Όταν η Σοβιετική Ρωσία παραιτούταν από τη συμμετοχή της στον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (και) για τη χώρα μας (ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Μία από τις πρώ­τες πρά­ξεις της νεα­ρής σοβιε­τι­κής εξου­σί­ας ήταν η αντι­με­τώ­πι­ση του ζητή­μα­τος του χρέ­ους της Τσα­ρι­κής Ρωσί­ας, αλλά και των ανά­λο­γων υπο­χρε­ώ­σε­ων άλλων χωρών (τα χρέη τους δηλα­δή) προς αυτή.

Ο Λένιν έγρα­φε στο Σχέ­διο Δια­τάγ­μα­τος τον Δεκέμ­βρη του 1917: «Όλες οι μετο­χι­κές επι­χει­ρή­σεις κηρύσ­σο­νται ιδιο­κτη­σία του κρά­τους. Τα μέλη της διοί­κη­σης και οι διευ­θυ­ντές των μετο­χι­κών εται­ρειών, καθώς και όλοι οι μέτο­χοι που ανή­κουν στις τάξεις των πλου­σί­ων οφεί­λουν να παρα­δώ­σουν όλες τις μετο­χές στην κρα­τι­κή τρά­πε­ζα. Τα κρα­τι­κά δάνεια, εξω­τε­ρι­κά και εσω­τε­ρι­κά, ακυ­ρώ­νο­νται (σβή­νο­νται). Τα συμ­φέ­ρο­ντα των μικρών ομο­λο­γιού­χων, καθώς και των κατό­χων κάθε είδους μετο­χών, δηλα­δή των κατό­χων που ανή­κουν στις εργα­ζό­με­νες τάξεις του πλη­θυ­σμού, εξα­σφα­λί­ζο­νται ολοκληρωτικά».

Επί­σης στο λόγο του Λένιν στη συν­διά­σκε­ψη των εργα­τών της Πρεσ­νία (Δεκέμ­βρης 1918) ανέ­φε­ρε ακό­μη: «Η αστι­κή τάξη δια­δί­δει αυτές τις ψευ­τιές, για­τί τα 17 δισ. ρού­βλια που χρω­στού­σε η τσα­ρι­κή κυβέρ­νη­ση στους καπι­τα­λι­στές, αυτό το χρέ­ος των 17 δισ. που το ακυ­ρώ­σα­με και δεν το ανα­γνω­ρί­σα­με (εμείς δεν σκο­πεύ­ου­με να πλη­ρώ­σου­με γι αυτούς, για τους παλιούς κυβερ­νή­τες – παρα­δε­χό­μα­στε ότι αυτά τα χρέη υπήρ­χαν, και λέμε: Πολύ καλά, εσείς δημιουρ­γή­σα­τε αυτά τα χρέη, εσείς ξοφλή­στε τα)– οι σύμ­μα­χοι θέλουν να φορ­τώ­σουν τα χρέη στις πλά­τες μας και να παλι­νορ­θώ­σουν την τσι­φλι­κά­δι­κη, τσα­ρι­κή εξουσία».

Tην ακύ­ρω­ση των εσω­τε­ρι­κών και εξω­τε­ρι­κών δανεί­ων που είχαν συνά­ψει η τσα­ρι­κή και η Προ­σω­ρι­νή Κυβέρ­νη­ση συνό­δευ­σαν μια σει­ρά οικο­νο­μι­κών μέτρων στον εξω­τε­ρι­κό τομέα ιδιαί­τε­ρα σημα­ντι­κά και επω­φε­λή για τους λαούς των χωρών και για την χώρα μας και μάλι­στα σε κρί­σι­μες στιγ­μές γι’ αυτή. Να τονί­σου­με ότι αυτή είχε βγει από τη συμ­μέ­το­χη της στους πολέ­μους της περιό­δου (Βαλ­κα­νι­κοί, Α’ Παγκό­σμιος) ενώ συνε­χι­ζό­ταν η συμ­με­το­χή της στην ιμπε­ρια­λι­στι­κή εκστρα­τεία στη Μ.Ασία. Να θυμί­σου­με ακό­μη ότι  η Ελλά­δα είχε συμ­με­τά­σχει ήδη στην ιμπε­ρια­λι­στι­κή επέμ­βα­ση για το «πνί­ξι­μο» της Οκτω­βρια­νής Επα­νά­στα­σης (εκστρα­τεία στην Ουκρα­νία 1918)

Στο πλαί­σιο αυτής της γενι­κό­τε­ρης πολι­τι­κής η σοβιε­τι­κή κυβέρ­νη­ση παραι­τή­θη­κε από τον Διε­θνή Οικο­νο­μι­κό Έλεγ­χο που είχαν επι­βά­λει στην Ελλά­δα οι μεγά­λες Δυνά­μεις μετά την ήττα στον ελλη­νο­τουρ­κι­κό πόλε­μο του 1897. Η νεα­ρή Σοβιε­τι­κή Δημο­κρα­τία «απάλ­λα­ξε την Ελλά­δα από το χρέ­ος που όφει­λε στη Ρωσία και ανερ­χό­ταν τότε σε 100 εκα­τομ­μύ­ρια χρυ­σά γαλ­λι­κά φρά­γκα». Ακό­μη «παραι­τή­θη­κε από τα δικαιώ­μα­τά της στο Άγιον Όρος καθώς και από τις ιδιο­κτη­σί­ες του τσα­ρι­κού κρά­τους σε διά­φο­ρα ευα­γή ιδρύ­μα­τα στην Ελλά­δα (ρωσι­κό νοσο­κο­μείο Πει­ραιά , το σημε­ρι­νό Τζά­νειο) κλπ.» (Κώστα Αυγη­τί­δη «Η στρα­τιω­τι­κή επέμ­βα­ση των καπι­τα­λι­στι­κών χωρών ενά­ντια στη Σοβιε­τι­κή Ρωσία και η Ελλά­δα (1918–1920)», σελ. 66–71, «Σύγ­χρο­νη Επο­χή», Αθή­να 1999).

Το ζήτη­μα του ΔΟΕ και της παραί­τη­σης της Σοβιε­τι­κής Ρωσί­ας απα­σχό­λη­σε συνε­δρί­α­ση της Ελλη­νι­κής Βου­λής στις 4/7/1921 με αφορ­μή το θάνα­το του εκπρο­σώ­που της …Τσα­ρι­κής Ρωσί­ας, που ουσια­στι­κά αυθαί­ρε­τα και προς όφε­λος των καπι­τα­λι­στών λει­τουρ­γού­σε, παρά την αντί­θε­τη από­φα­ση του κρά­τους που υπο­τί­θε­ται εκπρο­σω­πού­σε. Η συζή­τη­ση στη Βου­λή ήταν απο­κα­λυ­πτι­κή της στά­σης (εθε­λο­δου­λεία) των πολι­τι­κών κομ­μά­των της επο­χής και των εκπρο­σώ­πων τους, που ουσια­στι­κά αρνιό­ταν στην Σοβιε­τι­κή Ρωσία το δικαί­ω­μά της να μας χαρί­σει τα χρέη στο όνο­μα της μη ανα­γνώ­ρι­σης του νέου κοι­νω­νι­κού καθεστώτος!

Στα δημο­σιευ­μέ­να πρα­κτι­κά (εφη­με­ρί­δα ΕΜΠΡΟΣ 5/7/1921-δια­τη­ρού­με την ορθο­γρα­φία της-υπο­γραμ­μί­σεις δικές μας) σχε­τι­κά με «περί δια­τά­ξε­ων του νόμου ΡΦΝΟ του 1918 περί διε­θνούς έλεγ­χου» δια­βά­ζου­με τα σχε­τι­κά πρα­κτι­κά της συζήτησης: 

«Η ειση­γη­τι­κή έκθε­σις υπο­γε­γραμ­μέ­νη παρά του Υπουρ­γι­κού Συμ­βου­λί­ου ανα­φέ­ρει τους λόγους δια τους οποί­ους ο αριθ­μός των μελών της διε­θνούς οικο­νο­μι­κής επι­τρο­πής περιω­ρί­σθη εις τρία από εξ, αντι­προ­σω­πεύ­ο­ντα την Μεγά­λην Βρε­τα­νί­αν, Γαλ­λί­αν και Ιτα­λί­αν. Δια την Ρωσ­σί­αν λέγει ότι δεν αντι­προ­σω­πεύ­ε­ται αύτη εν τη Επι­τρο­πή διό­τι καθί­στα­ται αδύ­να­τος η απο­κα­τά­στα­σις του κατά το παρελ­θόν έτος απο­θα­νό­ντος αντι­προ­σώ­που της τέως Ρωσ­σι­κής αυτο­κρα­το­ρί­ας. Και ένε­κα τού­του κατ΄ από­φα­σιν των τριών Δυνά­με­ων η αντι­προ­σω­πεία των Ρωσ­σι­κών συμ­φε­ρό­ντων εν τη Επι­τρο­πή ανε­τέ­θη προ­σω­ρι­νώς εις τους τρεις αντι­προ­σώ­πους των Δυνά­με­νων τού­των συνο­λι­κώς. Αλλά καθ’ ην περί­πτω­σιν το Ρωσ­σι­κόν Κρά­τος ήθε­λεν ανα­συ­γκρο­τη­θή το δικαί­ω­μα αυτού να παρί­στα­ται εν τη Επι­τρο­πή δι’ ιδί­ου αντι­προ­σώ­που δεν δύνα­ται να θιχθή δια των δια­τά­ξε­ων του υπο­βαλ­λο­μέ­νου Νομοσχεδίου.

Ν. ΣΤΡΑΤΟΣ: Λέγει ότι η φρα­σε­ο­λο­γία της ειση­γη­τι­κής εκθέ­σε­ως του Νομο­σχε­δί­ου η ομι­λού­σα περί συγκρο­τή­σε­ως του Ρωσ­σι­κού Κρά­τους εμφα­νί­ζει την Ελλά­δα ως μη ανα­γνω­ρί­ζου­σαν την σημε­ρι­νήν πολι­τεια­κήν συγκρό­τη­σιν της Ρωσσίας.

ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Το νομο­σχέ­διο μου το υπέ­βα­λεν εν αρχή απ’ ευθεί­ας η διε­θνής οικο­νο­μι­κή επι­τρο­πή. (σ.σ Θυμί­ζει σημε­ρι­νή φρα­σε­ο­λο­γία των κυβερ­νώ­ντων της χώρας μας). Εζή­τη­σε δε η Επι­τρο­πή να τεθή εν τη ειση­γη­τι­κή εκθέ­σει το περί περιο­ρι­σμού της αντι­προ­σω­πεύ­σε­ως εν τα επι­τρο­πή των εξ Μεγά­λων Δυνά­με­ων εις τρεις μη θελή­σα­σα εκ λεπτό­τη­τος να δια­τυ­πω­θή τού­το εν τω σώμα­τι αυτού.

Δ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ: Το Ελλη­νι­κόν Κρά­τος, η Ελλη­νι­κή κυριαρ­χία υφί­στα­ται δια του ελέγ­χου ένα και τον αυτόν περιο­ρι­σμόν μιας εκά­στης των Δυνά­με­ων. Δεν είνε δε έργον ημών να εξε­τά­σω­μεν εάν αύται παρου­σιά­ζω­σιν αυτάς και ως αντι­προ­σώ­πους και δια­χει­ρι­στάς των Ρωσι­κών συμ­φε­ρό­ντων. Εάν η Ρωσ­σία δεν ασκεί εν τω μετα­ξύ το δικαί­ω­μά της του ελέγ­χου δύνα­ται όμως να ανα­λά­βη τού­το πέντε ή δέκα έτη βραδύτερον.

Ν. ΣΤΡΑΤΟΣ: Ορθώ­τε­ρον θα ήτο να γίνη επι­στο­λή των αντι­προ­σώ­πων των τριών Δυνά­με­νων, ήτις να παρα­τε­θή εις το Νομο­σχέ­διον και η ειση­γη­τι­κή έκθε­σις να είνε απλώς τυπική.

Δ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ: Η Ρωσ­σία παρη­τή­θη της κ των δικαιω­μά­των της. Οι απο­μεί­να­ντες των τριών δυνά­με­ων ελεγ­κταί δηλου­σιν, ότι θα ασκώ­σι τον έλεγ­χον και δια λογα­ρια­σμόν της Ρωσ­σί­ας, είνε εξ αλλη­λεγ­γύ­ης είτε δι’ άλλον λόγον. Δεν δυνά­με­θα να διαμ­φη­σβη­τή­σω­μεν ημείς την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα της προ­θέ­σε­ως αυτών ταύ­της. Αλλά ημείς ούτε με την Ρωσ­σί­αν την πάλαι έχο­με­νη ήδη να κάμω­μεν, ούτε με την Ρωσ­σί­αν την σημε­ρι­νήν, ήτις δεν ενε­φα­νί­σθη δια να ασκή­ση το δικαί­ω­μα της, αλλά θα έχω­μεν να κάμω­μεν με την Ρωσ­σί­αν την μέλουσαν.

Χ. ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ: Η νέα Ρωσ­σία απε­κή­ρυ­ξε πολ­λάς από­ψεις της παλαιάς ω την αξί­ω­σιν επί της Κων­στα­ντι­νου­πό­λε­ως. Η Ελλάς έχει συμ­φέ­ρον να ανα­γνω­ρί­ση ως μη υπάρ­χου­σαν δι’ αυτήν την παλαιάν Ρωσ­σί­αν, ούτε τον ενταύ­θα αντι­πρό­σω­πον της, τον συμπα­θέ­στε­ρον άλως τε κατά την μορ­φήν. Των δικαιω­μά­των της ξενι­κής εγγυ­ή­σε­ως επί της Ελλά­δος εγέ­νε­το συμ­βα­τι­κή παρέν­θε­σις δυνά­μει της συμ­βά­σε­ως της Κοι­νω­νί­ας των Εθνών. Αλλ’ εις την παρέν­θε­σιν ταύ­την η Ρωσ­σία δεν υπέ­γρα­ψε, διό­τι ούτε ηρω­τή­θη καν. Επο­μέ­νως θέσις Ρώσ­σου αντι­προ­σώ­που εν τω ελέγ­χω δεν είνε δικαιο­λο­γη­μέ­νη, ούτε και ποθη­τήν καν.

Ψηί­ζε­ται εις πρώ­την ανά­γνω­σιν το νομοσχέδιον».

Και η κρι­τι­κή από τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ

Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (τότε ήταν ακό­μη εφη­με­ρί­δα «Σοσια­λι­στι­κή» και όχι όργα­νο της Κ.Ε του ΚΚΕ) σε κύριο άρθρο (5/7/1921) με τίτλο «ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥ» με αφορ­μή το γεγο­νός ανα­φέ­ρει: «…Η Σοβιε­τι­κή Ρωσία καταρ­γή­σα­σα τα χρέη της Τσα­ρι­κής Ρωσ­σί­ας προν την Ευρώ­πην αλλά και συγ­χρό­νως παραι­τη­θεί­σα κάθε Τσα­ρι­κής εδα­φι­κής βλέ­ψε­ως, ως ήσαν οι βλέ­ψεις των Ρώσ­σων παν­σλαυι­στών περί κατα­λή­ψε­ως της Κων­στα­ντι­νου­πό­λε­ως, παρη­τή­θη­σαν συγ­χρό­νως και όλων εκεί­νων των δικαιω­μά­των τα οποία συμ­βά­σεις ανή­θι­και παρα­ε­χώ­ρουν ει την Ρωσ­σι­κήν Αυτο­κρα­το­ρί­αν εις βάρος άλλων λαών. Έτσι παρη­τή­θη­καν και του δικαιώ­μα­τος οικο­νο­μι­κού εκ μέρους της Ρωσ­σί­ας ελέγ­χου επί της Ελλά­δος και επο­μέ­νως και του ανα­λό­γου προς Ρώσ­σους κεφα­λαιού­χους μέρους δημο­σί­ου Ελλη­νι­κού χρέ­ους. Τι θα είχε επί του προ­κει­μέ­νου να  κάμη η Ελλη­νι­κή κυβέρ­νη­σις; Απλού­στα­τα να επω­φε­λη­θή της τοιαύ­της στά­σε­ως των Σοβιέτ και ερχο­μέ­νη εις άμε­σον μετ’ αυτών συνεν­νό­η­σιν να προ­κα­λέ­ση επι­σο­μο­ποί­η­σιν της τοιαύ­της από των δικαιω­μά­των της Τσα­ρι­κής Ρωσ­σί­ας  παραί­τη­σιν των εις όφε­λος της Ελλά­δος. Θα καταρ­γεί­το τότε κατά μίαν θέσιν ο διε­θνής οικο­νο­μι­κός έλεγ­χος και θα ελε­φρύ­νε­το κατά αρκε­τά εκα­τομ­μύ­ρια το δημό­σιον Ελλη­νι­κόν χρέ­ος και δεν θα είχαν κανέ­να δικαί­ω­μα οι αντι­πρό­σω­ποι των τριών δυνά­με­ων να υιο­θε­τή­σουν τα συμ­φέ­ρο­ντα των Ρώσ­σων κεφα­λαιού­χων. Αλλά, βλέ­πε­ται, μία τοιαύ­τη συνεν­νό­η­σις θα εσή­μαι­νε και ανα­γνώ­ρι­σιν των Σοβιέτ.  Θα ήτο δε τού­το τόλ­μη­μα κατά του ορθο­δό­ξου δόγ­μα­τος της πλή­ρους της Ελλά­δος οικο­νο­μι­κής και πολι­τι­κής υπο­δου­λώ­σε­ως εις τους ξένους, το οποί­ον η κυβέρ­νη­σις των αγω­νι­στών της αυτο­τέ­λειας δεν θα ήτο ικα­νή να δια­πρά­ξη , δεδο­μέ­νης της απο­φά­σε­ως της να δόση σαφή δείγ­μα­τα της μέχρι τέλους πίστε­ως και υπο­τε­λεί­ας της εις του «συμ­μά­χους». Προ­τι­μά να αγνο­ή­ση την Σοβιε­τι­κήν Ρωσ­σί­αν και να χάση μαζύ η Ελλάς τα εκ τού­του οικο­νο­μι­κά και πολι­τι­κά ωφε­λή­μα­τα. Προ­τι­μά ο κ. Γού­να­ρης να δια­φυ­λα­χτούν ιερά τα οικο­νο­μι­κά συμ­φέ­ρο­ντα των Ρώσων κεφα­λαιο­κρα­τών και η συμ­με­το­χή των εις το διε­θνήν έλεγ­χον, το στίγ­μα τού­το κατά της Ελλη­νι­κής κρα­τι­κής υπο­στά­σε­ως και αυτο­τε­λεί­ας έως ότου η άλλη Ρωσ­σία «του μέλ­λο­ντος» που θα δια­δε­χθή κατά την γνώ­μην του και την ευχήν του τα Σοβιέτ, έλθη να διεκ­δι­κή­ση και εξα­σκή­ση εκ νέου τα δικαιώ­μα­τά της.

Αυτά τα χάλια παρου­σιά­ζει το περί­φη­μον αυτό κρά­τος για το μεγά­λω­μα του οποί­ου ο κ. Γού­να­ρης αγω­νί­ζε­ται. Ένας έλεγ­χος διε­θνής λει­τουρ­γεί εν μέσαις Αθή­ναις και ο έλεγ­χος αυτό επι­βάλ­λει νομο­σχέ­δια δια της Κυβερ­νή­σε­ως εις την Βου­λήν της Ελευ­θέ­ρας Ελλά­δος. Και μη τολ­μώ­ντες οι αντι­πρό­σω­ποι των δυνά­με­ων να αμφι­σβη­τή­σουν οι ίδιοι το κύρος του σημε­ρι­νού εν Ρωσία καθε­στώ­τος, δια λόγους «διπλω­μα­τι­κής προς την Σοβιε­τι­κήν Ρωσί­αν λεπτό­τη­τος» απο­φεύ­γουν να βάλουν τον περί Ρωσ­σι­κής αντι­προ­σω­πέιας όρον μέσα εις το νομο­σχέ­διον που συνέ­τα­ξαν και ζητούν από την ανό­η­τον Ελλά­δα να κάμη τού­το, ανα­λαμ­βά­νου­σα αυτή την πρω­το­βου­λί­αν και την ευθύ­νην της μη ανα­γνω­ρί­σε­ως του σημε­ρι­νού Ρωσ­σι­κού καθε­στώ­τος και την υπο­χρέ­ω­σιν της ανα­γνω­ρί­σε­ως εις την «μέλ­λου­σαν Ρωσ­σί­αν» της διεκ­δι­κή­σε­ως των προς τους Ρώσους κεφα­λαιού­χους χρε­ών! Και υπάρ­χουν Έλλη­νες υπουρ­γοί οι οποί­οι δέχο­νται να ειση­γού­νται παρό­μοια πράγ­μα­τα εις την Ελλη­νι­κήν Βου­λήν και υπάρ­χουν πρω­θυ­πουρ­γοί δεχό­με­νοι χωρίς εντρο­πήν να δια­κη­ρύ­ξουν ότι θα ανα­γνω­ρί­σω­μεν τον κάθε παγα­πό­ντην που θα παρου­σια­σθή κάπο­τε ως διεκ­δι­κη­τής δικαιω­μά­των, επί των οποί­ων παρα­τή­θη, προς όφε­λος του Ελλη­νι­κού λαού, ο Ρωσι­κός Λαός!

Οι Τούρ­κοι, οι βάρ­βα­ροι και απο­λί­τι­στοι, οι οποί­οι κατά τον κ. Γού­να­ρην πρέ­πει να εξο­ντω­θούν και ξερι­ζω­θούν, εις μίαν ανά­λο­γην περί­πτω­σιν έκα­μαν κάτι άλλο. Όταν τα Σοβιέτ παρα­τή­θη­σαν των διο­μο­λο­γή­σε­ων επί τους Τουρ­κί­ας , οι Τούρ­κοι ηξί­ω­σαν από τας δυνά­μεις , να καταρ­γή­σουν και αυταί τας διμο­λο­γή­σεις και αι δυνά­μεις ηνα­γκά­σθη­σαν να τας καταργήσουν.

Η παραί­τη­σις των Σοβιέτ από του δικαιώ­μα­τος της συμ­με­το­χής εις τον διε­θνή έλεγ­χον ώφει­λε να απο­τε­λέ­ση ευκαι­ρί­αν δια την Ελλη­νι­κήν Κυβέρ­νη­σιν δια να ζητή­ση και από τας υπο­λοί­πους δυνά­μεις την κατάρ­γη­σιν του αίσχους αυτού που ονο­μά­ζε­ται διε­θνής οικο­νο­μι­κός  έλεγ­χος. Αλλά εμείς βλέ­πε­τε δεν είμε­θα Τούρ­κοι! Είμε­θα Έλλη­νες πολι­τι­σμέ­νοι, αξιού­ντες να εκπο­λι­τί­σω­μεν και την Ανα­το­λήν! Δια να το απο­δεί­ξω­μεν, ανά­γκη να δια­δη­λώ­σω­μεν την μεγα­λυ­τέ­ραν δυνα­τήν δου­λο­πρέ­πειαν προς τους ισχυ­ρούς, εις βάρος των συμ­φε­ρό­ντων του Ελλη­νι­κού Λαού!»