ΟΗΕ — UNDP: Πτώση σε προσδόκιμο ζωής, εκπαίδευση και βιοτικό επίπεδο

Ουδέν νεώ­τε­ρο σε ένα «άχρω­μο και άγευ­στο» -πλή­ρως στε­ρού­με­νο κοι­νω­νι­κής και πολι­τι­κοϊ­δε­ο­λο­γι­κής προ­σέγ­γι­σης κεί­με­νο 307 σελί­δων  με  πηχυαί­ους τίτλους  του είδους «Ταραγ­μέ­να μυα­λά σε αβέ­βαιες επο­χές… Ψυχι­κή δυσφο­ρία— εμπό­διο στην ανθρώ­πι­νη ανά­πτυ­ξη» … «Αβε­βαιό­τη­τα που οφεί­λε­ται στην επι­κίν­δυ­νη πλα­νη­τι­κή αλλα­γή» και σε ότι μας αφο­ρά … επι­ση­μαί­νε­ται “ανθρω­πο­κε­ντρι­κά” πως «η Ελλά­δα αντι­με­τώ­πι­σε κοι­νω­νι­κή ανα­τα­ρα­χή με το κλεί­σι­μο των ανθρα­κω­ρυ­χεί­ων» επί­σης  …  «Αργε­ντι­νή, Ελλά­δα και Ουκρα­νία συν­δέ­ο­νται με υψη­λές δια­κυ­μάν­σεις ΑΕΠ και !! με πολύ υψη­λή ανθρώ­πι­νη ανά­πτυ­ξη»

“Αντι­μέ­τω­πος με μια πρω­τό­γνω­ρη σει­ρά κρί­σε­ων, κυρί­ως αυτή της παν­δη­μί­ας covid-19, ο κόσμος πήγε πέντε χρό­νια πίσω σε ό,τι αφο­ρά την ανθρώ­πι­νη ανά­πτυ­ξη, προ­κα­λώ­ντας γενι­κή «δυσπι­στία» και «αγα­νά­κτη­ση»”: αυτά ανα­φέ­ρει ως προει­δο­ποί­η­ση ο ΟΗΕ σε έκθε­σή του (Πρό­γραμ­μα Ανά­πτυ­ξης ‑UNDP) που δημο­σιεύ­θη­κε αυτές τις μέρες.

Μετα­ξύ άλλων πάντως ανα­φέ­ρο­νται πως

Για πρώ­τη φορά από τη δημιουρ­γία του πριν από περισ­σό­τε­ρα από 30 χρό­νια, ο δεί­κτης ανθρώ­πι­νης ανά­πτυ­ξης ‑που λαμ­βά­νει υπό­ψη του το προσ­δό­κι­μο ζωής, την εκπαί­δευ­ση και το βιο­τι­κό επί­πε­δο—παρου­σί­α­σε μεί­ω­ση δύο συνε­χό­με­να χρό­νια, το 2020 και το 2021

«Αυτό σημαί­νει ότι πεθαί­νου­με νωρί­τε­ρα, είμα­στε λιγό­τε­ρο μορ­φω­μέ­νοι και τα εισο­δή­μα­τά μας μειώ­νο­νται», εξή­γη­σε ο επι­κε­φα­λής του UNDP Αχίμ Στάινερ.

«Με τις τρεις αυτές παρα­μέ­τρους μπο­ρεί κάποιος να σχη­μα­τί­σει μια εικό­να για τον λόγο για τον οποίο οι άνθρω­ποι αρχί­ζουν να νιώ­θουν απελ­πι­σμέ­νοι, αγα­να­κτι­σμέ­νοι, ανή­συ­χοι για το μέλλον».

Την ώρα που ο δεί­κτης αυτός αυξα­νό­ταν συνε­χώς επί δεκα­ε­τί­ες, το 2021 μειώ­θη­κε στο επί­πε­δο του 2016, «σβή­νο­ντας» χρό­νια προ­ό­δου. Κύρια αιτία η covid, αλλά και οι κλι­μα­τι­κές κατα­στρο­φές που αυξά­νο­νται και οι κρί­σεις που δια­δέ­χο­νται η μία την άλλη χωρίς να δίνουν περι­θώ­ριο στους λαούς να ανακάμψουν.

«Έχου­με ζήσει κατα­στρο­φές και στο παρελ­θόν, υπήρ­χαν συγκρού­σεις και στο παρελ­θόν, αλλά η συσ­σώ­ρευ­ση όλων αυτών με τα οποία είμα­στε αντι­μέ­τω­ποι τώρα απο­τε­λεί ένα μεγά­λο πισω­γύ­ρι­σμα για την ανά­πτυ­ξη της ανθρω­πό­τη­τας», υπογραμμίζεται.

Το πισω­γύ­ρι­σμα αυτό αφο­ρά περισ­σό­τε­ρο από το 90% των χωρών, αν και υπάρ­χουν δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις. Σε καλύ­τε­ρη θέση βρί­σκο­νται η Ελβε­τία, η Νορ­βη­γία και η Ισλαν­δία, ενώ στις τελευ­ταί­ες θέσεις του κατα­λό­γου το Νότιο Σου­δάν, το Τσαντ και ο Νίγη­ρας.

Και την ώρα που κάποιες χώρες έχουν αρχί­σει να συνέρ­χο­νται από τις επι­πτώ­σεις της παν­δη­μί­ας, πολ­λές άλλες στη Λατι­νι­κή Αμε­ρι­κή, την υπο­σα­χά­ρια Αφρι­κή, τη νότια Ασία ή την Καραϊ­βι­κή δεν είχαν τον χρό­νο να ανα­κάμ­ψουν προ­τού πλη­γούν από μια νέα κρί­ση: τον πόλε­μο στην Ουκρανία.

“Ζοφερές προοπτικές”

Τερά­στιες επι­πτώ­σεις στην ενερ­γεια­κή και δια­τρο­φι­κή ασφά­λεια.. «αναμ­φί­βο­λα οι προ­ο­πτι­κές για το 2022 είναι ζοφε­ρές», εκτι­μά­ται και επίσης

Η μεί­ω­ση του δεί­κτη ανθρώ­πι­νης ανά­πτυ­ξης οφεί­λε­ται κυρί­ως στη μεί­ω­ση του προσ­δό­κι­μου ζωής κατά περισ­σό­τε­ρο από ενά­μι­ση χρό­νο από το 2019 ως το 2021 (71,4 χρό­νια το 2021 ένα­ντι 73 το 2019).

«Παρά τη σημα­ντι­κή ανά­καμ­ψη της οικο­νο­μί­ας το 2021 το προσ­δό­κι­μο ζωής εξα­κο­λου­θεί να μειώ­νε­ται», σημεί­ω­σε ο συντά­κτης της έκθε­σης Πέδρο Κον­σεϊ­σάο στη διάρ­κεια συνέ­ντευ­ξης Τύπου, χαρα­κτη­ρί­ζο­ντας την τάση αυτή «πρω­τό­γνω­ρο σοκ».

Στις ΗΠΑ παρα­τη­ρεί­ται μεί­ω­ση κατά δύο ετών του προσ­δό­κι­μου ζωής, σε άλλες χώρες η μεί­ω­ση είναι ακό­μη μεγαλύτερη.

(OverView-κατά λέξη μετάφραση)

Ζού­με σε έναν κόσμο ανη­συ­χί­ας. H συνε­χι­ζό­με­νη παν­δη­μία Covid-19, η οποία έχει οδη­γή­σει σε ανα­τρο­πές στην ανθρώ­πι­νη ανά­πτυ­ξη σχε­δόν σε κάθε χώρα και συνε­χί­ζει το spin off  με απρό­βλε­πτες παραλ­λα­γές. Οι πόλε­μοι στην Ουκρα­νία και αλλού, προ­κα­λούν περισ­σό­τε­ρο ανθρώ­πι­νο πόνο εν μέσω μιας μετα­τό­πι­σης στη γεω­πο­λι­τι­κή τάξη και τετα­μέ­νο πολυ­με­ρές σύστημα.

Ρεκόρ θερ­μο­κρα­σί­ες, πυρ­κα­γιές και καται­γί­δες, το καθέ­να απ’ αυτά κου­δού­νι συνα­γερ­μού από πλα­νη­τι­κά συστή­μα­τα όλο και πιο έξω από το ανθρώ­πι­νο μυα­λό –στα όρια της τρέλας.

Οι οξεί­ες κρί­σεις δίνουν τη θέση τους σε χρό­νιες, πολυ­ε­πί­πε­δες, αλλη­λε­πι­δρώ­ντας αβε­βαιό­τη­τες σε παγκό­σμια κλί­μα­κα, μια εικό­να \ κάδρο αβέ­βαιων και­ρών και άστα­των ζωών.

Η αβε­βαιό­τη­τα δεν είναι και­νούρ­για. Οι άνθρω­ποι ανη­συ­χούν εδώ και και­ρό για τις πλη­γές τους και την επι­δη­μία, τη βία και τον πόλε­μο, τις πλημ­μύ­ρες και ξηρα­σί­ες. Μερι­κές κοι­νω­νί­ες έχουν πέσει στα γόνα­τά τους δίπλα μας (σσ. κλαυ­σί­γε­λος). Του­λά­χι­στον υπήρ­ξαν και όσοι έχουν αγκα­λιά­σει τις ανα­δυό­με­νες, ανη­συ­χη­τι­κές πραγ­μα­τι­κό­τη­τες βρί­σκο­ντας έξυ­πνους τρό­πους να ευδοκιμήσουν.

Δεν υπάρ­χουν ανα­πό­φευ­κτα, μόνο οι δύσκο­λοι άγνω­στοι Χ των οποί­ων η καλύ­τε­ρη απά­ντη­ση είναι ο διπλα­σια­σμός \ πολ­λα­πλα­σια­σμός της ανθρώ­πι­νης ανά­πτυ­ξης για να απε­λευ­θε­ρώ­σει τις δημιουρ­γι­κές και συνερ­γα­τι­κές ικα­νό­τη­τες που είναι ουσια­στι­κά τόσο ανθρώπινες…

Νέα επί­πε­δα αβε­βαιο­τή­των αλλη­λε­πι­δρούν για να δημιουρ­γή­σουν νέα είδη αβε­βαιό­τη­τας- ένα νέο σύμπλεγ­μα αβε­βαιό­τη­τας–  που ποτέ δεν είδα­με φαί­νε­ται στην ανθρώ­πι­νη ιστο­ρία (βλ εικό­να 1).

Επι­πρό­σθε­τα στην καθη­με­ρι­νή αβε­βαιό­τη­τα που αντι­με­τω­πί­ζουν οι άνθρω­ποι προ αμνη­μο­νεύ­των χρό­νων, τώρα πλοη­γού­μα­στε σε αχαρ­το­γρά­φη­τοι νερά, που αλιεύ­ο­νται σε τρία πτη­τι­κά δια­σταυ­ρού­με­να ρεύματα:

Η επι­κίν­δυ­νη πλα­νη­τι­κή αλλα­γή του “Ανθρω­πό­και­νου” (Anthropocene)

Η επι­δί­ω­ξη σαρω­τι­κών κοι­νω­νι­κών μετα­σχη­μα­τι­σμών στο ίδιο επί­πε­δο με τη Βιο­μη­χα­νι­κή Επανάσταση.

Οι ιδιο­τρο­πί­ες και οι αμφι­τα­λα­ντεύ­σεις των πολω­μέ­νων κοινωνιών.

Η πλο­ή­γη­ση σε αυτό το νέο σύμπλεγ­μα αβε­βαιό­τη­τας παρε­μπο­δί­ζε­ται από στε­ρή­σεις και ανι­σό­τη­τες στην ανθρώ­πι­νη ανά­πτυ­ξη που επι­μέ­νουν. Η τελευ­ταία 10ετία τοπο­θέ­τη­σε τελι­κά την ανι­σό­τη­τα κάτω από τα φώτα της δημο­σιό­τη­τας, αλλά λιγό­τε­ρο φωτι­σμέ­νοι ήταν οι τρό­ποι που συμ­βάλ­λουν οι ανι­σό­τη­τες και η αβε­βαιό­τη­τα στην ανα­σφά­λεια και το αντί­στρο­φο. Η παραλ­λα­γή σε ευκαι­ρί­ες και απο­τε­λέ­σμα­τα μετα­ξύ και εντός των εθνών καθρε­φτί­ζε­ται από-και αλλη­λε­πι­δρά­σεις με αστά­θεια, που βιώ­νουν οι άνθρω­ποι περι­πλέ­κο­ντας στη ζωή τους.

Το θέμα είναι μια γεω­πο­λι­τι­κή τάξη σε ροή, ένα πολυ­με­ρές σύστη­μα σχε­δια­σμέ­νο για άμε­σες (μετα­πο­λε­μι­κές), όχι μετά τη χιλιε­τία, προ­κλή­σεις που τρί­ζουν κάτω από το βάρος των ωμών εθνι­κών συμ­φε­ρό­ντων. κλπ

Η έκθε­ση παρου­σιά­ζει έναν κόσμο και τους πολί­τες «ανα­στα­τω­μέ­νους» από τις κρί­σεις που συσ­σω­ρεύ­ο­νται και από την «αβε­βαιό­τη­τα» που προ­κα­λούν αυτές.

«Οι άνθρω­ποι έχουν χάσει την εμπι­στο­σύ­νη τους», σημειώ­νε­ται φοβού­με­νος ότι όλη αυτή «η αγα­νά­κτη­ση» θα οδη­γή­σει κάποιους σε ακραί­ες οδούς και τη βία.

«Δεν μπο­ρού­με να συνε­χί­σου­με με τους κανό­νες του παι­χνι­διού του προη­γού­με­νου αιώ­να, που βασί­ζο­νταν στην οικο­νο­μι­κή ανάπτυξη».

«Η αλλα­γή που έχου­με ανά­γκη απαι­τεί νέους δεί­κτες: μεί­ω­ση της χρή­σης του άνθρα­κα, λιγό­τε­ρες ανι­σό­τη­τες, περισ­σό­τε­ρη βιωσιμότητα …».

Το συμπέρασμα

Η έκθε­ση προ­τεί­νει η παγκό­σμια κοι­νό­τη­τα να επι­κε­ντρω­θεί σε τρεις άξο­νες: επεν­δύ­σεις, κυρί­ως στις ανα­νε­ώ­σι­μες πηγές ενέρ­γειας και στην προ­ε­τοι­μα­σία για μελ­λο­ντι­κές παν­δη­μί­ες, εγγυ­ή­σεις για την απορ­ρό­φη­ση των σοκ και και­νο­το­μί­ες για την ενί­σχυ­ση των ικα­νο­τή­των αντι­με­τώ­πι­σης μελ­λο­ντι­κών κρίσεων.

Το UNDP ζητεί επί­σης να μην συνε­χι­στεί η τρέ­χου­σα τάση μεί­ω­σης της ανα­πτυ­ξια­κής βοή­θειας προς τις πιο ευά­λω­τες χώρες (sic)!!

«Θα ήταν μεγά­λο λάθος», το οποίο θα μειώ­σει «τις ικα­νό­τη­τές μας να εργα­στού­με από κοι­νού», την ώρα μάλι­στα που «η κλι­μα­τι­κή αλλα­γή, η φτώ­χεια, η κυβερ­νο­ε­γκλη­μα­τι­κό­τη­τα, οι παν­δη­μί­ες απαι­τούν να εργα­στού­με όλοι μαζί ως παγκό­σμια κοινότητα».

Η καπιταλιστική ανάπτυξη,  «πράσινη» ή «μαύρη», είναι ίδια για τους εργαζόμενους, αντίθετη στις ανάγκες τους