10 πασίγνωστες Εταιρείες που συνεργάστηκαν με την Ναζιστική Γερμανία- Bayer ( Μέρος Η)

  Γρά­φει ο Πάνος Αλε­πλιώ­της //

Από όλες τις εται­ρεί­ες που συνερ­γά­στη­καν με τους Ναζί η Bayer και IG Farben κατέ­χει μια ιδιαί­τε­ρη θέση στην κλί­μα­κα φρί­κης του φασι­στι­κού καθε­στώ­τος. Ήταν οι προ­μη­θευ­τές του υδρο­κυα­νί­ου που εξό­ντω­σε εκα­τομ­μύ­ρια ανθρώ­πους και μάλι­στα μετά από δική τους πρό­τα­ση και πρω­το­βου­λία. Τα στε­λέ­χη τους στην ουσία έμει­ναν ατι­μώ­ρη­τα μετά το τέλος του πολέ­μου. Δικά­στη­καν άλλω­στε μόνο από Αμε­ρι­κά­νους δικαστές..

Η Bayer ιδρύ­θη­κε το 1863 ως ανε­ξάρ­τη­τη εται­ρεία, αλλά το 1925 έγι­νε μέρος της IG Farben – μια ένωση με 7 μεγά­λες χημι­κές εται­ρεί­ες σύμ­φω­να με το μοντέ­λο της Standard Oil σε μια ανα­ζή­τη­ση σχη­μα­τι­σμού μονο­πω­λί­ου μετά τους περιο­ρι­σμούς που υπέ­στη­σαν οι Γερ­μα­νοί μετά την ήττα στον Α’ παγκό­σμιο πόλε­μο. Την Κοι­νο­πρα­ξία συνέ­στη­σαν οι εξής εται­ρεί­ες: AGFA, Cassella, BASF, Bayer, Farbwerke Hoechst, Chemische Werke Hüls, Chemische Fabrik Kalle, 

Ο νέος όμι­λος ετε­ρο­γε­νών δρα­στη­ριο­τή­των θα συμ­με­τέ­χει σε αμέ­τρη­τες αγριό­τη­τες κατά τη διάρ­κεια της ναζι­στι­κής εποχής.

Άρχι­σε ακό­μη και πριν από την έναρ­ξη του πολέ­μου όταν οι δυτι­κές δυνά­μεις παρέ­δω­σαν την Τσε­χο­σλο­βα­κία στον Χίτλερ σε μια απο­τυ­χη­μέ­νη προ­σπά­θεια κατευνασμού.

Αν και το Ναζι­στι­κό κόμ­μα είχε “στιγ­μα­τί­σει” την IG Farben ότι “δεν ήταν άρια εται­ρεία” (απα­σχο­λού­σε αρκε­τούς Εβραί­ους στο προ­σω­πι­κό της και μάλι­στα στα υψη­λά κλι­μά­κια), ο Χίτλερ δια­βλέ­πο­ντας την αυτάρ­κεια που προ­σέ­φε­ρε στην τότε “απο­κλει­σμέ­νη” Γερ­μα­νία και βλέ­πο­ντας πόσο το Γ΄ Ράιχ τη χρεια­ζό­ταν, συνή­ψε μια άτυ­πη (αρχι­κά) συμ­μα­χία με αυτήν. Αλλά και η IG Farben χρεια­ζό­ταν την κρα­τι­κή υπο­στή­ρι­ξη των Ναζί για την προ­ώ­θη­ση των οικο­νο­μι­κών της σχεδίων.

Με την προ­σάρ­τη­ση της Αυστρί­ας και την κατά­λη­ψη της Τσε­χο­σλο­βα­κί­ας η IG Farben συνερ­γά­στη­κε στε­νά με τους Ναζί και τον στρα­τό, υπο­δει­κνύ­ο­ντας τους τους ποια χημι­κά εργο­στά­σια θα πρέ­πει να κατά­σχο­νται και παρα­δί­δο­νται στην IG Farben της Γερ­μα­νί­ας. Το ίδιο έκα­ναν κατά την εισβο­λή στην Πολω­νία. Οι επε­κτα­τι­κές βλέ­ψεις της, όμως, δε στα­μά­τη­σαν εδώ. Με τη βοή­θεια των χιτλε­ρι­κών οργά­νων και το πρό­γραμ­μα “Τελι­κή Λύση” για την εξο­λό­θρευ­ση των Εβραί­ων, άρχι­σε να αντλεί από το εργα­τι­κό από­θε­μα που της πρό­σφε­ραν τα στρα­τό­πε­δα συγκεντρώσεως: 

Οι κρα­τού­με­νοι του Άου­σβιτς έκτι­σαν για λογα­ρια­σμό της ένα βιο­μη­χα­νι­κό συγκρό­τη­μα τέτοιων δια­στά­σε­ων, ώστε κατα­νά­λω­νε για τη λει­τουρ­γία του περί­που όση ηλε­κτρι­κή ενέρ­γεια χρεια­ζό­ταν η πόλη του Βερο­λί­νου. Το συγκρό­τη­μα επο­νο­μά­στη­κε Buna από το όνο­μα της πρώ­της ύλης που παρα­σκευα­ζό­ταν σε αυτό (συν­θε­τι­κού καου­τσούκ). Εδώ κατα­σκευά­στη­κε και συν­θε­τι­κό καύ­σι­μο απο λιγνί­τη για τις ανά­γκες του Γερ­μα­νι­κού Στρα­τού. Περισ­σό­τε­ροι από 25.000 κρα­τού­με­νοι πέθα­ναν κατά τη διάρ­κεια κατα­σκευ­ής του ενώ κατά τη λει­τουρ­γία του απα­σχο­λού­σε περί­που 85.000 κρα­τού­με­νους (1944).

Όταν άρχι­σε το Ολο­καύ­τω­μα, στις γερ­μα­νι­κές αρχές αυξή­θη­κε η ανη­συ­χία ότι η αρχι­κή σκέ­ψη για θανά­τω­ση Εβραί­ων και άλλων «ανε­πι­θύ­μη­των», όπως η εκτέ­λε­ση ή χορή­γη­ση αερί­ων σε φορ­τη­γά, ήταν αργή, ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κή και κόστι­ζε πάρα πολύ ψυχο­λο­γι­κά στους δολο­φό­νους. Η IG Farben παρή­γα­γε ένα εντο­μο­κτό­νο το Zyklon-B, με κύρια ουσία το υδρο­κυά­νιο και πρό­τει­νε τη χρή­ση του σε σφρα­γι­σμέ­νους χώρους σαν γρή­γο­ρο μέσο την εξό­ντω­ση μεγά­λου αριθ­μού ατό­μων. Οι δοκι­μές τους, τους δικαί­ω­σαν και έτσι γεν­νή­θη­καν οι θάλα­μοι αερί­ων των στρα­το­πέ­δων εξό­ντω­σης. Η IG Farben πήρε την παραγ­γε­λία για να παρά­γει και να προ­μη­θεύ­ει τους Ναζί με όλες τις φιά­λες Zyklon-B που χρειά­ζο­νταν για να σκο­τώ­σουν τα εκα­τομ­μύ­ρια των ανδρών, γυναι­κών και παιδιών.

Μετά το τέλος του πολέ­μου, η Κοι­νο­πρα­ξία κρί­θη­κε ως “ιδιαί­τε­ρα διε­φθαρ­μέ­νη και κατά συνέ­πεια, επι­κίν­δυ­νη” για να συνε­χί­σει να υφί­στα­ται. Δια­λύ­θη­κε ορι­στι­κά το 1951 αρχι­κά σε 12 εται­ρεί­ες, από τις οποί­ες οι μεγα­λύ­τε­ρες BASF, Agfa, Bayer και Hoechst συνέ­χι­σαν να υπάρ­χουν (η τελευ­ταία συγ­χω­νεύ­θη­κε με τη γαλ­λι­κή Rhone-Poulenc σχη­μα­τί­ζο­ντας τη σημε­ρι­νή Aventis). Εικο­σι­τέσ­σε­ρεις από τους διευ­θυ­ντές ή διευ­θύ­νο­ντες συμ­βού­λους της Κοι­νο­πρα­ξί­ας δικά­στη­καν απο­κλει­στι­κά από Αμε­ρι­κά­νους  δικα­στές στην λεγό­με­νη Δίκη της IG Farben στην Νυρεμ­βέρ­γη το 1947 και 13 από αυτούς κατα­δι­κά­στη­καν σε ποι­νές από ένα έως επτά χρό­νια φυλά­κι­σης. Ωστό­σο, οι περισ­σό­τε­ροι απο­φυ­λα­κί­στη­καν πρό­ω­ρα και οι περισ­σό­τε­ροι ανέ­λα­βαν εκ νέου διευ­θυ­ντι­κές θέσεις στις εται­ρεί­ες που προ­έ­κυ­ψαν από τη διά­λυ­ση της Κοινοπραξίας.

________________________________________________________________________________________________

Πάνος Αλεπλιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Εργάστηκε σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης στην Ελλάδα και στην Σουηδία