνουν στους ινδούς το δικαί­ω­μα του εκλέ­γειν και της αγρο­τι­κής ιδιο­κτη­σί­ας και δεν τους επι­τρέ­πουν να περ­πα­τούν στο ίδιο πεζο­δρό­μιο με τους λευ­κούς και όταν η ΟΗΕ εκδί­δει μία συντρι­πτι­κή από­φα­ση κατά των ανε­λεύ­θε­ρων αυτών νόμων, το γεγο­νός ότι ο Σματς παρα­μέ­νει αμε­τα­νό­η­τος και έμπρα­κτα εκδη­λώ­νει την αλλη­λεγ­γύη του προς ένα καθε­στώς που έχει προ­κα­λέ­σει τον απο­τρο­πια­σμό όλων των δημο­κρα­τι­κών λαών». Μάλι­στα στην ίδια αντα­πό­κρι­ση υπάρ­χει από­σπα­σμα από τη εφη­με­ρί­δα «Μαν­τζε­στερ Γκάρ­ντιαν» που ανα­φέ­ρει: «Στην Αθή­να βέβαια ο Σματς  δεν θα αντι­λη­φθεί ότι στην Ελλά­δα διε­ξά­γε­ται πόλε­μος. Το μόο γεγο­νός που ίσως του υπεν­θυ­μί­σει την πραγ­μα­τι­κή κατά­στα­ση είναι τα ειδι­κά ανα­κοι­νω­θέ­ντα που εκδί­δο­νται κάθε φορά όταν κάποιος κατορ­θώ­σει να περά­σει άθι­κτος προς τη Λάρι­σα και την Ελασ­σό­να. Στο μετα­ξύ και για μία βδο­μά­δα έχουν δια­κο­πεί οι τηλε­φω­νι­κές συγκοι­νω­νί­ες της Αθή­νας με τη Θεσ­σα­λο­νί­κη και τη Μακε­δο­νία ενώ όλοι οι δρό­μοι πάνω από το Βόλο είναι υπο­νο­μευ­μέ­νοι με νάρκες».

Πολλές οι τιμές που του επεφύλαξαν

Κατά τη διάρ­κεια της επί­σκε­ψής του φυσι­κά εκτός από την ομι­λία του στη Βου­λή δέχτη­κε και πολ­λών μορ­φών τιμές από «κατε­στη­μέ­νο» της χώρας μας

-Την Κυρια­κή 15/12 ανα­κη­ρύ­χθη­κε «επί­τι­μος δημό­της» του δήμου Αθη­ναί­ων, παρου­σία του προ­ε­δρεύ­ο­ντος της κυβέρ­νη­σης Γονα­τά και του δια­δό­χο­πυ Πάυ­λου με την Φρει­δε­ρί­κη. Στην ομι­λία του σημεί­ω­σε με νόη­μα «…Απευ­θύ­νω μήνυ­μα ελπί­δος και αισιο­δο­ξί­ας προς τον Ελλη­νι­κό λαόν και τον προ­τρέ­πω να παρα­μεί­νει ανε­πη­ρέ­στος από τον πρό­σκαι­ρον τρό­πον της εξε­λί­ξε­ως των γεγο­νό­των. Ας μη νομί­ση ότι ελη­σμο­νή­θη. Ουδέ­πο­τε θα λησμονηθή….Η Ελλάς έπαι­ξε τερά­στιον ρόλον κατά τα τελευ­ταία έτη και θ’ απο­μεί­νη ως ένας φωτει­νός οδη­γός αστήρ δια το μέλ­λον της ανθρωπότητος…»

- Μετά την ανα­κή­ρυ­ξη αυτή- συνο­δεία του Πάυ­λου και της Φρει­δε­ρί­κης πήγε στο Πανε­πι­στή­μιο όπου ανα­κη­ρύ­χθη­κε «Επί­τι­μος Διδά­κτορ της Φιλο­σο­φι­κής Σχο­λής». Στην ομι­λία του σημεί­ω­σε: «…Ως ένας νέος Οδυσ­σεύς ανέ­γνω­σα όχι μόνον την Οδύσ­σειαν αλλά και όλους τους δια­λό­γους. Μη νομί­ζε­τε ότι η απο­στο­λή σας ετε­λεί­ω­σεν. Θα έχε­τε πάντο­τε την απο­στο­λήν σας ενα­ντί­ον των βαρ­βά­ρων του μέλ­λο­ντος. Μη νομί­ζε­τε ότι ο αρχαίο σας κόσμος εξη­φα­νί­σθη και εχά­θη εις τους ανέ­μους. Θα έλθη, θα ακου­σθή και πάλιν…»

Η παρου­σία του ακό­μη περιε­λάμ­βα­νε κατά­θε­ση στο «Μνη­μείο του Αγνω­στου Στρα­τιώ­τη» καθώς και επί­ση­μο γεύ­μα το βρά­δυ της Κυρια­κής 15/12 στην «Μεγά­λη Βρε­τα­νία». Εκεί ανα­φέρ­θη­κε στον Β’Π.Π  όπου τόνι­σε «..Η συμ­βο­λή της Ελλά­δος εις τον πόλε­μον υπήρ­ξε κάτι το εξαι­ρε­τι­κόν και το γεγο­νός αυτό εξε­τι­μή­θη από ολό­κλη­ρον την Βρε­τα­νι­κή Αυτόκρατορίαν…Και σήμε­ρον που η Ελλάς φρο­νεί ότι ευρί­σκε­ται πάλιν εις μεγά­λον κίν­δυ­νον και νομί­ζει ότι είναι μόνη, μη λησμο­νεί­τε τι συνέ­βη τότε. Έχε­τε φίλους, οι οποί­οι απε­δεί­χθη­σαν πραγ­μα­τι­κοί φίλοι και θα πρά­ξουν και τώρα ότι έπρα­ξαν και άλλο­τε…». Τέλος δεν παρέ­λει­ψε να στεί­λει μέσω του… «Ραδιο­φω­νι­κού Σταθ­μού Αθη­νών» χαιρετισμό.

Και ένας απολογισμός της επίσκεψης

Με τίτλο «ΑΙ ΥΠΟΘΗΚΑΙ ΤΟΥ»  (ΕΜΠΡΟΣ 17/12) δια­βά­ζου­με το παρα­κά­τω σχό­λιο: «…Αλλά πρέ­πει να ομο­λο­γη­θεί ότι η επί­σκε­ψις του μεγά­λου φίλου της Ελλά­δος εκτός από της αισθη­μα­τι­κής πλευ­ράς της είχε και άλλα γενι­κώ­τε­ρα απο­τε­λέ­σμα­τα τα οποία θα έπρε­πε να υπο­γραμ­μι­σθουν. Ο Στρα­τάρ­χης Σματς δια­τε­λεί εν πλή­ρει γνώ­σει του ελλη­νι­κού δρά­μα­τος και της προ­σγε­ο­νο­μέ­νης αδι­κί­ας, αλλά τού­το καθό­λου δεν τον εμπο­δί­ζει να ατε­νί­ζη με αισο­δο­ξί­αν διά το μέλον του ελλη­νι­κού έθνους και να πιστεύη ότι θα ανα­τεί­λουν καλ­λί­τε­ραι ημέ­ραι διά τον τόπόν μας. Η αισιο­δο­ξία αυτή και η πίστις πρέ­πει να γίνη το γνώ­ρι­σμα και τον κίνη­τρον της εθνι­κής μας δρα­στη­ριό­τη­τος. Και τίπο­τε  δε θα στε­ρε­ώ­ση ασφα­λέ­στε­ρον την ψυχο­λο­γί­αν αύτην, με την οποί­αν πρέ­πει να αρχί­σω­μεν την νέαν μας εξόρ­μη­σιν διά την αντι­με­τώ­πι­σιν των δυσκο­λιών, από την ιεράν εθνι­κήν ένω­σιν όλων των Ελή­νων, όπου η συνερ­γα­σία του πολι­τι­κού κόσμου θα απο­τε­λέ­ση την επι­ση­μο­τέ­ραν επι­σφρά­γι­σιν. Ο πολι­τι­κός κόσμος ας μη λησμο­νή­ση τας υπο­θή­κας του μεγά­λου μας φίλου».

Αλέκος Χατζηκώστας

Δημο­σιο­γρά­φος και εκδό­της της εφη­με­ρί­δας «Η Άλλη Άπο­ψη της Ημα­θί­ας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημο­σιευ­τεί σε εφη­με­ρί­δες, περιο­δι­κά και site εδώ και δεκα­ε­τί­ες, ενώ έχει συμ­με­τά­σχει με ειση­γή­σεις σε μια σει­ρά ιστο­ρι­κά συνέ­δρια και ημε­ρί­δες. Έχει εκδώ­σει 9 βιβλία και συμ­με­τέ­χει σε συλ­λο­γι­κούς τόμους.

Ν. Μπε­λο­γιάν­νης Ν. Πλου­μπί­δης – Στο σπί­τι των ηρώων