Με αφορμή τον Ανδρ. Κάλβο που πέθανε σαν σήμερα 3 Νοεμβρίου 1869

Γρά­φει ο Ηρα­κλής Κακα­βά­νης //

Kαλή­τε­ρα, καλήτερα
δια­σκορ­πι­σμέ­νοι οι Έλληνες
‘να τρέ­χω­σι τον κόσμον,
με εξα­πλω­μέ­νην χείρα
ψωμο­ζη­τού­ντες

δ΄.

Παρά προ­στά­τας να ‘χωμεν.
Mε ποτέ δεν εθάμβωσαν
πλού­τη ή μεγά­λα ονόματα,
με ποτέ δεν εθάμβωσαν
σκή­πτρων ακτίνες.

Σχε­δόν δύο αιώ­νες μετά την κραυ­γή αγω­νί­ας του Α. Κάλ­βου, που θεω­ρού­σε ακό­μη και την κατα­στρο­φή της χώρας προ­τι­μη­τέα λύση «παρά προ­στά­τας νάχω­μεν», σήμε­ρα βρι­σκό­μα­στε αντι­μέ­τω­ποι με τους σύγ­χρο­νους «προ­στά­τες». Του θεσμούς, εκπρό­σω­ποι του ιμπε­ρια­λι­σμού και του καπι­τα­λι­σμού. Η Ευρα­παϊ­κή Ενω­ση, το Διε­θνές  Νομι­σμα­τι­κό Ταμείο, η Παγκό­σμια Τρά­πε­ζα, οι εθνι­κές κυβερ­νή­σεις… μια λυκο­συμ­μα­χία που έχει κατα­δι­κά­σει ένα λαό στη φτώ­χεια και την εξα­θλί­ω­ση. Μια λυκο­συμ­μα­χία που ματώ­νει και εκμε­ταλ­λεύ­ε­ται λαούς.

***

Η σπο­ρα­δι­κή πλη­ρο­φό­ρη­ση για τα γεγο­νό­τα του βίου του Κάλ­βου δημιούρ­γη­σε ανέ­κα­θεν ένα μυστή­ριο σχε­τι­κά με τη ζωή του ποι­η­τή, που υφαί­νε­ται κυρί­ως γύρω από τους εξής πόλους: την επα­να­στα­τι­κή του δρά­ση, την επι­στρο­φή στην Αγγλία παρά τη ρητά εκπε­φρα­σμέ­νη ‑και ποι­η­τι­κά («Φιλό­πα­τρις»)- επι­θυ­μία του να πεθά­νει στην Ζάκυν­θο, και φυσι­κά την ποι­η­τι­κή σιω­πή μετά το 1826.

Ο Ανδρέ­ας Κάλ­βος γεν­νή­θη­κε το Μάρ­τιο του 1792 στη Ζάκυν­θο, όταν τα Επτά­νη­σα ήταν ακό­μη υπό την κυριαρ­χία των Ενε­τών. Το 1811 ο Κάλ­βος γρά­φει στα ιτα­λι­κά ύμνο για τον Ναπο­λέ­ο­ντα, τον οποίο θα απο­κη­ρύ­ξει το 1814. Το φθι­νό­πω­ρο του 1812, ο Κάλ­βος βρί­σκε­ται στη Φλω­ρε­ντία και εκεί γνω­ρί­ζε­ται με το συμπα­τριώ­τη του, Ούγο Φώσκο­λο, έναν από τους σημα­ντι­κό­τε­ρους ιτα­λό­φω­νους ποι­η­τές. Κοντά του ο Κάλ­βος βελ­τί­ω­σε την παι­δεία του. Με τον Φώσκο­λο θα βρε­θεί δια­δο­χι­κά στη Ζυρί­χη και στο Λον­δί­νο, όπου θα έρθει σε επα­φή με τους Iτα­λούς επα­να­στά­τες καρ­μπο­νά­ρους, για να επι­στρέ­ψει μόνος στη Φλω­ρε­ντία. Εδώ, ανα­πτύσ­σει επα­να­στα­τι­κή δρά­ση και ανα­γκά­ζε­ται από τις αρχές να φύγει. Επό­με­νος προ­ο­ρι­σμός του η Γενεύη.

Μετά την έκδο­ση των δυο ποι­η­τι­κών συλ­λο­γών του —  Λύρα (Γενεύη, 1824), Λυρι­κά (Παρί­σι, 1826) ‑ο Κάλ­βος ταξι­δεύ­ει στην επα­να­στα­τη­μέ­νη Ελλά­δα και από εκεί στην Κέρ­κυ­ρα, όπου θα μεί­νει μέχρι το 1852. Ζει κυρί­ως παρα­δί­δο­ντας ιδιω­τι­κά μαθή­μα­τα, αρθρο­γρα­φεί σε τοπι­κές εφη­με­ρί­δες και, όσο μπο­ρού­με να γνω­ρί­ζου­με, δεν ξανα­γρά­φει ποτέ ποίηση.

Το 1852 λοι­πόν φεύ­γει για την Αγγλία, παντρεύ­ε­ται εκεί την Charlotte Augusta Waddams και εργά­ζε­ται ως καθη­γη­τής στο ιδιω­τι­κό παρ­θε­να­γω­γείο της γυναί­κας του.

Το 1852 λοι­πόν φεύ­γει για την Αγγλία, παντρεύ­ε­ται εκεί την Charlotte Augusta Waddams και εργά­ζε­ται ως καθη­γη­τής στο ιδιω­τι­κό παρ­θε­να­γω­γείο της γυναί­κας του.

Στις 3 Νοεμ­βρί­ου 1869 πεθαί­νει και εντα­φιά­ζε­ται στην μικρή πόλη Louth της Αγγλί­ας. Την επι­χεί­ρη­ση της μετα­θα­νά­τιας «επι­στρο­φής» του στην πατρί­δα ανα­λαμ­βά­νει ο Γ. Σεφέ­ρης και η ελλη­νι­κή πολι­τεία, που φρο­ντί­ζουν το 1960 για την μετα­κο­μι­δή των οστών του Κάλ­βου και της γυναί­κας του στη Ζάκυνθο.

__________________________________________________________________________________________________________

Ηρακλής Κακαβάνης —  Δημοσιογράφος — Συγγραφέας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Από το 1991 έως το 2013 εργάστηκε στον Ριζοσπάστη. Από το 2013 αρθρογραφεί σε διαδικτυακά Μέσα. Από το 2010 συνεργάτης του περιοδικού «Θέματα Παιδείας».
Facebook