Από τη δράση αντισοβιετικών-εθνικιστικών δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας στα τέλη της δεκαετίας του ‘30 (Ντοκουμέντο)

Γρά­φει ο Αλέ­κος Χατζη­κώ­στας //

Ο συνε­χι­ζό­με­νος ιμπε­ρια­λι­στι­κός πόλε­μος στην Ουκρα­νία φέρ­νει στην επι­φά­νεια μιας σει­ρά ιστο­ρι­κά ζητή­μα­τα σχε­τι­κά με τη περί­ο­δο που αυτή ήταν οργα­νι­κό μέρος της ΕΣΣΔ.

Παρα­κά­τω παρου­σιά­ζου­με (χρη­σι­μο­ποιώ­ντας ως πηγή το https://istmat.org και ικα­νο­ποι­η­τι­κή πιστεύ­ου­με μετά­φρα­ση) ένα σημα­ντι­κό ντο­κου­μέ­ντο. Πρό­κει­ται για την «Επι­σκό­πη­ση της δρα­στη­ριό­τη­τας των παρά­νο­μων αντι­σο­βιε­τι­κών εθνι­κι­στι­κών οργα­νώ­σε­ων στις δυτι­κές περιο­χές της Ουκρα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ., της Β.Σ.Σ.Δ. και της Λιθουα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ. από το 3ο τμή­μα της σοβιε­τι­κής NKGB»

Το έγγρα­φο φέρει ημε­ρο­μη­νία 1941.05.31 (πριν δηλα­δή την εισβο­λή των Γερ­μα­νών και των συμ­μά­χων τους) και προ­έρ­χε­ται από το Κεντρι­κό αρχείο της Ομο­σπον­δια­κής Υπη­ρε­σί­ας Ασφα­λεί­ας της Ρωσί­ας. Ф. 66. Opt. 1.Д. 614. Л. 88–100. (Περι­λαμ­βά­νε­ται στο Ουκρα­νι­κές εθνι­κι­στι­κές οργα­νώ­σεις στα χρό­νια του Β’ Παγκο­σμί­ου Πολέ­μου, τόμος 1. 1939–1943. Μόσχα. ROSSPEN. 2012, σ. 291–296)

«Άκρως απόρ­ρη­το

Η αντι­σο­βιε­τι­κή ουκρα­νι­κή μετα­νά­στευ­ση συγκε­ντρώ­νε­ται κυρί­ως σε χώρες που γει­το­νεύ­ουν με τη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση: στη Γερ­μα­νία, συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου του Γενι­κού Κυβερ­νεί­ου και του Τσε­χο-Μορα­βι­κού Προ­τε­κτο­ρά­του, στη Ρου­μα­νία, στις βαλ­κα­νι­κές χώρες, στη Φιν­λαν­δία, στο Μαν­τσου­κούο, καθώς και στην Ιτα­λία, στον Κανα­δά και στις ΗΠΑ.

Πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο στη μετα­νά­στευ­ση δια­δρα­μα­τί­ζει το τμή­μα εκεί­νο που εγκα­τέ­λει­ψε την Ουκρα­νία μετά την ήττα των επεμ­βα­τι­κών δυνά­με­ων. Οι πιο ενερ­γοί σχη­μα­τι­σμοί είναι: Οργά­νω­ση Ουκρα­νών Εθνι­κι­στών – OUN (ΟΥΝ), Ουκρα­νι­κή Εθνι­κή Ένω­ση — UNO, Hetmans — υπο­στη­ρι­κτές του πρώ­ην ουκρα­νού Hetman Pavel Skoropadsky.

1. Η Οργά­νω­ση Ουκρα­νών Εθνι­κι­στών (OUN) ιδρύ­θη­κε το 1920 από τον συνταγ­μα­τάρ­χη Yevhen Konovalts. Μετά τη δολο­φο­νία του το 1938, επι­κε­φα­λής της UUN είναι ο συνταγ­μα­τάρ­χης Andrey Melnyk (ζει στο Βερο­λί­νο), πρώ­ην επι­τε­λάρ­χης του σώμα­τος Sichya Streltsy στην Ουκρα­νία από το 1918 έως το 1920.

Το διοι­κη­τι­κό κέντρο της UUN, το “Head Wire” — εδρεύ­ει στο Βερο­λί­νο, με πολυά­ριθ­μα υπο­κα­τα­στή­μα­τα σε όλες τις χώρες όπου ζουν Ουκρανοί.
Από τις απαρ­χές της, η UUN λει­τουρ­γού­σε υπό την καθο­δή­γη­ση των γερ­μα­νι­κών μυστι­κών υπη­ρε­σιών. Ο άμε­σος εκτε­λε­στής των οδη­γιών της προς την ΟΥΝ είναι ένα μέλος του “Κεντρι­κού Καλω­δί­ου”, ο Ryko-Yary, ο οποί­ος ζει μόνι­μα στο Βερολίνο.

Η UUN διευ­θύ­νει πολι­τι­κά όλες τις άλλες ουκρα­νι­κές οργα­νώ­σεις στην επι­κρά­τεια της ίδιας της Γερ­μα­νί­ας, του Προ­τε­κτο­ρά­του και του Γενι­κού Κυβερνείου.

Όλοι οι κλά­δοι της OUN χρη­σι­μο­ποιού­νται για σκο­πούς πλη­ρο­φο­ριών υπέρ της Γερ­μα­νί­ας. Ιδιαί­τε­ρη προ­σο­χή δίνε­ται στη δημιουρ­γία κατοι­κιών στις χώρες που συνο­ρεύ­ουν με τη Σοβιε­τι­κή Ένω­ση — Ρου­μα­νία, Τουρ­κία, Μαν­τσου­κούο, Φιν­λαν­δία — για τη διε­ξα­γω­γή πλη­ρο­φο­ριών ενα­ντί­ον της ΕΣΣΔ.

Μετά την κατά­λη­ψη της Ρου­μα­νί­ας από τα γερ­μα­νι­κά στρα­τεύ­μα­τα η ΟΥΝ ενί­σχυ­σε ιδιαί­τε­ρα το έργο της. Φυλ­λά­δια και εφη­με­ρί­δες στην ουκρα­νι­κή γλώσ­σα και η εφη­με­ρί­δα Chas στο Βου­κου­ρέ­στι 2 έκα­ναν ανοι­χτά αντι­σο­βιε­τι­κή προ­πα­γάν­δα και έκα­ναν εκστρα­τεία για τη δημιουρ­γία μιας “Ανε­ξάρ­τη­της Ουκρα­νί­ας” με τη βοή­θεια της Γερμανίας.

Οι ηγέ­τες των ουκρα­νών εθνι­κι­στών στη Ρου­μα­νία είναι: I.E. POROKHOVSKY — πρώ­ην Πετλιου­ρο­βί­της, ταγ­μα­τάρ­χης της εφε­δρεί­ας του ρου­μα­νι­κού στρα­τού, συν­δε­δε­μέ­νος με τη ρου­μα­νι­κή υπη­ρε­σία πλη­ρο­φο­ριών- HIRODOT (πραγ­μα­τι­κό όνο­μα Ivashin Dmitriy) — δημο­σιο­γρά­φος, πρώ­ην πρό­ξε­νος του Hetman SCO. Πρό­ξε­νος του Hetman Skoropadsky στη Ρου­μα­νία- TREPKE Vasiliy — δικη­γό­ρος, πρώ­ην αξιω­μα­τι­κός του τσα­ρι­κού στρα­τού, πρώ­ην γραμ­μα­τέ­ας απο­στο­λής του Hetman Skoropadsky- SHEMET Bogdan — γεω­πό­νος, συν­δε­δε­μέ­νος με το 2ο τμή­μα του ρου­μα­νι­κού γενι­κού επιτελείου.

Στη Βουλ­γα­ρία, η UUN λει­τουρ­γεί υπό τη σημαία των ουκρα­νι­κών πολι­τι­στι­κών-εκπαι­δευ­τι­κών οργα­νώ­σε­ων. Ο ηγε­τι­κός πυρή­νας απο­τε­λεί­ται από τους: NITSKEVICH, KOLESNICHENKO, KRZHANOVSKY και BONDAR.

Τον Δεκέμ­βριο του 1940 ο Δρ Νικο­λάι Κορα­λέφ­σκι, πρώ­ην υπουρ­γός του Πετλιού­ρα, ήρθε από την Κρα­κο­βία στη Σόφια, την Άρνα και άλλες πόλεις της Βουλ­γα­ρί­ας, με την απο­στο­λή από τους Γερ­μα­νούς να ανα­βιώ­σει το έργο των Ουκρα­νών εθνι­κι­στών στη Βουλγαρία.

Στη Φιν­λαν­δία, το έργο των Ουκρα­νών εθνι­κι­στών πήρε μεγά­λη έκτα­ση κατά τη διάρ­κεια των φιν­λαν­δι­κών γεγο­νό­των. Στην αρχή του πολέ­μου, μια ομά­δα Ουκρα­νών Λευ­κο­φρου­ρών με επι­κε­φα­λής τον V.A. SHULGIN (πρώ­ην υπουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών της κυβέρ­νη­σης της Ουκρα­νι­κής Λαϊ­κής Δημο­κρα­τί­ας) έφτα­σε εκεί. Στρα­το­λό­γη­σαν αιχ­μα­λώ­τους του Κόκ­κι­νου Στρα­τού για το αντι­σο­βιε­τι­κό “Από­σπα­σμα Εθε­λο­ντών” και την “Ουκρα­νι­κή Λεγε­ώ­να”, που, σύμ­φω­να με τους ίδιους, φέρε­ται να δημιουρ­γή­θη­καν στα Καρ­πά­θια από την “Κυβέρ­νη­ση της Ουκρα­νι­κής Ράντα”.

Στο Χαρ­μπίν και στη Σαγκάη, οι ουκρα­νι­κές εθνι­κι­στι­κές αποι­κί­ες διοι­κού­νται από την Ουκρα­νι­κή Επι­τρο­πή Μετα­να­στών (πρό­ε­δρος — VOBLY B.H., ανα­πλη­ρω­τής — SOKOLNIKOV S.A.).

Η οργά­νω­ση συν­δέ­ε­ται με τις ιαπω­νι­κές μυστι­κές υπη­ρε­σί­ες. Εκπρό­σω­ποι της ιαπω­νι­κής στρα­τιω­τι­κής απο­στο­λής CONDE και NIIMURA ήταν παρό­ντες στο φεστι­βάλ “samostiynosti και sobornosti”, που διορ­γά­νω­σε η επι­τρο­πή μετα­να­στών στο Χαρ­μπίν το 1940.

Στην Ιτα­λία, μια αριθ­μη­τι­κά μικρή αποι­κία Ουκρα­νών μετα­να­στών διευ­θύ­νε­ται από τους ONATSKYI E., BANDERA A. και SHEVCHENKO, που συν­δέ­ο­νται με το κέντρο του Βερολίνου.

Στις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες, η UUN λει­τουρ­γεί υπό την ομπρέ­λα του Οργα­νι­σμού για την Κυρί­αρ­χη Ανα­γέν­νη­ση της Ουκρα­νί­ας — ODVU, ο οποί­ος έχει παραρ­τή­μα­τα σε όλα τα μέρη όπου εγκα­θί­στα­νται Ουκρα­νοί στην Αμερική.

Η ODUV δημιουρ­γή­θη­κε πριν από 10 χρό­νια από ένα μέλος του “Κεντρι­κού Συστή­μα­τος” της OUN, τον Senik Grybovskiy. Το κέντρο της βρί­σκε­ται στη Νέα Υόρ­κη. Επί του παρό­ντος, ο επι­κε­φα­λής της ODWU είναι ο καθη­γη­τής A. Hranovsky, ενώ ο εκπρό­σω­πος του Βερο­λί­νου “Main wire” της OUN στις ΗΠΑ είναι ο L. MISHUGA.

Η ODWU συν­δέ­ε­ται στε­νά με τη γερ­μα­νι­κή υπη­ρε­σία πλη­ρο­φο­ριών. Οι ομι­λί­ες της τον τελευ­ταίο χρό­νο, με τις οποί­ες δηλώ­νει την πίστη της στη δημο­κρα­τία, είναι ένας τακτι­κός ελιγ­μός για να δια­τη­ρή­σει τις οργα­νώ­σεις της στην Αμε­ρι­κή. Η σχέ­ση του καθη­γη­τή GRANOVSKOGO με τις γερ­μα­νι­κές μυστι­κές υπη­ρε­σί­ες έχει απο­κα­λυ­φθεί στις σελί­δες του αμε­ρι­κα­νι­κού Τύπου (το περιο­δι­κό The Nation, στο τεύ­χος της 16ης Δεκεμ­βρί­ου 1940, απο­κα­λεί ευθέ­ως τον GRANOVSKOGO κατά­σκο­πο του ΧΙΤΛΕΡ).

2. Η Ουκρα­νι­κή Εθνι­κή Ένω­ση — UNO είναι μια νόμι­μη μαζι­κή οργά­νω­ση της ουκρα­νι­κής μετα­νά­στευ­σης και χρη­σι­μεύ­ει ως μια ευρεία βάση ανθρώ­πι­νων απο­θε­μά­των για την UUN.

Η UNO οργα­νώ­θη­κε το καλο­καί­ρι του 1933 και κατα­χω­ρή­θη­κε επί­ση­μα από τις αρχές του Βερο­λί­νου την 1η Δεκεμ­βρί­ου 1933. Το κατα­στα­τι­κό της UNO ορί­ζει τους στό­χους της ως εξής: “α) αγώ­νας για την ανε­ξαρ­τη­σία της Ουκρα­νί­ας, β) υπε­ρά­σπι­ση των ουκρα­νι­κών εθνι­κών συμ­φε­ρό­ντων, γ) την ενιαία ηγε­σία της ουκρα­νι­κής μετα­νά­στευ­σης- δ) την ανά­πτυ­ξη και εφαρ­μο­γή μεθό­δων οικο­νο­μι­κής και διοι­κη­τι­κής δια­χεί­ρι­σης κατάλ­λη­λων για το πνεύ­μα της επο­χής κατά την απε­λευ­θέ­ρω­ση της χώρας και την κατά­λη­ψη της εξουσίας”.

Μέχρι το 1939, όλες οι εργα­σί­ες του ΟΗΕ διε­ξά­γο­νταν υπό τη διεύ­θυν­ση και την καθο­δή­γη­ση του Γρα­φεί­ου Ρόζεν­μπεργκ (Alfred ROSENBERG — επι­κε­φα­λής του τμή­μα­τος εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής του Γερ­μα­νι­κού Φασι­στι­κού Κόμματος)3. Τα τελευ­ταία χρό­νια, η UNO έχει γίνει πολύ δρα­στή­ρια υπό την άμε­ση καθο­δή­γη­ση του “Κεντρι­κού Καλω­δί­ου” της OUN. Ο αριθ­μός των μελών της UNO αυξή­θη­κε από 550 το 1938 σε 18 χιλιά­δες το 1941. Το κέντρο της UNO βρί­σκε­ται στο Βερο­λί­νο και έχει παραρ­τή­μα­τα σε όλες τις κατοι­κη­μέ­νες περιο­χές της Γερ­μα­νί­ας και στα κατε­χό­με­να από αυτήν εδά­φη, όπου ζουν Ουκρανοί.

3. Επι­κε­φα­λής των Hetmans είναι ο Pavel Skoropadsky και ο γιος του Danylo (ο οποί­ος ζει στη βίλα του στο Wannsee, κοντά στο Βερο­λί­νο). Οι Hetmans λει­τουρ­γούν υπό την ομπρέ­λα της κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κής οργά­νω­σης Ουκρα­νι­κή Κοι­νό­τη­τα, η οποία επε­τρά­πη επί­ση­μα από τους Γερ­μα­νούς το 1940 και έχει παραρ­τή­μα­τα στην Αυστρία, το προ­τε­κτο­ρά­το και το κρα­τί­διο του γενι­κού κυβερ­νή­τη, εκτός από την ίδια τη Γερ­μα­νία. Επι­κε­φα­λής της Ουκρα­νι­κής Κομ­μού­νας είναι ο πρώ­ην στρα­τη­γός του Πετλιού­ροφ VOVK.

Ο Skoropadsky και η οργά­νω­σή του επι­χο­ρη­γού­νται από τη γερ­μα­νι­κή κυβέρ­νη­ση και, επι­πλέ­ον, λαμ­βά­νουν υλι­κά κον­δύ­λια από τον Κανα­δά και τις Ηνω­μέ­νες Πολι­τεί­ες, όπου ο Hetman και οι οργα­νώ­σεις του στο Σικά­γο, το Ντι­τρόιτ και άλλα βιο­μη­χα­νι­κά κέντρα της Αμε­ρι­κής απο­λαμ­βά­νουν την αιγί­δα της Ford.

Η UUN βρι­σκό­ταν σε παρά­νο­μη κατά­στα­ση στην πρώ­ην Πολω­νία και επί 20 χρό­νια απέ­κτη­σε μεγά­λη εμπει­ρία στην υπό­γεια εργα­σία και διέ­θε­τε ένα ευρύ δίκτυο παραρ­τη­μά­των και πυρήνων.

Πραγ­μα­το­ποί­η­σαν το έργο τους υπό τη μορ­φή νόμι­μων ουκρα­νι­κών πολι­τι­κών κομ­μά­των (UNDO — Ουκρα­νι­κή Εθνι­κή Δημο­κρα­τι­κή Ένω­ση, FNE — Μέτω­πο Εθνι­κής Ενό­τη­τας, PSR — Ουκρα­νι­κό Κόμ­μα Κοι­νω­νι­κών Ριζο­σπα­στών, USDP — Ουκρα­νι­κό Κόμ­μα Σοσιαλ­δη­μο­κρα­τών), καθώς και αθλη­τι­κών, πολι­τι­στι­κών και συνε­ται­ρι­στι­κών οργανώσεων.

Μετά την κατάρ­ρευ­ση της Πολω­νί­ας, δημιουρ­γή­θη­κε ένα νόμι­μο δίκτυο οργα­νώ­σε­ων της ΟΥΝ σε όλη τη γερ­μα­νο­κρα­τού­με­νη επι­κρά­τεια, με κέντρο την Κρα­κο­βία. Επι­κε­φα­λής του κέντρου είναι ο Stepan Bandera (πρώ­ην οργα­νω­τής της δολο­φο­νί­ας του Πολω­νού υπουρ­γού Εσω­τε­ρι­κών Pieracki, ο οποί­ος φυλα­κί­στη­κε πριν από τον πόλε­μο με τη Γερμανία).
Στην Κρα­κο­βία βρί­σκο­νται επί­σης οι επί­τρο­ποι του Andrzej Mielnik, μέλη του “Κεντρι­κού Συστή­μα­τος” της OUN: ο συνταγ­μα­τάρ­χης Roman Suszko, ο Jarosław Baranowski και ο Osip Boydunik.

Μέλη του Κέντρου της Κρα­κο­βί­ας είναι: Dmytro GRITZAY — επι­κε­φα­λής του επι­τε­λεί­ου για την προ­ε­τοι­μα­σία ένο­πλης εξέ­γερ­σης κατά της σοβιε­τι­κής εξου­σί­ας- Roman SHUKHEVICH — πρώ­ην επι­κε­φα­λής απο­σπα­σμά­των παρ­τι­ζά­νων στην Καρ­πά­θια Ουκρα­νία, υπεύ­θυ­νος για τη στρα­τιω­τι­κή εκπαί­δευ­ση των μελών της OUN- Nikolai LEBED — πρώ­ην συμ­με­τέ­χων στη δολο­φο­νία του PERATSKY, επι­κε­φα­λής του τμή­μα­τος πλη­ρο­φο­ριών του Κέντρου της Κρακοβίας.

Στη Δυτι­κή Ουκρα­νία, πριν από την εγκα­θί­δρυ­ση της σοβιε­τι­κής κυριαρ­χί­ας, όλο το έργο της UUN καθο­δη­γού­νταν από την “Επαρ­χια­κή Εκτέ­λε­ση” στο Λβιβ. Υπήρ­ξε υπο­δε­έ­στε­ρη των περι­φε­ρεια­κών οργα­νώ­σε­ων, ακο­λου­θού­με­νη από τις περι­φε­ρεια­κές, υπερ­πε­ρι­φε­ρεια­κές, περι­φε­ρεια­κές και, τέλος, τις οργα­νώ­σεις χωριών με επι­κε­φα­λής τους διοι­κη­τές των χωριών, οι οποί­οι ηγού­νταν άμε­σα των πυρή­νων βάσης, οι οποί­οι ήταν δομη­μέ­νοι σύμ­φω­να με την αρχή των πέντε και των τριών.

Με την άφι­ξη του Κόκ­κι­νου Στρα­τού, ορι­σμέ­να από τα ανώ­τε­ρα στε­λέ­χη της OUN διέ­φυ­γαν πέρα από τα σύνο­ρα. Τα στε­λέ­χη αυτά, καθώς και ενερ­γά μέλη της Ounów, που είχαν κατα­δι­κα­στεί τότε από τις πολω­νι­κές αρχές και απο­φυ­λα­κι­στεί κατά τη διάρ­κεια του πολέ­μου, συγκε­ντρώ­θη­καν στην Κρακοβία.

Εκτός από το Κέντρο Ounow στην Κρα­κο­βία υπάρ­χει επί­σης η Ουκρα­νι­κή Κεντρι­κή Επι­τρο­πή (UCK) και η Ουκρα­νι­κή Επι­τρο­πή για τη Βοή­θεια στους Πρό­σφυ­γες-Ουκρα­νούς (UCPU), που δημιουρ­γή­θη­κε για να οργα­νώ­σει τη νέα ουκρα­νι­κή μετα­νά­στευ­ση (έως 45.000 άτομα).

Επι­κε­φα­λής του UCC είναι ο καθη­γη­τής KUBIINOVICH του Πανε­πι­στη­μί­ου της Κρα­κο­βί­ας. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, η UCC διευ­θύ­νε­ται από τον λοχα­γό HITZNER της γερ­μα­νι­κής αντι­κα­τα­σκο­πεί­ας, ο οποί­ος είναι υπεύ­θυ­νος για τη στρα­τιω­τι­κή εκπαί­δευ­ση της ουκρα­νι­κής νεολαίας.

Η UCC υπά­γε­ται στις τοπι­κές επι­τρο­πές που υπάρ­χουν σε όλες τις πόλεις και τις κοι­νό­τη­τες. Το UCC λαμ­βά­νει τις εγκα­τα­στά­σεις του, τις κατευ­θυ­ντή­ριες γραμ­μές και τις ειδι­κές χορη­γή­σεις από τις γερ­μα­νι­κές αρχές μέσω της κυβέρ­νη­σης της Κρακοβίας.

Οι Γερ­μα­νοί δεί­χνουν ευρεία υπο­στή­ρι­ξη στο ουκρα­νι­κό εθνι­κι­στι­κό κίνη­μα. Στους Ουκρα­νούς δίνο­νται οι χώροι των λεσχών, των θεά­τρων. Οι πολω­νι­κές εκκλη­σί­ες, καθώς και ο περί­φη­μος ορθό­δο­ξος καθε­δρι­κός ναός Holm, μετα­τρέ­πο­νται σε ουκρα­νι­κές εκκλη­σί­ες. Μετά από σύστα­ση των Γερ­μα­νών, ο πρώ­ην υπουρ­γός Παι­δεί­ας της κυβέρ­νη­σης Πετλιού­ρα, καθη­γη­τής ΟΓΚΙΕΝΚΟ, εξε­λέ­γη αρχιε­πί­σκο­πος της Χόλμης.

Η ιδέα της “Αυτο­κα­θο­ρι­ζό­με­νης Ουκρα­νί­ας” συνε­χί­ζει να καλ­λιερ­γεί­ται και να ενθαρ­ρύ­νε­ται από τους Γερ­μα­νούς, οι οποί­οι υπο­στη­ρί­ζουν υλι­κά, οργα­νω­τι­κά και πολι­τι­κά τις αντε­πα­να­στα­τι­κές οργα­νώ­σεις των Ουκρα­νών εθνι­κι­στών και τις χρη­σι­μο­ποιούν για κατα­σκο­πευ­τι­κούς και ανα­τρε­πτι­κούς σκο­πούς ενα­ντί­ον της ΕΣΣΔ.

Το Κέντρο της ΟΥΝ στην Κρα­κο­βία, ενερ­γώ­ντας με την υπο­στή­ρι­ξη και τις οδη­γί­ες των Γερ­μα­νών, κατευ­θύ­νει μέχρι σήμε­ρα άμε­σα όλο το παρά­νο­μο αντι­σο­βιε­τι­κό έργο της ΟΥΝ στις δυτι­κές περιο­χές της ΕΣΣΔ, όπου η ΟΥΝ είναι η κύρια υπό­γεια οργά­νω­ση των Ουκρα­νών εθνικιστών.

Από τις πρώ­τες κιό­λας ημέ­ρες της απε­λευ­θέ­ρω­σης της Δυτι­κής Ουκρα­νί­ας, η ΟΥΝ ξεκί­νη­σε έναν αγώ­να κατά των σοβιε­τι­κών αρχών με το σύν­θη­μα της δημιουρ­γί­ας μιας “ανε­ξάρ­τη­της Ουκρανίας”.

Στο πρώ­το στά­διο, η τακτι­κή της υπό­γειας οργά­νω­σης UUN, υπό την οδη­γία του “κεντρι­κού σύρ­μα­τος” από το Βερο­λί­νο, ήταν η εξής: “χωρίς να δεί­χνουν ανοι­χτά την εχθρό­τη­τά τους προς τη σοβιε­τι­κή εξου­σία και τον Κόκ­κι­νο Στρα­τό, όλα τα μέλη της UUN πρέ­πει να κατα­λά­βουν τις ηγε­τι­κές θέσεις σε όλα τα ιδρύ­μα­τα και τις οργα­νώ­σεις, έτσι ώστε παντού στην εξου­σία να υπάρ­χουν μέλη της οργά­νω­σης UUN, τα δια­θέ­σι­μα όπλα δεν πρέ­πει να παρα­δί­δο­νται και πρέ­πει να κρύ­βο­νται και να δια­τη­ρού­νται ασφα­λή, όλα τα όπλα πρέ­πει να κατα­γρά­φο­νται αυστη­ρά από την UUN”.

Σε ορι­σμέ­να μέρη, οι Ουκρα­νοί εθνι­κι­στές έχουν πραγ­μα­τι­κά κατα­φέ­ρει να διεισ­δύ­σουν σε τοπι­κές επι­τρο­πές, σε φρου­ρούς εργα­σί­ας, ακό­μη και σε αντι­προ­σώ­πους της Εθνο­συ­νέ­λευ­σης της Δυτι­κής Ουκρα­νί­ας και να χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν τη θέση τους για αντι­σο­βιε­τι­κό έργο.

Ωστό­σο, τα μέτρα που έλα­βαν οι σοβιε­τι­κές αρχές (εισα­γω­γή της ουκρα­νι­κής γλώσ­σας στα κρα­τι­κά ιδρύ­μα­τα, δημιουρ­γία δικτύ­ου ουκρα­νι­κών σχο­λεί­ων και πανε­πι­στη­μί­ου στο Λβιβ, παρα­χώ­ρη­ση γης στους φτω­χούς κ.λπ.) υπο­νό­μευ­σαν σε κάποιο βαθ­μό τη μαζι­κή βάση της ΟΥΝ.

Η αντί­στα­ση του Ounow άρχι­σε να παίρ­νει όλο και πιο βίαιες μορ­φές αγώ­να και τον Δεκέμ­βριο του 1939 προ­σπά­θη­σε να οργα­νώ­σει ένο­πλες ενέρ­γειες σε διά­φο­ρα μέρη για να κατα­λά­βει την εξουσία.

Μετά την απο­τυ­χία αυτών των προ­σπα­θειών και μια μεγά­λη επι­χεί­ρη­ση κατά της ΟΥΝ από τα όργα­να της NKGB, η ηγε­σία της ΟΥΝ διχά­στη­κε σχε­τι­κά με την τακτι­κή και τις μεθό­δους αντι­σο­βιε­τι­κής εργα­σί­ας στις δυτι­κές περιο­χές της Ουκρα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ. Οι ακτι­βι­στές της UUN ήταν χωρι­σμέ­νοι σε υπο­στη­ρι­κτές του BANDERA και υπο­στη­ρι­κτές του MELNIK.

Οι Μπα­ντε­ρί­τες τάσ­σο­νται υπέρ των ενερ­γών μεθό­δων αγώ­να κατά των σοβιε­τι­κών αρχών και της άμε­σης οργά­νω­σης μιας εξέ­γερ­σης, ανε­ξάρ­τη­τα από την παρού­σα κατά­στα­ση και εξέ­λι­ξη των σοβιε­το­γερ­μα­νι­κών σχέ­σε­ων. Ο BANDERA, ο οποί­ος απο­κα­λεί το κέντρο της Κρα­κο­βί­ας “επα­να­στα­τι­κό σύρ­μα”, υπο­στη­ρί­ζε­ται κυρί­ως από νέους που έχουν φυλα­κι­στεί σε πολω­νι­κές φυλα­κές για ενερ­γό εθνι­κι­στι­κή δρά­ση, καθώς και από τις περισ­σό­τε­ρες οργα­νώ­σεις Ounow στο Γρα­φείο του Γενι­κού Κυβερ­νή­τη και στη Δυτι­κή Ουκρανία.

Οι Μελ­νι­κο­βί­τες, ευθυ­γραμ­μί­ζο­ντας τη θέση τους με τα συμ­φέ­ρο­ντα της γερ­μα­νι­κής εξω­τε­ρι­κής πολι­τι­κής και την κατά­στα­ση των σοβιε­το­γερ­μα­νι­κών σχέ­σε­ων, ακο­λου­θούν μια τακτι­κή ανα­μο­νής και αντι­τί­θε­νται στην ενερ­γό και άμε­ση αντι­σο­βιε­τι­κή δρά­ση. Πιστεύ­ουν ότι το “ουκρα­νι­κό ζήτη­μα” θα επι­λυ­θεί μόνο στο πλαί­σιο των γερ­μα­νι­κών σχε­δί­ων στην ανα­το­λι­κή Ευρώ­πη. Οι Μελ­νι­κο­βί­τες είναι πεπει­σμέ­νοι ότι μόλις η Γερ­μα­νία τελειώ­σει με τη Βρε­τα­νία, η υλο­ποί­η­ση των ανα­το­λι­κών σχε­δί­ων του Χίτλερ και η δημιουρ­γία μιας “Ανε­ξάρ­τη­της Ουκρα­νί­ας” θα είναι επί θύραις. Η MELNIKA υπο­στη­ρί­ζε­ται από τα περισ­σό­τε­ρα μέλη της προ­πο­λε­μι­κής ηγε­σί­ας, από μέλη της OUN της παλαιό­τε­ρης γενιάς, καθώς και από Αμε­ρι­κα­νούς και Κανα­δούς Ounovists.

Τον Ιανουά­ριο του 1940 η συνε­δρί­α­ση του κέντρου της ΟΥΝ στην Κρα­κο­βία ήταν κατά της οδη­γί­ας του Andriy Melnyk για το προ­σω­ρι­νό, για να απο­φευ­χθούν οι περιτ­τές απώ­λειες, να απέ­χουν από ενερ­γές επι­χει­ρή­σεις στο έδα­φος των δυτι­κών περιο­χών της Ουκρα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ. και να προ­ε­τοι­μά­σουν την ένο­πλη εξέ­γερ­ση, ώστε να συμπέ­σει με τη στιγ­μή της γερ­μα­νι­κής εισβο­λής στην ΕΣΣΔ.

Υπό την επιρ­ροή του Stepan Bandera το συμ­βού­λιο απο­φά­σι­σε να μην υπα­κού­σει στον εξου­σιο­δο­τη­μέ­νο εκπρό­σω­πο της MELNIKA στην Κρα­κο­βία — Roman SUSHKO, και να κατευ­θύ­νει όλες τις εργα­σί­ες της UUN στην προ­ε­τοι­μα­σία της ένο­πλης εξέ­γερ­σης κατά της σοβιε­τι­κής εξου­σί­ας την άνοι­ξη του 1940.

Στη συνέ­χεια, το Κέντρο της Κρα­κο­βί­ας, με τη βοή­θεια των Γερ­μα­νών, οργά­νω­σε τη μετα­φο­ρά ειδι­κά επι­λεγ­μέ­νων και εκπαι­δευ­μέ­νων ομά­δων (“στε­λέ­χη Proboyevi”) στις δυτι­κές περιο­χές της Ουκρα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ. Αυτά τα στε­λέ­χη των λαθρο­με­τα­να­στών επα­νί­δρυ­σαν το Επαρ­χια­κό Γρα­φείο Εκτέ­λε­σης του Λβοφ και μια σει­ρά από επαρ­χια­κά και περι­φε­ρεια­κά “καλώ­δια”.

Το πρα­κτι­κό έργο των παρά­νο­μων οργα­νώ­σε­ων της ΟΥΝ το 1940 επι­κε­ντρώ­θη­κε στην προ­ε­τοι­μα­σία μιας ένο­πλης εξέ­γερ­σης. Ταυ­τό­χρο­να, σύμ­φω­να με τις οδη­γί­ες του κέντρου της Κρα­κο­βί­ας, οι δρα­στη­ριό­τη­τες της OUN στό­χευαν στη συλ­λο­γή κατα­σκο­πευ­τι­κών πλη­ρο­φο­ριών προς όφε­λος των Γερμανών.

Οι οργα­νώ­σεις Ounow ανέ­πτυ­ξαν συγκε­κρι­μέ­να σχέ­δια για την κατά­λη­ψη κυβερ­νη­τι­κών θεσμών και τη φυσι­κή κατα­στρο­φή κομ­μα­τι­κών και σοβιε­τι­κών αξιω­μα­τού­χων, διοι­κη­τών του Κόκ­κι­νου Στρα­τού, αξιω­μα­τι­κών της NKVD και της αστυ­νο­μί­ας- διέ­θε­σαν ειδι­κές ομά­δες για το σκο­πό αυτό και πραγ­μα­το­ποί­η­σαν παρά­νο­μα μαθή­μα­τα στρα­τιω­τι­κής εκπαί­δευ­σης για τους ακτι­βι­στές Ounow στα δάση.

Παράλ­λη­λα, με τις οδη­γί­ες του κέντρου πίσω από τα σύνο­ρα δημιουρ­γή­θη­καν γκαν­γκ­στε­ρι­κές ομά­δες από τα παρά­νο­μα μέλη της ΟΥΝ με σκο­πό τρο­μο­κρα­τι­κές και ανα­τρε­πτι­κές ενέρ­γειες για τον εκφο­βι­σμό του πλη­θυ­σμού και την απο­διορ­γά­νω­ση των τοπι­κών αρχών.
Τον Μάρ­τιο, τον Σεπτέμ­βριο και τον Δεκέμ­βριο του 1940 τέσ­σε­ρις ομά­δες του περι­φε­ρεια­κού κέντρου της ΟΥΝ στο Λβιβ, ένας σημα­ντι­κός αριθ­μός ηγε­τι­κών στε­λε­χών των παρά­νο­μων σε όλες τις δυτι­κές περιο­χές της Ουκρα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ. συντρί­φτη­καν και κατα­σχέ­θη­καν με δια­δο­χι­κά επι­χει­ρη­σια­κά χτυπήματα.133 παρά­νο­μες ομά­δες της ΟΥΝ και 386 παρά­νο­μες οργα­νώ­σεις και ομά­δες εκκαθαρίστηκαν.

Το Ounovtsy διέ­θε­τε υπό­γεια κατα­φύ­για εξο­πλι­σμέ­να υπό την πολω­νι­κή κυβέρ­νη­ση, μυστι­κούς σταθ­μούς εκτύ­πω­σης και ραδιο­φω­νί­ας και μεγά­λη ποσό­τη­τα όπλων. Τα παρά­νο­μα μέλη του κινή­μα­τος της Κου­κου­βά­γιας είναι καλά εκπαι­δευ­μέ­να στην παρά­νο­μη τεχνο­λο­γία, σκλη­ρά και πολύ επι­θε­τι­κά. Όταν συλ­λαμ­βά­νο­νται, συνή­θως προ­βάλ­λουν ένο­πλη αντί­στα­ση, προ­σπα­θώ­ντας να αυτο­κτο­νή­σουν. Οι Owows, ύπο­πτοι για συνερ­γα­σία με τις σοβιε­τι­κές αρχές, εξο­ντώ­νο­νται σωμα­τι­κά από τα μέλη της οργάνωσης.

Στο πρα­κτι­κό αντι­σο­βιε­τι­κό της έργο, η UUN χρη­σι­μο­ποιεί εκτε­νώς τη βοή­θεια και την επιρ­ροή του Ουνι­τι­κού κλή­ρου. Η ηγε­σία της ΟΥΝ συν­δέ­ε­ται άμε­σα με τον μητρο­πο­λί­τη Sheptitsky του Lvov.

Η υπό­γεια οργά­νω­ση UUN δίνει μεγά­λη προ­σο­χή στην εργα­σία μετα­ξύ των νέων, ιδί­ως μετα­ξύ των μαθη­τών και των φοι­τη­τών, ανα­θέ­το­ντας στους πιο έμπει­ρους παρά­νο­μους μετα­νά­στες να δημιουρ­γή­σουν και να ηγη­θούν ομά­δων “νεο­λαί­ας”.

Μετά τις επι­θέ­σεις του 1940 στο υπό­γειο. Μετά τα χτυ­πή­μα­τα που δέχτη­κε η αντί­στα­ση και τη σύλ­λη­ψη των περισ­σό­τε­ρων ηγε­τών της, το Κέντρο της Κρα­κο­βί­ας εξέ­δω­σε οδη­γία για τη ριζι­κή αλλα­γή της πρα­κτι­κής της παρά­νο­μης εργα­σί­ας, για ποιο σκο­πό: “α) να απο­συρ­θούν από την ενερ­γό δρά­ση όλοι οι λαθρο­με­τα­νά­στες και τα άτο­μα που συλ­λαμ­βά­νο­νται από τα όργα­να της NKVD- β) σε κάθε περιο­χή να μεί­νουν δύο αρχη­γοί, ικα­νοί οργα­νω­τές, και να ανα­τε­θεί όλη η υπό­λοι­πη εργα­σία στα μέλη της ΟΥΝ που βρί­σκο­νται σε νόμι­μη θέση- γ) οι μη νόμι­μοι με οργα­νω­μέ­νο τρό­πο, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας όλα τα ενερ­γά μέτρα, μέχρι και την ένο­πλη διάρ­ρη­ξη, να μετα­φερ­θούν πάνω από τον κλοιό” (για να σωθεί το προ­σω­πι­κό αυτό από την κατα­στο­λή και να προ­ε­τοι­μα­στεί για την επι­στρο­φή του, τη μετα­φο­ρά του στην ΕΣΣΔ για ενερ­γό δρά­ση την άνοι­ξη του 1941. δ) “να τηρούν αυστη­ρά τη συνω­μο­σία, κατα­στρέ­φο­ντας σωμα­τι­κά κάθε μέλος της οργά­νω­σης που παρα­βιά­ζει αυτόν τον κανόνα”.

Η υπό­γεια ηγε­σία στη Δυτι­κή Ουκρα­νία, ακο­λου­θώ­ντας αυτή την οδη­γία, άφη­σε δύο έμπει­ρα παρά­νο­μα μέλη σε κάθε περι­φέ­ρεια, ενώ στις περι­φε­ρεια­κές, υπερ­πε­ρι­φε­ρεια­κές και περι­φε­ρεια­κές οργα­νώ­σεις διο­ρί­στη­καν ως ηγέ­τες νέα παρά­νο­μα μέλη της ΟΥΝ.

Έγι­νε μια προ­σπά­θεια να περά­σει λαθραία ένας σημα­ντι­κός αριθ­μός παρά­νο­μων ανθρώ­πων τα σύνο­ρα, αλλά η συντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των ομά­δων Ounow συνε­λή­φθη όταν προ­σπά­θη­σαν να δια­σχί­σουν τα σύνορα.

Πρό­σφα­τες ερευ­νη­τι­κές εκθέ­σεις έχουν δια­πι­στώ­σει ότι οι Ounowy έχουν εντεί­νει και πάλι τις δρα­στη­ριό­τη­τές τους. Παρά τις σημα­ντι­κές συλ­λή­ψεις στε­λε­χών της Ουνόβ, οι παρά­νο­μες οργα­νώ­σεις της Ουνόβ συνε­χί­ζουν να δρουν σε όλες τις δυτι­κές περιο­χές της Ουκρα­νι­κής Ε.Σ.Σ.Δ. […].4

Ανα­πλη­ρω­τής επι­κε­φα­λής του 3ου τμή­μα­τος της NKGB της ΕΣΣΔ, αρχη­γός της κρα­τι­κής ασφάλειας

SHEVELEV

1 Οι πλη­ρο­φο­ρί­ες σχε­τι­κά με τις αντι­σο­βιε­τι­κές οργα­νώ­σεις των πολω­νών εθνι­κι­στών έχουν παραλειφθεί.

2 Η εφη­με­ρί­δα Chas ήταν κοντά στο Ουκρα­νι­κό Εθνι­κό Κόμ­μα που δρα­στη­ριο­ποιού­νταν στη Μπουκοβίνα.

3 Πιθα­νώς εννο­εί­ται το λεγό­με­νο Γρα­φείο Εξω­τε­ρι­κής Βοή­θειας του NSDAP (στα γερ­μα­νι­κά, Außenpolitisches Amt), του οποί­ου ηγεί­το ο Ρόζεν­μπεργκ από την 1η Απρι­λί­ου 1933. Το κύριο καθή­κον της διεύ­θυν­σης ήταν η προ­ώ­θη­ση του ναζι­σμού στο εξω­τε­ρι­κό, η οργά­νω­ση πανε­πι­στη­μια­κών ανταλ­λα­γών, η ενθάρ­ρυν­ση των εμπο­ρι­κών σχέ­σε­ων και η δημο­σί­ευ­ση προ­πα­γαν­δι­στι­κών άρθρων στον ξένο Τύπο. Επι­πλέ­ον, η “Διεύ­θυν­ση Εξω­τε­ρι­κής Πολι­τι­κής” συνέ­λε­ξε πλη­ρο­φο­ρί­ες που δημο­σιεύ­ο­νταν στον ξένο Τύπο, μετα­ξύ άλλων και για τους πολι­τι­κούς μετανάστες.

4 Παρα­λεί­πο­νται οι πλη­ρο­φο­ρί­ες σχε­τι­κά με αντι­σο­βιε­τι­κές οργα­νώ­σεις που δρού­σαν στις δυτι­κές περιο­χές της BSSR και της Λιθουα­νι­κής SSR.

’ Έκθε­ση του επι­κε­φα­λής του Τμή­μα­τος Πολι­τι­κής Προ­πα­γάν­δας της Ειδι­κής Στρα­τιω­τι­κής Περι­φέ­ρειας Κιέ­βου Mikhailov προς το CKP(b) σχε­τι­κά με τις τρο­μο­κρα­τι­κές ενέρ­γειες των μελών της UUN στο Podhaytsi (περιο­χή Ternopil) κατά τη διάρ­κεια των δοκι­μα­σιών GTO των νεο­σύλ­λε­κτω­νUpperThe UUN-Bandera οδη­γία για τις γενι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες της UUN κατά τη διάρ­κεια του πολέμου.