“Η Μόσχα αντεπιτίθεται”: Τι τελικά θεωρούν ως «προπαγάνδα»;

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Τις μέρες αυτές προ­βάλ­λε­ται στην Αθή­να η ται­νία-ντο­κι­μα­ντέρ “Η Μόσχα αντε­πι­τί­θε­ται”. Είναι παρα­γω­γής ΕΣΣΔ 1942 (δια­νο­μή NEW STAR.) σε σκη­νο­θε­σία: Ilya Kopalin, Leonid Varlamov και σενά­ριο: Pyotr Pavlenko.

Φυσι­κά δεν έλει­ψαν οι «κρι­τι­κές» που προ­σπα­θούν να «κοντύ­νουν» ή να φέρουν «στα μέτρα τους» την όλη ξεχω­ρι­στή δημιουργία.

Για παρά­δειγ­μα ο γνω­στός κρι­τι­κός κινη­μα­το­γρά­φου Δ. Δανί­κας γρά­φει χαρα­κτη­ρι­στι­κά (περιο­δι­κό Gala του Πρώ­του Θέμα­τος 2/2): «Ντο­κι­μα­ντέρ σοβιε­τι­κής παρα­γω­γής του 1942 κατ΄εντολή του Στά­λιν. Οι πολί­τες στα χαρα­κώ­μα­τα με πολι­τι­κά ρού­χα και του­φέ­κια. Ο «πατε­ρού­λης» να κάνει ομι­λία στην Κόκ­κι­νη πλα­τεία. Προ­πα­γάν­δα, όμως το υλι­κό είναι αυθε­ντι­κό, Προ­πα­γάν­δα, αλλά είναι κει­μή­λιο ιστορικό!»

Είναι προ­φα­νής η στό­χευ­ση του. Ο αντι­στα­λι­νι­σμός (π.χ «κατ΄εντολήν του Στά­λιν», «πατε­ρού­λης») δεν μπο­ρεί να κρυ­φτεί όπως και η προ­σπά­θεια με το να χαρα­κτη­ρί­ζει το συνο­λι­κό προ­ϊ­όν ως «προ­πα­γάν­δα» να το υπο­βαθ­μί­σει ουσια­στι­κά και μαζί μ’ αυτό έμμε­σα (ή κάνου­με λάθος;) να υπο­βαθ­μί­σει και τη σημα­σία της ται­νί­ας στην επο­χή της, αλλά και ότι αυτή στη­ρί­ζε­ται στην πραγματικότητα. 

Φυσι­κά το ντο­κι­μα­ντέρ προ­βάλ­λει ανά­γλυ­φα τον άφτα­στο ηρω­ι­σμό των λαών της τότε ΕΣΣΔ, τον ρόλο του Ι.Β. Στά­λιν κλπ. και δεί­χνει όλο το μεγα­λείο του «Μεγά­λου Πατριω­τι­κού Πολέμου».

Να τονί­σου­με ότι αυτό βρα­βεύ­τη­κε (συνέ­βη­κε για πρώ­τη φορά !) το 1942 με βραβείο Όσκαρ για το καλύ­τε­ρο ντο­κι­μα­ντέρ, καθώς και με το Βρα­βείο Στά­λιν Πρώ­του Βαθ­μού 1943.

Να σημειώ­σου­με ότι από τον Οκτώ­βριο του 1941 έως τον Ιανουά­ριο του 1942 (την περί­ο­δο στην οποία ανα­φέ­ρε­ται) χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ένας μεγά­λος αριθ­μός από καμε­ρα­μέν στην πρώ­τη γραμ­μή της μάχης, για να ληφθούν τα πλά­να του ντο­κι­μα­ντέρ, γεγο­νός που σήμα­νε έμπρα­κτα την συμ­με­το­χή τους στον πόλε­μο που πήρε παλ­λαϊ­κό χαρα­κτή­ρα, ενα­ντί­ον των Γερ­μα­νών εισβολέων.

Επο­μέ­νως να συμ­φω­νή­σου­με τελι­κά ότι «είναι κει­μή­λιο ιστο­ρι­κό» εξαι­ρε­τι­κά χρή­σι­μο και για το σήμε­ρα που με πολ­λούς τρό­πους επι­διώ­κε­ται να ξανα­γρα­φτεί η ιστο­ρία και από αυτή την άπο­ψη χρειά­ζε­ται πολ­λοί και ιδιαί­τε­ρα νέοι να την δουν!

Αλέκος Χατζηκώστας

Δημο­σιο­γρά­φος και εκδό­της της εφη­με­ρί­δας «Η Άλλη Άπο­ψη της Ημα­θί­ας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημο­σιευ­τεί σε εφη­με­ρί­δες, περιο­δι­κά και site εδώ και δεκα­ε­τί­ες, ενώ έχει συμ­με­τά­σχει με ειση­γή­σεις σε μια σει­ρά ιστο­ρι­κά συνέ­δρια και ημε­ρί­δες. Έχει εκδώ­σει 9 βιβλία και συμ­με­τέ­χει σε συλ­λο­γι­κούς τόμους.