Ένα ακόμη περιβαλλοντοκτόνο χωροταξικό Ν|Σ σε βάρος των λαϊκών αναγκών

Κατα­τέ­θη­κε με τυμπα­νο­κρου­σί­ες στη Βου­λή το νομο­σχέ­διο του ΥπΠε&Εν «για τον εκσυγ­χρο­νι­σμό της πολε­ο­δο­μι­κής και χωρο­τα­ξι­κής νομο­θε­σί­ας» που σύμ­φω­να με τον υπουρ­γό Κωστή Χατζη­δά­κη, αφο­ρά τη «μεγά­λη μεταρ­ρύθ­μι­ση για το περι­βάλ­λον, για την ιδιο­κτη­σία, για την ανά­πτυ­ξη».
(ΣΣ |> όπου ακούς ανά­πτυ­ξη κρά­τα μικρό καλάθι)

Όπως τόνι­σε ο υπουρ­γός, «επι­χει­ρού­με να αντι­με­τω­πί­σου­με στο μεγα­λύ­τε­ρο δυνα­τό βαθ­μό κακο­δαι­μο­νί­ες πολ­λών ετών. — Απλο­ποιού­με το καθε­στώς των χρή­σε­ων γης για να το κάνου­με φιλι­κό­τε­ρο στις επενδύσεις…

• Δίνου­με κίνη­τρα στην οργα­νω­μέ­νη επι­χει­ρη­μα­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα για να προ­στα­τεύ­σου­με την ελλη­νι­κή φύση από την ανε­ξέ­λεγ­κτη χωρο­θέ­τη­ση επι­χει­ρη­μα­τι­κών δραστηριοτήτων
• Απαλ­λάσ­σο­ντας από την ομη­ρία των «αιώ­νιων» ρυμο­το­μι­κών απαλ­λο­τριώ­σε­ων πολ­λούς ιδιο­κτή­τες σε όλη την Ελλάδα.
• Παράλ­λη­λα αντι­με­τω­πί­ζου­με, λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη και τα απο­τε­λέ­σμα­τα της δια­βού­λευ­σης, το μεγά­λο θέμα της εκτός σχε­δί­ου δόμη­σης, που απο­τε­λεί ελλη­νι­κή πρωτοτυπία».

Το «Ατέ­χνως» και ενώ το Ν|Σ βρι­σκό­ταν σε “δημό­σια δια­βού­λευ­ση” δημο­σί­ευ­σε ‑όχι τυχαία, δύο άρθρα με θέμα «Η Αθή­να ως Πρω­τεύ­ου­σα: σχε­δια­σμός, εξέ­λι­ξη ταξι­κή συγκρό­τη­ση» <|1|>& <|2|>
Εξε­τά­ζο­ντας, από μαρ­ξι­στι­κή σκο­πιά, την κατοι­κία –ανα­πό­σπα­στο κομ­μά­τι της πόλης «polis», ως χώρο όπου γίνο­νται οι περισ­σό­τε­ρες κοι­νω­νι­κές και οικο­νο­μι­κές διερ­γα­σί­ες σε κάθε συγκε­κρι­μέ­νο κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κό σχη­μα­τι­σμό, εύκο­λα οδη­γού­μα­στε να την εντά­ξου­με στα βασι­κά εργα­λεία του εποι­κο­δο­μή­μα­τος.
Πολύ γρή­γο­ρα ο σχε­δια­σμός ξεπερ­νά­ει την έννοια (να το πού­με σχη­μα­τι­κά) του «απλού εποι­κο­δο­μή­μα­τος» με την «παρα­δο­σια­κή» του μορ­φή δηλ. των πολύ­μορ­φων κοι­νω­νι­κών σχέ­σε­ων, ιδε­ών και θεσμών του συμπλέγ­μα­τος που ονο­μά­ζου­με «κοι­νω­νι­κο-οικο­νο­μι­κό σχη­μα­τι­σμό» και μετα­τρέ­πε­ται πλέ­ον σε «έκφρα­ση του κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κού συστή­μα­τος στο χώρο» ως βασι­κό οικο­νο­μι­κό και όχι μόνο στοι­χείο του σύγ­χρο­νου οικο­νο­μι­κο-πολι­τι­κού συστή­μα­τος (του καπι­τα­λι­στι­κού εν προκειμένω).

Επο­μέ­νως αντι­λη­φθή­κα­με από την πρώ­τη στιγ­μή τι σήμαι­ναν τα λόγια του υπουρ­γού κ. Χατζη­δά­κη «προ­χω­ρού­με μετρη­μέ­να, αλλά και απο­φα­σι­στι­κά, καθώς η Ελλά­δα πρέ­πει να γίνει Ευρώ­πη και στο συγκε­κρι­μέ­νο ζήτη­μα»…
Βασι­κό μας εργα­λείο είναι η εκπό­νη­ση των Τοπι­κών Πολε­ο­δο­μι­κών Σχε­δί­ων για τα οποία θα ορι­στεί ειδι­κός συντονιστής,
(…)
Με το δικό μας φιλό­δο­ξο σχέ­διο, που εντάσ­σε­ται στο Ταμείο Ανά­καμ­ψης, όλη η Ελλά­δα θα έχει Τοπι­κά Πολε­ο­δο­μι­κά Σχέ­δια μέχρι το 2028 και πάντως μέχρι το 2023 θα έχουν Τοπι­κά Πολε­ο­δο­μι­κά Σχέ­δια όλες οι του­ρι­στι­κές περιο­χές της Ελλάδας.
Με τις ρυθ­μί­σεις αυτού του νομο­σχε­δί­ου οι ιδιο­κτή­τες θα μπο­ρούν να αξιο­ποιούν την περιου­σία τους, αλλά με κανό­νες που θα προ­στα­τεύ­ουν το περιβάλλον.
Και η προ­στα­σία του περι­βάλ­λο­ντος αυξά­νει τελι­κά την αξία της ιδιο­κτη­σί­ας (κλπ)

Αρι­στε­ρά: το σχέ­διο της Επι­τρο­πής Καλ­λι­γά, 1924 πηγή |> Λεύ­κω­μα του ΥΔΕ
Ο Βενι­ζε­λι­κός εκσυγ­χρο­νι­σμός στα τελευ­ταία του βήμα­τα, μετά από αυτόν την πολε­ο­δο­μία την πήραν στα χέρια τους οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες της αστι­κής γης (νόμος περί ορι­ζο­ντί­ου ιδιο­κτη­σί­ας και ΓΟΚ του 1929). Το σχέ­διο καταρ­γή­θη­κε από την δικτα­το­ρία του Πάγκαλου
έπει­τα από κινη­το­ποι­ή­σεις μικροϊ­διο­κτη­τών που θιγό­ταν από την επέ­κτα­ση της Γ Σεπτεμβρίου.
Δεξιά: δια­νοί­ξεις της Ανω­τά­της Πολε­ο­δο­μι­κής Επι­τρο­πής, σχέ­διο του Π. Καρα­ντι­νού 1940 πηγή |> «Εισή­γη­σις προς το Ανώ­τα­τον Πολε­ο­δο­μι­κόν Συμ­βού­λιον, Αθή­ναι 1940.
Προ­σπά­θειες ενός αρχι­τέ­κτο­να να σχε­διά­σει πολε­ο­δο­μία, χωρίς ενιαία αντί­λη­ψη του χώρου
και με εμμο­νή σε μικρο­λε­πτο­μέ­ρειες αλλά και σε διε­θνή εργα­λεία της επο­χής, όπως οι διανοίξεις.

▪️ ▪️ ▪️ ▪️ ▪️ ▪️

Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα

Θα έλε­γε κανείς ότι η κλα­σι­κή Πολε­ο­δο­μία «τελεί­ω­σε» στην χώρα μας, μια και οι σημα­ντι­κό­τε­ρες παρεμ­βά­σεις στον χώρο τα τελευ­ταία χρό­νια –παρά το υπάρ­χον νομο­θε­τι­κό πλαί­σιο έγι­ναν με μη πολε­ο­δο­μι­κούς νόμους και σχέ­δια, σε κατεύ­θυν­ση απρο­κά­λυ­πτα ταξι­κή, στραγ­γα­λί­ζο­ντας κυριο­λε­κτι­κά τη λαϊ­κή οικο­γέ­νεια.

Στην ίδια κατεύ­θυν­ση και το νέο νομο­σχέ­διο που επι­βάλ­λει άξο­νες (τέσ­σε­ρις κύριους) για την διεύ­ρυν­ση της ατο­μι­κής ιδιο­κτη­σί­ας στη γη –σε βάρος του δημό­σιου χώρου και με προ­κλη­τι­κή διευ­κό­λυν­ση της μεγά­λης ιδιο­κτη­σί­ας, επι­τά­χυν­ση της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης της απο­μέ­νου­σας μετά τα συνε­χή ξεπου­λή­μα­τα «κρα­τι­κής» γης, την κατάρ­γη­ση των όποιων περιο­ρι­σμών υπήρ­χαν στις αλλα­γές χρή­σης με προ­τε­ραιό­τη­τα –φυσι­κά στην περι­βό­η­τη «πρά­σι­νη ανά­πτυ­ξη» σε στε­ριά και θάλασ­σα — στον κλά­δο του χερ­σαί­ου αλλά και του θαλάσ­σιου του­ρι­σμού και την επι­τά­χυν­ση των επεν­δύ­σε­ων – «του επεν­δυ­τι­κού κλί­μα­τος στο οποίο στο­χεύ­ει στρα­τη­γι­κά η ελλη­νι­κή κυβέρνηση»

Το λεγό­με­νο «Εθνι­κό Σχέ­διο Ανά­καμ­ψης και ανθε­κτι­κό­τη­τας» είναι η εφαρ­μο­γή των κανο­νι­σμών πολε­ο­δο­μι­κού σχε­δια­σμού στο 80% της χώρας, με συγκέ­ντρω­ση — συγκε­ντρο­ποί­η­ση της γης σε βάρος των μικροϊ­διο­κτη­τών επι­διώ­κο­ντας «συσχέ­τι­ση του χωρο­τα­ξι­κού σχε­δια­σμού με τα ανα­πτυ­ξια­κά σχέ­δια των επεν­δυ­τών» και νομι­μο­ποιώ­ντας καταπατήσεις

Αρι­στε­ρά: σχέ­διο για την Αθή­να Κ.Μπίρη, 1945 -
Ο Κώστας Μπί­ρης, ως Διευ­θυ­ντής της Πολε­ο­δο­μι­κής Υπη­ρε­σί­ας του Δήμου, ασχο­λή­θη­κε κατ’ αρχήν με το κέντρο των Αθηνών
Δεξιά: σχέ­διο Υφυ­πουρ­γεί­ου Ανοι­κο­δο­μή­σε­ως, Κ.Δοξιάδης 1947 (Λεύ­κω­μα του ΥΔΕ)
Από τα πρώ­τα μετα­πο­λε­μι­κά σχέ­δια ολι­κής θεώ­ρη­σης του Λεκα­νο­πε­δί­ου, πολ­λές από
τις προ­τά­σεις του εφαρ­μό­στη­καν μετά 40 έτη (Αττι­κή οδός κά)
Φαί­νε­ται ανά­γλυ­φα και τι απέ­μει­νε από τις χρή­σεις γης…

Τα παρα­πά­νω απο­τε­λούν «επι­και­ρο­ποί­η­ση» του πολε­ο­δο­μι­κού σχε­δια­σμού των Ρυθ­μι­στι­κών Σχε­δί­ων (ΡΣ) στην Ελλά­δα μετά το 1980, με τις μετα­βο­λές στην οικο­νο­μι­κή δομή της Αθή­νας, να εκφρά­ζο­νται πλέ­ον με νόμους και όρους ΡΣ, με πρώ­τη και σημα­ντι­κό­τε­ρη η οποία σήμα­νε και την έναρ­ξη μιας νέας επο­χής, την ανα­θε­ώ­ρη­ση του Νόμου 1515/85 από τον Νόμο 2052/1992 «Μέτρα για την αντι­με­τώ­πι­ση του νέφους και πολε­ο­δο­μι­κές ρυθ­μί­σεις» (τότε ΥπΔΈ ήταν ο Αχιλ­λέ­ας Καραμανλής).
Η ανα­θε­ώ­ρη­ση αυτή (άρθρο 11), έγκει­ται στην κατάρ­γη­ση της δια­σπο­ράς των τοπι­κών κέντρων σε επί­πε­δο δήμου που είχε θεσπί­σει ο 1515/85 με το σκε­πτι­κό να είναι ο πολί­της σε από­στα­ση πεζού από τις κεντρι­κές λει­τουρ­γί­ες του τόπου του, και την θεσμο­θέ­τη­ση τεσ­σά­ρων μεγά­λων κέντρων, τα οποία ονό­μα­σαν «δευ­τε­ρεύ­ο­ντα κέντρα χωρο­τα­ξι­κής υπο­ε­νό­τη­τας Λεκα­νο­πε­δί­ου» με το σκε­πτι­κό της απο­συμ­φό­ρη­σης του κέντρου των Αθη­νών και του Πειραιά.
Το σκε­πτι­κό αυτό (της απο­συμ­φό­ρη­σης) είχε χρη­σι­μο­ποι­η­θεί και στον ΑΝ395/68 ο οποί­ος απλά μετέ­φε­ρε την οικο­δό­μη­ση στην περι­φέ­ρεια ικα­νο­ποιώ­ντας αίτη­μα των κατα­σκευα­στών εκεί­νης της επο­χής που έβλε­παν την οικο­δο­μι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα στο κέντρο να φθί­νει λόγω των απα­ρά­δε­κτων συν­θη­κών δια­βί­ω­σης και υπο­λό­γι­ζαν σε μια νέα οικο­δο­μι­κή έκρη­ξη και πολυ­κα­τοι­κιο­ποί­η­ση στα προ­ά­στια, πράγ­μα το οποίο και έγινε

Τα «κέντρα» αυτά, ήταν: Μαρού­σι (περιο­χή από ΟΤΕ ως την γραμ­μή ΗΣΑΠ), Χαϊ­δά­ρι (στρα­τό­πε­δο), Μενί­δι (δημό­σιες εκτά­σεις στην Αμυ­γδα­λέ­ζα), και Ελλη­νι­κό (στο πρώ­ην αερο­δρό­μιο) και φάνη­κε από την πρώ­τη στιγ­μή πού στό­χευαν –παρε­μπι­πτό­ντως μόλις χτες ανα­κοι­νώ­θη­κε από τη Lamda Development ότι «οι πρό­δρο­μες εργα­σί­ες ολο­κλη­ρώ­θη­καν — Την άνοι­ξη του 2021 ξεκι­νούν τα έργα δια­μόρ­φω­σης και αξιο­ποί­η­σης».

Το πρώ­το σχέ­διο πόλης της Αθή­νας ‑Κλε­άν­θη – Σάουμπερτ

Ήταν απλά η πίε­ση του μεγά­λου πλέ­ον κεφα­λαί­ου στο να βρει επεν­δυ­τι­κές περιο­χές εκτός του πανά­κρι­βου κέντρου ‑ήδη πολ­λά μικρής και μεσαί­ας κλί­μα­κας «εμπο­ρι­κά κέντρα» της δεκα­ε­τί­ας του ’80 είχαν ανα­πτυ­χθεί στους άξο­νες των ακρι­βών προ­α­στί­ων (Λ. Κηφι­σί­ας, Λ. Ποσει­δώ­νος κλπ) ακο­λου­θώ­ντας την πελα­τεία τους που είχε μετα­κι­νη­θεί από το κέντρο στα προ­ά­στια μετά τον ΑΝ 395/1968.
Η δημιουρ­γία αυτών των μεγά­λων πολυ­λει­τουρ­γι­κών κέντρων (Malls) ήταν ήδη συνή­θης πρα­κτι­κή του μεγά­λου κεφα­λαί­ου στις ΗΠΑ από το 1970 και στην Ευρώ­πη λίγο αργότερα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα «κέντρα» χωρο­θε­τή­θη­καν σε ερη­μι­κές εν γένει περιο­χές (ύπαρ­ξη μεγά­λων εκτά­σε­ων) αλλά και ταυ­τό­χρο­να σε μεγά­λους άξο­νες κυκλο­φο­ρί­ας ώστε να είναι εύκο­λη η πρό­σβα­ση σ’ αυτά.

Παράλ­λη­λα νομι­μο­ποί­η­σαν και παλαιό­τε­ρες παρά­νο­μες επεμ­βά­σεις όπως το Νέο Μου­σείο της Ακρό­πο­λης, το Μέγα­ρο Μου­σι­κής, με Νόμο ο οποί­ος καθι­στού­σε την Βου­λή κοι­νό πολε­ο­δο­μι­κό Γρα­φείο, η αντι­συ­νταγ­μα­τι­κό­τη­τα αυτού του Νόμου (που του­λά­χι­στον αντί­κει­ται στην διά­κρι­ση των εξου­σιών) ήταν επί χρό­νια σε εκκρε­μο­δι­κία στο Ανώ­τα­το Ακυ­ρω­τι­κό Δικα­στή­ριο, στο Συμ­βού­λιο της Επικρατείας.

Στο διά­στη­μα αυτό το ΥΠΕΧΩΔΕ έχα­σε τον έλεγ­χο, αμφι­τα­λα­ντευό­με­νο σε μικρορ­ρυθ­μί­σεις ή σε «ασκή­σεις επί χάρ­του» ιδα­νι­κών λύσε­ων που ποτέ δεν εφαρ­μό­στη­καν, και η μόνη του ουσια­στι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα ήταν η έγκρι­ση επε­κτά­σε­ων του Σχε­δί­ου Πόλης, όπως στις καμέ­νες εκτά­σεις της Πεντέ­λης που ξεφύ­τρω­ναν βίλ­λες την επο­μέ­νη κάθε πυρκαγιάς.
Στον «σχε­δια­σμό» υπει­σέρ­χε­ται ευκαι­ρια­κά και η Αττι­κό Μετρό ΑΕ η οποία για να λάβει από την ΕΕ δάνειο για επε­κτά­σεις του Μετρό, εκπό­νη­σε μόνη της «ρυθ­μι­στι­κό σχέ­διο» επά­νω στο οποίο στή­ρι­ξε την Μελέ­τη Ανά­πτυ­ξης Μετρό (την γνω­στή ΜΑΜ) –σήμε­ρα προ­χω­ρά­ει και στη Θεσ­σα­λο­νί­κη

Πρέ­πει να σημειω­θεί ότι παράλ­λη­λα εμφα­νί­στη­κε και ένας ακό­μη Νόμος που ουσια­στι­κά ασκεί παρέμ­βα­ση στον χώρο, ο Νόμος για τις Συμπρά­ξεις Δημο­σί­ου και Ιδιω­τι­κού Τομέα (ΣΔΙΤ), στην συνέ­χεια των «συμ­βά­σε­ων παρα­χώ­ρη­σης» της δεκα­ε­τί­ας του ’90 με βάση τις οποί­ες κατα­σκευά­στη­καν η Αττι­κή Οδός και ο Προ­α­στια­κός, η Περι­φε­ρεια­κή Υμητ­τού, κα.

▪️▪️  Θα επα­νέλ­θου­με  ▪️▪️ 

ℹ️  Δεί­τε και Δημό­σια Δια­βού­λευ­ση για το σχέ­διο νόμου
«Εκσυγ­χρο­νι­σμός της Χωρο­τα­ξι­κής και Πολε­ο­δο­μι­κής νομο­θε­σί­ας»

🔳  Σχέδιο Νόμου Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής & Πολεοδομικής νομοθεσίας
🔳  Σχέδιο Νόμου Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής νομοθεσίας Αιτιολογική-έκθεση