24 Αυγούστου 1945, τεράστια συγκέντρωση του ΕΑΜ στη Θεσσαλονίκη (Ντοκουμέντο)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Νίκος Ζαχαριάδης: « Η υπομονή μα έχει όρια, που είνε το εθνικό και λαϊκό συμφέρο»

Στις 24 Αυγού­στου 1945, στη Θεσ­σα­λο­νί­κη – και παρά το μετα­βαρ­κι­ζια­νό κλί­μα τρο­μο­κρα­τί­ας και διώ­ξε­ων των αγω­νι­στών της Αντί­στα­σης, των ΕΑΜι­κών οργα­νώ­σε­ων και του ΚΚΕ- πραγ­μα­το­ποιεί­ται με πρω­το­βου­λία του ΕΑΜ η μεγα­λύ­τε­ρη συγκέ­ντρω­ση της Αρι­στε­ράς (τότε του ΕΑΜ, αργό­τε­ρα μετά το ’50 της ΕΔΑ και του ΚΚΕ μετά το ‘74) στην ιστο­ρία της πόλης. Δείγ­μα της πλα­τιάς απή­χη­σης που συνέ­χι­ζε να έχει το ΕΑΜ, το ΚΚΕ στη χώρα μας.

Να σημειώ­σου­με ότι προη­γή­θη­καν (τις μέρες εκεί­νες) συγκε­ντρώ­σεις με στε­λέ­χη του ΕΑΜ και σε άλλες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας.

Το σχε­τι­κό ρεπορ­τάζ στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ (25 και 26/8) περιέ­γρα­φε χαρα­κτη­ρι­στι­κά τη συγκέ­ντρω­ση και το κλί­μα που κυριάρ­χη­σε: «Πάνω από 120.000 δημο­κρα­τι­κού λαού κατα­πλημ­μύ­ρη­σαν χθες το από­γευ­μα ασφυ­κτι­κά το τερά­στιο στά­διο Ηρα­κλέ­ους και το γύρω χώρο, για να ακού­σουν τους λαο­φί­λη­τους ηγέ­τες του ΕΑΜ και να δια­τρα­νώ­σουν την πίστη τους και την αφο­σί­ω­ση τους στη Δημο­κρα­τία καθώς και την από­φα­σή τους να αγω­νι­στούν ως το τέλος για τις λαϊ­κές ελευ­θε­ρί­ες. Η συγκέ­ντρω­ση αυτή είνε ο μεγα­λύ­τε­ρος λαϊ­κός συνα­γερ­μός που γνώ­ρι­σε η Θεσ­σα­λο­νί­κη σ’ όλη την πολι­τι­κή ιστο­ρί­ας της. Εξ’ αιτί­ας του πολ­λού κόσμου σημειώ­θη­καν πολ­λές λιπο­θυ­μί­ες. Συνε­χώς η ανθρω­πο­θά­λασ­σα εδο­νεί­το από τις ζητω­κραυ­γές και τις επευ­φη­μί­ες των μυριά­δων του λαού που την απο­τε­λού­σαν. Σ’ όλη την πόλη αντη­χού­σαν οι ιαχές του κόσμου για τη Δημο­κρα­τία και τα τρα­γού­δια του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Η είσο­δος των εαμι­κών ηγε­τών στο στά­διο χαι­ρε­τί­στη­κε με αφά­ντα­στο ενθουσιασμό.Ο συναγ. Μαρα­γκός γραμ­μα­τέ­ας του ΕΑΜ Μακε­δο­νί­ας πρό­τει­νε προϊ­στά­με­νο της συγκέ­ντρω­σης το σ. Παρ­τσα­λί­δη, που ευχα­ρι­στεί θερ­μά τον μακε­δο­νι­κό λαό για τη μεγα­λειώ­δη υπο­δο­χή που φανε­ρώ­νει την ακλό­νη­το από­φα­σή του να συνε­χί­σει τον αγώ­να του για την κατά­λυ­ση του Κρά­τους ου δοσι­λο­γι­σμού και για το θρί­αμ­βο της λαϊ­κής Δημοκρατίας»

Για την ιστο­ρία ανα­φέ­ρου­με ότι ομι­λη­τές της συγκέ­ντρω­σης ήταν: Ο στρα­τη­γός Ν. Γρη­γο­ριά­δης., ο Γ. Πασα­λί­δης, ο Μ. Κύρ­κος και ο Κ. Γαβριηλίδης.

Κατά τη διάρ­κεια της ομι­λί­ας του ο Γ.Γ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχα­ριά­δης αφού ανα­φέρ­θη­κε στην πολι­τι­κή κατά­στα­ση κατέ­λη­ξε , προει­δο­ποιώ­ντας: «Η υπο­μο­νή μας έχει όρια Και τα όρια αυτά είνε το εθνι­κό και λαϊ­κό συμ­φέ­ρο. Δηλώ­νου­με και προει­δο­ποιού­με, πως αν η κατά­στα­ση αυτή δεν αλλά­ξει σύντο­μα και ριζι­κά προς μία ομα­λή δημο­κρα­τι­κή εσω­τε­ρι­κή εξέ­λι­ξη, θα απα­ντή­σου­με στο μοναρ­χο­φα­σι­σμό στις πόλεις, στα βου­νά και στα χωριά με τα ίδια μέσα που μας χτυ­πούν. Εκα­το­ντά­δες χιλιά­δες μπρα­τσω­μέ­να, ροζια­σμέ­να χέρια τίμιων Ελλή­νων βου­λευ­τά­δων ζητάν ν’ απα­ντή­σουν ανοι­κτά στις δολο­φο­νί­ες και τις ατι­μί­ες. Τους συγκρα­τεί μόνο η λαϊ­κή δημο­κρα­τι­κή πει­θαρ­χία. Με αυτό που σήμε­ρα συγκρα­τού­με με τα δόντια αύριο με τη μοναρ­χι­κή ασυ­δο­σία θα γίνει επι­τα­κτι­κό εθνι­κό καθή­κον. Την ευθύ­νη την πρώ­τη και βασι­κή φέρουν ο κ. Ατλυ και ο κ. Μπέ­βιν, που συνε­χί­ζουν τις αποι­κια­κές επεμ­βά­σεις τη στιγ­μή που ο λαός με αγνή δημο­κρα­τι­κή αγαλ­λί­α­ση περι­μέ­νει από την εργα­τι­κή αγγλι­κή κυβέρ­νη­ση και τον αγγλι­κό λαό δημο­κρα­τι­κή κατα­νό­η­ση. Μα η αυτο­συ­γκρά­τη­ση έχει φυσι­κά όρια, που όταν ξεπε­ρα­στούν θα κατα­ντή­σει εθνι­κή ταπεί­νω­ση που κανέ­νας Έλλη­νας δε μπο­ρεί να δεχθεί, ούτε να ανε­χθεί. Και αν το υπέρ­τα­το συμ­φέ­ρον του λαού το απα­τή­σει, στις βου­νο­κορ­φές και τους λόγ­γους θα ξανα­ντη­χή­σει το τρο­παιο­φό­ρο «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα».