Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

Ο Πάμπλο Νερούδα δεν πέθανε από καρκίνο — Τον δολοφόνησε η χούντα;

Μυστή­ριο εξα­κο­λου­θεί να επι­κρα­τεί γύρω από την αιτία θανά­του του κομ­μου­νι­στή ποι­η­τή Πάμπλο Νερού­δα, λίγες μέρες μετά τη δικτα­το­ρία του Πινο­σέτ και μία ημέ­ρα πριν ο ποι­η­τής ανα­χω­ρή­σει για το Μεξι­κό όπου θα συνέ­χι­ζε τον αγώ­να του κατά της Χού­ντας. Μια φωνή με παγκό­σμια εμβέ­λεια που θα μετέ­φε­ρε την κατα­κραυ­γή του λαού της Χιλής, δεν ήταν κάτι που το ήθε­λε ο δικτά­το­ρας Πινοτσέτ.

Ο θάνα­τος του Πάμπλο Νερού­δα — από καρ­κί­νο το υπρο­στά­τη σύμ­φω­να με το επί­ση­μο πιστο­ποι­η­τι­κό θανά­του — ευθύς εξαρ­χής θεω­ρή­θη­κε ύπο­πτος. Η οικο­γέ­νεια του Νερού­δα θεω­ρεί ότι ο ποι­η­τής δολο­φο­νή­θη­κε από τη δικτα­το­ρία κάτι που σήμε­ρα επι­βε­βαιώ­νει και ομά­δα επιστημόνων.

Μια διε­θνής ομά­δα 16 ειδι­κών έκα­νε γνω­στό την Παρα­σκευή ότι έχει κατα­λή­ξει στο συμπέ­ρα­σμα πως ο θάνα­τος του νομπε­λί­στα λογο­τε­χνί­ας Πάμπλο Νερού­δα, λίγες ημέ­ρες μετά το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα του Αου­γκού­στο Πινο­τσέτ στη Χιλή, το 1973, δεν οφει­λό­ταν στον καρ­κί­νο από τον οποίο έπα­σχε, όπως ανα­φέ­ρε­ται στο πιστο­ποι­η­τι­κό του θανά­του του.

«Αυτό που είναι 100% σίγου­ρο (…) είναι πως στο πιστο­ποι­η­τι­κό δεν ανα­φέ­ρε­ται η πραγ­μα­τι­κή αιτία θανά­του», τόνι­σε κατά τη διάρ­κεια συνέ­ντευ­ξης Τύπου ο Δρ. Αου­ρέ­λιο Λού­να εξ ονό­μα­τος της επι­τρο­πής ειδι­κών στην οποία η δικαιο­σύ­νη της Χιλής ανέ­θε­σε να εξα­κρι­βώ­σει αν ο θάνα­τος του ποι­η­τή οφει­λό­ταν στον καρ­κί­νο ή αν δολο­φο­νή­θη­κε από τη στρα­τιω­τι­κή χού­ντα του στρα­τη­γού Πινο­τσέτ (1973–1990).

«Κατό­πιν της ανά­λυ­σης των δεδο­μέ­νων, δεν μπο­ρού­με να δεχθού­με ότι ο ποι­η­τής διέ­τρε­χε άμε­σο κίν­δυ­νο θανά­του όταν εισή­χθη στο νοσο­κο­μείο», εξή­γη­σε ο Λού­να. Πρό­σθε­σε πάντως ότι «δεν μπο­ρού­με να επι­βε­βαιώ­σου­με αν ο θάνα­τος του Πάμπλο Νερού­δα οφει­λό­ταν σε φυσι­κά αίτια ή ήταν βίαιος».

Οι ειδι­κοί από τον Κανα­δά, τη Δανία, τις ΗΠΑ, την Ισπα­νία και τη Χιλή προ­σπα­θούν ακό­μη να βρουν τα πραγ­μα­τι­κά αίτια του θανά­του του Νερού­δα, πριν από 44 χρό­νια. Ανα­κά­λυ­ψαν ένα βακτή­ριο, μη καρ­κι­νι­κό, το οποίο μελε­τά­ται σε εργα­στή­ρια στον Κανα­δά και στη Δανία και ανα­μέ­νε­ται να επι­τρέ­ψει να κατα­νοη­θούν τα αίτια του θανά­του του Πάμπλο Νερού­δα, σύμ­φω­να με τον Λού­να. Κατά τον ίδιο, θα μπο­ρού­σε να πρό­κει­ται για βακτή­ριο που είχε καλ­λιερ­γη­θεί σε εργαστήριο.

Τα απο­τε­λέ­σμα­τα των εξε­τά­σε­ων των δειγ­μά­των ανα­μέ­νο­νται σε περί­που έξι μήνες.

Το λεί­ψα­νο του ποι­η­τή, που πέθα­νε σε μια κλι­νι­κή στο Σαντιά­γο το 1973, δώδε­κα μέρες μετά το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα και την ανα­τρο­πή του σοσια­λι­στή προ­έ­δρου Σαλ­βα­δόρ Αγιέ­ντε, επι­στή­θιου φίλου του Νερού­δα, έγι­νε τα τελευ­ταία χρό­νια αντι­κεί­με­νο αρκε­τών ερευ­νών. Μετά την εκτα­φή του το 2013, εντέ­λει τάφη­κε ξανά τον Απρί­λιο του 2016, χωρίς πάντως οι έρευ­νες μέχρι τώρα να έχουν ξεδια­λύ­νει το μυστή­ριο γύρω από τον θάνα­τό του.

Τον Μάιο του 2014, μια ομά­δα ισπα­νών ερευ­νη­τών είχε απο­κα­λύ­ψει ότι δια­πί­στω­σε την παρου­σία βακτη­ρί­ων χρυ­σί­ζο­ντος στα­φυ­λό­κοκ­κου, κάτι που μπο­ρεί να οφει­λό­ταν σε μια ένε­ση που του έκα­νε ένας πρά­κτο­ρας της δικτατορίας.

Σύμ­φω­να με το πιστο­ποι­η­τι­κό θανά­του που είχε εκδο­θεί από τη στρα­τιω­τι­κή δικτα­το­ρία, ο κομ­μου­νι­στής ποι­η­τής απε­βί­ω­σε σε ηλι­κία 69 ετών από τον καρ­κί­νο του προ­στά­τη από τον οποίο έπασχε.

Όμως το 2011 ο οδη­γός και προ­σω­πι­κός βοη­θός του Νερού­δα την επο­χή εκεί­νη, ο Μανου­έλ Αρά­για, είχε δηλώ­σει πως ο θάνα­τός του οφει­λό­ταν σε μια μυστη­ριώ­δη ένε­ση που του έγι­νε μία ημέ­ρα πριν από την ανα­χώ­ρη­σή του για το Μεξι­κό, όπου ο ποι­η­τής σκό­πευε να πάει πολι­τι­κός εξό­ρι­στος και να συνε­χί­σει τον αγώ­να ενα­ντί­ον του Πινοτσέτ.

Το 2013, ο Αρά­για είχε τονί­σει μιλώ­ντας στο Γαλ­λι­κό Πρα­κτο­ρείο ότι «ο Νερού­δα δολοφονήθηκε».

Κατό­πιν άρχι­σε έρευ­να της δικαιο­σύ­νης της Χιλής, ενώ κι άλλοι μάρ­τυ­ρες επί­σης δια­βε­βαί­ω­σαν πως ο λογο­τέ­χνης ήταν καλά πριν από τη δια­βό­η­τη ένεση.

Το γεγο­νός ότι το 1982 στην ίδια κλι­νι­κή είχε πεθά­νει ο πρώ­ην πρό­ε­δρος Εδουάρ­δο Φράι (1964–1970), αντί­πα­λος της δικτα­το­ρί­ας, ο οποί­ος είχε εισα­χθεί για μια επέμ­βα­ση ρου­τί­νας και ενδέ­χε­ται να δηλη­τη­ριά­στη­κε, ενί­σχυ­σε τη θεω­ρία περί δολο­φο­νί­ας του ποιητή.

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο