Από την ΟΚΝΕ στην ΚΝΕ — Σύντομο χρονικό των νεολαιίστικων οργανώσεων του ΚΚΕ

ΑΡΧΕΣ 20ού ΑΙΩΝΑ

Πολ­λοί από τους Μορ­φω­τι­κούς Ομί­λους νεο­λαί­ας που είχαν δια­μορ­φω­θεί ήδη από τα τέλη του 19ου αιώ­να μετο­νο­μά­στη­καν σε Σοσια­λι­στι­κούς Ομί­λους Νέων ή Σοσια­λι­στι­κές Νεολαίες.

1910

Στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, την Καβά­λα, τη Δρά­μα, την Αθή­να, το Βόλο, την Κέρ­κυ­ρα, την Κεφαλ­λο­νιά, τη Λάρι­σα, την Πάτρα, τον Πει­ραιά, την Ερμού­πο­λη της Σύρου και αλλού, ιδρύ­θη­καν Σοσια­λι­στι­κές Νεολαίες.

1911

Στην Αθή­να ιδρύ­θη­κε από νέους εργά­τες ο «Σοσια­λι­στι­κός Ομι­λος της Ελλη­νι­κής Νεο­λαί­ας». Από το Μάιο του 1912 εξέ­δι­δε το 15ήμερο περιο­δι­κό «Ανά­στα­σις». Στο 8ο τεύ­χος του (19 Αυγού­στου του 1912) έφε­ρε το πορ­τραί­το του Καρλ Μαρξ.

1916

Με πρω­το­βου­λία του Δημο­σθέ­νη Λιγδό­που­λου ιδρύ­θη­κε στην Αθή­να η «Σοσια­λι­στι­κή Νεο­λαία», ως πολι­τι­κή οργά­νω­ση η οποία έδι­νε έμφα­ση στις αρχές του επι­στη­μο­νι­κού σοσια­λι­σμού των Μαρξ — Ενγκελς και στην ανά­γκη της δια­φώ­τι­σης και της οργά­νω­σης της εργα­ζό­με­νης νεο­λαί­ας. Το δημο­σιο­γρα­φι­κό όργα­νό της, ο «Εργα­τι­κός Αγών», ήταν το εγκυ­ρό­τε­ρο έντυ­πο της σοσια­λι­στι­κής και εργα­τι­κής κίνη­σης και προ­πα­γάν­δι­ζε τον επι­στη­μο­νι­κό σοσιαλισμό.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1918

Οι σοσια­λι­στι­κές νεο­λαί­ες, και πρώ­τα απ’ όλα η Σοσια­λι­στι­κή Νεο­λαία της Αθή­νας, πρω­το­στά­τη­σαν στην ίδρυ­ση του Σοσια­λι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος Ελλά­δας (ΣΕΚΕ). Βασι­κά της στε­λέ­χη και πρώ­τα απ’ όλα ο Δημο­σθέ­νης Λιγδό­που­λος ανα­δεί­χτη­καν σε ηγε­τι­κά στε­λέ­χη του Κόμ­μα­τος, πρω­το­στα­τώ­ντας στην επι­κρά­τη­ση των συνε­πών μαρ­ξι­στι­κών θέσε­ων, στην μπολ­σε­βι­κο­ποί­η­σή του και τη σύν­δε­σή του με την Κομ­μου­νι­στι­κή Διε­θνή. Η εφη­με­ρί­δα «Εργα­τι­κός Αγών» έγι­νε το πρώ­το επί­ση­μο όργα­νο του νεοϊ­δρυ­μέ­νου Σοσια­λι­στι­κού Εργα­τι­κού Κόμ­μα­τος Ελλάδας.

1919

Κατά τη διάρ­κεια της Μικρα­σια­τι­κής εκστρα­τεί­ας οι νέοι του ΣΕΚΕ πραγ­μα­το­ποί­η­σαν σημα­ντι­κή δια­φω­τι­στι­κή δου­λειά ανά­με­σα στους φαντά­ρους ενά­ντια στην ιμπε­ρια­λι­στι­κή επέμ­βα­ση και αντι­με­τώ­πι­σαν γι’ αυτό σκλη­ρές διώξεις.

1920

Ιδρύ­θη­κε η Ομο­σπον­δία Σοσια­λι­στι­κών Εργα­τι­κών Νεο­λαιών της Ελλά­δας (ΟΣΕΝΕ). Ταυ­τό­χρο­να με την ίδρυ­ση της ΟΣΕΝΕ εμφα­νί­στη­κε και η «Ενω­σις Σοσια­λι­στών Φοι­τη­τών και Σπου­δα­στών Ελλά­δας» ως τμή­μα της Ομο­σπον­δί­ας. Η ΟΣΕΝΕ εξέ­δω­σε για λίγους μήνες το 15ήμερο περιο­δι­κό «Νέα Ζωή» και από την 1η Αυγού­στου του 1922 τη «Νεο­λαία». Η ΟΣΕΝΕ συν­δέ­θη­κε με την «Κομ­μου­νι­στι­κή Διε­θνή των Νέων», την οργά­νω­ση νεο­λαί­ας της «Κομ­μου­νι­στι­κής Διεθνούς».

2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1920

Στο Εκτα­κτο Εκλο­γι­κό Συνέ­δριο του ΣΕΚΕ συμ­με­τεί­χε αντι­προ­σω­πία της ΟΣΕΝΕ.

15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1922

Η ΚΕ της Ομο­σπον­δί­ας Σοσια­λι­στι­κών Εργα­τι­κών Νεο­λαιών (ΟΣΕΝΕ) απο­φά­σι­σε τη σύγκλη­ση του 1ου Συνε­δρί­ου των Σοσια­λι­στι­κών Νεολαιών.

28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1922

Στη Θεσ­σα­λο­νί­κη συνήλ­θε το 1ο Συνέ­δριο των Νεο­λαιών. Κατά τη διάρ­κειά του ιδρύ­θη­κε η «Ομο­σπον­δία των Κομ­μου­νι­στι­κών Νεο­λαιών της Ελλά­δας» (ΟΚΝΕ). Η ΟΣΕΝΕ έπα­ψε να υπάρ­χει. Η ΟΚΝΕ αυτο­προσ­διο­ρι­ζό­ταν ως «Ελλη­νι­κό Τμή­μα της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς των Νέων».

1 ΙΟΥΛΙΟΥ 1923

Το 15ήμερο περιο­δι­κό «Νεο­λαία» άρχι­σε να βγαί­νει με τον τίτλο «Η Νεο­λαία», όργα­νο της Ομο­σπον­δί­ας των Κομ­μου­νι­στι­κών Νεο­λαιών Ελλάδας.

15 ‑21 ΜΑΡΤΙΟΥ 1924

Πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στη Θεσ­σα­λο­νί­κη το 2ο Συνέ­δριο της ΟΚΝΕ.

30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1925

Η δικτα­το­ρία Θ. Πάγκα­λου οργά­νω­σε διωγ­μούς ενά­ντια στο ΚΚΕ και στην ΟΚΝΕ. Απα­γό­ρευ­σε την έκδο­ση του «Ριζο­σπά­στη», της «Κομ­μου­νι­στι­κής Επι­θε­ώ­ρη­σης» και του δημο­σιο­γρα­φι­κού οργά­νου της ΟΚΝΕ «Η Νεολαία».

25–31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1925

Σε συν­θή­κες πλή­ρους παρα­νο­μί­ας πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στην Αθή­να το 3ο Συνέ­δριο της ΟΚΝΕ.

1925

Στη Θεσ­σα­λο­νί­κη κυκλο­φό­ρη­σε πολυ­γρα­φη­μέ­νος «Ο Φαντά­ρος», ως περιο­δι­κό της ΟΚΝΕ για τους στρα­τευ­μέ­νους νέους. Αργό­τε­ρα κυκλο­φό­ρη­σαν μια σει­ρά τέτοια έντυ­πα, όπως η «Στρα­τώ­να» ως όργα­νο των στρα­τιω­τών και η «Τσι­μι­νιέ­ρα» ως όργα­νο των ναυ­τών, καθώς και άλλες εφη­με­ρι­δού­λες, όπως: «Ο Τηλε­γρα­φη­τής», «Ο Σκα­πα­νέ­ας», «Ο Κόκ­κι­νος Ναύ­της», «Ο Κόκ­κι­νος Σκα­πα­νέ­ας» κ.ά.

8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1926

Κυκλο­φό­ρη­σε ο «Νέος Λενι­νι­στής» ως μηνιά­τι­κο δελ­τίο της Κεντρι­κής Επι­τρο­πής της ΟΚΝΕ, το οποίο αργό­τε­ρα εξε­λί­χθη­κε σε περιο­δι­κό, θεω­ρη­τι­κό όργα­νο της ΟΚΝΕ.

2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1927

Πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στην Αθή­να Πανελ­λα­δι­κή Συν­διά­σκε­ψη της ΟΚΝΕ, που λόγω των σημα­ντι­κών της απο­φά­σε­ων έπαι­ξε ρόλο συνε­δρί­ου, στην πάλη ενά­ντια στο λικβινταρισμό.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1927

Με πρω­το­βου­λία της ΟΚΝΕ διορ­γα­νώ­θη­κε το Α΄ Συνέ­δριο της Εργα­ζό­με­νης Νεο­λαί­ας της Αθή­νας και του Πειραιά.

Στο «Ριζο­σπά­στη», στις 15 Απρι­λί­ου 1927, δημο­σιεύ­θη­κε από­φα­ση για το κίνη­μα των νέων, στην οποία κατέ­λη­ξε το 3ο Συνέ­δριο του ΚΚΕ, Μάρ­τιος 1927. Ανά­με­σα στα άλλα αναφέρεται:

«Σχέ­σεις Κόμ­μα­τος και Ομοσπονδίας:

Σύμ­φω­να με τις απο­φά­σεις του 3ου Συνε­δρί­ου της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς των νέων και τις απο­φά­σεις του 3ου Συνε­δρί­ου της Κομ­μου­νι­στι­κής Διε­θνούς και των συν­δια­σκέ­ψε­ων της Βαλ­κα­νι­κής ομο­σπον­δί­ας, αι σχέ­σεις καθο­ρί­ζο­νται ως εξής:

[…] Η Ομο­σπον­δία κομ­μου­νι­στι­κών νεο­λαιών της Ελλά­δας απο­τε­λεί τμή­μα του ΚΚΕ και ως τέτοιο υπο­τάσ­σε­ται στην πολι­τι­κή κατεύ­θυν­ση του Κόμ­μα­τος, του οποί­ου απο­δέ­χε­ται το πρό­γραμ­μα και μέσα στα όρια της πολι­τι­κής του γραμ­μής δρα. Η Ομο­σπον­δία συμ­με­τέ­χει στη λήψη των απο­φά­σε­ων του Κόμ­μα­τος με την αμοι­βαία αντιπροσωπία. […] πρέ­πει τα πιο δρα­στή­ρια μέλη της νεο­λαί­ας να τρα­βη­χτούν στο Κόμ­μα γινό­με­να μέλη του Κόμ­μα­τος. Τα μέλη αυτά θα εξα­κο­λου­θούν να εργά­ζο­νται όπως και πριν μέσα στην νεο­λαία, υπο­χρε­ω­τι­κά όμως θα παρα­κο­λου­θούν την δου­λειά του Κόμματος. […] Συγκε­κρι­μέ­να το Κόμ­μα μπο­ρεί να βοη­θή­σει ως εξής τις νεο­λαί­ες: Σε κάθε πυρή­να του Κόμ­μα­τος θα ιδρύ­σει (όταν δεν υπάρ­χει) πυρή­να της νεο­λαί­ας. Κάθε πυρή­νας του Κόμ­μα­τος να έχει υπεύ­θυ­νο για το κίνη­μα της νεολαίας. […] Η σύσφι­ξη των σχέ­σε­ων μετα­ξύ Κόμ­μα­τος και Ομο­σπον­δί­ας, η απε­ριό­ρι­στη ενί­σχυ­ση του Κόμ­μα­τος προς τη νεο­λαία και η αύξη­ση της επιρ­ρο­ής του Κόμ­μα­τος μέσα στο κομ­μου­νι­στι­κό κίνη­μα των νέων είναι προ­α­παι­τού­με­νοι όροι για την ανά­πτυ­ξη όχι μόνο του επα­να­στα­τι­κού κινή­μα­τος της νεο­λαί­ας, αλλά και αυτού ολό­κλη­ρου του κινή­μα­τος του οποί­ου σπου­δαιό­τα­το μέρος απο­τε­λεί το κίνη­μα των νέων …».

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1927

Τιμώ­ντας τη 10η επέ­τειο της Οκτω­βρια­νής Σοσια­λι­στι­κής Επα­νά­στα­σης, η ΟΚΝΕ οργά­νω­σε έρα­νο για την απο­στο­λή στον Κόκ­κι­νο Στρα­τό του αντί­τι­μου ενός πολυ­βό­λου. Από τα χρή­μα­τα που συγκε­ντρώ­θη­καν αγο­ρά­στη­καν πολυ­βό­λα και σχη­μα­τί­στη­κε μια πολυ­βο­λαρ­χία στη φρου­ρά της Μόσχας που πήρε τιμη­τι­κά την ονο­μα­σία της ΟΚΝΕ.

1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1927

Κυκλο­φό­ρη­σε το 15ήμερο περιο­δι­κό «Βιβλιο­θή­κη του Νέου Λενινιστή».

18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1929

Πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε το 4ο Συνέ­δριο της ΟΚΝΕ.

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1930

Η κυβέρ­νη­ση Ελ. Βενι­ζέ­λου, με βάση το «ιδιώ­νυ­μο», απα­γό­ρευ­σε την κυκλο­φο­ρία του περιο­δι­κού της ΟΚΝΕ «Η Νεολαία».

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1930

Η αστι­κή τάξη, για να αντι­με­τω­πί­σει την παρέμ­βα­ση των νέων κομ­μου­νι­στών στο στρα­τό, ήδη από τα τέλη της δεκα­ε­τί­ας του 1920, πήρε σκλη­ρά κατα­σταλ­τι­κά μέτρα, δημιουρ­γώ­ντας τον «Πει­θαρ­χι­κό Ουλα­μό» Καλ­πα­κί­ου, ένα κολα­στή­ριο για τους νέους κομ­μου­νι­στές φαντά­ρους. Η κατα­δί­κη σε θάνα­το από το στρα­το­δι­κείο Ιωαν­νί­νων 7 κομ­μου­νι­στών φαντά­ρων του «Πει­θαρ­χι­κού Ουλα­μού» ξεσή­κω­σε θύελ­λα δια­μαρ­τυ­ριών με απο­τέ­λε­σμα να μετα­τρα­πούν οι ποι­νές θανά­του σε ποι­νές φυλάκισης.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1936

Τη δεκα­ε­τία του 1930 η ΟΚΝΕ είχε ισχυ­ρο­ποι­η­θεί ως οργά­νω­ση νέων κομ­μου­νι­στών. Πρω­το­στά­τη­σε στο πλευ­ρό του ΚΚΕ στους απερ­για­κούς αγώ­νες της επο­χής, στις φοι­τη­τι­κές κινη­το­ποι­ή­σεις, στην πάλη ενά­ντια στο φασισμό.

Η φασι­στι­κή δικτα­το­ρία του Μετα­ξά έθε­σε εκτός νόμου το ΚΚΕ και μαζί του και την ΟΚΝΕ.

1937

Συγκρο­τή­θη­κε το Αντι­δι­κτα­το­ρι­κό Μέτω­πο Νέων, κυρί­ως με πρω­το­βου­λία της ΟΚΝΕ και τη συμ­με­το­χή άλλων οργα­νώ­σε­ων νεο­λαί­ας (π.χ. της Φιλε­λεύ­θε­ρης Νεο­λαί­ας, της Ενω­σης Νέων Ελλά­δας, της Σοσια­λι­στι­κής Νεο­λαί­ας, της Νεο­λαί­ας του Εθνι­κού Λαϊ­κού Κόμ­μα­τος κ.ά.). Το Αντι­δι­κτα­το­ρι­κό Μέτω­πο Νέων εξέ­δι­δε στην αρχή τη δακτυ­λο­γρα­φη­μέ­νη εφη­με­ρι­δού­λα «Ελευ­θε­ρία» και από τον Οκτώ­βριο του 1937 την έντυ­πη «Φλό­γα» που τυπω­νό­ταν σε παρά­νο­μο τυπο­γρα­φείο του ΚΚΕ.

Πολ­λά στε­λέ­χη και μέλη της ΟΚΝΕ συνε­λή­φθη­σαν και βασα­νί­στη­καν από τα όργα­να της δικτατορίας.

Η παρά­νο­μη ΟΚΝΕ έδω­σε μάχη ενά­ντια στην προ­σπά­θεια που έκα­νε το καθε­στώς της 4ης Αυγού­στου να ενσω­μα­τώ­σει τη νεο­λαία, οργα­νώ­νο­ντάς την κατά τα φασι­στι­κά πρό­τυ­πα στις γραμ­μές της Εθνι­κής Οργά­νω­σης Νέων (ΕΟΝ) που είχε ιδρυ­θεί από το καθε­στώς το Νοέμ­βριο του 1936.

22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1938

Στις φυλα­κές της Κέρ­κυ­ρας δολο­φο­νή­θη­κε με φρι­κτά βασα­νι­στή­ρια ο Χρή­στος Μαλ­τέ­ζος, Γραμ­μα­τέ­ας της ΚΕ της ΟΚΝΕ. Ηταν 30 χρονών.

27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941

Ιδρύ­θη­κε το ΕΑΜ με πρω­το­βου­λία του ΚΚΕ. Τους πρώ­τους μήνες της Κατο­χής η ανα­συ­γκρό­τη­ση του ΚΚΕ ακο­λου­θή­θη­κε από τη ανα­συ­γκρό­τη­ση της ΟΚΝΕ. Τα μέλη και τα στε­λέ­χη της πρω­το­στά­τη­σαν στην οργά­νω­ση του αντι­στα­σια­κού αντι­κα­το­χι­κού αγώνα.

5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1942

Με πρω­το­βου­λία της ΟΚΝΕ ιδρύ­θη­κε το Εθνι­κό Απε­λευ­θε­ρω­τι­κό Μέτω­πο Νέων (ΕΑΜΝ). Στο ΕΑΜ Νέων συμ­με­τεί­χαν οι νεο­λαί­ες των πολι­τι­κών κομ­μά­των που συγκρό­τη­σαν το ΕΑΜ.

ΜΑΡΤΙΟΣ 1942

Η 2η Πανελ­λα­δι­κή Συν­διά­σκε­ψη της ΟΚΝΕ απο­φά­σι­σε να προ­σα­να­το­λι­στεί η οργά­νω­ση στη δημιουρ­γία πανελ­λα­δι­κής ενιαί­ας οργά­νω­σης νέων για τις ανά­γκες του εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κού αγώνα.

23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1943

Υστε­ρα από πρό­τα­ση της ΚΕ του ΕΑΜ Νέων ιδρύ­θη­κε η Ενιαία Πανελ­λα­δι­κή Οργά­νω­ση Νέων (ΕΠΟΝ), από τις πιο κάτω οργα­νώ­σεις: «Αγρο­τι­κή Νεο­λαία Ελλά­δας», «Ενιαία Εθνι­κο­α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κή Εργα­το­ϋ­παλ­λη­λι­κή Νεο­λαία Ελλά­δας», «Ενιαία Μαθη­τι­κή Νεο­λαία», «Ενω­ση Νέων Αγω­νι­στών Ρού­με­λης», «Θεσ­σα­λι­κός Ιερός Λόχος», «Λαϊ­κή Επα­να­στα­τι­κή Νεο­λαία», «Λεύ­τε­ρη Νέα», «Ομο­σπον­δία Κομ­μου­νι­στι­κών Νεο­λαιών Ελλά­δας», «Σοσια­λι­στι­κή Επα­να­στα­τι­κή Πρω­το­πο­ρεία Ελλά­δας», «Φιλι­κή Εται­ρία Νέων». Με από­φα­ση του καθο­δη­γη­τι­κού της οργά­νου η ΟΚΝΕ αυτο­δια­λύ­θη­κε μέσα στις γραμ­μές της ΕΠΟΝ. Οι νέοι κομ­μου­νι­στές, τα στε­λέ­χη και τα μέλη που προ­έρ­χο­νταν από την ΟΚΝΕ πρω­το­στά­τη­σαν στη δρά­ση της ΕΠΟΝ, η οποία ανα­δεί­χτη­κε σε μαζι­κή αντι­στα­σια­κή οργά­νω­ση της νεο­λαί­ας της Ελλά­δας με 600.000 μέλη κατά την απελευθέρωση.

Πάνω από 35.000 ΕΠΟ­Νί­τες και ΕΠΟ­Νί­τισ­σες πολέ­μη­σαν στις γραμ­μές του ΕΛΑΣ, στον Εφε­δρι­κό ΕΛΑΣ και στις βοη­θη­τι­κές υπηρεσίες.

Η ΕΠΟΝ έδω­σε μέλη και στε­λέ­χη στον αγώ­να ενά­ντια στην Κατο­χή. Ανέ­πτυ­ξε μια πλού­σια μορ­φω­τι­κή και πολι­τι­στι­κή δρά­ση στη νεολαία.

30 ΜΑΡΤΙΟΥ 1943

Κυκλο­φό­ρη­σε το πρώ­το τεύ­χος του περιο­δι­κού «Νέα Γενιά», όργα­νο του Κεντρι­κού Συμ­βου­λί­ου της ΕΠΟΝ.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1944

Οι ΕΠΟ­Νί­τες πρω­το­στά­τη­σαν στη μάχη της Αθή­νας ενά­ντια στις προ­σπά­θειες της αστι­κής τάξης σε συνερ­γα­σία με το βρε­τα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό να τσα­κί­σουν το ένο­πλο λαϊ­κό κίνημα.

10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1945

Πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε στο Λον­δί­νο το Παγκό­σμιο Συνέ­δριο Νεο­λαί­ας που κατέ­λη­ξε στην ίδρυ­ση της Παγκό­σμιας Ομο­σπον­δί­ας Δημο­κρα­τι­κών Νεο­λαιών (ΠΟΔΝ). Η ΕΠΟΝ συμ­με­τεί­χε στο συνέ­δριο και απο­τέ­λε­σε μέλος της.

13–20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1946

Στην Αθή­να, στο θέα­τρο «Απόλ­λων», πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε το 1ο Συνέ­δριο της ΕΠΟΝ. Λόγω των συν­θη­κών ωμής τρο­μο­κρα­τί­ας που είχε επι­βά­λει το αστι­κό κρά­τος εκεί­νη την περί­ο­δο, πολ­λοί αντι­πρό­σω­ποι έφτα­σαν στο συνέ­δριο με μεγά­λες δυσκο­λί­ες, περ­νώ­ντας μέσα από ένο­πλες ενέ­δρες, μπλό­κα της χωρο­φυ­λα­κής κ.ά.

20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1947

Το Πρω­το­δι­κείο Αθη­νών με τον Α.Ν. 509 /1947 έθε­σε την ΕΠΟΝ εκτός νόμου και απο­φά­σι­σε τη διά­λυ­σή της. Μεγά­λο τμή­μα των μελών και στε­λε­χών της πέρα­σαν στον ένο­πλο αγώ­να και συνέ­βα­λαν στη συγκρό­τη­ση και τον ηρω­ι­κό αγώ­να του «Δημο­κρα­τι­κού Στρα­τού Ελλά­δας» (ΔΣΕ), την περί­ο­δο 1946 ‑1949. Χιλιά­δες ήταν οι ΕΠΟ­Νί­τες που οδη­γή­θη­καν στις φυλα­κές, τις εξο­ρί­ες, που δολο­φο­νή­θη­καν από όργα­να του αστι­κού κράτους.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1947

Ιδρύ­θη­κε η «Δημο­κρα­τι­κή Νεο­λαία Ελλά­δας», με στό­χο την καλύ­τε­ρη καθο­δή­γη­ση των νεο­λαί­ων μαχη­τών του ΔΣΕ, ανα­πτύσ­σο­ντας επί­σης δια­φω­τι­στι­κή δου­λειά και οργα­νώ­νο­ντας τους νέους στις ελεύ­θε­ρες περιοχές.

ΜΑΡΤΙΟΣ 1949

Με πρό­τα­ση της 5ης Ολο­μέ­λειας της ΚΕ του ΚΚΕ (30–31 Ιανουα­ρί­ου 1949) ανα­συ­γκρο­τή­θη­κε η ΕΠΟΝ και επα­νεκ­δό­θη­κε το περιο­δι­κό «Νέα Γενιά». Μετά την ήττα του ΔΣΕ η ΕΠΟΝ συνέ­χι­σε τη δρά­ση της στις οργα­νώ­σεις των πολι­τι­κών προ­σφύ­γων. Κυκλο­φό­ρη­σαν για τη νεο­λαία και τα παι­διά μια σει­ρά περιο­δι­κά, όπως «Επο­νί­της», «Αετό­που­λα» κ.ά.

15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1951

Ιδρύ­θη­κε η Ενιαία Δημο­κρα­τι­κή Νεο­λαία Ελλά­δας (ΕΔΝΕ) ως νεο­λαία της Ενιαί­ας Δημο­κρα­τι­κής Αρι­στε­ράς (ΕΔΑ), αρχι­κά σχή­μα­τος πολι­τι­κής συνερ­γα­σί­ας, μέσα στο οποίο δρού­σαν και οι δυνά­μεις του ΚΚΕ που δεν πέρα­σαν στην πολι­τι­κή προ­σφυ­γιά. Η πλειο­ψη­φία των μελών και στε­λε­χών της ΕΔΝΕ ήταν παλιοί ΕΠΟΝίτες.

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1952

Η ΕΔΝΕ δια­λύ­θη­κε με την υπ’ αριθ­μόν 65 από­φα­ση της Επι­τρο­πής Δημο­σί­ας Ασφα­λεί­ας του Νομού Αττι­κής. Η από­φα­ση της Επι­τρο­πής Ασφα­λεί­ας χαρα­κτή­ρι­ζε την ΕΔΝΕ «εξω­κομ­μα­τι­κή οργά­νω­ση» του ΚΚΕ που ανα­πλή­ρω­νε «εις όλας τα αντε­θνι­κάς εκδη­λώ­σεις την δια­λυ­θεί­σαν κομ­μου­νι­στι­κήν οργά­νω­σιν ΕΠΟΝ». Με άλλη από­φα­σή της η ίδια Επι­τρο­πή υπέ­δει­ξε τον εκτο­πι­σμό των μελών της ΕΔΝΕ «επί εν έτος», στον Αη Στρά­τη και στο Τρί­κε­ρι. Η ΕΔΝΕ στη συνέ­χεια μετο­νο­μά­στη­κε σε Νεο­λαία της ΕΔΑ.

ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1960

Η από­φα­ση της 8ης Ολο­μέ­λειας του 1958 για διά­λυ­ση των Κομ­μα­τι­κών Οργα­νώ­σε­ων του ΚΚΕ επέ­δρα­σε αρνη­τι­κά στην κομ­μου­νι­στι­κή δια­παι­δα­γώ­γη­ση της νεο­λαί­ας, στη δια­μόρ­φω­ση εφε­δρειών για το ΚΚΕ. Οι καλύ­τε­ρες στιγ­μές της νεο­λαί­ας της ΕΔΑ (και της Δημο­κρα­τι­κής Νεο­λαί­ας Λαμπρά­κη στη συνέ­χεια) συν­δέ­θη­καν με τη δρά­ση των νέων κομ­μου­νι­στών στις γραμ­μές τους.

28 ΜΑΪΟΥ 1963

Μετά τη δολο­φο­νία του αγω­νι­στή της ειρή­νης και συνερ­γα­ζό­με­νου με την ΕΔΑ βου­λευ­τή Γρη­γό­ρη Λαμπρά­κη (υπέ­κυ­ψε στα τραύ­μα­τά του στις 27 Μαΐ­ου), ιδρύ­θη­κε η Δημο­κρα­τι­κή Κίνη­ση Νέων (ΔΚΝ) «Γρη­γό­ρης Λαμπράκης».

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1964

Απο­φα­σί­ζε­ται η ενο­ποί­η­ση της Ν. ΕΔΑ και της ΔΚΝ «Γρη­γό­ρης Λαμπρά­κης» για τη δημιουρ­γία της «Δημο­κρα­τι­κής Νεο­λαί­ας Λαμπρά­κη» (ΔΝΛ).

28 ΜΑΡΤΙΟΥ 1965

Επι­κυ­ρώ­νε­ται και τυπι­κά η ίδρυ­ση της Δημο­κρα­τι­κής Νεο­λαί­ας Λαμπρά­κη με τη σύγκλη­ση του 1ου Συνε­δρί­ου της. Παρά τους σημα­ντι­κούς μαζι­κούς αγώ­νες που ανέ­πτυ­ξε η νεο­λαία εκεί­να τα χρό­νια, η έλλει­ψη κομ­μου­νι­στι­κής οργά­νω­σης νεο­λαί­ας δυσκό­λε­ψε τη βαθύ­τε­ρη ριζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση αυτών των αγώνων.

15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1968

Στο φως των απο­φά­σε­ων της 12ης Ολο­μέ­λειας του Φεβρουα­ρί­ου του 1968, που οδή­γη­σε στη ρήξη με την οπορ­του­νι­στι­κή ομά­δα που απο­χώ­ρη­σε από το ΚΚΕ, με από­φα­ση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ τον Αύγου­στο του ίδιου χρό­νου (που επι­κυ­ρώ­θη­κε από την 13η Ολο­μέ­λεια της ΚΕ) ιδρύ­θη­κε η Κομ­μου­νι­στι­κή Νεο­λαία Ελλά­δας. Στις 22 Σεπτεμ­βρί­ου 1968 κυκλο­φό­ρη­σε το πρώ­το φύλ­λο του «Οδη­γη­τή», Οργά­νου του ΚΣ της ΚΝΕ. Ανα­φέ­ρε­ται στη Δια­κή­ρυ­ξη της ΚΕ για τα 90 χρό­νια του ΚΚΕ: «Ηταν η πρώ­τη φορά, μετά την αυτο­διά­λυ­ση (1943) της Ομο­σπον­δί­ας Κομ­μου­νι­στι­κών Νεο­λαιών Ελλά­δας (ΟΚΝΕ) που το ΚΚΕ συγκρο­τού­σε τη δική του νεο­λαι­ί­στι­κη οργά­νω­ση. Πρό­κει­ται για από­φα­ση βαρύ­νου­σας σημα­σί­ας, σταθ­μό για την ανα­νέ­ω­ση του ΚΚΕ και για τη μεγα­λύ­τε­ρη μαχη­τι­κο­ποί­η­ση του νεο­λαι­ί­στι­κου κινή­μα­τος. Ολα αυτά τα χρό­νια η ΚΝΕ δικαί­ω­σε το ρόλο και την απο­στο­λή της. Τρο­φο­δό­τη­σε το ΚΚΕ με χιλιά­δες μέλη και στε­λέ­χη. Παρά τους τρα­νταγ­μούς και τις δια­σπά­σεις που μεσο­λά­βη­σαν, η ΚΝΕ συνε­χί­ζει το δρό­μο της στο πλευ­ρό του ΚΚΕ, απο­τε­λεί ελπί­δα του για το μέλλον».

Πηγή: ΚΟΜΕΠ

 

Αγαπημένο