«Αρκτούρος»: Η νέα παραλλαγή του SARS-Cov‑2 που προβληματίζει τον ΠΟΥ

Ο Παγκό­σμιος Οργα­νι­σμός Υγεί­ας (ΠΟΥ) στρέ­φει το βλέμ­μα του σε μια νέα παραλ­λα­γή του SARS-CoV‑2 που πιστεύ­ε­ται ότι οδη­γεί σε μια νέα αύξη­ση των κρου­σμά­των στην Ινδία ‑ενώ τα ανα­φε­ρό­με­να κρού­σμα­τα έχουν μειω­θεί σε μεγά­λο μέρος του υπό­λοι­που κόσμου.

Η παραλ­λα­γή XBB.1.16, που ονο­μά­στη­κε «Αρκτού­ρος», είναι παρό­μοια με την παραλ­λα­γή «Kraken» XBB.1.5, την πιο μετα­δο­τι­κή παραλ­λα­γή, μέχρι σήμε­ρα, σύμ­φω­να με την Maria Van Kerkhove, τεχνι­κή επι­κε­φα­λής COVID-19 για τον ΠΟΥ. Ωστό­σο, προ­σθέ­τει μεταλ­λά­ξεις στην πρω­τε­ΐ­νη-ακί­δα του ιού, η οποία προ­σκολ­λά­ται και μολύ­νει τα ανθρώ­πι­να κύτ­τα­ρα, έχει τη δυνα­τό­τη­τα να κάνει τη συγκε­κρι­μέ­νη παραλ­λα­γή πιο μολυ­σμα­τι­κή και δυνη­τι­κά να προ­κα­λέ­σει σοβα­ρή ασθέ­νεια. Βέβαια, οι μεταλ­λά­ξεις που θεω­ρη­τι­κά φαί­νο­νται ανη­συ­χη­τι­κές σε προ­κλι­νι­κό επί­πε­δο δεν είναι πάντα ανη­συ­χη­τι­κές στην πραγ­μα­τι­κή ζωή, λόγω της εξαι­ρε­τι­κά περί­πλο­κης φύσης της ανο­σί­ας του πλη­θυ­σμού. Για αυτόν τον λόγο, και λόγω των αυξα­νό­με­νων κρου­σμά­των στην Ανα­το­λή, η επι­δη­μιο­λο­γία της XBB.1.16 έχει μπει υπό επι­τή­ρη­ση, σύμ­φω­να με τα δεδο­μέ­να που συνο­ψί­ζουν οι Ιατροί της Θερα­πευ­τι­κής Κλι­νι­κής της Ιατρι­κής Σχο­λής του Εθνι­κού και Καπο­δι­στρια­κού Πανε­πι­στη­μί­ου Αθη­νών Θεο­δώ­ρα Ψαλ­το­πού­λου (Καθη­γή­τρια Επι­δη­μιο­λο­γί­ας και Προ­λη­πτι­κής Ιατρι­κής) και Γιάν­νης Ντάνασης.

Πότε και πού εντο­πί­στη­κε η παραλ­λα­γή XBB.1.16;

Η XBB.1.16 προ­στέ­θη­κε στη λίστα των παραλ­λα­γών του ΠΟΥ υπό παρα­κο­λού­θη­ση μόλις πρό­σφα­τα, στις 22 Μαρ­τί­ου 2023. Παγκο­σμί­ως, η επι­δη­μιο­λο­γι­κή επι­τή­ρη­ση της COVID βρί­σκε­ται σε χαμη­λά επί­πε­δα. Μέχρι στιγ­μής, ο μεγα­λύ­τε­ρος αριθ­μός των κρου­σμά­των έχει εντο­πι­στεί εκεί που βρέ­θη­κε για πρώ­τη φορά η νέα παραλ­λα­γή, στην Ινδία, η οποία είναι μια από τις λίγες χώρες όπου τα κατα­γε­γραμ­μέ­να κρού­σμα­τα COVID αυξά­νο­νται, σύμ­φω­να με τον ΠΟΥ. Η συγκε­κρι­μέ­νη παραλ­λα­γή έχει επί­σης εντο­πι­στεί στις ΗΠΑ, και συγκε­κρι­μέ­να σε Καλι­φόρ­νια, Νιου Τζέρ­σεϊ, Βιρ­τζί­νια, Τέξας, Ουά­σιγ­κτον, Νέα Υόρ­κη, Ιλι­νόις, Μινε­σό­τα, Τζόρ­τζια, Φλό­ρι­ντα, Πεν­συλ­βά­νια, Οχάιο, Νεβά­δα, Ιντιά­να, Βόρεια Καρο­λί­να , Λουι­ζιά­να και Ντέ­λα­γου­ερ. Μια υπο-παραλ­λα­γή, η XBB.1.16.1, έχει επί­σης ανα­φερ­θεί στη Νεμπρά­σκα, στο Μιζού­ρι και στο Μίσι­γκαν. Προς το παρόν καμία νέα παραλ­λα­γή δεν αντι­προ­σω­πεύ­ει το 1% σε εθνι­κό επί­πε­δο. Η XBB.1.16 και οι υπο-παραλ­λα­γές της έχουν επί­σης εντο­πι­στεί σε Σιγκα­πού­ρη, Αυστρα­λία, Ηνω­μέ­νο Βασί­λειο, Ιαπω­νία, Ισρα­ήλ, Κανα­δά, Μαλαι­σία, Δανία, Νέα Ζηλαν­δία, Γερ­μα­νία, Νότια Κορέα, Ισπα­νία, Ολλαν­δία, Ταϊ­λάν­δη, Σου­η­δία, Νότια Αφρι­κή, Ιτα­λία και την Κίνα.

Πώς εξε­λί­χθη­κε η XBB.1.16;

Η νέα παραλ­λα­γή είναι ένας ανα­συν­δυα­σμός, ή συν­δυα­σμός, δύο απο­γό­νων του λεγό­με­νου “stealth Omicron” BA.2. Σε σύγκρι­ση με την πρό­τε­ρη παραλ­λα­γή XBB, έχει τρεις επι­πλέ­ον μεταλ­λά­ξεις, σύμ­φω­να με τον ΠΟΥ.

Η XBB.1.16 προ­κα­λεί αύξη­ση των νοση­λειών και των θανάτων;

Μέχρι σήμε­ρα, δεν έχουν ολο­κλη­ρω­θεί οι εργα­στη­ρια­κές μελέ­τες σχε­τι­κά με τη σοβα­ρό­τη­τα της νόσου που μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει η παραλ­λα­γή. Οι νοση­λεί­ες, οι εισα­γω­γές στη ΜΕΘ και οι θάνα­τοι δεν έχουν ακό­μη αυξη­θεί λόγω της νέας παραλ­λα­γής, σύμ­φω­να με τον ΠΟΥ.

Για­τί λοι­πόν η XBB.1.16 είναι τόσο ανησυχητική;

Το κατά πόσο η νέα παραλ­λα­γή είναι πράγ­μα­τι ικα­νή να οδη­γή­σει σε αύξη­ση των νοση­λειών ή/και των θανά­των, μπο­ρεί να είναι πολύ νωρίς για να το πού­με. Ιδιαί­τε­ρα ανη­συ­χη­τι­κή είναι η μετάλ­λα­ξη K478R, η οποία μπο­ρεί να κάνει την παραλ­λα­γή απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τε­ρη στο να ξεπερ­νά την εξου­δε­τε­ρω­τι­κή ικα­νό­τη­τα των αντι­σω­μά­των από προη­γού­με­νη μόλυν­ση και εμβο­λια­σμό, να προ­κα­λεί συμ­πτω­μα­τι­κή λοί­μω­ξη και να εξα­πλώ­νε­ται, σύμ­φω­να με τον ΠΟΥ. Οι ανα­μνη­στι­κές δόσεις των εμβο­λί­ων ανα­μέ­νε­ται να προ­σφέ­ρουν κάποιου βαθ­μού προ­στα­σία, ειδι­κά αν είναι πρό­σφα­τος ο εμβο­λια­σμός. Το αντι-ιικό χάπι Paxlovid (νιρματρελβίρη/ριτοναβίρη) ανα­μέ­νε­ται να συνε­χί­σει να έχει δρά­ση ένα­ντι της νέας παραλ­λα­γής. Επι­πλέ­ον, η XBB.1.16 έχει δεί­ξει την ικα­νό­τη­τα να υπερ­τε­ρεί γρή­γο­ρα ένα­ντι της XBB.1.5 που κυριαρ­χεί στις ΗΠΑ όσον αφο­ρά τη διά­δο­ση. Η νέα παραλ­λα­γή έχει δεί­ξει ισχυ­ρό πλε­ο­νέ­κτη­μα ανά­πτυ­ξης τους τελευ­ταί­ους τρεις μήνες.

Συμπε­ρα­σμα­τι­κά, τονί­ζουν οι ιατροί της θερα­πευ­τι­κής κλι­νι­κής του ΕΚΠΑ, είναι σημα­ντι­κό να παρα­μέ­νου­με ως κοι­νω­νία και ως παγκό­σμια κοι­νό­τη­τα σε εγρή­γορ­ση σχε­τι­κά με τις νέες παραλ­λα­γές του SARS-CoV‑2 που ανα­δύ­ο­νται, καθώς δεν μπο­ρεί να είναι εκ των προ­τέ­ρων γνω­στός ο αντί­κτυ­πος μιας νέας παραλ­λα­γής στη μετα­δο­τι­κό­τη­τα του ιού και στη σοβα­ρό­τη­τα της νόσου που προκαλεί.

«Ναι, αλλά ο Στά­λιν…», του Νίκου Μόττα