Γράφει ο Ηρακλής Κακαβάνης //
Ισχυρή είναι η παρουσία των ονομάτων που προέρχονται από την Παλαιά Διαθήκη, κάτι συνηθισμένο για περιοχές που συνυπήρχαν χριστιανικοί και μουσουλμανικοί πληθυσμοί (π.χ. και στην Κρήτη) μιας και το ιερό αυτό βιβλίο είναι κοινό και για τους δύο. Ονόματα προφητών ή άλλων προσώπων της ΠΔ, μεταφρασμένα στα ελληνικά από τους Εβδομήκοντα. Δέκα ονόματα με 94 συνολικά εμφανίσεις. Η παρουσία κάποιων εξ αυτών είναι πολύ ισχυρή συγκριτικά με την υπόλοιπη χώρα. Το Αδάμ με τις 5 εμφανίσεις από το 0,04% φτάνει στο 0,16, το Σάββας με τις 16 εμφανίσεις από το 0,33 φτάνει στο 0,52%, το Συμεών διπλασιάζει το ποσοστό του, το Μωυσής εμφανίζεται μόνο σε πέντε νομούς στο πανελλαδικό δείγμα (μία φορά στο νομό). Τα ονόματα Ζαχαρίας (3 εμφανίσεις) και Ηλίας (37 εμφανίσεις και 8 ναούς στο νομό) κινούνται κοντά στα πανελλαδικά ποσοστά. Έχουμε ακόμη το Ιακώβ με 2 εμφανίσεις (καθόλου ευκαταφρόνητη η παρουσία του) και τα Ιωακείμ, Πρόδρομος, Ναθαναήλ από μία εμφάνιση.
Αναζητώντας τη σημασία των ονομάτων και τον τρόπο που ο λαός τα αφομοίωσε καταγράψαμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Αδάμ (<εβρ. Adham = άνθρωπος, χώμα· ο χωματένιος, ο χοϊκός). Το όνομα του πρώτου ανθρώπου που έπλασε ο θεός και ο οποίος διώχθηκε από τον παράδεισο μαζί με την Εύα λόγω προπατορικού αμαρτήματος. Σάββας (< έβρ. Σάββατο sabbat = Ανάπαυση). Ο άγιος Σάββας ήταν από τις κορυφαίες μορφές του μοναχισμού. Ο λαός μας λέει «ο Αϊ-Σάββας σαβανώνει» και εννοεί ότι το χιόνι σκεπάζει σαν σάβανο τη φύση. Τον συνέδεσε όμως και με το θάνατο, σαβανώνει τους νεκρούς, τους δίνει καλύτερη θέση στην άλλη ζωή. Μωυσής (<εβρ. Mose = σωσμένος από το νερό). Ο Μεγαλύτερος προφήτης των Εβραίων. Είναι αυτός που οργάνωσε τη θρησκεία και τη λατρεία. Θεωρείται προφήτης και από τους χριστιανούς και από τους μουσουλμάνους.
Το όνομα Ηλίας είναι η μετάφραση του εβραϊκού Eliyahy (= Θεός μου είναι ο Γιαχβέ) προερχόμενο από την Παλαιά Διαθήκη. Με τον εκχριστιανισμό των Ελλήνων ο λαός μας «βάπτισε» τον εβραίο προφήτη Ηλία στους δικούς του θρύλους και παραδόσεις και έτσι διαδόθηκε ευρύτατα το όνομα Ηλίας. Ο προφήτης Ηλίας έζησε τον 9π.Χ. αιώνα. Ο βίος και τα έργα του προσδίδουν χαρακτήρα Εβραίου εθνικού ήρωα, υπεραμυνόμενου του θεού του Ισραήλ. Το σύνθημά του ήταν «διωγμός κάθε ξένης θρησκείας και επαναφορά της λατρείας του Γιαχβέ». Η διδασκαλία του έκρυβε και την αντίδραση σε κάθε νεωτερισμό. Σύμφωνα με το συναξάρι του ζούσε σε μια σπηλιά στην κορυφή του βουνού, άνοιγε και έκλεινε τους ουρανούς, διέσχιζε στα δύο τον Ιορδάνη, είχε τη δύναμη να κατεβάζει φωτιά από τον ουρανό και να σκοτώνει τους εχθρούς, να προκαλεί βροχή και, τέλος, ανελήφθη στους ουρανούς μέσα σε πύρινο άρμα[1].
Το Ιακώβ πιθανότατα συνδέεται με την εβραϊκή λέξη aqeb που σημαίνει φτέρνα ή κατά άλλη με το εβραϊκό ρήμα aqab που σημαίνει υποσκελίζω. Σύμφωνα με την παράδοση η μητέρα του Ρεβέκκα τον ονόμασε έτσι γιατί κατά τη γέννα κρατούσε στο χέρι του την φτέρνα του Ησαύ με τον οποίο ήταν δίδυμοι. Το Πρόδρομος προήλθε από την επωνυμία του Ιωάννη του Προδρόμου. Το Ζαχαρίας από το εβρϊκό Zekharyah που σημαίνει ο Θεός έχει θυμηθεί και το Ιωακείμ από το Yehoyakim με σημασία ο Θεός σταθεροποιεί, καθιερώνει.
Ο Ναθαναήλ (<εβρ. Nathan’el = ο Θεός έχει δώσει) ήταν μαθητής του Χριστού. Αναφέρεται πάντα μαζί με τον Φίλιππο. Πότε ως Βαρθολομαίος πότε ως Ναθαναήλ. Το αρχικό του όνομα ήταν Ιησούς και αναγκάστηκε να το αλλάξει όταν προσχώρησε στον κύκλο των μαθητών του Χριστού.
Στατιστικά σε αυτή την κατηγορία δε συμπεριλάβαμε τα επίσης εβραϊκά Ιωάννης, Ευάγγελος, Μιχαήλ που είναι και τα πιο δημοφιλή, μιας και η χρήση τους συνδέεται με άλλους λόγους .
[1] Δες και «Ριζοσπάστη» Κυριακή 19 Ιούλη 2009
