Ρόζα Σάνινα. Σοβιετική Αρχιλοχίας ηρωΐδα του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.

Γρά­φει η Τασ­σώ Γαΐ­λα //
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια

Η Ρόζα Σάνι­να (Роза Шанина) γεν­νή­θη­κε στις 3 Απρι­λί­ου 1924 στο χωριό Έντμα της περι­φέ­ρειας Αρχάγ­γελσκ, σε μια οικο­γέ­νεια χωρι­κών με πολ­λά παιδιά.

Η μητέ­ρα της Άννα Αλε­ξέ­γιεβ­να ήταν αγρό­τισ­σα σε μια συλ­λο­γι­κή φάρ­μα. Ο πατέ­ρας, Έγκορ Μιχαί­λο­βιτς Σάνιν ήταν ξυλο­κό­πος ο οποί­ος είχε μεί­νει παρά­λυ­τος από τραύ­μα στον Α’ Παγκό­σμιο πόλε­μο. Η οικο­γέ­νεια είχε άλλα έξι παι­διά: μία κόρη, τη Γού­λι­γα και πέντε γιους: τον Μιχα­ήλ, τον Φιό­ντορ, τον Σερ­γκέι, τον Πάβελ και τον Μαράτ. Η οικο­γέ­νεια, επί­σης, μεγά­λω­νε και τρία ορφα­νά. Στην ηλι­κία των δεκα­τεσ­σά­ρων, η Σάνι­να, ερχό­με­νη σε αντί­θε­ση με τη βού­λη­ση των γονιών της, διέ­σχι­σε 200 χιλιό­με­τρα, περ­νώ­ντας δια μέσου τάι­γκας, ώστε να φτά­σει στο σιδη­ρό­δρο­μο, όπου από εκεί κι έπει­τα θα ταξί­δευε με προ­ο­ρι­σμό το Αρχάγ­γελσκ, ώστε να σπου­δά­σει παι­δα­γω­γός στο κολέ­γιο .Το 1938, η Σάνι­να, έγι­νε μέλος του Σοβιε­τι­κού νεα­νι­κού κινή­μα­τος Κομσομόλ.

Μετά την έναρ­ξη του Μεγά­λου Πατριω­τι­κού Πολέ­μου, απο­φά­σι­σε να κατα­τα­γεί εθε­λο­ντι­κά στον στρα­τό λόγω του θανά­του του αδελ­φού της Μιχα­ήλ στην πολιορ­κία του Λένιν­γκραντ το 1941, (εκτός από τον Μίχαηλ, άλλα δύο αδέλ­φια της Ρόζα πέθα­ναν στον πόλε­μο) και επι­λέ­γο­ντας να γίνει σκο­πεύ­τρια στην πρώ­τη γραμ­μή του μετώ­που, η Ρόζα εγκα­τέ­λει­ψε την παι­δα­γω­γι­κή τεχνι­κή σχο­λή στο Αρχά­γκελσκ ( Εκεί­νη την περί­ο­δο η Σοβιε­τι­κή Ένω­ση είχε ήδη αρχί­σει να δέχε­ται στον στρα­τό της, γυναί­κες ελεύ­θε­ρους σκο­πευ­τές). Μετά από πολ­λές αιτή­σεις της, τελι­κά, το κομι­σα­ριά­το της επέ­τρε­ψε να εντα­χθεί στην Ακα­δη­μία Θηλέ­ων Ελεύ­θε­ρων Σκοπευτών.

Έχο­ντας ολο­κλη­ρώ­σει το σχο­λείο ελεύ­θε­ρων σκο­πευ­τών στο Ποντόλσκ, από το οποίο απο­φοί­τη­σε με διά­κρι­ση, για τη σκο­πευ­τι­κή της ευστο­χία, καθώς ήταν ικα­νή να πυρο­βο­λή­σει δύο εχθρούς με μεγά­λη ταχύ­τη­τα και ακρί­βεια. πήγε στο μέτω­πο ως εθελόντρια.

Τον Απρί­λιο του 1944, η λοχί­ας πλέ­ον Ρόζα Σάνι­να έφτα­σε στην 184η Μεραρ­χία Τυφε­κιο­φό­ρων, όπου σχη­μα­τί­στη­κε μια ξεχω­ρι­στή γυναι­κεία διμοι­ρία ελεύ­θε­ρων σκοπευτών.

Η Ρόζα Σάνι­να υπήρ­ξε μία από τις πρώ­τες γυναί­κες ελεύ­θε­ρους σκο­πευ­τές που έλα­βαν το 3ο και 2ο Μετάλ­λιο Τιμής, η πρώ­τη γυναί­κα ελεύ­θε­ρη σκο­πεύ­τρια στη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση που τιμή­θη­κε με το μετάλ­λιο του Τάγ­μα­τος της Ανδρεί­ας στις 27 Δεκεμ­βρί­ου του 1944, για τη γεν­ναία της δρά­ση κατά τη διάρ­κεια των γερ­μα­νι­κών επι­θέ­σε­ων στις 26 Οκτω­βρί­ου. Εκεί πολέ­μη­σε στο πλευ­ρό του Ίγκορ Ασέ­γιεβ, ενός ήρωα της Σοβιε­τι­κής Ένω­σης, με τη Σάνι­να να γίνε­ται μάρ­τυ­ρας του θανά­του του, στις 26 Οκτω­βρί­ου. Η Σάνι­να που υπη­ρε­τού­σε ως βοη­θός διοι­κη­τή της διμοι­ρί­ας των θηλέ­ων σκο­πευ­τών, δια­τά­χθη­κε να δώσει το έναυ­σμα της διμοι­ρί­ας στη μάχη. Την ίδια χρο­νιά, και συγκε­κρι­μέ­να στις 9 Ιου­νί­ου, η εικό­να της έγι­νε πρω­το­σέ­λι­δο της σοβιε­τι­κής εφη­με­ρί­δας Unichtozhim Vraga.

Κατά το τέλος του 1944, η Σάνι­να πήρε άδεια απου­σί­ας και επι­σκέ­φτη­κε τη γενέ­τει­ρά της.

1945: Στο μέτω­πο της Ανα­το­λι­κής Πρω­σί­ας, οι Γερ­μα­νοί προ­σπά­θη­σαν να ενδυ­να­μώ­σουν τις τοπο­θε­σί­ες τους, παρά τις ελά­χι­στες πιθα­νό­τη­τες που είχαν. Στο ημε­ρο­λό­γιο της κατά τη 16η Ιανουα­ρί­ου του 1945, η Σάνι­να, έγρα­ψε: «παρά την επι­θυ­μία μου να μετα­βώ σε μια ασφα­λέ­στε­ρη τοπο­θε­σία, κάτι άγνω­στο με εξώ­θη­σε να πάω ξανά στην πρώ­τη γραμμή».

Προη­γού­με­να και τον Αύγου­στο του 1944, τα σοβιε­τι­κά στρα­τεύ­μα­τα είχαν φτά­σει στα σύνο­ρα της Ανα­το­λι­κής Πρω­σί­ας. Στις 31 του ίδιου μήνα, η Σάνι­να είχε φτά­σει τις 42 θανα­τώ­σεις. Τον επό­με­νο μήνα τα σοβιε­τι­κά στρα­τεύ­μα­τα διέ­σχι­σαν και τον ποτα­μό Σεσού­πε. Η Μεραρ­χία, που βρι­σκό­ταν η Σάνι­να, ήταν η πρώ­τη σοβιε­τι­κή δύνα­μη που εισέ­βα­λε στην Ανα­το­λι­κή Πρω­σία. Στις 17 του ίδιου μήνα, η Unichtozhim Vraga, της πίστω­σε 51 θανα­τώ­σεις.  Στις 17 Οκτω­βρί­ου του 1944, επέ­στρε­ψε στο μέτω­πο για μία μέρα, ενώ αργό­τε­ρα έλα­βε μία τιμη­τι­κή πιστο­ποί­η­ση από την Κεντρι­κή Επι­τρο­πή της Κομ­σο­μόλ. Ένα μήνα προη­γου­μέ­νως και συγκε­κρι­μέ­να στις 16 Σεπτεμ­βρί­ου του 1944, έλα­βε τη δεύ­τε­ρη στρα­τιω­τι­κή της διά­κρι­ση, από το Τάγ­μα της Δόξας 2ης Τάξης για τη γεν­ναιό­τη­τα και την αφο­βία που επέ­δει­ξε στα πεδία μαχών ενα­ντί­ον των Ναζί, το έτος εκείνο.

«Θα επι­στρέ­ψω μετά τη μάχη», ( το είχε γρά­ψει ως απά­ντη­ση στον διοι­κη­τή του τάγ­μα­τός της, όταν της ζήτη­σε να επι­στρέ­ψει το γρη­γο­ρό­τε­ρο δυνα­τό), αλλά τώρα πλέ­ον δεν θα γυρί­σει… Η Rosa Egorovna Shanina σκο­τώ­θη­κε εν ώρα υπη­ρε­σί­ας στις 28 Ιανουα­ρί­ου 1945 σε μάχη κοντά στην Έπαυ­λη Rihau στο μέτω­πο της Ανα­το­λι­κής Πρω­σί­ας, προ­σπα­θώ­ντας να προ­φυ­λά­ξει τον βαριά τραυ­μα­τι­σμέ­νο διοι­κη­τή μιας μονά­δας πυρο­βο­λι­κού. Εντα­φιά­στη­κε στο Ζνά­μν­στεκ στην περι­φέ­ρεια Κάλινγκραντ.

Κατά τη διάρ­κεια της στρα­τιω­τι­κής της θητεί­ας η Σάνι­να ανα­φέρ­θη­κε σε πολ­λές επι­στο­λές. Το τελευ­ταίο της κατα­γε­γραμ­μέ­νο απο­τέ­λε­σμα θανα­τώ­σε­ων ήταν οι 59 (ή 54, βάσει άλλων πηγών), συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και 12 θανα­τώ­σε­ων κατά τη διάρ­κεια της Μάχης του Βίλ­νιους, όπου 62 συνο­λι­κά, εχθροί φονεύ­θη­καν εν ώρα υπηρεσίας.

Στη χώρα της, η Σάνι­να ανα­γνω­ρί­στη­κε εξ αιτί­ας του αντα­πο­κρι­τή πολέ­μου Ιλία Εχρέν­μπουργκ και της εφη­με­ρί­δας Krasnaya Zvezda, η οποία τη χαρα­κτή­ρι­ζε ως έναν από τους καλύ­τε­ρους σκο­πευ­τές της μονά­δας της ακό­μα και σπου­δαιό­τε­ρη από κάποιος βετε­ρά­νους, οι οποί­οι ήταν ανώ­τε­ροί της. Τη δρά­ση της στον δυτι­κό τύπο γνω­στο­ποί­η­σε κυρί­ως ο κανα­δι­κός τύπος, όπου τη χαρα­κτή­ρι­σε «ο αθέ­α­τος τρό­μος της Ανα­το­λι­κής Πρω­σί­ας». Από την πλευ­ρά της, ωστό­σο, η Σάνι­να, δεν έδι­νε ιδιαί­τε­ρη σημα­σία στους εκθεια­σμούς που δεχό­τα­νε, ενώ έλε­γε πως ήταν λίγο υπερτιμημένη.

Ξεκί­νη­σε να γρά­φει ημε­ρο­λό­γιο μάχης, παρό­λο που τα ημε­ρο­λό­γιο ήταν αυστη­ρώς απα­γο­ρευ­μέ­να στον Σοβιε­τι­κό Στρα­τό. Εν τέλει, έγρα­ψε στο ημε­ρο­λό­γιο της από τις 6 Οκτω­βρί­ου του 1944 έως και τις 24 Ιου­νί­ου του 1945. Μετά τον θάνα­τό της, το ημε­ρο­λό­γιο μάχης της, το οποίο απο­τε­λού­ταν από τρία πυκνο­γραμ­μέ­να σημειω­μα­τά­ρια, φυλά­χτη­κε από τον αντα­πο­κρι­τή πολέ­μου, Πιότρ Μολ­χά­νοβ, για 20 χρό­νια στο Κίε­βο. Μία συνο­πτι­κή έκδο­ση του, κυκλο­φό­ρη­σε το 1965, από το περιο­δι­κό Yunost και το πρω­τό­τυ­πο μετα­φέρ­θη­κε στο Τοπι­κό Μου­σείο της περι­φέ­ρειας Αρχάγγελσκ.

Η Σάνι­να ήλπι­ζε ότι στο τέλος του πολέ­μου θα συνέ­χι­ζε τη φοί­τη­ση της στο Πανε­πι­στή­μιο ή, αν αυτό δεν ήταν εφι­κτό, να αφιε­ρω­θεί στα ορφανά…

Ρόζα Γκεοργκίεβνα Σάνινα.

Χώρα: Σοβιε­τι­κή Ένωση/ Εν ενερ­γεία: 1943–1945/ Κλά­δος: Πυροβολικό/Βαθμός: Αρχιλοχίας/ Ψευ­δώ­νυ­μο: Ο αθέ­α­τος τρό­μος της Ανα­το­λι­κής Πρωσίας/ Μονά­δα: 184 Μεραρ­χία Πυροβολικού/ Διοι­κή­σεις: Διμοι­ρί­της της Διμοι­ρί­ας Ελεύ­θε­ρων Σκο­πευ­τών της 184ης Μεραρ­χί­ας Πυροβολικού/ Μάχες-πόλε­μοι: Δεύ­τε­ρος Παγκό­σμιος Πόλεμος(Ανατολικό Μέτωπο),Μάχη του Βίλνιους,Μάχη Ανα­το­λι­κής Πρω­σί­ας / Τιμές: Τάγ­μα της Δόξας 3η και 2η Τάξη & Μετάλ­λιο Ανδρείας.

Φωτο­γρα­φία ασπρό­μαυ­ρη από την ρώσι­κη σελί­δα με την λεζά­ντα: v1 Ιανουα­ρί­ου 1945. Ελεύ­θε­ρος σκο­πευ­τής του 3ου Λευ­κο­ρω­σι­κού Μετώ­που, ιππό­της του Τάγ­μα­τος της Δόξας ΙΙ και ανώ­τε­ρος επι­λο­χί­ας ΙΙΙ Ρόζα Γεορ­γί­εβ­να Σάνι­να στη γιορ­τή του Νέου Έτους στο αρχι­συ­ντα­κτι­κό γρα­φείο της εφη­με­ρί­δας “Ας κατα­στρέ­ψου­με τον εχθρό! “.
Αυτή είναι η τελευ­ταία γνω­στή δια βίου φωτο­γρα­φία της Ρόζας Σάνι­να ( στις 28 Ιανουα­ρί­ου 1945 απε­βί­ω­σε από θανά­σι­μο τραύ­μα).
Φωτο­γρα­φία: Oleg Vladimirovich Filinyuk.

Επίλογος

Η Ρόζα Σάνι­να υπήρ­ξε μία από τις 2.500 περί­που Σοβιε­τι­κές του­φε­κί­στριες που αγω­νί­στη­καν κατά των Ναζί. Ένας ολό­κλη­ρος λαός, ο Σοβιε­τι­κός, πάλε­ψε τον φασι­σμό με αυτο­θυ­σία βλέ­πο­ντας τις πόλεις όπως το Στά­λιν­γκραντ μετά από 200 μέρες μαχών ελεύ­θε­ρο μεν αλλά ισο­πε­δω­μέ­νο από τους Ναζί.

Όμως δεν ισο­πε­δώ­θη­κε μόνο το Στάλινγκραντ…

Σοβιε­τι­κή Ένωση,Μούρμανσκ,1942.
Τη συγκλο­νι­στι­κή αυτή και σπά­νια επι­χρω­μα­τι­σμέ­νη φωτο­γρα­φία με την λεζά­ντα της άντλη­σα από Αμε­ρι­κα­νι­κή σελί­δα παγκό­σμιας ιστο­ρί­ας.
Λεζά­ντα: «Σύμ­φω­να με τον αριθ­μό και την πυκνό­τη­τα των βομ­βαρ­δι­σμών μετα­ξύ των σοβιε­τι­κών πόλε­ων, το Μούρ­μανσκ συγκρί­νε­ται σε κατα­στρο­φές από τους Ναζί μόνο με το Στά­λιν­γκραντ.
Ως απο­τέ­λε­σμα των γερ­μα­νι­κών βομ­βαρ­δι­σμών κατα­στρά­φη­καν τα τρία τέταρ­τα των αστι­κών κτι­ρί­ων.
Μούρ­μανσκ. Φωτο­γρά­φος Eugene Haldey».
Σημεί­ω­ση: Το Μούρ­μανσκ είναι πόλη στο βορειο­δυ­τι­κό τμή­μα της Ρωσί­ας στον αρκτι­κό κύκλο και ένα σημα­ντι­κό λιμά­νι στον Αρκτι­κό ωκε­α­νό. Εδώ ο ήλιος δεν ανα­τέλ­λει από τις 2 Δεκεμ­βρί­ου έως τις 11 Ιανουα­ρί­ου. Είναι κτι­σμέ­νη στις εκβο­λές του ποτα­μού Του­λό­μα, 12 χλμ. από τη θάλασ­σα Μπά­ρεντς, στη βορειο­δυ­τι­κή ακτή της χερ­σο­νή­σου Κόλα, κοντά στα σύνο­ρα της Ρωσί­ας με τη Νορ­βη­γία και τη Φιν­λαν­δία και ιδρύ­θη­κε το 1916.

Πως είναι δυνα­τόν να γίνε­ται ταύ­τι­ση-εξί­σω­ση το τελευ­ταίο διά­στη­μα των Ναζί και του φασι­σμού με τον ηρω­ι­κό Ρωσι­κό λαό και τους κομ­μου­νι­στές ήρωες;

Πλη­ρο­φο­ρί­ες: el.wikipedia.org/ ρώσι­κη σελί­δα: Moi andress Sovetskayia Soyiouza & CCCP-ofichialnayia gruppa.