Η …τραγωδία, η εκδίκηση &… …ένας πίνακας ζωγραφικής! — Σφαγή της Χίου-30 Μαρτίου 1822

Γρά­φει η Τασ­σώ Γαΐ­λα //
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια

Η …τρα­γω­δία,
η εκδί­κη­ση &…
…ένας πίνα­κας ζωγραφικής!

Σφα­γή της Χίου-30 Μαρ­τί­ου 1822
Φραν­τσέ­σκο Άγιεζ ‑Ιτα­λός ζωγράφος…

Χίος 30 Μαρ­τί­ου 1822. Ένα πλού­σιο νησί του Αρχι­πε­λά­γους του Αιγαί­ου αυτή τη μέρα βιώ­νει την εισβο­λή των Οθω­μα­νι­κών στρα­τευ­μά­των και των Εβραί­ων δου­λε­μπό­ρων , εισβο­λή –σφα­γή πολυ­ή­με­ρη του άμα­χου πλη­θυ­σμού, σφα­γή που θα προ­κα­λέ­σει παγκό­σμιο σάλο.

Νικη­φό­ρου Λύτρα/Η πυρ­πό­λη­ση της ναυαρ­χί­δας του Καρά Αλή από τον Κανάρη/1870.

Σύμ­φω­να με τις πηγές στη λαί­λα­πα εκεί­νη της Οθω­μα­νι­κής χατζά­ρας σφα­γιά­στη­καν 42 χιλιά­δες Χιώ­τες, κατά­φε­ραν να δια­σω­θούν με τη φυγή τους στο εξω­τε­ρι­κό και την Ηπει­ρω­τι­κή Ελλά­δα περί­που 23.000 άμα­χοι, 50.000 οδη­γή­θη­καν στα σκλα­βο­πά­ζα­ρα ενώ στο καμ­μέ­νο πλέ­ον γεμά­το αίμα αθώ­ων νησί έμει­ναν ζωντα­νοί γύρω στους 2.000 ανθρώ­πους. Πλή­ρης ερή­μω­ση και κατα­στρο­φή. Το νησί πνί­γη­κε όχι στα κύμα­τα του Αιγαί­ου αλλά στο αίμα των αθώων…

Τι προηγήθηκε της σφαγής;

Η εξέ­γερ­ση των Χιω­τών από τον Σαμιώ­τη Λυκούρ­γο Λογο­θέ­τη και τον Χιώ­τη Αντώ­νη Μπουρ­νιά. Κι αν υπήρ­χαν Χιώ­τες που δεν πολυ­συμ­φω­νού­σαν το γεγο­νός έφτα­σε στα αυτιά της Μεγά­λης Πύλης που έστει­λε τα στρα­τεύ­μα­τα της στη Χίο να υπε­ρα­σπι­στεί τα μεγά­λα της εκεί οικο­νο­μι­κά συμφέροντα(βλέπε μαστί­χα Χίου).Μετά από μικρο­συ­γκρού­σεις οι μαχη­τές των Λογο­θέ­τη-Μπουρ­νιά έφυ­γαν από το νησί και … η σφα­γή αρχίζει…

Κ. Κουνελλάκης/Σφαγαί της Χίου/ Βιβλιο­θή­κη Κοραή Χίου.

Τι ακολούθησε της σφαγής;

Φραν­τσέ­σκο Άγιεζ/αυτοπροσωπογραφία

Η εκδί­κη­ση! Ο Ψαρια­νός Κων­στα­ντί­νος Κανά­ρης και ο Υδραί­ος Γιώρ­γης Πιπί­νος …περ­νούν στην χορεία των Αθα­νά­των πυρ­πο­λώ­ντας τη ναυαρ­χί­δα του Καρά Αλή στο λιμά­νι της καμέ­νης Χίου στις 6 του Ιου­νί­ου του 1822 λίγο μετά την απο­τρό­παια σφα­γή και στη γιορ­τή του Μπαϊρ­ρα­μιού, στο μου­σουλ­μα­νι­κό Ραμα­ζά­νι όταν όλοι οι Οθω­μα­νοί στα καρά­βια του στό­λου τους γλεντούν…
Και η νύχτα έγι­νε μέρα από τις φωτιές στα Οθω­μα­μι­κά καρά­βια… Το λιμά­νι της Χίου καί­γε­ται… όπως πριν δυο μήνες είχε καεί η ξηρά… μόνο που τώρα θύμα­τα είναι οι πρώ­ην θύτες… είναι οι ισχυ­ροί που τους συντρί­βουν οι αδύναμοι…

Πολ­λοί λόγιοι, πολ­λοί καλ­λι­τέ­χνες δημιούρ­γη­σαν αρι­στουρ­γή­μα­τα εμπνευ­σμέ­νοι από την απο­τρό­παια και ανή­κου­στη τρα­γω­δία της Χίου. Στον τομέα της ζωγρα­φι­κής <Η Σφα­γή της Χίου> του Γάλ­λου Ντε­λα­κρουά η πιο γνω­στή εικα­στι­κή σύν­θε­ση της σφα­γής, σύν­θε­ση που συγκλό­νι­σε και συγκλο­νί­ζει. Αφού περά­σου­με κι από τον πίνα­κα του Κ. Κουνελλάκη<Σφαγαί της Χίου>, έργο που εκτί­θε­ται στην βιβλιο­θή­κη Κοραή Χίου περ­νά­με σε έναν πίνα­κα εικα­στι­κή δημιουρ­γία του μεγά­λου Ιτα­λού καλ­λι­τέ­χνη Φραν­τσέ­σκο Άγιεζ <Η Φυγή από την Χίο>, έργο τέχνης που εφέ­τος ‘γιορ­τά­ζει’ μιας και ο λαμπρός καλ­λι­τέ­χνης τον φιλο­τέ­χνη­σε το 1839!

Ευγέ­νιος Ντελακρουά/Η Σφα­γή της Χίου/1824/Μουσείο Λούβρου

Φραν­τσέ­σκο Άγιεζ ή Χάγιεζ κι <Η Φυγή από την Χίο>. Συγκλο­νι­στι­κή δημιουρ­γία. Έργο του εκπρο­σώ­που του ρομα­ντι­σμού Ιτα­λού Φραν­τσέ­σκο Άγιεζ ο οποί­ος γεν­νή­θη­κε σε φτω­χι­κή οικο­γέ­νεια με Γάλ­λο πατέ­ρα και Ιτα­λί­δα μητέ­ρα στην Βενε­τία το 1791 και απε­βί­ω­σε στο Μιλά­νο το 1882.

Κορυ­φαί­ος ζωγρά­φος του 19ου αιώ­να με ιδιαί­τε­ρη ικα­νό­τη­τα στις προ­σω­πο­γρα­φί­ες-πορ­τρέ­τα , στα γυναι­κεία γυμνά αλλά και σε μυθο­λο­γι­κά θέμα­τα. Από Ελλη­νι­κά θέμα­τα της δου­λειάς του ξεχω­ρί­ζουν σκη­νές με αρχαί­ους θεούς, σκη­νές από την Οδύσ­σεια κι ένα εκπλη­κτι­κό πορ­τρέ­το του φιλο­σό­φου Αρι­στο­τέ­λη. Όμως…

<Φυγή από την Χίο> το έργο του Άγιεζ, ‘πρω­τα­γω­νι­στής’ του σημε­ρι­νού αφιε­ρώ­μα­τος στην Τρα­γω­δία της Χίου… στην εκδί­κη­ση… στον πίνα­κα ζωγρα­φι­κής και τον διά­ση­μο Ιτα­λό ζωγρά­φο που τον φιλο­τέ­χνη­σε το 1839 , 180 χρό­νια πριν απο­τυ­πώ­νο­ντας στον καμ­βά το ιστο­ρι­κό γεγο­νός για πάντα… αλλά και τη λύτρω­ση… τη φυγή… τη σωτη­ρία ψυχών…

________________________________________________

Εγκυ­κλο­παι­δι­κό Λεξι­κό Ήλιος.