1 Αυγούστου 1936: Ολυμπιακοί Αγώνες Βερολίνου

O Αδόλ­φος Χίτλερ, ο υπουρ­γός προ­πα­γάν­δας Γιό­ζεφ Γκέ­μπελς, ο υπουρ­γός Αθλη­τι­σμού Χανς φον Τσά­μερ και άλλοι ανώ­τα­τοι αξιω­μα­τού­χοι του Τρί­του Ράιχ παρα­κο­λου­θούν την τελε­τή έναρ­ξης των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων του Βερο­λί­νου, το 1936. (ΑP Photo) — Πηγή Καθημερινή

«Γι’ αυτήν την έναρ­ξη των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων , ποτέ δεν φαντά­σθη­κα ότι μπο­ρού­σε να είναι τόσο θαυ­μα­σία, τόσο μεγα­λο­πρε­πής, τόσο συγκι­νη­τι­κή (…) Η τελε­τή άρχι­σε στις 4 ακρι­βώς με την είσο­δο του Χίτλερ (…) Το Στά­διον ολό­κλη­ρον (…) για τρία ολό­κλη­ρα λεπτά ήταν μια παμ­μέ­γι­στη φωνή, μια εκκω­φα­ντι­κή βοή, ένα ατε­λεί­ω­το “Χάιλ Χίτλερ!” (…) Ηταν στιγ­μές αλη­θι­νής, βαθειάς συγκι­νή­σε­ως, ομα­δι­κού ενθου­σια­σμού. Ολοι μαζί τρα­γου­δού­σα­με τον Εθνι­κό Γερ­μα­νι­κό Υμνο (…)». Αυτά έγρα­φε σε αντα­πό­κρι­σή της η Ε. Βλά­χου στην «Καθη­με­ρι­νή» από τους Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες του Βερο­λί­νου το 1936 (που έμει­ναν στην ιστο­ρία των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων ως κατά­μαυ­ρη σελί­δα ναζι­στι­κής φιέ­στας, ενώ η Σοβιε­τι­κή Ενω­ση και άλλες χώρες αρνή­θη­καν να συμμετάσχουν)

Οι αγώνες βεβηλώθηκαν από τη σβάστικα

Την οργά­νω­ση των 11ων Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων διεκ­δί­κη­σαν έντε­κα πόλεις από τρεις ηπεί­ρους. Το Βερο­λί­νο , η Αλε­ξάν­δρεια, η Βου­δα­πέ­στη, το Δου­βλί­νο, η Κολο­νία, η Νυρεμ­βέρ­γη, η Φραγ­κφούρ­τη, η Ρώμη, το Ελσίν­κι και το Μπου­έ­νος Αϊρες.

Η από­φα­ση που παρα­χω­ρού­σε τους Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες στο Βερο­λί­νο­πάρ­θη­κε το 1931, ένα χρό­νο πριν ανέ­βει στην εξου­σία το ναζι­στι­κό κόμ­μα του Χίτλερ. Τα γεγο­νό­τα που ακο­λού­θη­σαν αμφι­σβή­τη­σαν την οξυ­δέρ­κεια και την ανε­ξαρ­τη­σία των μελών της ΔΟΕ. Στις 30 — 1 — 1933 ο Χίτλερ βάζει φωτιά στο Ράιχ­σταγ, κατη­γο­ρώ­ντας τους κομ­μου­νι­στές για εμπρη­σμό. Ενα μήνα αργό­τε­ρα κηρύσ­σει τη χώρα σε κατά­στα­ση εκτά­κτου ανά­γκης, ανα­στέλ­λο­ντας το άρθρο 7 του γερ­μα­νι­κού Συντάγ­μα­τος που προ­βλέ­πει την εγγύ­η­ση των πολι­τι­κών και ατο­μι­κών ελευ­θε­ριών των πολι­τών. Το κυνη­γη­τό κομ­μου­νι­στών κι Εβραί­ων αρχί­ζει. Στις 20 Μαρ­τί­ου της ίδιας χρο­νιάς, ανοί­γει το πρώ­το στρα­τό­πε­δο συγκέντρωσης.

Αντιφασιστική απάντηση

Οι εξε­λί­ξεις στη Γερ­μα­νία και η δια­γρα­φό­με­νη απει­λή πολέ­μου, δίχα­σαν την ολυ­μπια­κή κοι­νό­τη­τα. Οι προ­ο­δευ­τι­κοί άνθρω­ποι απαι­τούν την αφαί­ρε­ση από τον Χίτλερ της δυνα­τό­τη­τας να μετα­τρέ­ψει τους Ολυ­μπια­κούς Αγώ­νες σε βήμα προ­πα­γάν­δι­σης του φασι­σμού. Αντι­δρά ο πρό­ε­δρος της ΔΟΕ και οι συν αυτώ φιλι­κά προ­σκεί­με­νοι στο ναζι­στι­κό καθε­στώς. Στο Παρί­σι οργα­νώ­νε­ται από τις 11 έως τις 15 Αυγού­στου 1934, η “αντι­φα­σι­στι­κή αθλη­τι­κή συνά­ντη­ση” με τη συμ­με­το­χή 4.600 αθλη­τών από 19 χώρες.

Το Σεπτέμ­βρη του 1935, οι εκπρό­σω­ποι της σοσια­λι­στι­κής διε­θνούς βάζουν θέμα αφαί­ρε­σης του δικαιώ­μα­τος από τον Χίτλερ οργά­νω­σης των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων . Στις 7 Ιου­νί­ου, σε συνερ­γα­σία με τη “διε­θνή επι­τρο­πή πάλης για τη δια­τή­ρη­ση του ολυ­μπια­κού πνεύ­μα­τος” απο­φα­σί­ζε­ται η οργά­νω­ση της “Λαϊ­κής Ολυ­μπιά­δας” στη Βαρ­κε­λώ­νη. Τη 18η Ιου­λί­ου 1936 , που είχε ορι­σθεί ως ημέ­ρα έναρ­ξης των αγώ­νων , κι ενώ στην πρω­τεύ­ου­σα της Κατα­λω­νί­ας έχουν φτά­σει 14.000 αθλη­τές από 15 χώρες, ο Φράν­κο με την υπο­στή­ρι­ξη του Χίτλερ αρχί­ζει την επί­θε­σή του στη νεα­ρή ισπα­νι­κή δημοκρατία.

Αναζητούσαν νέους για…διασταύρωση

Στο νεό­κτι­στο στά­διο του Βερο­λί­νου παρου­σία 100.000 θεα­τών, την 1η Αυγού­στου 1936 , πραγ­μα­το­ποιεί­ται η τελε­τή έναρ­ξης των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων . Ο Χίτλερ δε χάνει την ευκαι­ρία. “Η 11η Ολυ­μπιά­δα εγκαι­νιά­ζει μια νέα επο­χή” δηλώ­νει στο μήνυ­μά του. Οι ομά­δες της Αυστρί­ας, της Βουλ­γα­ρί­ας, της Ιτα­λί­ας, αλλά και της Γαλ­λί­ας, χαι­ρε­τούν ναζι­στι­κά. Η υπο­κρι­σία των φασι­στών δεν έχει όρια. Ονό­μα­σαν το ολυ­μπια­κό χωριό “χωριό ειρή­νης”, κι απε­λευ­θε­ρώ­νουν στον ουρα­νό 110.000 περι­στέ­ρια. Η σβά­στι­κα κυριαρ­χεί παντού, σε βάρος της σημαί­ας με τους πέντε κύκλους. Η ΔΟΕ κοι­μά­ται τον ύπνο του δικαί­ου, ακό­μα κι όταν οι φασί­στες διώ­χνουν από το ολυ­μπια­κό­χω­ριό τον Ελβε­τό δρο­μέα και τρί­το Ολυ­μπιο­νί­κη το 1924 στα 800μ., με την πρό­φα­ση ότι ήταν παντρε­μέ­νος με Εβραία. Δεν αντι­δρά­ει ούτε μετά τις καταγ­γε­λί­ες ότι οι ναζι­στές ανα­ζη­τού­σαν μετα­ξύ των αθλη­τών από τις ΗΠΑ, τη Σου­η­δία, την Ολλαν­δία, νέους για… δια­σταύ­ρω­ση με τις εκπρο­σώ­πους της “Ενω­σης κορι­τσιών της Γερ­μα­νί­ας”, προ­κει­μέ­νου να παρα­χθεί η νέα γενιά των “αρεί­ων”.

Από την Αρχαία Ολυ­μπία μετα­φέ­ρε­ται για πρώ­τη φορά η ολυ­μπια­κή φλό­γα. Πρώ­τος λαμπα­δη­δρό­μος ο Κώστας Κον­δύ­λης. Μέσω Βουλ­γα­ρί­ας, Γιου­γκο­σλα­βί­ας, Ουγ­γα­ρί­ας, Αυστρί­ας και Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας, 3.840 λαμπα­δη­δρό­μοι μετα­φέ­ρουν τη φλό­γα στο ολυ­μπια­κό στά­διο του Βερολίνου .

Οι μαύροι, πονοκέφαλος για τον Χίτλερ

Στους αγώ­νες πήραν μέρος 4.066 αθλη­τές από 49 χώρες. Για πρώ­τη φορά συμ­με­τέ­χουν το Αφγα­νι­στάν, οι Βερ­μού­δες Νήσοι, η Βολι­βία, η Κόστα Ρίκα, το Λιχτεν­στάιν και το Περού. Στο πρό­γραμ­μα συμπε­ρι­λή­φθη­σαν αθλή­μα­τα αγα­πη­τά στους Γερ­μα­νούς όπως το χάντ­μπολ και η κωπη­λα­σία. Επα­νήλ­θε η γυναι­κεία γυμνα­στι­κή κι έκα­νε την παρ­θε­νι­κή του εμφά­νι­ση το μπάσκετ.

Ο Τζέ­σε Οου­ενς ήταν ο ήρω­ας των αγώ­νων, ενώ οι μαύ­ροι αθλη­τές της ομά­δας στί­βου των ΗΠΑ, προς μεγά­λη απο­γο­ή­τευ­ση του Χίτλερ που εγκα­τα­λεί­πει το γήπε­δο για να μην τους σφί­ξει το χέρι, κατα­κτούν 6 χρυ­σά, 3 αση­μέ­νια και 2 χάλ­κι­να μετάλλια.

Στο στί­βο οι Αμε­ρι­κα­νοί δεν είχαν αντί­πα­λο. Επί συνό­λου 30 αγω­νι­σμά­των ανδρών και γυναι­κών, κατα­κτούν 15 χρυ­σά μετάλ­λια. Οι Φιν­λαν­δοί κυριάρ­χη­σαν στα “δικά τους” αγω­νί­σμα­τα, 5.000, 10.000 και 3.000 μέτρα στι­πλ, ενώ οι Γερ­μα­νοί έδει­ξαν τη δύνα­μή τους στη σφαί­ρα, στη σφύ­ρα, στο ακό­ντιο και το πένταθλο.

Στην κολύμ­βη­ση Ιάπω­νες και Ολλαν­δοί μοι­ρά­στη­καν από 4 χρυ­σά μετάλ­λια, ενώ οι Αμε­ρι­κα­νοί στα 4 αγω­νί­σμα­τα των κατα­δύ­σε­ων, κατέ­κτη­σαν 4 χρυ­σά, 4 αση­μέ­νια και 2 χάλ­κι­να μετάλλια.

Στον τελι­κό του ποδο­σφαί­ρου η Ιτα­λία που δύο χρό­νια νωρί­τε­ρα είχε ανα­δει­χτεί παγκό­σμια πρω­τα­θλή­τρια, νίκη­σε με 2 — 1 την Αυστρία. Στο χάντ­μπολ η Γερ­μα­νία επι­κρά­τη­σε της Αυστρί­ας με 10 — 6, ενώ στο χόκεϊ η πανί­σχυ­ρη τότε Ινδία συνέ­τρι­ψε τη Γερ­μα­νία με 8 — 1.

Ο Χίτλερ ετοιμαζόταν για πόλεμο

Στον τελι­κό του μπά­σκετ, οι ΗΠΑ νίκη­σαν εύκο­λα τον Κανα­δά με 19 — 8. Οι αγώ­νες διε­ξή­χθη­σαν σε ανοι­χτό γήπε­δο τένις. Οπως θυμά­ται ο Τζο Φοντέν­μπε­ρι, μέλος της αμε­ρι­κά­νι­κης ομά­δας το 1936 , “η διορ­γά­νω­ση των αγώ­νων ήταν απα­ρά­δε­κτη. Οι αγω­νι­στι­κοί χώροι προ­κα­λού­σαν γέλια και ο ίδιος από τα 2.03, έβλε­πα από ένα κεφά­λι ψηλό­τε­ρα τους υπό­λοι­πους. Οποια­δή­πο­τε αμε­ρι­κα­νι­κή ομά­δα, μπο­ρού­σε να κατα­κτή­σει το χρυ­σό μετάλ­λιο… Επι­στρέ­φο­ντας στο σπί­τι μας, ήδη γνω­ρί­ζα­με ότι επί­κει­ται πόλε­μος. Πολ­λοί αθλη­τές μιλού­σαν γι’ αυτό. Οι ίδιοι είδα­με ότι ο Χίτλερ προ­ε­τοι­μα­ζό­ταν για πόλε­μο. Εμφα­νι­ζό­ταν συχνά στην εξέ­δρα, περι­τρι­γυ­ρι­σμέ­νος από τα μαύ­ρα κορά­κια του. Οι διορ­γα­νω­τές δεν έκρυ­βαν ακό­μη, ότι το ολυ­μπια­κό χωριό θα μετα­τρε­πό­ταν στη συνέ­χεια σε στρα­τό­πε­δο προ­ε­τοι­μα­σί­ας αξιω­μα­τι­κών. Ετσι κι έγινε”.

Παρά τις μεγά­λες αθλη­τι­κές επι­δό­σεις, οι 11οι Ολυ­μπια­κοί Αγώ­νες διε­ξή­χθη­σαν σε ατμό­σφαι­ρα καθα­ρά μιλι­τα­ρι­στι­κή. Το γεγο­νός παρα­δέ­χτη­κε αργό­τε­ρα και η ΔΟΕ. Σε έκδο­σή της αφιε­ρω­μέ­νη στα 60 χρό­νια από την ανα­βί­ω­ση των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων , μετα­ξύ άλλων τονί­ζε­ται: “Σ’ αυτούς τους αγώ­νε­ςκυ­ριαρ­χού­σε ένα δυνα­τό πνεύ­μα μιλι­τα­ρι­σμού και ναζισμού”.

Μετά από τρία χρό­νια, η χιτλε­ρι­κή Γερ­μα­νία άρχι­σε τον πόλε­μο. Πολ­λοί από τους αθλη­τές βρέ­θη­καν στην πρώ­τη γραμ­μή, ενώ οι Ολυ­μπιο­νί­κες Λουτζ Λονγκ (Γερ­μα­νία) και Φέρεντς Τσικ (Ουγ­γα­ρία), πλή­ρω­σαν με τη ζωή τους την τρέ­λα των Γερ­μα­νών να κυριαρ­χή­σουν στον κόσμο.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης