🔻🔻🔻

Στα τρία πρώ­τα ταμπλό απο­τυ­πώ­νε­ται το γεγο­νός ότι ήδη από τα πρώ­τα χρό­νια ζωής και δρά­σης του νεα­ρού ΣΕΚΕ εκδί­δο­νται από το «Σοσια­λι­στι­κό Βιβλιο­πω­λείο» έργα των θεμε­λιω­τών του επι­στη­μο­νι­κού κομ­μου­νι­σμού, όπως το «Μανι­φέ­στο του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος» των Μαρξ και Ενγκελς, μελέ­τες όπως «Η πάλη των τάξε­ων εν Ελλά­δι» του Γ. Γεωρ­γιά­δη, αλλά και μετα­φρά­σεις έργων που ανα­φέ­ρο­νται στην Οκτω­βρια­νή Επα­νά­στα­ση και στα πρώ­τα βήμα­τά της, όπως «Η Εκπαί­δευ­σις εις την Ρωσ­σί­αν» του Α. Λου­να­τσάρ­σκη (Επι­τρό­που επί της Παι­δεί­ας της Σοβιε­τι­κής Ρωσί­ας). Η διά­δο­ση της προ­λε­τα­ρια­κής λογο­τε­χνί­ας και ποί­η­σης — ελλη­νι­κής και ξένης — πήρε ξεχω­ρι­στή θέση στην εκδο­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα. Ετσι, από τα πρώ­τα χρό­νια ακό­μα συνα­ντά­με έργα όπως «Ο λιπο­τά­χτης και η μάνα του στρα­τιώ­τη», το 1921, με τη Μικρα­σια­τι­κή Εκστρα­τεία σε εξέ­λι­ξη, μικρό θεα­τρι­κό για την Εργα­τι­κή Πρω­το­μα­γιά και η συλ­λο­γή με επα­να­στα­τι­κά τρα­γού­δια και αρκε­τές παρ­τι­τού­ρες τους κάτω από τον τίτλο «Κόκ­κι­να τραγούδια».

Ξεχω­ρι­στή θέση κατέ­χουν οι εκδό­σεις μαρ­ξι­στι­κών έργων από τους Ελλη­νες του εξω­τε­ρι­κού, σε ΗΠΑ, Αίγυ­πτο κ.α.Σ’ αυτήν την ενό­τη­τα θα δού­με για παρά­δειγ­μα πρω­το­σέ­λι­δο του «Ριζο­σπά­στη» στις 12/4/1920, με τις Απο­φά­σεις του 2ου Συνε­δρί­ου του ΣΕΚΕ (Κ) για την προ­σχώ­ρη­ση του Κόμ­μα­τος στην Κομ­μου­νι­στι­κή Διε­θνή (Γ’ Διε­θνή) και για την ίδρυ­ση εκδο­τι­κής εται­ρεί­ας. Επί­σης ντο­κου­μέ­ντο είναι ο ίδιος ο Κατά­λο­γος Εκδό­σε­ων του «Σοσια­λι­στι­κού Βιβλιο­πω­λεί­ου», του 1992.

Δια­βά­ζου­με σχε­τι­κά σ’ αυτήν την ενό­τη­τα: «Η καθη­με­ρι­νή προ­πα­γάν­δα και κίνη­ση πρέ­πει να ‘χουν χαρα­κτή­ρα πραγ­μα­τι­κά κομ­μου­νι­στι­κό και να συμ­μορ­φώ­νο­νται προς το πρό­γραμ­μα και τις απο­φά­σεις της Τρί­της Διε­θνούς. Ολα τα δημο­σιο­γρα­φι­κά όργα­να του Κόμ­μα­τος πρέ­πει να συντάσ­σο­νται από βέβαιους κομ­μου­νι­στές, που έχουν απο­δεί­ξει την αφο­σί­ω­σή τους για την υπό­θε­ση του προ­λε­τα­ριά­του. (…) Ο περιο­δι­κός ή οποιοσ­δή­πο­τε άλλος Τύπος και όλες οι εκδο­τι­κές υπη­ρε­σί­ες πρέ­πει να είναι τελεί­ως υπο­ταγ­μέ­νες στην Κεντρι­κή Επι­τρο­πή του Κόμ­μα­τος, είτε νόμι­μη είναι αυτή η Επι­τρο­πή είτε παρά­νο­μη …» (σημεία του πρώ­του από τους 21 όρους της ΚΔ, όπως δια­τυ­πώ­θη­καν από τον Λένιν και απο­φα­σί­στη­καν στο 2ο Συνέ­δριο της ΚΔ).

🔻🔻🔻

Η επό­με­νη ενό­τη­τα, στα ταμπλό 4, 5 και 6, αφο­ρά το «Λαϊ­κό Βιβλιο­πω­λείο» και τις «Εκδό­σεις Ριζο­σπά­στη». Το «Λαϊ­κό Βιβλιο­πω­λείο» ήταν το εκδο­τι­κό του Κόμ­μα­τος στα χρό­νια 1932 — 1936. Η ανά­πτυ­ξη του Κόμ­μα­τος στα χρό­νια μετά την έκκλη­ση της ΚΔ, το 1931, συν­δέ­θη­κε και με την ανά­πτυ­ξη ενός ισχυ­ρού μορ­φω­τι­κού ρεύ­μα­τος στις γραμ­μές του. Δόθη­κε βάρος στη μετά­φρα­ση και έκδο­ση μαρ­ξι­στι­κών έργων, κυρί­ως μέσα από τη σει­ρά «Μαρ­ξι­στι­κή Βιβλιο­θή­κη». Χαρα­κτη­ρι­στι­κό είναι ότι με τη μετά­φρα­ση αρκε­τών έργων της σει­ράς ασχο­λή­θη­κε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχα­ριά­δης. Οι εκδό­σεις του «Ριζο­σπά­στη» και της ΚΟΜΕΠ περιέ­λα­βαν έργα για την ταξι­κή συνει­δη­το­ποί­η­ση των εργα­τών, για τη μετά­δο­ση οργα­νω­τι­κής πεί­ρας από άλλες χώρες, για τη συνο­λι­κή άνο­δο του μορ­φω­τι­κού επι­πέ­δου. Ο «Ριζο­σπά­στης» δημο­σί­ευε σε συνέ­χειες διά­φο­ρα έργα, αλλά και δεκα­ε­ξα­σέ­λι­δα που μπο­ρού­σαν να διπλω­θούν και να δεθούν σε βιβλία. Το «Λαϊ­κό Βιβλιο­πω­λείο» είχε κατά­στη­μα στη Στοά Ηλιά­δη στην οδό Στα­δί­ου. Η δια­κί­νη­ση του βιβλί­ου με κομ­μου­νι­στι­κή ανα­φο­ρά δεν ήταν εύκο­λη υπό­θε­ση, καθώς το αστι­κό καθε­στώς έθε­τε περιο­ρι­σμούς, λογο­κρι­σία, ακό­μα και απα­γο­ρεύ­σεις. Το 1936 η δικτα­το­ρία της 4ης Αυγού­στου έθε­σε σε παρα­νο­μία το «Λαϊ­κό Βιβλιο­πω­λείο», μαζί με το ΚΚΕ.

Ενα μονα­δι­κό ντο­κου­μέ­ντο: Χει­ρό­γρα­φη έκθε­ση του Γ. Τρι­κα­λι­νού για τον ένα χρό­νο από τη δημιουρ­γία της «Σύγ­χρο­νης Εποχής»

Εδώ δια­κρί­νου­με το σύν­θη­μα «Γρά­φτη­καν για τους εργά­τες, πωλού­νται στο Λαϊ­κό Βιβλιο­πω­λείο», με το οποίο ο «Ριζο­σπά­στης» δίνει τη μάχη για τη διά­δο­ση του βιβλίου.

🔻🔻🔻

Στα ταμπλό για την περί­ο­δο της Μετα­ξι­κής δικτα­το­ρί­ας βρί­σκου­με έκθε­ση της Καί­της Ζεύ­γου, που περι­γρά­φει πώς δια­σώ­θη­καν τα βιβλία του «Λαϊ­κού Βιβλιο­πω­λεί­ου» από την πυρά στην οποία η δικτα­το­ρία έκα­ψε χιλιά­δες βιβλία. Τα βιβλία που δια­σώ­θη­καν ήταν και τα μόνα που κυκλο­φό­ρη­σαν στην Κατοχή.

Η επό­με­νη ενό­τη­τα αφο­ρά την περί­ο­δο της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης, όπου σε συν­θή­κες βαθιάς παρα­νο­μί­ας στις πόλεις και στα βου­νά της Ελεύ­θε­ρης Ελλά­δας τυπώ­θη­καν κυρί­ως μικρές μπρο­σού­ρες προ­σα­να­το­λι­σμέ­νες άμε­σα στις ανά­γκες του αγώ­να. Παρά­νο­μα τυπο­γρα­φεία λει­τούρ­γη­σαν σε αρκε­τές πόλεις, με πιο γνω­στό εκεί­νο της Καλ­λι­θέ­ας στην Αθή­να, σε ειδι­κά δια­μορ­φω­μέ­νη κρύ­πτη. Στη Θεσ­σα­λία, όπου βρι­σκό­ταν η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ, κυκλο­φο­ρού­σε η εφη­με­ρί­δα «Κόκ­κι­νη Σημαία», το τυπο­γρα­φείο της οποί­ας τύπω­νε και μια σει­ρά από βιβλία. Στη Θεσ­σα­λία τυπώ­θη­καν και ορι­σμέ­να βιβλία μετά το Δεκέμ­βρη του 1944 και μέχρι τη Συμ­φω­νία της Βάρκιζας.

Εδώ δια­βά­ζου­με και το έμμε­τρο του Απ. Σπή­λιου, με τίτλο «Πρέ­πει να βγει»:

Τα μάτια καίν απ’ την αγρύπνια
Πονάν’ τα στή­θη στην αναπνοή.
Πρέ­πει να βγεί! Τρε­λά χτυπάνε
Τα δάχτυ­λα στη γραφομηχανή.
Η λάμπα ξεψυ­χά­ει βρωμόντας
Μας περου­νιά­ζει κρύο τάφου.
Θα ζεστα­θείς τώρα γυρνώντας
με το ρυθ­μό του πολυ­γρά­φου (…)

Ακο­λου­θεί η περί­ο­δος 1945 — 1947, με την εκδο­τι­κή εται­ρεία «Νέα Βιβλία», που συνέ­δε­σε την ύπαρ­ξή της με μια περί­ο­δο που δια­τη­ρού­νταν επα­να­στα­τι­κή κατά­στα­ση στην Ελλά­δα, ενώ ταυ­τό­χρο­να είχαν οξυν­θεί η κρα­τι­κή τρο­μο­κρα­τία και οι διώ­ξεις των αγω­νι­στών της ΕΑΜι­κής Αντί­στα­σης. Είναι περί­ο­δος μεγά­λης λαϊ­κής ανά­τα­σης, που εκφρά­στη­κε στη σαρω­τι­κή παρου­σία του ΚΚΕ στο εργα­τι­κό κίνη­μα, στην καλ­λι­τε­χνι­κή δημιουρ­γία αλλά και στην εκδο­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, με έκρη­ξη της κυκλο­φο­ρί­ας του «Ριζο­σπά­στη» και της «Ελεύ­θε­ρης Ελλά­δας», με εκα­το­ντά­δες κομ­μα­τι­κά, ΕΑΜι­κά και ΕΠΟ­Νί­τι­κα τοπι­κά έντυ­πα. Το εκδο­τι­κό «Τα Νέα Βιβλία» εξέ­δω­σε μαρ­ξι­στι­κά έργα, ποί­η­ση, λογο­τε­χνία, την «Ιστο­ρία του ΚΚΣΕ» αλλά και μελέ­τες της επι­στη­μο­νι­κής εται­ρεί­ας «Επι­στή­μη — Ανοι­κο­δό­μη­ση» (ΕΠΑΝ), ανά­με­σά τους το έργο του Δημή­τρη Μπά­τση «Η βαριά βιο­μη­χα­νία στην Ελλάδα».

🔺🔻

Στα ταμπλό για την περί­ο­δο δρά­σης του ΔΣΕ, δια­βά­ζου­με ότι η εκδο­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα δεν περιο­ρί­στη­κε στο άμε­σα ιδε­ο­λο­γι­κό, πολι­τι­κό και λογο­τε­χνι­κό βιβλίο, αλλά κάλυ­ψε και άλλες ανά­γκες, όπως ήταν η στρα­τιω­τι­κή εκπαί­δευ­ση των στε­λε­χών και μαχη­τών του ΔΣΕ, το σχο­λι­κό — εκπαι­δευ­τι­κό βιβλίο για τους μαθη­τές στις ελεύ­θε­ρες περιο­χές και για τα πρώ­τα προ­σφυ­γό­που­λα που έφτα­ναν στις Λαϊ­κές Δημοκρατίες.

Με την υπο­χώ­ρη­ση του ΔΣΕ, το Σεπτέμ­βρη του 1949, χιλιά­δες μαχη­τές και μαχή­τριες, παι­διά και άμα­χοι βρή­καν φιλο­ξε­νία στην ΕΣΣΔ και στις Λαϊ­κές Δημο­κρα­τί­ες. Το εκδο­τι­κό «Νέα Ελλά­δα» ξεκί­νη­σε τη δρα­στη­ριό­τη­τά του το 1949 και υπό αυτόν τον τίτλο εμφα­νί­ζο­νται εκδό­σεις μέχρι το 1954. Αρχι­κά λει­τούρ­γη­σε σε δικά του τυπο­γρα­φεία στη Ρου­μα­νία και στη συνέ­χεια ως τμή­μα κρα­τι­κού τυπο­γρα­φεί­ου της Ρου­μα­νί­ας. Εκεί­να τα πρώ­τα χρό­νια της πολι­τι­κής προ­σφυ­γιάς πάρ­θη­καν από το Κόμ­μα και υλο­ποι­ή­θη­καν σημα­ντι­κές απο­φά­σεις για τη μετά­φρα­ση και έκδο­ση στα Ελλη­νι­κά έργων όπως «Το Κεφά­λαιο» του Κ. Μαρξ, «Απα­ντα» του Λένιν, «Δια­λε­χτά Εργα» των Μαρξ — Ενγκελς. Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, σε Από­φα­σή του στις 28/12/1951, δια­πι­στώ­νει ότι η ανά­λο­γη Από­φα­ση του Δεκέμ­βρη του 1949 να εκδο­θούν μέσα σε δύο χρό­νια τα «Δια­λε­χτά Εργα» των Μαρξ, Ενγκελς, Λένιν και τα «Ζητή­μα­τα Λενι­νι­σμού» του Ι. Β. Στά­λιν «πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε κανο­νι­κά στην ταγ­μέ­νη ημε­ρο­μη­νία». Η 2η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ του ΚΚΕ, στις 12 /10/1951, είχε απο­φα­σί­σει: «Μέσα στο 1952 να αρχί­σει η μετά­φρα­ση και η έκδο­ση του “Κεφα­λαί­ου” του Κ. Μαρξ και των “Απά­ντων” του Λένιν και του Στάλιν».Τα εκδο­τι­κά στην πολι­τι­κή προ­σφυ­γιά εξέ­δω­σαν μεγά­λο αριθ­μό έργων για τη στή­ρι­ξη των χιλιά­δων φυλα­κι­σμέ­νων και εξό­ρι­στων στην Ελλά­δα. Το γνω­στό έργο του Γιάν­νη Ρίτσου «Πέτρι­νος Χρό­νος», που γρά­φτη­κε πάνω στη Μακρό­νη­σο, βγή­κε παρά­νο­μα έξω και πρω­το­κυ­κλο­φό­ρη­σε στην προ­σφυ­γιά με τίτλο «Μακρο­νη­σιώ­τι­κα». Το 1952 τυπώ­θη­κε η ογκώ­δης κατα­γρα­φή των ίδιων των κρα­του­μέ­νων της Γυά­ρου, «Γιού­ρα Ματω­μέ­νη Βίβλος». Και πολ­λές άλλες εκδό­σεις, που μετα­φρά­στη­καν και σε ξένες γλώσσες.

Το 1954 τη σκυ­τά­λη πήραν οι «Πολι­τι­κές και Λογο­τε­χνι­κές Εκδό­σεις» (ΠΛΕ). Τα σχο­λι­κά βιβλία ανα­βαθ­μί­στη­καν στην επι­μέ­λεια και εικο­νο­γρά­φη­σή τους. Εντυ­πω­σια­κός είναι ο αριθ­μός έργων της ελλη­νι­κής και παγκό­σμιας λογο­τε­χνί­ας που εκδόθηκαν.Το 1968 το εκδο­τι­κό του ΚΚΕ εμφα­νί­στη­κε με το λογό­τυ­πο «Ελεύ­θε­ρη Ελλά­δα» και τα εκπαι­δευ­τι­κά βιβλία με τον τίτλο «Σχο­λι­κές Εκδό­σεις». Λίγο αργό­τε­ρα, με έδρα τη Δρέσ­δη της Γερ­μα­νι­κής Λαο­κρα­τι­κής Δημο­κρα­τί­ας, ξεκί­νη­σε τη δρα­στη­ριό­τη­τά του το εκδο­τι­κό «Νέα Βιβλία». Τα «Νέα Βιβλία» συνέ­βα­λαν ουσια­στι­κά στην ανα­συ­γκρό­τη­ση του ΚΚΕ μετά τη 12η Ολο­μέ­λεια, στην ιδε­ο­λο­γι­κή και πολι­τι­κή πάλη του Κόμ­μα­τος ενά­ντια στη δεξιά ανα­θε­ω­ρη­τι­κή ομά­δα. Εξέ­δω­σαν σει­ρά από μικρές μπρο­σού­ρες με έργα των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν, για την ταξι­κή — επα­να­στα­τι­κή δια­παι­δα­γώ­γη­ση των μελών του Κόμ­μα­τος και της ΚΝΕ, η οποία είχε ιδρυ­θεί το 1968, σε συν­θή­κες παρα­νο­μί­ας στην Ελλάδα.

Στα δύσκο­λα χρό­νια της δικτα­το­ρί­ας (1967 — 1974) έγι­ναν βήμα­τα στην ανα­συ­γκρό­τη­ση του Κόμ­μα­τος στην Ελλά­δα σε συν­θή­κες παρα­νο­μί­ας. Σε έναν συν­δυα­σμό παρά­νο­μης και νόμι­μης δρα­στη­ριό­τη­τας, έγι­νε κατορ­θω­τό να μετα­φρα­στεί και να εκδο­θεί στα Ελλη­νι­κά ένα σοβιε­τι­κό έργο με τίτλο «Ο Λενι­νι­σμός και η Σύγ­χρο­νη Επο­χή». Από αυτό το έργο πήρε το όνο­μά του και το εκδο­τι­κό της ΚΕ του ΚΚΕ, «Σύγ­χρο­νη Εποχή».

Η «Σύγ­χρο­νη Επο­χή» μετά το 1974 εξέ­δω­σε σχε­δόν 2.000 τίτλους βιβλί­ων, συμ­βάλ­λο­ντας απο­φα­σι­στι­κά στην πάλη των ιδε­ών στη χώρα μας. Μονα­δι­κή είναι η συμ­βο­λή της στην έκδο­ση των έργων των Μαρξ — Ενγκελς και των «Απά­ντων» του Λένιν. Στα δύσκο­λα χρό­νια των ανα­τρο­πών άντε­ξε, και κόντρα στο ρεύ­μα της αντε­πα­νά­στα­σης στη­ρί­ζει τη διά­δο­ση του προ­ο­δευ­τι­κού βιβλίου.

Στα ταμπλό αυτής της ενό­τη­τας δια­βά­ζου­με έκθε­ση του Γιώρ­γη Τρι­κα­λι­νού, που περι­γρά­φει πώς από τη μετά­φρα­ση στην εξο­ρία του βιβλί­ου «Ο Λενι­νι­σμός και η Σύγ­χρο­νη Επο­χή» φτά­σα­με στην ίδρυ­ση του ίδιου του εκδοτικού.

«Ηταν στα τέλη του 1969. Βρι­σκό­μα­στε κρα­τού­με­νοι στο Στρα­τό­πε­δο Συγκέ­ντρω­σης της Λέρου, στο Παρ­θέ­νι. Είμα­στε πάνω από 400 πολι­τι­κοί κρα­τού­με­νοι, που είχα­με πια­στεί, οι περισ­σό­τε­ροί μας, από την πρώ­τη μέρα της δικτα­το­ρί­ας, σαν προ­λη­πτι­κώς συλ­λη­φθέ­ντες στην αρχή. Τελι­κά η κρά­τη­σή μας έγι­νε σχε­δόν μόνιμη.
Από τις αρχές του 1969, όλοι οι σταθ­μοί της Μόσχας, και όλων των σοσια­λι­στι­κών χωρών, στις εκπο­μπές τους, σαν κεντρι­κό θέμα είχαν τα 100χρονα του μεγά­λου Δάσκα­λου και Οδη­γη­τή, του Λένιν.
Από το τραν­ζί­στορ που είχα­με στο στρα­τό­πε­δο — παρά­νο­μα βέβαια από τη Διοί­κη­ση της Χωρο­φυ­λα­κής — παρα­κο­λου­θού­σα­με αυτές τις εκπομπές.
Μια μέρα, ο σταθ­μός της Μόσχας μετέ­δω­σε για την έκδο­ση στα ρού­σι­κα του βιβλί­ου “Ο Λενι­νι­σμός και η σύγ­χρο­νη επο­χή”, που ήταν αφιε­ρω­μέ­νο στα 100χρονα του Λένιν.
Η πρώ­τη σκέ­ψη που κάνα­με ήταν πώς θα φέρ­να­με αυτό το βιβλίο στην Ελλά­δα, πώς θα το μπά­ζα­με μέσα στο στρα­τό­πε­δο. Συζη­τή­σα­με και με τον Χαρί­λαο Φλω­ρά­κη, που βρι­σκό­ταν κι αυτός στο Παρ­θέ­νι. Κι έγρα­ψα στη γυναί­κα μου, τη Γιάν­να, που εκεί­νη την περί­ο­δο βρι­σκό­ταν στη Μόσχα, πολι­τι­κός πρό­σφυ­γας. Της έγρα­ψα μ’ έναν τέτοιο τρό­πο, ώστε να περά­σει τη λογο­κρι­σία της Χωροφυλακής.
(…)
Και το γράμ­μα πέρα­σε τη λογο­κρι­σία. Εφτα­σε στη Μόσχα στη Γιάν­να, η οποία έτρε­ξε, έψα­ξε παντού, σ’ όλα τα βιβλιο­πω­λεία της Μόσχας. Και επει­δή δεν το βρή­κε, είχε εξα­ντλη­θεί, παρα­κά­λε­σε τον διευ­θυ­ντή μιας σχο­λής, που δίδα­σκε απ’ αυτό το βιβλίο, να της το δόσει. Το πήρε και μου το ‘στει­λε.
(…)
…Πέρα­σαν μέρες, βδο­μά­δες, μήνες. Σχε­δόν το ξέχα­σα. Μια μέρα, ένας σύντρο­φος του στρα­το­πέ­δου, που έτυ­χε να πάει στην απο­θή­κη των βιβλί­ων της Διοί­κη­σης, όπου κρα­τού­σε τα απα­γο­ρευ­μέ­να βιβλία μας, ήρθε και μου είπε: Σύντρο­φε Γιώρ­γη, ξέρεις, στην απο­θή­κη των απα­γο­ρευ­μέ­νων βιβλί­ων, υπάρ­χει ένα βιβλίο δικό σου, γραμ­μέ­νο στα ρού­σι­κα. Από μακρυά το είδα, με τη φωτο­γρα­φία του Λένιν απέ­ξω και πάνω πάνω γραμ­μέ­νο τ’ όνο­μά σου.
Αμέ­σως κατά­λα­βα ότι ήρθε το βιβλίο, αυτό που ζήτη­σα από τη Γιάν­να. Και η πρώ­τη μου ενέρ­γεια ήταν να το κου­βε­ντιά­σω με τον Χ. Φλω­ρά­κη, για να σκε­φτού­με και να ιδού­με πώς θα κατα­φέ­ρου­με να το μπά­σου­με μέσα στο στρατόπεδο.
Στο στρα­τό­πε­δο υπήρ­χε ένας υπο­μοί­ραρ­χος, υπεύ­θυ­νος ασφα­λεί­ας — δεν θυμά­μαι τ’ όνο­μά του — που διέ­φε­ρε απ’ τους άλλους, κουβεντιαζόταν.
Μια μέρα (…) τον πλη­σί­α­σα και του άνοι­ξα κου­βέ­ντα για το βιβλίο. Και τον παρα­κά­λε­σα να μου το δόσει. Στην αρχή αρνού­νταν κατη­γο­ρη­μα­τι­κά να μας το δόσει. Σιγά — σιγά άρχι­σε να μαλα­κώ­νει. Ωσπου τελι­κά πεί­σθη­κε και δέχτη­κε, σχί­ζο­ντας την φωτο­γρα­φία του Λένιν και με την υπό­σχε­ση να μην το δώσου­με σε κανέ­ναν άλλο κρα­τού­με­νο να το δια­βά­σει. Μας ζήτη­σε ακό­μα και του υπο­σχε­θή­κα­με, να του το επι­στρέ­ψου­με σε 15 μέρες. Μόλις πήρα­με το βιβλίο στα χέρια μας — κατα­λα­βαί­νε­τε τη χαρά μας — το χωρί­σα­με σε κομ­μά­τια και το δόσα­με σε μερι­κούς συντρό­φους, που ‘ξεραν ρού­σι­κα, για μετάφραση…
Σε 15 μέρες η μετά­φρα­ση ήταν έτοι­μη, πραγ­μα­τι­κά, ένας άθλος. Μέσα σε 15 μέρες μετα­φρά­στη­καν 550 περί­που τυπο­γρα­φι­κές σελί­δες, ενός σοβα­ρού επι­στη­μο­νι­κού βιβλίου.
(…)
…Τελι­κά τα κατα­φέ­ρα­με και το εκδώ­σα­με στο τυπο­γρα­φείο του Καρα­νά­ση στις αρχές Νοέμ­βρη του 1972.
Αυτή λοι­πόν είναι η ιστο­ρία έκδο­σης του βιβλί­ου: “Ο Λενι­νι­σμός και η Σύγ­χρο­νη Επο­χή”. Αλλά κι αυτή είναι και η αρχή της ίδρυ­σης του Εκδο­τι­κού “Σύγ­χρο­νη Επο­χή”, που πήρε τον τίτλο από το πρώ­το αυτό βιβλίο».

Ωρες λειτουργίας της έκθεσης