Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Μπορεί ο κοροναϊός να σκοτώσει 50 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως;

Ανη­συ­χία προ­κά­λε­σε η είδη­ση ότι, σύμ­φω­να με την εκτί­μη­ση του καθη­γη­τή Γκά­μπριελ Λέουνγκ της Ιατρι­κής Σχο­λής του Πανε­πι­στη­μί­ου του Χονγκ Κονγκ, ο νέος κορο­ναϊ­ός Covid-19 μπο­ρεί τελι­κά να μολύ­νει έως το 60% της ανθρω­πό­τη­τας. Αν αυτό συμ­βεί και αν ο ιός σκο­τώ­νει το 1% περί­που των ασθε­νών, τότε θα πρέ­πει να ανα­μέ­νο­νται γύρω στα 50 εκα­τομ­μύ­ρια θύμα­τα, αριθ­μός ανά­λο­γος ‑ή και χει­ρό­τε­ρος- με εκεί­νον της «ισπα­νι­κής γρί­πης» στη διάρ­κεια του πρώ­του Παγκο­σμί­ου Πολέμου.

Πόσο όμως πιθα­νό είναι να συμ­βεί κάτι τέτοιο; Η απλή απά­ντη­ση είναι ότι κανείς δεν ξέρει και δεν μπο­ρεί να πει με βεβαιό­τη­τα, επει­δή προς το παρόν υπάρ­χουν πολ­λά πράγ­μα­τα που δεν γνω­ρί­ζου­με για το νέο ιό, σύμ­φω­να με το «New Scientist». Δεν ξέρου­με κατά πόσο ο ιός μπο­ρεί να «φρε­να­ρι­στεί», πόσους ανθρώ­πους έχει ήδη μολύ­νει (και θα μολύ­νει στο μέλ­λον) και πόσο φονι­κός είναι.

Κατ’ αρχήν, είναι ακό­μη άγνω­στο αν όντως μπο­ρού­με να στα­μα­τή­σου­με τη διε­θνή εξά­πλω­σή του. Μέχρι στιγ­μής στην Κίνα τα δια­γνω­σμέ­να περι­στα­τι­κά έχουν ξεπε­ρά­σει τα 41.000 και οι νεκροί τους 1.100, ενώ στις άλλες χώρες έχουν ανι­χνευ­τεί περί­που 300 ασθε­νείς. Είναι σίγου­ρο πάντως ότι ο Covid-19 εξα­πλώ­νε­ται μετα­ξύ των ανθρώ­πων ταχύ­τε­ρα από ό,τι άλλοι κορο­ναϊ­οί που προ­ήλ­θαν από τα ζώα.

Για να μπει «φρέ­νο» στην εξά­πλω­σή του, πρέ­πει να εντο­πί­ζο­νται γρή­γο­ρα και να απο­μο­νώ­νο­νται όσοι έχουν μολυν­θεί, κάτι πολύ δύσκο­λο, επει­δή μερι­κοί ασθε­νείς έχουν ήπια μόνο συμ­πτώ­μα­τα. Παράλ­λη­λα, αν και ο μέσος χρό­νος ανά­με­σα στη μόλυν­ση και στην εκδή­λω­ση συμ­πτω­μά­των είναι περί­που τρεις μέρες, σε κάποιες περι­πτώ­σεις ίσως φθά­νει και τις 24 μέρες, πολύ περισ­σό­τε­ρες από τις 14 μέρες της συνι­στώ­με­νης περιό­δου καρα­ντί­νας των ύπο­πτων περιστατικών.

Δεν είναι επί­σης σαφές κατά πόσο έχουν ουσια­στι­κό απο­τέ­λε­σμα τα άκρως δρα­στι­κά έως πρω­το­φα­νή μέτρα που έχει επι­βά­λει η Κίνα στον πλη­θυ­σμό της, στην προ­σπά­θεια της να ελέγ­ξει την εξά­πλω­ση του ιού. Έχει κατα­γρα­φεί μετά τις 6 Φεβρουα­ρί­ου μια στα­δια­κή πτώ­ση στον αριθ­μό νέων δια­γνω­σμέ­νων περι­στα­τι­κών ανά ημέ­ρα, αλλά αυτό μπο­ρεί να οφεί­λε­ται στην αδυ­να­μία των κινε­ζι­κών νοσο­κο­μεί­ων και δια­γνω­στι­κών εργα­στη­ρί­ων που υφί­στα­νται τρο­με­ρή πίε­ση από τον μεγά­λο αριθ­μό των ύπο­πτων κρουσμάτων.

Διά­χυ­τη είναι η εντύ­πω­ση ότι υπάρ­χουν πολύ περισ­σό­τε­ρα κρού­σμα­τα στην Κίνα από τις επί­ση­μες κατα­γρα­φές, καθώς άνθρω­ποι με ήπια ή καθό­λου συμ­πτώ­μα­τα εξα­πλώ­νουν τον ιό, χωρίς οι ίδιοι να έχουν ποτέ εξε­τα­στεί ή μπει σε καρα­ντί­να. Φαί­νε­ται επί­σης ότι η Κίνα δεν κατα­με­τρά πια επι­σή­μως τους ανθρώ­πους που ανι­χνεύ­ο­νται θετι­κοί στο νέο ιό, αλλά δεν έχουν συμ­πτώ­μα­τα — κάτι που έχει προ­κα­λέ­σει την αντί­δρα­ση του Παγκό­σμιου Οργα­νι­σμού Υγείας.

Είναι αβέ­βαιο κατά πόσο οι άλλες ανε­πτυγ­μέ­νες χώρες θα κατα­φέ­ρουν να περιο­ρί­σουν τον ιό στα σημε­ρι­νά λιγο­στά περι­στα­τι­κά. Μεγα­λύ­τε­ρη είναι η ανη­συ­χία για τις φτω­χό­τε­ρες χώρες που δεν έχουν ανά­λο­γες νοση­λευ­τι­κές και ιατρο­φαρ­μα­κευ­τι­κές δυνα­τό­τη­τες και όπου ο ιός μπο­ρεί ήδη να εξα­πλώ­νε­ται σιω­πη­λά. Γι’ αυτό, αρκε­τοί ‑μετα­ξύ των οποί­ων ο επι­κε­φα­λής του Παγκό­σμιου Οργα­νι­σμού Υγεί­ας- έχουν κάνει λόγο για την «κορυ­φή του παγό­βου­νου». Αν είναι έτσι, τότε είναι θέμα χρό­νου να ανα­δυ­θεί το παγό­βου­νο, δηλα­δή να υπάρ­ξει κανο­νι­κή παν­δη­μία παγκοσμίως.

Πράγ­μα που οδη­γεί στο επό­με­νο κρί­σι­μο ζητού­με­νο: πόσοι άνθρω­ποι τελι­κά θα μολυν­θούν σε όλη τη Γη; Εκτι­μά­ται ότι στην περί­πτω­ση παν­δη­μί­ας με τον ιό Η1Ν1 της γρί­πης το 2009 είχε μολυν­θεί σχε­δόν το ένα τέταρ­το (24%) του παγκό­σμιου πλη­θυ­σμού, παρό­λο που οι μεγα­λύ­τε­ρης ηλι­κί­ας άνθρω­ποι είχαν προ­ϋ­πάρ­χου­σα ανο­σία, επει­δή είχαν εκτε­θεί στο παρελ­θόν σε παρό­μοιους ιούς.

Κανείς δεν έχει ανοσία

Από όσο ξέρουν οι επι­στή­μο­νες, σήμε­ρα κανείς άνθρω­πος στον πλα­νή­τη δεν έχει προ­ϋ­πάρ­χου­σα ανο­σία στο νέο ιό Covid-19, ενώ φαί­νε­ται ότι κάθε μολυ­σμέ­νο άτο­μο κολ­λά­ει τον ιό σε άλλα δύο έως τέσ­σε­ρα άτο­μα κατά μέσο όρο (ένα­ντι ενά­μι­σι ατό­μου στη γρί­πη). Συνε­πώς η εκτί­μη­ση ότι θα μολυν­θεί το 60% του παγκό­σμιου πλη­θυ­σμού δεν είναι εξω­πραγ­μα­τι­κή, αν και όχι βέβαιη.

Οπό­τε ζωτι­κή σημα­σία έχει ποιο ποσο­στό των ασθε­νών θα πεθά­νει. Οι αρχι­κές εκτι­μή­σεις για το ποσο­στό θανά­των λόγω ενός ιού συνή­θως υπε­ρε­κτι­μούν τη σοβα­ρό­τη­τα της κατά­στα­σης, καθώς λαμ­βά­νουν υπό­ψη μόνο τα πιο σοβα­ρά περι­στα­τι­κά που μπο­ρεί να είναι θανα­τη­φό­ρα. Για παρά­δειγ­μα, η γρί­πη Η1Ν1 του 2009 εκτι­μά­ται τώρα ότι σκό­τω­σε περί­που έναν ασθε­νή ανά 5.000, πολύ λιγό­τε­ρους από τις πρώ­τες εκτιμήσεις.

Στην περί­πτω­ση του Covid-19, οι αρχι­κές εκτι­μή­σεις για θνη­σι­μό­τη­τα 2% έως 4% έχουν υπο­χω­ρή­σει στο 1% περί­που, δηλα­δή ότι πεθαί­νει ο ένας ασθε­νής στους 100. Αλλά και αυτός ο αριθ­μός πιθα­νό­τα­τα θα μειω­θεί στην πορεία, καθώς έρχο­νται στο φως περισ­σό­τε­ρα ήπια περι­στα­τι­κά, ενώ παράλ­λη­λα θα ανα­πτυ­χθούν θερα­πεί­ες που θα περιο­ρί­σουν τους θανάτους.

Στη Γου­χάν, που είναι το επί­κε­ντρο της επι­δη­μί­ας του Covid-19, πεθαί­νει σχε­δόν ένας στους πέντε (18%) από τους επι­βε­βαιω­μέ­νους ασθε­νείς. Όμως, σύμ­φω­να με εκτι­μή­σεις Βρε­τα­νών επι­στη­μό­νων, με επι­κε­φα­λής τον Νιλ Φέρ­γκιου­σον του Imperial College του Λον­δί­νου, τα πραγ­μα­τι­κά νέα καθη­με­ρι­νά κρού­σμα­τα στην πόλη αυτή (αν συνυ­πο­λο­γι­σθούν τα ήπια και τα ασυμ­πτω­μα­τι­κά) είναι του­λά­χι­στον οκτα­πλά­σια (24.000 ένα­ντι περί­που 3.000 που ανα­κοι­νώ­νουν οι κινε­ζι­κές αρχές), ενώ σε όλη την Κίνα ο συνο­λι­κός αριθ­μός των περι­στα­τι­κών μόλυν­σης μπο­ρεί να έχει φθά­σει πια το ένα εκα­τομ­μύ­ριο. Αυτό σημαί­νει ότι η πραγ­μα­τι­κή ανα­λο­γία θανά­των προς κρού­σμα­τα είναι πολύ χαμη­λό­τε­ρη, κοντά στο 1%.

Από την άλλη όμως, μπο­ρεί να υπάρ­ξουν θάνα­τοι που θα μπο­ρού­σαν να απο­φευ­χθούν, κυρί­ως λόγω της κατάρ­ρευ­σης των υπη­ρε­σιών υγεί­ας σε ορι­σμέ­νες χώρες, ιδί­ως τις φτω­χό­τε­ρες (αλλά όχι μόνο), αν κλη­θούν να αντι­με­τω­πί­σουν μαζι­κά νέα περιστατικά.

Αλλά και η ηλι­κία παί­ζει ρόλο. Στην Κίνα το 80% των θανά­των έχει συμ­βεί σε ασθε­νείς άνω των 60 ετών. Ενώ η Κίνα έχει μέσο όρο ηλι­κί­ας πλη­θυ­σμού 37,4 έτη, στην Ευρω­παϊ­κή Ένω­ση ο μέσος όρος ηλι­κί­ας είναι τα 43 έτη, συνε­πώς πιθα­νώς περισ­σό­τε­ροι άνθρω­ποι μπο­ρεί να κιν­δυ­νεύ­σουν στην Ευρώ­πη από τον Covid-19 σε σχέ­ση με την Κίνα.

Δεν λεί­πουν πάντως και οι αισιό­δο­ξοι που εκτι­μούν ότι τελι­κά ο Covid-19 θα σκο­τώ­σει λιγό­τε­ρους και από τη γρί­πη Η1Ν1 του 2009.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο