24 Απριλίου 1974: Η «Επανάσταση των γαρυφάλλων» στην Πορτογαλία

Τη νύχτα της 24ης προς 25η του Απρί­λη 1974 εκδη­λώ­νε­ται στην Πορ­το­γα­λία στρα­τιω­τι­κό κίνη­μα για την ανα­τρο­πή του δικτα­το­ρι­κού καθε­στώ­τος, που συμπλή­ρω­νε 42 χρό­νια. Ετσι, άρχι­σε η «Επα­νά­στα­ση των γαρυφάλλων».

Στην καρ­διά αυτού του κινή­μα­τος ήταν το Κίνη­μα Ενό­πλων Δυνά­με­ων (ΚΕΔ), μια οργά­νω­ση που συγκέ­ντρω­νε πολ­λούς κατώ­τε­ρους και μεσαί­ους αξιω­μα­τι­κούς αλλά και αρκε­τά υψη­λό­βαθ­μα στε­λέ­χη των πορ­το­γα­λι­κών Ενό­πλων Δυνά­με­ων. Αυτό που συνέ­νω­νε τα μέλη του ΚΕΔ ήταν η πεποί­θη­ση ότι έπρε­πε να τερ­μα­τι­στεί η αποι­κιο­κρα­τι­κή παρου­σία της Πορ­το­γα­λί­ας στην Αφρι­κή, αλλά και να τεθεί τέρ­μα στη δικτα­το­ρι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση της χώρας, που είχε οδη­γή­σει σε εξα­θλί­ω­ση μεγά­λα τμή­μα­τα του πληθυσμού.

Αν προ­σθέ­σει κανείς την καλ­πά­ζου­σα δυσα­ρέ­σκεια για τη διαρ­κή κοι­νω­νι­κή υπο­βάθ­μι­ση των στρα­τιω­τι­κών, την πολι­τι­κή και ηθι­κή ανυ­πο­λη­ψία του λαο­μί­ση­του καθε­στώ­τος Καε­τά­νο και την ισχυ­ρή επιρ­ροή του εκτός νόμου Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος, δεν είναι δύσκο­λο να αντι­λη­φθεί την εκρη­κτι­κή κατά­στα­ση που δια­μορ­φω­νό­ταν στους κόλ­πους των πορ­το­γα­λι­κών Ενό­πλων Δυνάμεων.

Η αντί­στρο­φη μέτρη­ση άρχι­σε το Φλε­βά­ρη του 1974 όταν εκδη­λώ­θη­κε η ανοι­χτή αντί­θε­ση ενός μέρους της ανώ­τα­της στρα­τιω­τι­κής ηγε­σί­ας με την πολι­τι­κή της δικτα­το­ρί­ας. Τη νύχτα της 24ης του Απρί­λη στρα­τιω­τι­κές μονά­δες από όλη τη χώρα κινού­νται και κατα­λαμ­βά­νουν όλα τα κρί­σι­μα σημεία. Τα ξημε­ρώ­μα­τα της 25ης του Απρί­λη το κίνη­μα έχει επι­κρα­τή­σει ολο­κλη­ρω­τι­κά και ο δικτά­το­ρας Καε­τά­νο παρα­δί­δε­ται στο στρα­τη­γό Σπί­νο­λα, ο οποί­ος ανα­λαμ­βά­νει την εξου­σία εν ονό­μα­τι του ΚΕΔ. Από την πρώ­τη στιγ­μή φαί­νε­ται ότι δεν είναι ένα συνη­θι­σμέ­νο πρα­ξι­κό­πη­μα, αλλά μια πραγ­μα­τι­κή λαϊ­κή επα­νά­στα­ση με πυρο­κρο­τη­τή το στρα­τό. Χιλιά­δες δια­δη­λω­τές ξεχύ­νο­νται στους δρό­μους και ενώ­νο­νται με τους στρα­τιώ­τες, απει­λώ­ντας να λιν­τσά­ρουν τους ανθρώ­πους του λαο­μί­ση­του καθε­στώ­τος. Οι πολι­τι­κοί κρα­τού­με­νοι απε­λευ­θε­ρώ­νο­νται από τις φυλα­κές, οι εργά­τες κατα­λαμ­βά­νουν τα εργο­στά­σια, ενώ ακτή­μο­νες αγρό­τες κατα­λαμ­βά­νουν λατι­φού­ντια γαιο­κτη­μό­νων και δημιουρ­γούν αυτο­διοι­κού­με­νους συνεταιρισμούς.

Στις 28 του Απρί­λη επι­στρέ­φει στην Πορ­το­γα­λία από το Παρί­σι ο ηγέ­της του Σοσια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος, Μάριο Σοά­ρες. Δυο μέρες αργό­τε­ρα επι­στρέ­φει από τη Μόσχα και γίνε­ται δεκτός από δεκά­δες χιλιά­δες λαού ο ηγέ­της του Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος, Αλβά­ρο Κου­νιάλ. Οι δύο ηγέ­τες είναι οι ομι­λη­τές στην κεντρι­κή εκδή­λω­ση της Εργα­τι­κής Πρω­το­μα­γιάς, που μετα­τρέ­πε­ται σε ογκω­δέ­στα­το συλ­λα­λη­τή­ριο λαού και στρα­τού για το γιορ­τα­σμό της Επανάστασης.

Πηγή: Ριζο­σπά­στης