Ό,τι ν’ ακούω με το δεξιό μου αυτί / με μάτι αριστερό το βλέπω.
Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, / οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι. (Κ. Βάρναλης)

«Βασίλης Καΐλας Ένα παιδί μετράει τα πλάνα»

 

Ανα­μνή­σεις, νοσταλ­γί­ες και γνώ­ση μέσα από το θαυ­μά­σιο και ενδια­φέ­ρον βιβλίο:

Βασί­λης Καΐλας

Ένα παιδί μετράει τα πλάνα

30 χρό­νια ελλη­νι­κός κινηματογράφος

Εκδό­σεις Αγγε­λά­κη, Αθή­να 2013, σχή­μα: 24,5 Χ 22,5 εκατ., σελ.200

 

Παρου­σιά­ζει ο Θανά­σης Ν. Καρα­γιάν­νης* //

 Ο Βασί­λης Καΐ­λας, το «παι­δί θαύ­μα» του ελλη­νι­κού κινη­μα­το­γρά­φου της μετα­πο­λε­μι­κής και μετεμ­φυ­λια­κής επο­χής, απο­φά­σι­σε να κυκλο­φο­ρή­σει ένα αυτο­βιο­γρα­φι­κό βιβλίο, για να μας κάνει να συγκι­νη­θού­με για μια ακό­μη φορά, από χαρά πλέ­ον. Να επα­να­φέ­ρου­με στη μνή­μη μας τα παι­δι­κά μας χρό­νια, να νοσταλ­γή­σου­με το για­σε­μί των θερι­νών σινε­μά και ν’ ανα­πο­λή­σου­με τις ατέ­λειω­τες ουρές στα πεζο­δρό­μια και στις πλα­τεί­ες, μέχρι να ’ρθεί η σει­ρά μας στο ταμείο του επαρ­χια­κού κινη­μα­το­γρά­φου, να πάρου­με το εισι­τή­ριο και να μπού­με στη σκο­τει­νή αίθου­σα με τη μαγι­κή οθόνη.

Με τα πασα­τέ­μπο ή τα στρα­γά­λια στο χέρι ή με το μπυ­ράλ στο διά­λειμ­μα, για ν’ απο­λαύ­σου­με τα μικρά ή μεγά­λα επι­τεύγ­μα­τα του νεο­ελ­λη­νι­κού μετα­πο­λε­μι­κού σινε­μά, δημιουρ­γία ανθρώ­πων ταλα­ντού­χων, ονει­ρο­πό­λων, εργα­τι­κών, που στέ­ριω­ναν στα πόδια της – και στον τομέα της έβδο­μης τέχνης – την ταλαι­πω­ρη­μέ­νη Ελλά­δα μας, και προ­σπα­θού­σαν να δώσουν θάρ­ρος, υπο­μο­νή και όνει­ρο στους συμπο­λί­τες μας, όσους βέβαια απ’ αυτούς είχαν «επι­ζή­σει» από την Κατο­χή και τον Εμφύλιο.

kailas1

Ανά­με­σα στους δημιουρ­γούς και καλ­λι­τέ­χνες ο μικρός Βασι­λά­κης Καΐ­λας από μικρός. Ποιος δεν τον γνώ­ρι­ζε; Ποιος δεν τον λάτρευε; Ποιος δε μιλού­σε γι’ αυτόν τις ώρες της σχό­λης, μετά από μια κινη­μα­το­γρα­φι­κή συμ­με­το­χή και επι­τυ­χία του; Όλοι μας μικροί και μεγά­λοι τον είχα­με στα χεί­λη μας, όπως φυσι­κά το άλλο «παι­δί θαύ­μα», τον Γιαν­νά­κη τον Καλαν­τζό­που­λο, που και εκεί­νος στα­διο­δρό­μη­σε από πολύ μικρός στο θέα­τρο και στον κινη­μα­το­γρά­φο (από 5 χρό­νων, όπως περί­που και ο Βασι­λά­κης, αν και ο Γιαν­νά­κης είναι 4 χρό­νια μεγα­λύ­τε­ρός του) και όπως απο­δει­κνύ­ε­ται στο ενλό­γω βιβλίο, αργό­τε­ρα, συνερ­γά­στη­καν στο θέα­τρο για παι­διά, παί­ζο­ντας μαζί σε αρκε­τές θεα­τρι­κές παρα­στά­σεις με κεί­με­νο και σκη­νο­θε­σία του Γιάν­νη Καλαν­τζό­που­λου και μάλι­στα συνερ­γά­στη­καν και στην «Παι­δι­κή Αυλαία», επαγ­γελ­μα­τι­κός θία­σος για παι­διά. Αργό­τε­ρα μάθα­με ότι υπήρ­χε και άλλο παι­δί που έπαι­ζε στον κινη­μα­το­γρά­φο, ο Βαγ­γε­λά­κης Ιωαν­νί­δης, στον οποίο ανα­φέ­ρε­ται ο συγ­γρα­φέ­ας, Β. Καΐ­λας, αλλά και τόσα άλλα παι­διά, που συμ­με­τεί­χαν σε ελλη­νι­κές ται­νί­ες, τα οποία αξί­ζει κάπο­τε να γίνει μνεία για τη συμ­με­το­χή του στην έβδο­μη τέχνη και στο παι­δι­κό θέατρο.

Ένα βιβλίο γεμά­το από πλη­ρο­φο­ρί­ες, πνιγ­μέ­νο στη νοσταλ­γία. Ευρη­μα­τι­κός ο τίτλος του βιβλί­ου «Βασί­λης Καΐ­λας.kailas2 Ένα παι­δί μετρά­ει τα πλά­να», κατά το «Ένα παι­δί μετρά­ει τα άστρα» του Μενέ­λα­ου Λου­ντέ­μη. Και ο τίτλος του βιβλί­ου έχει, φυσι­κά, κάποια σχέ­ση με την υπό­θε­ση του έργου του Λου­ντέ­μη. Κι ο μικρός Βασι­λά­κης Καΐ­λας στους ρόλους του ήταν ένα φτω­χό και ορφα­νό αγό­ρι, όπως ο Μέλιος Καδράς του Λου­ντέ­μη, αγα­πού­σε τη μάθη­ση, τα γράμ­μα­τα και τα βιβλία, είχε βιώ­σει την κοι­νω­νι­κή αδι­κία, τη φτώ­χεια, την κακία και την έχθρα των ανθρώ­πων, αλλά και την καλο­σύ­νη και φιλία κάποιων άλλων, όπως και ο Μέλιος Καδράς κ.ο.κ.  Γρά­φει ο συγ­γρα­φέ­ας, στον πρό­λο­γο του βιβλί­ου του: «Σαν το μικρό ήρωα του Λου­ντέ­μη μέτρα­γα τα άστρα στη δική μου περι­πλά­νη­ση, 30 ολό­κλη­ρα χρό­νια. Ένα οδοι­πο­ρι­κό μνή­μης που προσ­δο­κά να κρα­τή­σει ζωντα­νές εικό­νες, γεγο­νό­τα, πρό­σω­πα, μια επο­χή όλο ρομα­ντι­σμό και αθω­ό­τη­τα.»

30 χρό­νια στον ελλη­νι­κό κινη­μα­το­γρά­φο δεν είναι και λίγα… Η συμ­με­το­χή του σε πολ­λές ται­νί­ες τον γέμι­σαν εμπει­ρί­ες, γνώ­σεις, συγκι­νή­σεις, χαρά και ικα­νο­ποί­η­ση. Η κού­ρα­ση και οι ταλαι­πω­ρί­ες που ασφα­λώς έχει μια τέτοια δου­λειά, περισ­σό­τε­ρο για ένα παι­δί –και μάλι­στα την επο­χή εκείνη‑, τον απο­ζη­μί­ω­ναν μετά το πετυ­χη­μέ­νο καλ­λι­τε­χνι­κό απο­τέ­λε­σμα και την επι­τυ­χία της κάθε ται­νί­ας, καθώς και μετά από τα ενθαρ­ρυ­ντι­κά λόγια που άκου­γε ή τα κολα­κευ­τι­κά σχό­λια των κρι­τι­κών κινη­μα­το­γρά­φου και θεά­τρου, που διά­βα­ζε στις εφη­με­ρί­δες της εποχής.

«[…] 117 ται­νί­ες αριθ­μεί το πορ­το­φό­λιό του (σ.σ. με τις οποί­ες) μας έδει­ξε από την παι­δι­κή ματιά τις δυσκο­λί­ες που αντι­με­τώ­πι­ζε τότε η ελλη­νι­κή οικο­γέ­νεια στη μετά­βα­σή της από την επο­χή της Κατο­χής και του Εμφυ­λί­ου στη σύγ­χρο­νη κοι­νω­νία. Οι μικροί ήρω­ες που ερμή­νε­ψε μας έδω­σαν κάποιες πολύ­τι­μες συντα­γές επι­βί­ω­σης στα χρό­νια προ­σαρ­μο­γής, στα νέα δεδο­μέ­να της αστι­κο­ποί­η­σης και του εκσυγ­χρο­νι­σμού της Ελλά­δας. Τότε που τα σενά­ρια έδι­ναν μια αισιό­δο­ξη άπο­ψη για τη ζωή και παρή­γα­γαν όνει­ρα.», γρά­φει χαρα­κτη­ρι­στι­κά –μετα­ξύ άλλων– ο κ. Μάνος Αγγε­λά­κης, εκδό­της των εκδό­σε­ων ΑΓΓΕΛΑΚΗ, στο προ­λο­γι­κό «σημεί­ω­μα του εκδό­τη», του ενλό­γω βιβλίου.

kailas

Ολό­κλη­ρο το βιβλίο δια­τρέ­χει ο μεστός, απλός και γλα­φυ­ρός λόγος του κ. Βασί­λη Καΐ­λα, ένας λόγος αυτο­βιο­γρα­φι­κός, εξο­μο­λο­γη­τι­κός, λυρι­κός, με πλού­σια ιστο­ρι­κά στοι­χεία από την Ιστο­ρία του ελλη­νι­κού κινη­μα­το­γρά­φου και του επαγ­γελ­μα­τι­κού θεά­τρου για παι­διά, που στις δεκα­ε­τί­ες του ’50 και ’60 έκα­νε τα πρώ­τα του βήμα­τα. Ευτυ­χώς, που γρά­φτη­κε αυτό το βιβλίο από έναν ταλα­ντού­χο ηθο­ποιό και συγ­γρα­φέα, στον οποίο η Ιστο­ρία χρω­στά­ει πολ­λά. Οι προ­σω­πι­κές μαρ­τυ­ρί­ες, όταν μάλι­στα συνο­δεύ­ο­νται από ντο­κου­μέ­ντα (φωτο­γρα­φί­ες, θεα­τρι­κά προ­γράμ­μα­τα, κρι­τι­κές, οικο­νο­μι­κές απο­δεί­ξεις πλη­ρω­μής, αφί­σες κ.λπ.), απο­τε­λούν χρή­σι­μα και πολύ­τι­μα ιστο­ρι­κά στοι­χεία. Έτσι, είναι δυνα­τό οι ιστο­ρι­κοί ερευ­νη­τές να συν­θέ­σουν τον ιστο­ρι­κό καμ­βά, να μελε­τή­σουν και να αξιο­λο­γή­σουν ασφα­λέ­στε­ρα και πιο αντι­κει­με­νι­κά πρό­σω­πα και έργα της Ιστο­ρί­ας του Ελλη­νι­κού Κινη­μα­το­γρά­φου και του Επαγ­γελ­μα­τι­κού Θεά­τρου για παι­διά, ιδιαί­τε­ρα, σε μια περιο­χή, που ακό­μη βρί­σκε­ται στα σπάρ­γα­να της επι­στη­μο­νι­κής ιστο­ρι­κής έρευνας.

Πρό­κει­ται για ένα κατα­πλη­κτι­κό και πολύ ενδια­φέ­ρον βιβλίο, με 200 σελί­δες γεμά­τες από φωτο­γρα­φί­ες, με πλού­σιο θεα­τρο­λο­γι­κό και κινη­μα­το­γρα­φι­κό υλι­κό, με εκτύ­πω­ση και σελι­δο­ποί­η­ση της τελευ­ταί­ας λέξης της τυπο­γρα­φι­κής τεχνο­λο­γί­ας, με θαυ­μά­σιο σχε­δια­σμό και καλ­λι­τε­χνι­κή επι­μέ­λεια της κ. Κάλ­λιας Μ. Χυτή­ρο­γλου, που της αξί­ζουν πολ­λά συγ­χα­ρη­τή­ρια για το απο­τέ­λε­σμα της δου­λειάς της. Συγ­χα­ρη­τή­ρια για το θαυ­μά­σιο εκδο­τι­κό απο­τέ­λε­σμα ανή­κουν σε όλους τους συντε­λε­στές της έκδο­σης και ιδιαί­τε­ρα στον εκδό­τη, που είχε τη βού­λη­ση να κυκλο­φο­ρή­σει και να παρου­σιά­σει στο ανα­γνω­στι­κό κοι­νό αυτό το βιβλίο. Μακά­ρι ν’ ακο­λου­θή­σουν και άλλα παρό­μοιου περιε­χο­μέ­νου και ενδια­φέ­ρο­ντος βιβλία για σινε­φίλ και θεα­τρό­φι­λους αναγνώστες.

Ευχα­ρι­στού­με θερ­μά τον κ. Βασί­λη Καΐ­λα γι’ αυτή τη συγ­γρα­φι­κή δημιουρ­γία του, πραγ­μα­τι­κή προ­σφο­ρά στους πολυά­ριθ­μους ανα­γνώ­στες του, που τον θαύ­μα­ζαν και τον αγα­πού­σαν – δεκα­ε­τί­ες τώρα- από τότε που ως «παι­δί-θαύ­μα» τους πρό­σφε­ρε απέ­ρα­ντες συγκι­νή­σεις. Και, φυσι­κά, συνε­χί­ζου­με να τον αγα­πού­με και να θαυ­μά­ζου­με τη μακρό­χρο­νη καλ­λι­τε­χνι­κή πετυ­χη­μέ­νη πορεία του στο νεο­ελ­λη­νι­κό κινη­μα­το­γρά­φο και στο θέα­τρο. Του ευχό­μα­στε να είναι πάντο­τε καλά!

 

*Ο Δρ. Θανά­σης Ν. Καρα­γιάν­νης είναι Ερευνητής/Μελετητής Δρα­μα­τουρ­γί­ας Θεά­τρου για παι­διά – Κρι­τι­κός Θεά­τρου για παι­διά και εφή­βους και Συγγραφέας 

 

e-mail:thkaragia@gmail.com

Μοι­ρα­στεί­τε το:

Μετάβαση στο περιεχόμενο